Văn hoá và kinh doanh dưới góc nhìn triết học

më ®Çu Ngµy nay, nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn nã cµng kh¶ng ®Þnh vai trß cña v¨n ho¸ trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ mèi quan hÖ gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh daonh nh»m t¹o ra mét nÒn kinh tÕ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Cã thÓ nãi v¨n ho¸ kinh doanh lµ mét bé phËn cÊu thµnh nÒn v¨n ho¸ chung, ph¶n ¶nh tr×nh ®é cña con ng­êi trong lÜnh vùc kinh doanh. §· kh«ng Ýt nh÷ng doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n do thiÕu hiÓu biÕt, thiÕu quan t©m vµ kh«ng t×m hiÓu râ mµ cho r»ng: V¨n ho¸ ®øng ngoµi kh«ng liªn quan, kh«ng ¶nh h­ëng vµ chi phèi g× ®Õn lÜnh vùc kinh doanh vµ cho r»ng v¨n ho¸ lµ do kinh tÕ Nhµ n­íc trî cÊp. Nh­ vËy, hä ®· lÇm vµ kh«ng biÕt ®­îc v¨n ho¸ ®èi víi kinh doanh nã quan träng nh­ thÕ nµo. Víi hä v¨n ho¸ kh«ng ®em l¹i lîi nhuËn vµ gi÷a v¨n ho¸ víi kinh doanh kh«ng cã sù liªn quan vµ t­¬ng ®ång cho nhau. Nh­ng ®ã còng chØ lµ phÇn Ýt nh÷ng phÇn tö xÊu. Ngoµi ra, còng cã nh÷ng phÇn tö ®· nhËn thøc ®­îc rÊt râ v¨n ho¸ vµ kinh doanh cã vai trß quan träng nh­ thÕ nµo, nh­ng l¹i kh«ng biÕt vËn dông nã vµo kinh doanh cho hîp lý. ChÝnh v× vËy em xin chän ®Ò tµi; “V¨n ho¸ vµ kinh doanh d­íi gãc nh×n triÕt häc” Víi mong muån tÊt c¶ mäi ng­êi ai còng hiÓu vÒ v¨n ho¸ kinh doanh. M×nh mong bµi tiÓu luËn nµy sÏ ®­îc c¸c nhµ kinh doanh tronhg t­¬ng lai tiÕp thuvµ thµnh c«ng h¬n trong sù nghiÖp kinh doanh cña m×nh. néi dung 1. Kh¸i niÖm chung vÒ v¨n hãa. Ch­a bao giê kh¸i niÑm v¨n ho¸ ®­îc ®Ò cËp nhiÒu trong häc thuËt còng nh­ trong thùc tÕ ®êi sèng hiÖn nay. Bëi v× nãi tíi v¨n ho¸ lµ nãi tíi ý thøc, c¸i gèc t¹o nªn “TÝnh ng­êi” cïng víi nh÷ng g× thuéc vÒ b¶n ch©t nhÊt lµm cho con ng­êi trë thµnh chñ htÓ n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong cuéc s«ng, trong lao ®éng s¶n xuÊt. Nãi tíi v¨n ho¸ cßn lµ nãi tíi nh÷ng nguån néi lùc ®Ó con ng­êi cã thÓ v­¬n tíi nh÷ng gi¸ trÞ ch©n, htiÖn , mü. Cã thÓ nãi v¨n ho¸ lµ mét phøc hîp bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò mµ chØ víi ý nghÜa lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ®êi sèng tinh thÇn th× nã cã vÞ trÝ ®éc lËp, cßn víi ý nghÜa kh¸c th× nã võa biÓu hiÖn, võa ®an xen vµo c¸c biÓu hiÖn kh¸c cña x· héi loµi ng­êi. ë viÖt nam, vÒ mÆt lý luËn vµ häc thuËt mµ nãi, néi dung kh¸i niÖm v¨n ho¸ ®· ®­îc nhiÒu ng­êi th¶o luËn, lµm râ. Nh­ng thùc tÕ, nã míi chØ ®­îc quan t©m bã hÑp trong ph¹m vi nghiªn cøu cña khoa häc x· héi . HiÖn nay ng­êi ta thèng kª kho¶ng trªn 360 ®Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸. ë viÖt nam th× v¨n ho¸ ®­îc ®Þnh nghÜa lµ toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt, tinh thÇn ®­îc t¹o ra trong lÞch sö .Trong kinh doanh hiÖn ®¹i, m«i tr­êng v¨n ho¸ ®­îc ®Æc biÖt quan t©m vµ ®Ò cao. M«i tr­êng v¨n ho¸ cµng trë nªn quan träng h¬n trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, bëi v× ë ®ã cã sù kÕt hîp v¨n hãa cña c¸c d©n téc, c¸c n­íc kh¸c nhau. Mçi doanh nghiÖp th­êng cã nh÷ng v¨n ho¸ riªng nh÷ng doanh nghiÖp thµnh c«ng th­êng lµ nh÷ng daonh nghiÖp chó träng x©y dùng, t¹o m«i tr­êng v¨n ho¸ riªng biÖt kh¸c víi doanh nghiÖp kh¸c . 