Sử dụng phản ứng oxy hóa để phá hủy các chất độc hại là một phương pháp xử
lý ô nhiễm có hiệu quả. Từ đầu những năm 70 người ta đã đưa ra một quy trình áp
dụng nguyên tắc phản ứng Fenton để xử lý ô nhiễm nước thải mà theo đó hyđro
peroxyt phản ứng với sắt (II) sunfat sẽ tạo ra gốc tự do hyđroxyl có khả năng phá hủy
các chất hữu cơ. Trong một số trường hợp nếu phản ứng xảy ra hoàn toàn, một số chất
hữu cơ sẽ chuyển hóa thành CO2 và nước. Hiện nay các quy định bảo vệ môi trường
càng trở nên khắt khe hơn vì vậy phương pháp Fenton lại càng được chú trọng.
11 trang |
Chia sẻ: Mr Hưng | Lượt xem: 1119 | Lượt tải: 0
Nội dung tài liệu Xử lý nước thải công nghiệp quá trình fenton trong xử lý nước thải, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
BÔ ̣GIÁO DUC̣ VÀ ĐÀO TAỌ
TRƯỜNG ĐAỊ HOC̣ NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN
--------------
XỬ LÝ NƯỚC THẢI CÔNG NGHIỆP
QÚA TRÌNH FENTON TRONG XỬ LÝ
NƯỚC THẢI
TỔNG HỢP: HUỲNH MẠNH PHÚC
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
“QUÁ TRÌNH FENTON TRONG XỬ LÝ NƯỚC THẢI”
Sử dụng phản ứng oxy hóa để phá hủy các chất độc hại là một phương pháp xử
lý ô nhiễm có hiệu quả. Từ đầu những năm 70 người ta đã đưa ra một quy trình áp
dụng nguyên tắc phản ứng Fenton để xử lý ô nhiễm nước thải mà theo đó hyđro
peroxyt phản ứng với sắt (II) sunfat sẽ tạo ra gốc tự do hyđroxyl có khả năng phá hủy
các chất hữu cơ. Trong một số trường hợp nếu phản ứng xảy ra hoàn toàn, một số chất
hữu cơ sẽ chuyển hóa thành CO2 và nước. Hiện nay các quy định bảo vệ môi trường
càng trở nên khắt khe hơn vì vậy phương pháp Fenton lại càng được chú trọng.
Dùng cho phản ứng Fenton cần có xúc tác và chất oxy hóa. Chất xúc tác có thể
là muối sắt hai hoặc sắt ba còn chất oxy hóa là hyđro peroxit. Phản ứng tạo ra gốc tự do
hyđroxyl diễn ra như sau:
Fe2+ + H2O2 Fe3+ + OH- + OH.
Fe3+ + H2O2 Fe2+ + H+ + HOO.
2H2O2 H2O + OH. + HOO.
Phản ứng của gốc hydroxyl: Gốc hydroxyl là chất oxy hóa mạnh, chỉ sau
Fluorine. Phản ứng hóa học của gốc hydroxyl trong nước có 4 dạng:
(1) Dạng cộng thêm: Gốc hydroxyl thêm vào một hợp chất chưa bão hòa, aliphatic
(béo) hay aromatic (thơm) để tạo nên một sản phẩm có gốc tự do.
*OH + C6H6 *(OH)C6H6
(2) Dạng loại hydro: Phản ứng tạo ra một gốc hữu cơ tự do và nước
*OH + CH3OH *CH2OH + H2O
(3) Dạng chuyển đổi electron: Tạo ra những ion ở trạng thái hóa trị cao hơn (hoặc một
nguyên tử, một gốc tự do nếu ion mang điện tích 1- bị oxy hóa):
*OH + [Fe(CN)6]4 [Fe(CN)6]3- + OH-
(4) Dạng tương tác giữa các gốc: 2 gốc hydroxyl phản ứng với nhau hay 1 gốc
hydroxyl phản ứng với một gốc khác để tạo nên một sản phẩm bền vững hơn:
*OH + *OH H2O2
Trong việc ứng dụng phản ứng Fenton xử lý nước thải, những điều kiện của
phản ứng được điều chỉnh để ưu tiên xảy ra theo 2 cơ chế đầu.
