Xây dựng một số dạng biểu đồ địa lí trên phần mềm Microsoft Excel 2010

l Axis Tittle (Tiêu đề cho trục tung) . + Chỉnh sửa cột: Kích chuột phải vào cột biểu đồ/Format Data Series/ + Thêm nhãn dữ liệu: Chart Tools/Layout/Data Labels. + Chỉnh sửa nhãn dữ liệu: kích chuột phải vào nhãn hoặc cột/ Format data labels + Chỉnh sửa bảng chú giải: Chart Tools/Layout/Legend - Hoàn thành biểu đồ: 4.2 Quy trình thiết kế biểu đồ đường Bảng 3: Số lượng gia súc, gia cầm và chỉ số tăng trưởng (năm 1990 = 100%) Năm Trâu (nghìn con) Chỉ số tăng trưởng (%) Bò (Nghìn con) Chỉ số tăng trưởng (%) Lợn (nghìn con) Chỉ số tăng trưởng (%) Gia cầm (triệu con) Chỉ số tăng trưởng (%) 1990 2854,1 100 3116,9 100 12260,5 100 107,4 100 1995 2962,8 103,8 3638,9 116,7 16306,4 133,0 142,1 132,3 2000 2897,2 101,5 4127,9 132,4 20193,8 164,7 196,1 182,6 2002 2814,4 98,6 4062,9 130,4 23169,5 189,0 233,3 217,2 (Nguồn: SGK Địa lí 9) Yêu cầu: Vẽ trên cùng hệ trục tọa độ bốn đường biểu diễn chỉ số tăng trưởng đàn gia súc, gia cầm qua các năm Bước 1: Nhập số liệu vào bảng tính theo cấu trúc sau: Bước 2: Vẽ biểu đồ - Chọn toàn bộ dữ liệu vừa nhập - Insert/Chart/Line/chọn kiểu biểu đồ - Xuất hiện biểu đồ sau: - Chỉnh sửa biểu đồ: Đến đây chúng ta phải thực hiện công việc chỉnh sửa biểu đồ để có được biểu đồ như ý: + Chọn khoảng cách cho cột %: Kích đúp chuột vào giá trị trục tung, xuất hiện hộp thoại Format Axis/Axis Option/. Ngoài ra chúng ta có thể chỉnh sửa các yêu tố khác cua trục tung như đổi màu, cũng thực hiện trong hộp thoại Format Axis này. + Chỉnh sửa các đường biểu diễn: Chart tools/ Design/ chọn các kiểu đường biểu diễn trong Chart Types hoặc chọn đường cần sửa, Chart tools/format. + Chỉnh sửa các mốc thời gian: kích đúp chuột vào trục hoành/ chọn Axis option trong hộp thoại Format axis / Data Axis trong Axis Type. Ngoài ra chúng ta có thể sửa các yếu tố khác của trục hoành trong hộp thoại Format Axis. + Tên biểu đồ: Chart tools/ Layout/ Chart Title/ Above chart. + Thêm nhãn dữ liệu: Chart tools/Layout/ Data Labels. + Tạo tiêu đề cho trục tung và trục hoành: Chart tools/Layout/ Axis Titles + Chỉnh sửa bảng chú giải: Chart tools/ Layout/ Legend. - Hoàn thành biểu đồ 4.3 Quy trình thiết kế biểu đồ tròn Yêu cầu: Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu diện tích của 3 nhóm đất chính của nước ta. - Đất feralit đồi núi thấp: 65 % diện tích đất tự nhiên - Đất mùn núi cao: 11% diện tích đất tự nhiên - Đất phù sa: 24% diện tích đất tự nhiên. (Nguồn: SGK Địa lí 8) Bước 1: Nhập số liệu vào bảng tính theo cấu trúc sau: Bước 2: Vẽ biểu đồ - Chọn toàn bộ vùng số liệu vừa nhập vào - Insert/Chart/Pie/chọn biều đồ - Xuất hiện biểu đồ sau: - Chỉnh sửa biểu đồ: Đến đây chúng ta phải thực hiện công việc chỉnh sửa biểu đồ để có được biểu đồ như ý: + Sửa bảng chú giải: Chart Tools/layout/Legend + Đổi màu: Chart tools/ Design/ Chart Types hoặc kích chuột vào phần cần đổi màu, vào Chart tools/format/. + Đặt tên biểu đồ: Kích chuột vào tên biểu đồ, đặt lại tên và chỉnh sửa như word. + Thêm nhãn dữ liệu: Chart Tools/layout/Data labels - Hoàn thành biểu đồ: 4.4 Quy trình thiết kế biểu đồ miền Bảng 4: Cơ cấu GDP của nước ta, thời kì 1991 – 2002 (%) Năm Khu vực 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2002 Tổng số 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Nông, lâm ngư nghiệp 40,5 29,9 27,2 25,8 25,4 23,3 23,0 Công nghiệp – xây dựng 23,8 28,9 28,8 32,1 34,5 38,1 38,5 Dịch vụ 35,7 41,2 44,0 42,1 40,1 38,6 38,5 (Nguồn: SGK Địa lí 9) Yêu cầu: Vẽ biểu đồ miền thể hiện cơ cấu GDP của nước ta, thời kì 1991 – 2002 (%) Bước 1: Nhập số liệu vào bảng tính Excel theo cấu trúc sau Bước 2: Vẽ biểu đồ - Chọn toàn bộ vùng dữ liệu vừa nhập - Insert/Chart/Area/Chọn biểu đồ - Xuất hiện biểu đồ sau: - Chỉnh sửa biểu đồ: Đến đây chúng ta phải thực hiện công việc chỉnh sửa biểu đồ để có được biểu đồ như ý bằng cách nhấn đúp chuột vào vào nội dung cần thay đổi và chỉnh sửa. + Đặt tên biểu đồ: Chart Tools/layout/Chart Title/Above chart. Đặt tên biểu đồ và chỉnh sửa như trong word. + Đổi màu các miền: chọn miền cần đổi màu/ Chart tools/format/ hoặc Chart tools/design/chart types + Chỉnh sửa trục tung và trục hoành: Kích đúpchuột vào trục tung hoặc trục hoành/xuất hiện hộp thoại Format Axis, chỉnh sửa các dữ liệu của 2 trục trong hộp thoại này. + Đặt đơn vị cho trục tung và trục hoành: Chart tools/ layout/ Axis titles + Thay đổi vị trí bảng chú giải: Chart tools/ layout/ legend + Hiện thị nhãn dữ liệu: Chart tools/ layout/ data labels - Hoàn thành biểu đồ: 4.5 Quy trình thiết kế biểu đồ kết hợp cột và đường Bảng 5: Nhiệt độ và lượng mưa trung bình tháng tại Thượng Hải (Trung Quốc) Tháng Yếu tố 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nhiệt độ 3,2 4,1 8,0 13,5 18,8 23,1 27,1 27,0 22,8 17,4 11,3 5,8 Lượng mưa 59 59 83 93 93 76 145 142 127 71 52 37 (Nguồn: SGK Địa lí 8) Yêu cầu: Vẽ biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa tại Thượng Hải (Trung Quốc) Bước 1: Nhập số liệu vào bảng tính Excel theo cấu trúc sau: Bước 2: Vẽ biểu đồ - Chọn toàn bộ vùng vừa nhập dữ liệu - Insert/ Chart/Column/ chọn kiểu biểu đồ cột ghép - Xuất hiện biểu đồ sau: - Chỉnh sửa biểu đồ: Đến đây chúng ta phải thực hiện công việc chỉnh sửa biểu đồ để có được biểu đồ như ý: + Chuyển biểu đồ dạng cột sang đường: Kích chuột vào cột nhiệt độ/ Chart Tools/ Desing/ Change Chart Type/line/chọn kiểu đường