2. B¶n chÊt cña v¨n ho¸ Khi bµn ®Õn b¶n chÊt cña v¨n ho¸ nhiÒu nhµ d©n téc häc, nh÷ng ng­êi theo chñ nghÜa vÞ chñng chñ nghÜa chøc n¨ng, chñ nghÜa duy vËt tÇm th­êgn ®· khuyÕch ®¹i b¶n chÊt sinh häc c¸c vÊn ®Ò b¶n n¨ng, vÊn ®Ò chñng téc tÝnh quyÕt ®Þnh cña v¨n ho¸ trong ®êi sèng x· héi.Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o nh©n d©n x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi, ®¶ng ta lu«n qu¸n triÖt nh÷ng t­ t­ëng c¬ b¶n cña ®Ò c­¬ng v¨n hãa ViÖt Nam n¨m 1943 ®· nªu v¨n ho¸ lµ mét bé phËn cña kiÕn thøc th­îng tÇng. B¶n ch©t cña v¨n ho¸ g¾n liÒn mét c¸ch toµn diÖn víi qu¸ tr×nh vËn ®éng cña tù nhiªn x· héi . Cïng víi chÝnh trÞ, kinh tÕ cã vai trß quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña v¨n hãa. Tuy nhiªn, sù t¨ng tr­ëng phån vinh vÒ mÆt vËt chÊt cña x· héi kh«ng ph¶i lóc nµo còng tû lÖ thuËn víi viÖc n©ng cao gi¸ trÞ v¨n ho¸ bëi lÏ V¨n Ho¸ ®«i khi kh«ng ®­îc quyÕt ®Þnh trùc tiÕp bëi kinh tÕ mµ cßn th«ng qua c¸c quan hÖ x· héi kh¸c. Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö kh¶ng ®inh tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi Trªn c¬ së b¶n chÊt x· héi cña v¨n ho¸ §¶ng ta ®· coi tÝnh d©n téc tÝnh giai cÊp tÝnh thêi ®¹i cã ý nghÜ to lín trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi . §¶ng ta gi÷ v÷ng ®éng lùc d©n téc cña v¨n ho¸ kiªn tr× quan ®iÓm giai cÊp c«ng nh©n vµ thÕ giíi quan khoa häc cña chñ nghÜa M¸c Lª Nin g¾n víi thêi ®¹i míi . Nh­ vËy do v¨n ho¸ g¾n víi c¸c quan hÖ x· héi, v¨n ho¸ lµ mét bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng v¨n ho¸ mang b¶n chÊt cña nã kh«ng nhÊt thµnh bÊt biÕn nã g¾n víi toµn bé ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi .V¨n ho¸ g¾n víi qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi vµ x· héi loµi ng­êi. Mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong c¸c nghÞ quyÕt vÒ v¨n hãa c¸c vÊn ®Ò cña con ng­êi lu«n gi÷ vÞ trÝ trung t©m, vÊn ®Ò ph¶n ¸nh hiÖn thùc cuéc sèng lµ néi dung c¬ b¶n, vÊn ®Ò tÝnh d©n téc, tÝnh giai cÊp, tÝnh thêi ®¹i xuyªn suèt néi dung cña v¨n ho¸ ®ã lµ quan hÖ mang tÝnh ng­êi, lµ mét hiÖn t­îng thuéc th­îng tÇng kiÕn tróc g¾n víi ®êi sèng hiÖn thùc cña d©n téc cña giai cÊp cña thêi ®¹i . 3 V¨n ho¸ thÓ hiÖn trong kinh doanh nh­ thÕ nµo Do thiÕu hiÓu biÕt, nhiÒu ng­êi vÉn quan niÖm r»ng: V¨n ho¸ nh­ mét lÜnh vøc ®øng ngoµi kinh tÕ, do kinh tÕ trîc cÊp., chØ khi kinh tÕ ph¸t triÓn th× míi cã ®iÒu kiÖn më mang c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn con ng­êi. Víi quan niÖm ®ã, v¨n ho¸ ®­îc coi nh­ lµ mét ho¹t ®éng cã tÝnh gi¶i trÝ, khi kinh tÕ cßn khã kh¨n th× Ýt ng­êi quan t©m ®Õn v¨n ho¸ vµ râ rµng trong ®IÒu