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
Ngoài ra, phản ứng oxy hóa còn được xúc tác bởi một lượng nhỏ mangan dưới
dạng muối sulfate. Các nghiên cứu trước đây cho thấy, sự hiện diện của mangan làm
tăng hiệu quả phản ứng nhưng chỉ với một tỉ lệ mangan rất thấp (nếu nhiều mangan quá
cũng không tốt). Mangan làm tăng tác dụng hấp phụ của bông hydroxit và vai trò của
mangan chủ yếu thể hiện khi pH được nâng lên khoảng 7 - 8.
Quá trình Fenton trong xử lý nước thải
Thông thường qui trình oxi hóa Fenton đồng thể gồm 4 giai đoạn:
1. Điều chỉnh pH phù hợp: Trong các phản ứng Fenton, độ pH ảnh hưởng tới tốc độ
phản ứng và nồng độ Fe2+, từ đó ảnh hưởng lớn đến tốc độ phản ứng và hiệu quả phân
hủy các chất hữu cơ, pH thích hợp cho quá trình là từ 2 – 4, tối ưu nhất là ở mức 2.8.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu nhằm giảm thiểu khó khăn khi đưa pH về mức thấp
rồi sau đó lại nâng pH lên mức trung tính để tách khử Fe, H2O2 dư. Nếu ta dùng các
chất xúc tác khác như quặng sắt Goethite (a-FeOOH), cát có chứa sắt, hoặc sắt trên
chất mang Fe/SiO2, Fe/TiO2, Fe/than hoạt tính, Fe/Zeolit thì quá trình này gọi là
Fenton dị thể, pH thích hợp ở trường hợp này theo nghiên cứu cao hơn đồng thể,
khoảng từ 5 – 9.
2. Phản ứng oxi hóa: Trong giai đoạn phản ứng oxi hóa xảy ra sự hình thành gốc *OH
hoạt tính và phản ứng oxi hóa chất hữu cơ. Cơ chế hình thành gốc *OH hiện nay chưa
thống nhất, theo Fenton thì sẻ có phản ứng:
Fe2+ + H2O2 Fe3+ + *OH + OH¬
Gốc *OH sau khi hình thành sẽ tham gia vào phản ứng ôxi hóa các hợp chất hữu
cơ có trong nước cần xử lý, chuyển chất hữu cơ từ dạng cao phân thành các chất hữu
cơ có khối lượng phân tử thấp.
CHC (cao phân tử) + *HO CHC (thấp phân tử) + CO2 + H2O + OH-
3. Trung hòa và keo tụ: Sau khi xảy ra quá trình oxi hóa cần nâng pH dung dịch lên
>7 để thực hiện kết tủa Fe3+ mới hình thành:
Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3.
Kết tủa Fe(OH)3 mới hình thành sẽ thực hiện các cơ chế keo tụ, đông tụ, hấp
phụ một phần các chất hữu cơ chủ yếu là các chất hữu cơ cao phân tử.
4. Quá trình lắng: Các bông keo sau khi hình thành sẽ lắng xuống khiến làm giảm
COD, màu, mùi trong nước thải. Sau quá trình lắng các chất hữu cơ còn lại (nếu có)
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
trong nước thải chủ yếu là các hợp chất hữu cơ có khối lượng phân tử thấp sẽ được xử
lý bổ sung bằng phương pháp sinh học hoặc bằng các phương pháp khác.