biểu diễn/ ok. + Thêm một trục tung: Kích chuột vào đường nhiệt độ/ Chart tools/ format/ format Selection/ xuất hiện hộp thoại Format data series/ Series Options/Secondary Axis + Chỉnh sửa trục tung và trục hoành: Kích đúp chuột vào trục tung (trục hoành), xuất hiện hộp thoại Format Axis, chỉnh sửa các dữ liệu của 2 trục trong hộp thoại này. + Đặt tên biểu đồ: Chart tools/layout/chart tittle/Above chart + Đặt đơn vị cho trục tung và trục hoành: Chart tools/layout/axis tittle/ + Chỉnh sửa bảng chú giải: Chart tools/layout/legend/ + Thêm nhãn dữ liệu: Chart tools/layout/Data labels/ + Đổi màu cho biểu đồ: Kích chuột phải vào thành phần cần đổi màu/format data series hoặc Chart Tools/format hoặc Chart tools/design. - Hoàn thành biểu đồ: 4.6 Quy trình thiết kế biểu đồ cột chồng Bảng 6: Dân số thành thị và dân số nông thôn ở thành phố Hồ Chí Minh (nghìn người) Năm Vùng 1995 2000 2002 Nông thôn 1174,3 845,4 856,8 Thành thị 3466,1 4380,7 4623,2 (Nguồn: SGK Địa lí 9) Yêu cầu: Vẽ biểu đồ cột chồng thể hiện dân số thành thị và nông thôn ở Thành phố Hồ Chí Minh qua các năm Bước 1: Nhập số liệu vào bảng tính Excel theo cấu trúc sau: Bước 2: Vẽ biểu đồ - Chọn toàn bộ vùng vừa nhập dữ liệu - Insert/ Chart/Column/ chọn kiểu biểu đồ cột chồng - Xuất hiện biểu đồ sau: - Chỉnh sửa biểu đồ: + Đặt tên biểu đồ: Chart tools/layout/chart tittle/above chart. + Đặt đơn vị cho trục tung và trục hoành: Chart tools/layout/axis tittles/ + Chỉnh sửa trục tung và trục hoành: Kích đúp chuột và 2 trục, xuất hiện hộp thoại Format Axis, tiến hành chỉnh sửa trong hộp thoại này. + Chỉnh sửa bảng chú giải: Chart tools/layout/legend/ + Thêm nhãn dữ liệu: Chart tools/layout/Data labels/ + Đổi màu cho biểu đồ: Kích chuột phải vào thành phần cần đổi màu/format data series. - Hoàn thành biểu đồ: KẾT LUẬN Qua việc tìm hiểu, nghiên, thực hiện việc xây dựng các biểu đồ địa lí trên phần mềm Microsoft Excel 2010 tôi thấy xây dựng biểu đồ địa lí trên phần mềm Microsoft Excel 2010 dễ dàng , đẹp hơn và nhanh hơn so với các phiên bản trước đó Microsoft office excel. Các biểu đồ địa lí sẽ trở nên hấp dẫn hơn với người học, tạo sự hứng thú cho học sinh, có cái nhìn một cách tổng quan nhất về vấn đề cần nghiên cứu trên biểu đồ. Việc xây dựng các biểu đồ địa lí trên Excel 2010 cũng giúp giáo viên có kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin tốt hơn, và làm cho bài giảng trở nên sinh động hơn, nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Th.S Đỗ Trọng Danh, Th.S Nguyễn Vũ Ngọc Tùng, 2011, Giáo trình Microsoft Excel 2010. 2. PGS. TS. Nguyễn Đức Vũ, 2013, Phân tích bảng số liệu, vẽ biểu đồ, lược đồ Việt Nam, đọc Atlat Địa lí, NXB Đại học quốc gia Hà Nội.