kiÖn ®ã ng­êi ta kh«ng nhËn thÊy vai trß cña v¨n ho¸ nãi chung còng nh­ v¨n ho¸ ®èi víi kinh tÕ vµ kinh doanh nãi riªng. Trong thêi gian gÇn ®©y, tõ viÖc xem xÐt sù ph¸t triÓn cña nhiÒu quèc gia mµ ®Æc biÖt lµ quèc gia khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng, ng­êi ta ®· thÊy nh÷ng dÊu Ên vµ dÆc tr­ng v¨n ho¸ cña c¸c quèc gia ®ã trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Thùc tÕ ®ã ®· b¾t buéc ng­êi ta kh«ng chØ thõa nhËn sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè v¨n ho¸ còng nh­ tÇm quan träng cña viÖc ®­a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 4. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh doanh. V¨n ho¸ vµ kinh doanh cã sù t¸c ®éng vµ biÖn chøng víi nhau. Kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o ®­îc nhu cÇu sèng tèi thiÓu cña con ng­êi, sau ®ã míi ®¶m b¶o ®IÒu kiÖn cho v¨n hãa ph¸t triÓn. Kinh tÕ kh«ng chØ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã mét nÒn t¶ng v¨n hãa, ®«ng thêi v¨n ho¸ kh«ng chØ ph¶n ¸nh kinh tÕ mµ cßn lµ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi mèi quan hÖ ®ã, sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, mçi d©n téc chØ cã thÓ n¨ng ®éng , hiÖu qu¶, cã tèc ®é cao, chõng nµo quèc gia ®ã ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn kÕt hîp hµi hoµ gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh doanh. B¶n th©n ho¹t ®éng kinh doanh d­íi mäi h×nh thøc lµ mét ho¹t ®éng v¨n ho¸, bëi nã ®¸p øng nhu cÇu h­ëng thô hay th­ëng thøc cña con ng­êi, lµm ®Ñp mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi vµ m«i tr­êng sèng cña nã . ChÝnh c¸i yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng, ngµy cµng nhiÒu vÒ sè l­îng cña ng­êi tiªu dïng ®· kÝch thÝch sù s¸ng t¹o v« biªn, sù cè g¾ng kh«ng mÖt mái cña c¸c thµnh viªn tham gia ho¹t ®éng kinh doanh. Tãm l¹i, ph¹m trï “ V¨n hãa trong kinh doanh”chÝnh lµ sù nç lùc chñ quan cña ng­êi tham gia kinh doanh, hä thùc sù ®· ®ãng gãp c«ng søc cho sù tiÕn bé x· héi, song còng chÝnh hä nÕu kh«ng ®ñ søc vµ lùc, nh©n vµ trÝ sÏ cã nh÷ng hµnh vi ph¶n v¨n hãa trong kinhdoanh, cßn ph¹m trï “ Kinh doanh cã v¨n hãa”chÝnh lµ phÇn thÓ hiÖn c¸i t©m vµ lµ b¶n chÊt v¨n hãa cña ng­êi tham gia kinh doanh. Nã chÝnh lµ th­íc ®o tr×nh ®é v¨n hãa, gi¸o dôc, t×nh c¶m vµ trach nhiÖm cña ng­êi kinh doanh tr­íc vËn mÖnh cña kh¸ch hµng. II. Vai trß cña v¨n hãa trong ho¹t ®éng kinh doanh 1. Vai trß cña v¨n hãa trong ho¹t ®éng kinh doanh. Khi môc tiªu vÒ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Æt ra mµ t¸ch rêi víi m«i tr­êng v¨n hãa th× kÕt qu¶ thu ®­îc sÏ rÊt khËp khiÔng , mÊt c©n ®èi c¶ vÒ kinh tÕ lÉn v¨n hãa, ®ång thêi tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña mçi d©n téc sÏ bÞ suy yÕu ®i rÊt nhiÒu. §iÒu ®è cho thÊy r»ng kinh tÕ kh«ng thª ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ l©u bÒn nªu thiÕu nÒn t¶ng v¨n hãa. ChÝnh v¨n hãa ®· lµ mét ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ. NÕu lîi nhô©n chia c¾t con ng­êi ph©n hãa x· héi th× v¨n hãa l¹i ®ãng vai trß kÕt nèi con ng­êi víi nhau. B¶n th©n ho¹t ®éng kinh doanh, d­íi mäi h×nh thøc lµ mét ho¹t ®éng v¨n hãa, bëi nã ®¸p øng nhu cÇu th­ëng thøc cña con ng­êi.YÕu tè v¨n hãa cßn thÓ hiÖn sù giao l­u v¨n hãa gi÷a c¸c vïng cña mçi n­íc, gi÷a c¸c liªn quèc gia vµ cã tÝnh toµn cÇu mµ s¶n phÈm lµ ph­¬ng tiÖn chuyÓn giao c¸c th«ng tin vÒ v¨n minh vµ tiÕn bé x· héi tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c. V¨n hãa vµ kinh tÕ lµ hai lÜnh vùc cã t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. Kh«ng thÓ cã v¨n hãa suy dåi mµ kinh tÕ ph¸t triÓn. V¨n hãa bao giê còng lµ ®éng lùc quan träng cho ph¸t triÓn kinh tÕ mÆt kh¸c kinh tÕ ph¸t triÓn lµ manh ®Êt mµu mì ®Çy thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn v¨n hãa. Ngoµi ra, tÝnh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo yÕu tè v¨n hãa. NÐt v¨n hãa trong doanh nghiÖp t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh rÊt lín cho c¸c doanh nghiÖp. Nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp, to lín ®Õn viÖc h×nh thµnh môc tiªu, chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch, ®ång thêi còng t¹o thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc ®· lùa chän cña doanh nghiÖp. 2. V¨n hãa thóc ®Èy x· héi tiÕn theo h­íng v¨n minh hiÖn ®¹i. YÕu tè v¨n hãa trong kinh doanh chÝnh lµ ho¹t ®éng ®em l¹i c¸i ®Ñp, c¸i thiÖn tíi mäi nhµ. Kh«ng tháa m·n tíi nh÷ng g× ®· cã h«m nay, c¸c nhµ thiÕt kÕ mü thuËt, nhµ s¶n xuÊt, nhµ kinh doanh.... §· kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m·, øng dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®éi ngò c¸c nhµ th­¬ng nghiÖp ®· kh«ng qu¶n ng¹i ®­êng x¸ xa x«i ®­a s¶n phÈm ®Õn n¬i tiªu thô, tõng b­íc h×nh thµnh mét m¹ng l­íi kinh doanh xuyªn quèc gia, xuyªn lôc ®Þa vµ còng tõ ho¹t ®éng nµy thóc ®Èy x· héi h­íng theo h­íng v¨n minh hiÖn ®¹i. 3. YÕu tè v¨n hãa trong kinh doanh thÓ hiÖn sù giao l­u v¨n hãa. §ã lµ sù giaol­u v¨n hãa gi÷a c¸c vïng, miÒn cña mçi n­íc, gi÷a c¸c liªn quèc gia vµ cã tÝnh toµn cÇu mµ s¶n phÈm lµ ph­¬ng tiÖn chuyÓn giao c¸c th«ng tin vÒ v¨n minh vµ tiÕn bé x· héi tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c. V¨n hãa trong kinh doanh cßn thÓ hiÖn gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua: Ng­êi mua cã tiÒn nªn cã quyÒn lùa chän s¶n phÈm vµ m×nh cã nhu cÇu víi nh÷ng chØ tiªu vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng .... Ng­êi b¸n bµy tá lßng kÝnh träng víi ng­êi mua bëi hä hiÓu r»ng chÝnh kh¸ch hµng lµ ©n nh©n cña hä, lµ “ Th­îng §Õ” trªn th­¬ng tr­êng . ChÝnh viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh cã thÓ lµm lµnh m¹nh hãa c¸c quan hÖ x· héi. Lîi nhuËn do kinh doanh ®em l¹i ®· t¹o nªn tiÒm lùc kinh tÕ, khoa häc kü thuËt cho mçi ®¬n vÞ hay c¸ nh©n tham gia kinh doanh, còng cã nghÜa lµ d©n giµu th× n­íc m¹nh vµ tõ ®ã “ Phó quý sinh lÔ nghÜa”tøc lµ mèi quan hÖ v¨n hãa ®­îc duy tr× trªn c¬ së mäi ng­êi ®Òu lao ®éng vµ tham gia chuyÓn hãa thµnh qu¶ lao ®éng d­íi h×nh thøc kinh doanh, tõ ®ã mäi ng­êi th«ng c¶m vµ hiÓu nhau h¬n cã ®iÒu kiÖn ®Ó sèng “ Cã v¨n hãa h¬n” Trong sù ®iÒu tiÕt cã tÝnh kh¸ch quan cña “ C¬ chÕ thÞ tr­¬ng n¨ng ®éng” Nh÷ng ®¶o lén to lín do qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nãi chung vµ cña s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng, nã s¶n sinh ra c¸c nhãm ng­êi kh¸c nhau trªn toµn thÕ giíi. III. “ C¸i T©m ” Cña nhµ doanh nghiÖp vµ “ TriÕt lý” trong kinh doanh. 1. C¸i t©m cña nhµ doanh nghiÖp ViÖc ®­a c¸c nh©n tè v¨n hãa vµo ho¹t ®éng kinh doanh cã thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc vµo nhiÒu ®iÒu kiÖn. Trong ®ã ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh lµ con ng­êi- bao gåm tÊt c¶ mäi ng­êi trong day chuyÒn s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu thô c¸c hµng hãa vµ dÞch vô lµm ra, nh­ng tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ ng­êi ®øng ®Çu, ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp. L©u nay, mét sè nhµ kinh tÕ häc ë ph­¬ng t©y cho r»ng: Kinh doanh lµ kinh doanh, lîi nhuËn lµ môc tiªu tèi th­îng. §Ó ®¹t lîi nhuËn tèi ®a, nhµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mäi biÖn ph¸p vµ thñ ®o¹n xÊu xa vµ tµn ¸c thªo triÕt lý “ Kh«n sèng mèng chÕt”, “ m¹nh ®­îc, yÕu thua” Kh«ng thÓ h« hµo ®¹o ®øc trong kinh doanh. Kh«ng thÓ nãi ®Õn “ C¸i T©m ” cña nhµ doanh nghiÖp. Nh­ng ë c¸c n­íc ph­¬ng ®«ng vèn cã truyÕn thèng t«n träng c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa vµ ®¹o ®øc, nhiÒu nhµ doanh nghiÖp næi tiÕng l¹i quan niÖm võa ph¶i ®Ò cao nh©n tè trÝ tuÖ, võa ph¶i hªt søc coi träng nh©n tè ®¹o ®øc, tøc “ C¸i T©m” cña con ng­êi trong c¸c ho¹t ®éng trong s¶n xuÊt bu«n b¸n vµ dÞch vô. Theo quan niÖm Êy, c¸c nhµ doanh nghiÖp tr­íc hÕt ph¶i cã tµi n¨ng. Tµi n¨ng trong viÖc n¾m b¾t c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ vËn dông s¸ng t¹o vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµm cho hµm l­îng trÝ tuÖ trong mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm ngµy cµng t¨ng lªn, ®ång thêi sù tiªu hao n¨ng l­îng, nguyªn liÖu ngµy cµng gi¶m bít. Tµi trong viÖc t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña thÞ tr­êng, dù b¸o ®­îc chiÒu h­íng thay ®æi cña cung- cÇu, tõ ®ã cã thÓ ®i tr­íc, ®ãn ®Çu trong viÖc v¹ch kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña doanh nghiÖp.Tµi n¨ng trong viÖc qu¶n lý tµi chÝnh ®Ó mçi ®ång vèn bá ra ®Òu mang l¹i hiÖu qu¶ mµ kh«ng xÈy ra l·ng phÝ, thÊt tho¸t. Theo nh­ em nghÜ, tiªu chuÈn hµng ®Çu vÒ ®¹o ®øc cña c¸c nhµ doanh nghiÖp lµ tÝnh trung thùc. Trung thùc trong viÖc chÊp hµnh luËt ph¸p cña nhµ n­íc ®Ó kh«ng ®i vµo con ®­¬ng chèn thuÕ, lËu thuÕ, bu«n b¸n nh÷ng ®å quèc cÊm, hoÆc tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô cã h¹i cho tuÇn phong mü tôc cña d©n téc, nh­ du lÞch. §èi víi nh÷ng kÎ kh«ng l­¬ng thiÖn, cã thÓ lµ con ®­¬ng dÔ “ H¸i ra tiÒn” nh­ng còng lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó ®i ®Õn nhµ tï vµ sù ph¸ s¶n! Trung thùc trong giao tiÕp víi b¹n hµng vµ ng­êi tiªu dïng ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng hãa vµ dÞch vô ®óng nh­ nh÷ng lêi giíi thiÖu vµ qu¶ng c¸o.kh«ng thÓ dïnh c¸i bãng bÈy, hµo lo¸ng bÒ ngoµi ®Ó che ®Ëy c¸i gi¶ dèi, thËm trÝ c¸i ®éc h¹i bªn trong miÔn sao thu ®­îc nhiÒu lêi theo kiÓu “ Sèng chÕt mÆc bay, tiÒn thÇy bá tói” ! Trung thùc ngay c¶ víi b¶n th©n ®Ó kh«ng tham «, thôt kÐt, “ ChiÕm c«ng vÞ t­” dï hµng ngµy hµng giê va ch¹m víi tiÒn vµ hµng l¹i cã quyÒn quyÕt ®Þnh trong tay vµ còng cã thÓ kh«ng ai biÕt ®­îc ngoµi l­¬ng t©m m×nh. Cïng víi tÝnh trung thùc, ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu trong ®¹o ®øc cña nhµ doanh nghiÖp cã v¨n hãa lµ th¸i ®é t«n träng cuéc s«ng, phÈm gi¸ vµ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña nh÷ng ng­êi céng sù vµ nh÷ng ng­êi d­íi quyÒn. Trong thêi ®¹i ngµy nay, bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo còng chØ cã thÓ thµnh c«ng vµ thµnh c«ng l©u bÒn, nÕu nhµ qu¶n lý biÕt kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, ý thøc tù gi¸c, niÒm say mª s¸ng t¹o cña ®éi ngò viªn chøc vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng trùc tiÕp b»ng c¸ch ®èi sö víi hä nh­ nh÷ng con ng­êi, h¬n n÷a nh­ nh÷ng ng­êi anh em g¾n bã víi nhau nh­ mét céng ®ång. TÝnh trung thùc, th¸i ®é t«n träng con ng­êi vµ nhiÒu ®øc tÝnh kh¸c n÷a cña nhµ doanh nghiÖp khã cã thÓ chØ do ph¸p luËt hay bÊt cø mét chØ thÞ, mÖnhlÖnh nµo t¹o ra ®­îc. Nh÷ng ®øc tÝnh cÇn ®­îc gieo mÇm vun xíi, bèi ®¾p, rÌn luyÖn suèt c¶ cuéc®êi tõ trong gia ®×nh, ë tr­êng häc vµ ng­êi x· héi. MÆc dÇu vèn lµ mét n­íc ch­a cã truyÕn thèng th­¬ng m¹i, kinh doanh ph¸t triÓn, tõ l©u ng­êi viÖt nam ®· khuyªn nhau lµm theo ch©m ng«n “ Thø nhÊt tu t¹i gia, thø hai tu chî, thø ba tu chïa”. Tu t¹i gia lµ tu d­ìng ®¹o ®øc, rÌn luyÖn nh©n c¸ch t¹i gia ®×nh. VÊn ®Ò ®­îc ®Æt lªn vÞ trÝ hµng ®Çu, v× gia ®×nh chÝnh lµ n¬i gi¸o dôc cho mçi ng­êi tõ thña th¬ Êu biÕt ph©n biÖt c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c, c¸i cao th­îng vµ c¸i thÊp hÌn, c¸i tèt vµ c¸i xÊu xa, nghÜa lµ truyÒn thô nh÷ng gi¸ v¨n hãa tinh thÇn c¬ b¶n chuÈn bÞ cho con ng­êi b­íc vµo ®êi.Tu taÞ chî lµ quan hÖ ®¹o ®øc ngoµi x· héi. VÊn ®Ò ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m, v× ®©y chÝnh lµ n¬i thñ th¸ch gay go nhÊt, ®ßi hái tÝnh trung thùc, ph¶i v­ît lªn sù gi¶ dèi, c¸i l­¬ng thiÖn ph¶i th¾ng c¸i bÊt l­¬ng trong trao ®æi tiÒn hµng diÔn ra liªn tôc ngµy nay qua ngµy kh¸c. TiÕp theo vÒ tu t¹i gia, viÖc tu t¹i chî mµ thµnh c«ng, th× nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa trong con ng­êi míi ®­îc v÷ng ch¾c. Cßn viÖc tu t¹i chïa chØ la kh©u cuèi cïng ®Ó ®¹t tíi qu¶ phóc cho sù gi¸c ngé. Kh«ng thÓ cã mét nhµ doanh nghiÖp, mét t­ nh©n nµo khi coi th­¬ng c¸i gi¸ trÞ ®×nh, lõa ®¶o trong kinh doanh l¹i cã thÓ lªn chïa cÇu phËt ( hoÆc ®i nhµ thê cÇu chóa) Mong cøu håi tinh thÇn thanh thãat l­¬ng t©m ®­îc . 