Các dạng Fenton
1. Quá trình Fenton đồng thể
Hệ tác nhân Fenton cổ điển là một hỗn hợp gồm các ion sắt hóa trị 2 và hydro
peroxit H2O2, chúng tác dụng với nhau sinh ra gốc tự do *OH, còn Fe2+ bị oxi hóa
thành Fe3+ theo
phản ứng:
Fe2+ + H2O2 →Fe3+ + *OH + OH-
Phản ứng Fenton đã tiếp tục được nghiên cứu bởi rất nhiều tác giả sau này. Các
nghiên cứu đã cho thấy ngoài phản ứng trên là phản ứng chính thì trong quá trình
Fenton còn có xảy ra các phản ứng khác. Tổng hợp lại bao gồm:
Fe2+ + H2O2 → Fe3+ + *OH + OH– (1)
Fe3+ + H2O2 → Fe2+ + *HO2 + H+ (2)
*OH + Fe2+ → OH- + Fe3+ (3)
*OH + H2O2 → H2O + *HO2 (4)
Fe2+ + *HO2 → Fe3+ + HO2- (5)
Fe3+ + *HO2 → Fe2+ + O2 + H+ (6)
*HO2 + *HO2 → H2O2 + O2 (7)
Theo các tác giả trên thì gốc tự do *OH sinh ra có khả năng phản ứng với
Fe2+ và H2O2 theo các phản ứng (3) và (4) nhưng quan trọng nhất là khả năng phản ứng
với nhiều chất hữu cơ (RH) tạo thành các gốc hữu cơ có khả năng phản ứng cao, từ đó
sẽ phát triển tiếp tục theo kiểu dây chuỗi:
*OH + RH → H2O + *R → oxy hóa tiếp các chất khác (8)
Tuy cơ chế hình thành gốc hydroxyl vẫn còn nhiều tranh cãi, tuyệt đại đa số đều
nhất trí cao với cơ chế quá trình Fenton xảy ra theo các phản ứng (1) - (7) nêu trên và
thừa nhận vai trò của gốc hydroxyl tạo ra trong quá trình này (Neyens và Baeyens,
2003).
2. Quá trình Fenton dị thể
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
Nhược điểm chủ yếu của quá trình Fenton đồng thể là phải thực hiện ở pH thấp,
sau đóphải nâng pH của nước thải sau xử lý lên > 7 bằng nước vôi hoặc dung dịch
kiềm nhằmchuyển các ion Fe3+ vừa hình thành từ chuỗi phản ứng trên sang dạng keo
Fe(OH)3 kết tủa. Lượng kết tủa này được tách khỏi nước nhờ quá trình lắng hoặc lọc,
kết quả là đã tạo ra mộtlượng bùn sắt kết tủa khá lớn. Để khắc phục nhược điểm trên,
đã có nhiều công trình nghiêncứu thay thế xúc tác sắt dạng dung dịch (muối sắt) bằng
quặng sắt Goethite (-FeOOH), cátcó chứa sắt hoặc sắt trên các loại chất mang khác
nhau như Fe/SiO2, Fe/TiO2, Fe/than hoạt tính, Fe/Zeolite (Lin và Gurol, 1996;
Ravikumar và Gurol, 1994)... Quá trình này xảy ra cũng giống như quá trình Fenton đã
đề cập ở trên nên gọi là quá trình kiểu Fenton hệ dị thể.
Cơ chế quá trình dị thể kiểu như Fenton xảy ra với H2O2 trên quặng sắt loại
goethite (α-FeOOH) có thể xảy ra theo cơ chế đơn giản nhất như sau (Lu, 2000):
- Phản ứng Fenton được khởi đầu bằng việc sinh ra Fe2+ nhờ sự có mặt của H2O2 xảy ra
hiện tượng khử - hòa tan goethite:
α-FeOOH(r) + 2H+ + ½ H2O2 ⇒ Fe2+ + 1/2O2 + 2H2O (9)
- Sau đó, xảy ra sự tái kết tủa Fe3+ về goethite:
Fe2+ + H2O2 ⇒ Fe3+ + *OH + OH- (1)
Fe3+ + H2O + OH- ⇒ α-FeOOH(s) + 2H+ (10)
Theo cơ chế trên, trên khía cạnh nào đó thì quá trình dị thể cũng tương tự như
quá trình Fenton đồng thể với khởi đầu là xảy ra sự khử và hòa tan Fe2+ vào dung dịch.
