X - Quang kinh điển

X QUANG KINH ĐIỂN

Cho đến thời gian gần đây, hình ảnh X quang kinh điển mới được thường xuyên đối

chiếu với hình thái cấu trúc và các biểu hiện ghi nhận trong khi phẫu thuật. Hiện nay,

kỹ thuật nội soi xoang hàm qua hố nanh giúp bác sĩ so sánh hình ảnh mờ trên phim X

quang kinh điển với hình ảnh thực tế.

Các kỹ thuật X quang mới càng ngày càng có nhiều giá trị chẩn đoán hơn. Phim CT

và phim MRI có những giá trị không thể nghi ngờ, song các phương tiện chẩn đoán

cao cấp này không có chỉ định cho những trường hợp làm xét nghiệm thường qui ở các

trường nghi ngờ có bệnh lý mũi-xoang. X quang kinh điển được chỉ định trong chẩn

đoán ban đầu, song cần lưu ý các giới hạn của kỹ thuật này.

X quang kinh điển dễ có các sai lầm không ngờ tới, song các sai lầm này có thể giảm

thiểu khi kết hợp với nội soi trong các  trường hợp không có điều kiện chụp các phim

X quang cắt lớp. Sai lầm thường gặp nhất là sự dày bất thường của xương gò má và gờ

lợi tạo nên hình ảnh mức nước hơi hay dày niêm mạc giả tạo. Ngách xoang bướm

(ngách trên ổ mắt), các tế bào sàng sau hay phần phát triển ra phía ngoài của xoang

bướm có thể bị chẩn đoán nhầm với lòng của xoang hàm do có một dải mờ màu xám

giống như một niêm mạc tăng sinh. Nhờ quan sát trực tiếp, người ta đặt vấn đề nên

xem lại việc điều trị viêm xoang dựa vào hình ảnh xoang bị mờ đặc trên phim X

quang kinh điển. Cạm bẫy này có thể tránh được bằng cách gia tăng chất lượng và

quan sát cẩn thận hình ảnh X quang.

Vấn đề khó hơn khi đọc phim là xác định được bản chất của bóng mờ trên phim X

quang bởi độ ăn tia của niêm mạc dày, polýp, nang dịch tiết, nang dịch thấm, mủ,

máu và mô u đều tương đương nhau. Ngoài ra, một số trường hợp ngoại lệ như dị vật,

độ cản quang của dị vật không cho phép bác sĩ dự đoán nguyên nhân tiềm ẩn.

Hơn nữa, bóng mờ lan tỏa thường không luôn luôn đặc trưng cho dày niêm mạc, bóng

mờ có bờ rõ cũng không đặc trưng cho tình trạng dày niêm cốt mạc, hình ảnh X quang

mức nước hơi cũng không đặc trưng cho nang ứ đọng dịch tiết, hình ảnh mờ tròn

không luôn luôn là polýp. Mặt khác, hình ảnh X quang xoang hàm bình thường cũng

không chắc chắn không có bệnh lý: tình trạng nhiễm trùng ở 1 vách xoang có thể

nhầm lẫn với hình ảnh thành xương bên dướiniêm mạc. Khối nhày mủ ở trong xoang

hàm có thể được hỉ ra trước khi chụp phim và như vậy trên phim X quang kinh điển

không thấy bóng mờ. Trường hợp hiếm, polýp 2 bên không thể hiện trên phim X

quang kinh điển nếu chúng có mậtđộ cản quang thấp và tiaX quang chụp có cường

độ yếu. Tình trạng mủ chảy ngược vào và đi ra khỏi xoang qua các lỗ xoang cũng

không thể nào quan sát được trên phim X quang.

Tuy vậy, hình ảnh mờ xoang hàm toàn bộ thường đặc trưng sự tụ mủ hay dày niêm

mạc do viêm xoang nhiễm trùng hay có polýp tođặc bít kín lòng xoang hàm. Trogn

viêm xoang hoại tử, hình ảnh mờ trong xoang hàm có thể lan rộng đến các cấu trúc

trong hốc mũi và xoang sàng, và hình ảnh hủy xương cho gợi ý đến tình trạng u. Việc

chẩn đoán được chẩn đoán sau khi có nội soi và sinh thiết.