2. V¨n hãa vµ “ TriÕt lý” trong kinh doanh. XÐt ®Õn cïng, viÖc cã ®­a ®­îc nh©n tè v¨n hãa vµo trong kinh doanh hay kh«ng lµ tïy thuéc vµo quan niÖm cña ng­êi ta( Bao gåm tõng c¸ nh©n vµ c¶ céng ®ång) vÒ c¸c gi¸ trÞ mµ ho¹t ®éng kinh doanh cÇn ®¹t tíi. Quan niÖm ®ã ®­îc kh¸i qu¸t thµnh triÕt lý kinh doanh. TriÕt lý kinh doanh lµ nh÷ng gi¸ trÞ cèt lâi lµm nªn linh hån cña v¨n hãa doanh nghiÖp , thÝ dô nh­: - S¸ng t¹o vµ ®æi míi th­êng xuyªn lµ ®éng lùc hµng ®Çu ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp - Mçi thµnh viªn cña doah nghiÖp ph¶i lµ mét ®èi thñ giái kü thuËt c¸ nh©n nh­ng biÕt ch¬i tËp thÓ. - ChÊt l­îng quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. - §Êt n­íc cã æn ®Þnh th× doanh nghiÖp míi thµnh ®¹t. -Doanh nghiÖp cã thµnh ®¹t th× c¸ nh©n thµnh ®¹t. - Ng­êi nµo thÊt b¹i, ng­êi ®ã sÏ thµnh c«ng. - Chñ nghÜa c¸ nh©n vµ sù kh«ng trung thùc lµ hiÓm häa cña doanh nghiÖp. - Gi÷ chø tÝn lµ c¸ch qu¶ng c¸o tèt nhÊt cho doanh nghiÖp. - vvvvv....... Mäi ng­êi ®Òu biÕt, cho sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng s©u,nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ph¸t triÓn, sù t¸ch rêi gi÷a s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng lµ hiÖn t­îng tÊt nhiªn. Mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong viÖc duy tr× cuéc sèng hµng ngµy v× thÕ chñ yÕu ph¶i th«ng qua c¸c s¶n phÈm lµm ra. VÒ thùc chÊt, viÖc trao ®æi nµy lµ trao ®æi nh÷ng gi¸ trÞ s¸ng t¹o ®Ých thùc cña con ng­êi, nh­ng khi c¸c s¶n phÈm ®ã ®­îc b¸n ra vµ mua trªn thÞ tr­êng th× l¹i ph¶i th«ng qua tiÒn tÖ ( d­íi d¹ng tiÒn mÆt hoÆc tÝn phiÕu) vµ ng­êi cã nhiÒu tiÒn th× d­êng nh­ mua ®­îc tÊt c¶ ! ®ã chÝnh lµ céi nguån s©u sa lµm n¶y sinh sù sïng b¸i tiÒn tÖ, sïng b¸i cña c¶i vËt chÊt. Sù sïng b¸i Êy dÇn dÇn biÕn thµnh triÕt lý hµnh ®éng. Trong triÕt lý sèng cña mét ng­êi thªo quan niÖn nãi trªn, ®ång tiÒn ®· xuÊt hiÖn víi tÝnh c¸ch lµ lùc l­îng cã kh¶ n¨ng xuyªn t¹c ®èi víi b¶n chÊt con ng­êi, còng nh­ ®èi víi nh÷ng liªn hÖ kh¸c, nh­ C. Mac ®· tõng ph©n tÝch. §ã chÝnh lµ mÆt tr¸i, lµ sù tha hãa cña quan hÖ tiÒn hµng, mµ quan hÖ nµy vèn lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ vµ bøc tiÕn cña v¨n minh. Nh­ng cã nh÷ng giíi h¹n mµ ®ång tiÒn kh«ng thÓ v­¬n tíi ®­îc. §ã lµ h¹nh phóc vµ niÒm tin ch©n thµnh cña con ng­êi. Nh­ thùc tÕ ®· cho thÊy m×nh bÊt h¹nh v× t×nh c¶m gi÷a con ng­êi víi con ng­êi bÞ c¹n kiÖt, gia ®×nh tan vì, ®¹o ®óc suy ®åi..... lµ nh÷ng c¸i chøa ®ùng nguy c¬ ph¸ ho¹i nÒn t¶ng cña chÝnh x· héi mµ hä ®ang sèng. HiÖn t­îng tiªu cùc trong bu«n b¸n, giao dÞch, hïn vèn ..... nh­ng cµng ngµy cµng cã nhiÒu nhµ kinh doanh biÕt suy nghÜ vµ hµnh ®éng v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, trong ®ã cã h¹nh phóc b¶n th©n m×nh. Nãi chung tÇm