3. Quá trình quang Fenton
Phản ứng Fenton là phản ứng phân hủy H2O2 dưới tác dụng xúc tác của Fe2+:
Fe2+ + H2O2 ⇒ Fe3+ + OH- + *OH (1)
Gốc *OH tạo ra có thể tác dụng với các chất ô nhiễm hữu cơ trong nước để phân
hủy, khoáng hóa chúng, hoặc cũng có thể tác dụng lại với ion Fe2+ để tạo Fe3+:
*OH + Fe2+ ⇒ Fe3+ + OH- (3)
Mặt khác, sự phân hủy H2O2 cũng có thể xảy ra dưới tác dụng xúc tác của
Fe3+ theo phản ứng:
Fe3+ + H2O2 ⇒ Fe2+ + *HO2 + H+ (2)
Phản ứng (2) dẫn đến sự tạo thành Fe2+ nên lại tiếp tục xảy ra phản ứng Fenton
(1). Tuy nhiên vì hằng số tốc độ phản ứng (2) rất thấp so với tốc độ phản ứng (1), nên
quá trình phân hủy H2O2 chủ yếu do phản ứng (1) thưc hiện. Vì thế trong thực tế, phản
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
ứng (1) xảy ra với tốc độ chậm dần sau khi toàn bộ Fe2+ đã sử dụng hết và chuyển
thành Fe3+. Các nghiên cứu có liên quan được tiến hành trong khoảng 2 thập kỷ trở lại
đây đều cho thấy tốc độ phản ứng (1) và thậm chí cả phản ứng (2), nếu được thực hiện
với sự có mặt của ánh sáng thuộc vùng tử ngoại (UV) và lân cận tử ngoại với khả kiến
(UV-VIS) đều được nâng cao rõ rệt và nhờ đó có thể khoáng hóa dễ dàng các chất ô
nhiễm hữu cơ, thậm chí cả những chất hữu cơ khó phân hủy như các loại thuốc trừ sâu
hay các chất diệt cỏ. Quá trình này được gọi là quá trình quang Fenton, thực chất là quá
trình Fenton được nâng cao nhờ bức xạ của các photon ánh sang.
Bản chất của hiện tượng trên là ở pH thấp (pH < 4), ion Fe3+ phần lớn sẽ nằm
dưới dạng phức [Fe3+(OH)]2+ và chính dạng này hấp thu ánh sáng UV trong miền bước
sóng 250 < < 400 nm rất mạnh (mạnh hơn hẳn so với ion Fe3+). Sự hấp thu bức xạ của
[Fe3+(OH)]2+ trong dung dịch cho phép tạo ra một số gốc hydroxyl *OH phụ thêm:
Fe3+ + H2O ⇒ [Fe3+(OH)]2+ + H+ (11)
[Fe3+(OH)]2+ +hγ ⇒ Fe2+ + *OH (12)
Tiếp theo sau phản ứng (12) sẽ là phản ứng Fenton thông thường đã đề cập ở
trên (1). Như vậy, rõ ràng là nhờ tác dụng của bức xạ UV, ion sắt được chuyển hóa từ
trạng thái Fe3+ sang Fe2+ và sau đó ngược lại, từ Fe2+ sang Fe3+ bằng quá trình
Fenton thông thường tạo thành một chu kỳ không dừng. Đây chính là điểm khác biệt
cơ bản giữa quá trình quang Fenton với quá trình Fenton thông thường là quá trình bị
chậm dần do Fe2+chuyển một chiều thành Fe3+ cho đến khi không còn Fe2+ trong dung
dịch (Trần Mạnh Trí và Trần Mạnh Trung, 2006).
Các yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng Fenton:
1. Ảnh hưởng của nồng độ sắt: Nếu không có sắt, sẽ không có sự hình thành gốc
hydroxyl. Chẳng hạn như, H2O2 được thêm vào nước thải có tính phenol (nồng độ
phenol không giảm vì phản ứng phá hủy phenol cần xúc tác sắt). Khi nồng độ sắt tăng,
sự loại trừ phenol tăng đến điểm mà tại đó, nếu có thêm sắt vào nữa thì hiệu quả cũng
không tăng. Khoảng liều lượng tối ưu cho xúc tác sắt thay đổi tùy theo loại nước thải
và là đặc trưng của phản ứng Fenton. Liều lượng sắt cũng có thể diễn tả dưới dạng liều
lượng H2O2. Khoảng điển hình là 1 phần Fe trên 1-10 phần H2O2.
2. Ảnh hưởng của dạng sắt: Đối với hầu hết các ứng dụng, muối Fe2+ hay Fe3+ đều có
thể dùng xúc tác phản ứng. Phản ứng bắt đầu xúc tác nhanh chóng nếu H2O2 nhiều.
Tuy nhiên, nếu lượng hệ chất Fenton thấp (dưới 10-25 mg/l H2O2), các nghiên cứu cho
thấy sắt II được ưa chuộng hơn. Mặt khác, muối sắt chloride hay sulfat đều có thể được
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
sử dụng. Cũng có khả năng tái tuần hoàn sắt sau phản ứng bằng cách tăng pH, tách
riêng các bông sắt và tái axit hóa bùn sắt.
3. Ảnh hưởng của nồng độ H2O2: Các gốc hydroxyl oxy hóa chất hữu cơ mà không
phân biệt. Ví dụ về một chuỗi phản ứng:
Chất nền -> A -> B -> C -> D -> CO2
Với A, B, C, D đại diện cho các chất trung gian bị oxy hóa. Mỗi sự chuyển đổi
trong chuỗi này có tốc độ phản ứng riêng, và đôi khi chất trung gian tạo ra lại là một
chất ô nhiễm không mong đợi. Những chất này đòi hỏi phải đủ lượng H2O2 để đẩy
phản ứng lên trên điểm đó. Điều này có thể quan sát được khi tiền xử lý một nước thải
hữu cơ phức tạp để giảm tính độc. Khi liều lượng H2O2 bắt đầu tăng dần, sự khử COD
có thể xảy ra với ít hoặc không có sự thay đổi độc tính cho đến khi đạt một ngưỡng mà
trên ngưỡng đó, việc thêm H2O2 sẽ làm giảm nhanh chóng độc tính nước thải.
Tốc độ phản ứng Fenton tăng khi nồng độ H2O2 tăng, đồng thời nồng độ
H2O2 cần thiết lại phụ thuộc vào nồng độ chất ô nhiễm cần xử lý, đặc trưng bằng tải
lượng COD. Thường thì hiệu quả xử lý sẽ tăng khi nồng độ H2O2 và Fe tăng, tuy nhiên
khi nồng độ các tác nhân Fenton quá cao có thể phát sinh các vấn đề như lượng sắt
hydroxide kết tủa quá nhiều, và bản thân H2O2 là yếu tố ức chế vi sinh vật. Theo kinh
nghiệm, tỷ lệ mol/mol H2O2: COD dao động khá lớn, trong khoảng 0,5-3: 1 đối với
từng loại nước thải khác nhau (Trần Mạnh Trí và Trần Mạnh Trung, 2006).
Ngoài ra, tỷ lệ Fe2+: H2O2 có ảnh hưởng đến sự tạo thành và sự tiêu hao gốc
hydroxyl theo các phương trình (1), (3) và (4), vì thế tồn tại một tỷ lệ Fe2+: H2O2 tối ưu
khi sử dụng. Tỷ lệ tối ưu này nằm trong khoảng rộng, khoảng 0,5-14:10 (mol/mol), tùy
theo đối tượng chất cần xử lý và do đó cần phải xác định bằng thực nghiệm khi áp
dụng vào từng đối tượng cụ thể.
4. Ảnh hưởng của nhiệt độ: Tốc độ phản ứng Fenton tăng cùng với sự gia tăng nhiệt
độ, nhất là khi nhiệt độ nhỏ hơn 20oC. Tuy nhiên, khi nhiệt độ lớn trên khoảng 40-
50oC, hiệu suất sử dụng của H2O2 giảm do sự phân hủy H2O2 tăng (tạo thành oxy và
nước). Hầu hết các ứng dụng của phản ứng Fenton xảy ra ở nhiệt độ 20-40oC. Khi xử
lý chất thải ô nhiễm nặng, việc thêm H2O2 phải tiến hành tuần tự có kiểm soát để điều
chỉnh sự gia tăng nhiệt độ (nhất là khi lượng H2O2 lớn hơn 10-20g/l). Điều hòa nhiệt độ
quan trọng còn bởi lý do an toàn.
5. Ảnh hưởng của pH: pH tối ưu của phản ứng Fenton trong khoảng 3-6 (4-4,5: tốt).
Khi pH tăng cao trên 6, hiệu suất phản ứng sụt giảm do sự chuyển đổi của sắt từ ion sắt
II thành dạng keo hydroxit sắt III. Dạng sắt III hydroxide xúc tác phân hủy H2O2 thành
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
oxy và nước mà không tạo nên gốc hydroxyl. Khi pH nhỏ hơn 3, hiệu suất phản ứng
cũng sụt giảm nhưng đỡ hơn.
Mặt khác, pH còn liên hệ với tiến triển của phản ứng. Ví dụ như pH nước thải
ban đầu là 6. Trước tiên, pH giảm do thêm xúc tác FeSO4. Sau đó, pH giảm nhiều hơn
khi thêm H2O2, sự giảm cứ tiếp tục dần dần đến một mức nào đó (tùy vào nồng độ xúc
tác). Người ta cho là sự giảm này do quá trình phân hủy các chất hữu cơ thành axit hữu
cơ. Sự thay đổi pH thường xuyên được giám sát để đảm bảo rằng phản ứng đang phát
triển theo đúng tiến độ. Nếu không xảy ra sự giảm pH, điều đó có thể có nghĩa là phản
ứng bị cản trở. Những dòng nước thải đậm đặc (10g/l COD) cần oxy hóa nhiều bậc và
điều chỉnh lại pH sau mỗi giai đoạn để ngăn ngừa pH thấp làm cản trở phản ứng.
6. Ảnh hưởng của thời gian phản ứng: Thời gian cần thiết để hoàn thành một phản
ứng Fenton phụ thuộc vào nhiều yếu tố trên, đáng chú ý nhất là liều lượng xúc tác và
mức ô nhiễm của nước thải. Đối với sự oxy hóa phenol đơn giản (<250 mg/l), thời gian
phản ứng điển hình là 30-60 phút. Đối với các dòng thải phức tạp hoặc đậm đặc hơn,
phản ứng có thể mất vài giờ. Trong trường hợp này, thực hiện phản ứng theo từng bậc
(nhiều bước), thêm cả vừa sắt và H2O2 sẽ hiệu quả hơn, an toàn hơn là cho tất cả hóa
chất vào ngay từ đầu.
Việc xác định điểm kết thúc phản ứng cũng khá khó khăn. Sự hiện diện của dư
lượng H2O2 sẽ cản trở quá trình phân tích nước thải. Dư lượng H2O2 có thể bị khử
bằng cách tăng pH đến 7-10, hoặc trung hòa với dung dịch bisulfite. Thường thì việc
quan sát sự thay đổi màu cũng có thể đánh giá tiến trình phản ứng.
7. Ảnh hưởng của các ion vô cơ
Một số anion vô cơ thường có mặt trong nước thải cũng có thể làm giảm hiệu
quả của quá trình Fenton hệ đồng thể, đặc biệt trong nước thải dệt nhuộm vì quá trình
nhuộm sử dụng rất nhiều hóa chất phụ trợ (auxiliary chemicals) có nguồn gốc vô cơ.
Những anion thường gặp nhất bao gồm carbonate (CO32-), bicarbonate (HCO3-),
Chloride (Cl-) do chúng có khả năng “tóm bắt” các gốc hydroxyl *OH làm tiêu hao số
lượng gốc hydroxyl, giảm khả năng tiến hành phản ứng oxy hóa. Một số anion khác thể
tạo thành những phức chất không hoạt động với Fe3+ như các gốc sunfate (SO42-),
nitrate (NO3-), hydrophosphate (H2PO4-) do vậy cũng khiến hiệu quả của quá trình
Fenton giảm đi (Trần Mạnh Trí và Trần Mạnh Trung, 2006). Ảnh hưởng trên có thể coi
là không đáng kể đối với quá trình Fenton hệ dị thể.
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
Các ứng dụng phản ứng Fenton trong xử lý ô nhiễm
Hiện nay trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu, ứng dụng H2O2 làm
chất oxy hóa kết hợp với các chất xúc tác vô cơ như: CuO, ZnO, Al2O3, Ni2O3, MnO,
FeSO4 cho xử lý nước thải. Riêng hệ phản ứng kết hợp giữa H2O2 và FeSO4 đã
được áp dụng phổ biến cho xử lý nhiều loại nước thải khác nhau như: nước thải dệt
nhuộm, nước thải giấy, nước thải lọc dầu, thực phẩm, các ngành công nghiệp hóa chất
độc hại ...
Các ứng dụng khác trong lĩnh vực môi trường của H2O2 đã được thế giới áp
dụng gồm có:
- Khử mùi: oxy hóa H2S, mercaptan, amine và aldehyde. H2O2 có thể đưa trực tiếp
vào nước thải có mùi hoặc đưa vào tháp phun ướt để khử mùi từ dòng khí.
- Kiểm soát sự ăn mòn: phân hủy dư lượng chlorine và hợp chất lưu huỳnh
(thiosulfates, sulfites và sulfides) tạo ra các axit ăn mòn khi ngưng tụ trong thiết bị và
bị oxy hóa bởi không khí.
- Khử BOD, COD: oxy hóa các chất ô nhiễm gây ra BOD, COD, đối với những chất
khó phân hủy có thể cần xúc tác.
- Oxy hóa chất vô cơ: oxy hóa cyanide, NOx, SOx, nitrites, hydrazine, carbonyl
sulfide, và các hợp chất lưu huỳnh (phần khử mùi).
- Oxy hóa chất hữu cơ: thủy phân formaldehyde, cacbon disulfide (CS2),
carbohydrat, photpho hữu cơ, các hợp chất nitơ, phenol, thuốc bảo vệ thực vật
- Oxy hóa kim loại: oxy hóa sắt II, mangan, arsenic, seleniumđể cải thiện khả
năng hấp phụ , lọc hay kết tủa từ các quá trình xử lý nước và nước thải.
- Khử độc, cải thiện khả năng phân hủy sinh học: với xúc tác H2O2 phân hủy các
chất hữu cơ phức tạp thành đơn giản hơn, ít độc hơn, dễ phân hủy sinh học hơn.
- Khử trùng.
- Giải phóng các bọt khí nhỏ phân tán, nâng cao hiệu quả khử loại các váng dầu mỡ
trong hệ thống tuyển nổi.
- Cung cấp nguồn DO bổ sung tại chỗ cho quá trình xử lý sinh học, cải thiện hiệu
quả đốt cháy và làm giảm nhiệt độ vận hành trong lò đốt...
Một số nghiên cứu của các tác giả trong nước ứng dụng hệ oxy hóa Fenton để
xử lý một số chất hữu cơ độc hại như các dẫn xuất của phenol, dẫn xuất của bezen...
cũng đã được thực hiện.
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
Các nghiên cứu về động học phản ứng Fenton
Động học phản ứng của hệ Fenton đã được nhiều tác giả trên thế giới như David
R. Grymonpré; Hui Chen, Namgoo Kang và đồng sự ... nghiên cứu khá kỹ trong quá
trình oxy hóa các chất hữu cơ khó phân huỷ và độc hại như thuốc trừ cỏ, thuốc trừ sâu,
clophenol, thuốc nhuộm... Trong các nghiên cứu này, các phương pháp phân tích hiện
đại như sắc khí khí, sắc ký lỏng cao áp, sắc ký khí ghép khối phổ... đã được sử dụng để
nghiên cứu thành phần các chất hữu cơ trung gian trong quá trình phân huỷ các chất
hữu cơ khó phân huỷ sinh học để dự đoán cơ chế phản ứng; sau đó một số tác giả đã
dùng chương trình máy tính để mô phỏng để tính toán các thông số động học và sự
thay đổi nồng độ của các chất hữu cơ theo thời gian ... kết quả tính trên mô hình mô
phỏng khá phù hợp với số liệu thí nghiệm.
Qua các tài liệu, thông tin tra cứu được cho thấy, vẫn chưa có nghiên cứu nào
thực hiện nghiên cứu động học phản ứng Fenton cho nước rỉ rác. Điều này sẽ giúp
nghiên cứu một cách hệ thống và đầy đủ về quá trình oxy hóa Fenton xử lý nước rác,
đánh giá được các yếu tố ảnh hưởng giúp cho việc điều khiển và tối ưu quá trình; đồng
thời nghiên cứu cơ chế chuyển hoá các chất hữu cơ từ dạng khó phân huỷ sang dạng dễ
phân huỷ sinh học trong các điều kiện phản ứng khác nhau nhằm kết hợp phương pháp
oxy hóa Fenton với các công nghệ xử lý khác như xử lý sinh học...
Tổng hợp: Huỳnh Mạnh Phúc
23/10/2015
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- fenton_trong_xu_ly_nuoc_thai_8108.pdf