quan träng cña v¨n hãa doanh nghiÖp vµ triÕt lý trong kinh doanh lµ: - KhuyÕn khÝch ®­îc nh©n viªn ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc cña m×nh cho môc tiªu cña doanh nghiÖp. - thu hót gi÷ ch©n ®­îc c¸c tµi n¨ng. TiÒn l­¬ng cao chØ lµ mét yÕu tè, ®iÒu quan träng h¬n lµ nh©n viªn c¶m thÊy tù hµo vµ thÝch thó khi ®­îc lµm trong tËp thÓ doanh nghiÖp. - KhuyÕn khÝch ®­îc thÇn ®ång ®éi, g¾n kÕt c¸c thµnh viªn trong céng ®ång, ®ã chÝnh lµ nguån gèc søc m¹nh cña doanh nghiÖp. -Tæng hîp c¸c yÕu tè nªn sÏ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. IV VËn dông v¨n hãa vµo kinh doanh nh­ thÕ nµo ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶. 1. Thùc tr¹ng v¨n hãa kinh doanh ë ViÖt Nam hiÖn nay. T×nh tr¹ng lµm hµng gi¶ vµ thiÕu trung thùc trong kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp cña chung ta cßn nhiÒu. Vµo th¸ng 5 n¨m 2001 thÞ tr­êng Gas ë Thµnh Phè Hå ChÝ Minh do gi¸ Gas cao nªn ®Ó kiÕm lêi, nhiÒu cöa hµng b¸n lÎ ®· t×m mua lo¹i b×nh Gas lín tõ 40 kg ®Õn 50kg víi møc gi¸ rÎ h¬n 200®/ kg råi chiÕt sang c¸c b×nh nhá lo¹i 12kg vµ 13kg. Mçi b×nh gas khi triÕt sang ®Òu bÞ thiÕu kho¶ng 1kg. Víi c¸ch kinh doanh nh­ vËy thö hái cã v¨n hãa trong kinh doanh hay kh«ng, liÖu r»ng cã thÓ kinh doanh l©u dµi ®­îc kh«ng?. Mét ®iÒu rÊt râ rµng lµ ë ViÖt Nam cßn kh«ng Ýt c¸c nhµ kinh doanh ch­a biÕt vËn dông ph¹m trï v¨n hãa vµo kinh doanh ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn l©u dµi, chø kh«ng ph¶i lµ lîi nhuËn tr­íc m¾t. Nh­ s¶n phÈm xe m¸y Wave do ViÖt Nam s¶n xuÊt ®­îc qu¶ng c¸o víi gi¸ b¸n lµ 10.990.000 VN§. nh­ng khi nhËn thÊy hµng b¸n ch¹y th× c¸c chñ ®¹i lý b¸n víi gi¸ 13.000.000 VN§. §ã lµ c¸ch lµm ¨n kh«ng trung thùc . Bao giê s¶n phÈm “ Made in Viet Nam” míi thËt sù g©y ®­îc lßng tin tuyÖt ®èi víi kh¸ch hµng ViÖt Nam vµ quèc tÕ . Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng trªn song chñ yÕu lµ do doanh nghiÖp cña chóng ta ch­a quan t©m ®Õn ph¹m trï v¨n hãa trong kinh doanh nhÊt lµ ph¹m trï v¨n hãa kinh doanh. Ngoµi ra, cã nh÷ng doanh nghiÖp ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn mµ bá r¬i tÝnh v¨n hãa trong kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng doanh nghiÖp nhËn thøc ®­îc nh­ng l¹i kh«ng biÕt c¸ch vËn dông ph¹m trï v¨n hãa vµo doanh nghiÖp m×nh nh­ thÕ nµo. §Æc biÖt lµ tõng thµnh viªn trong doanh nghiÖp ch­a ®­îc gi¸o dôc nhiÒu vÒ vÊn ®Ò v¨n hãa trong kinh doanh nhÊt lµ v¨n hãa kinh doanh. 2. VËn dông v¨n hãa vµ kinh doanh nh­ thÕ nµo ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶. Mçi c¸ nh©n trong mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i nhËn thøc ®­îc gi¸o dôc vÒ v¨n hãa lµ viÖc sö dông c¸c yÕu tè v¨n hãa vµo trong ho¹t ®éngkinh doanh cña chñ thÓ, lµ thø v¨n hãa mµ chñ thÓ t¹o ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ h×nh thµnh nªn v¨n hãa kinh doanh. V¨n hãa kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ sù tæng hßa nÐt v¨n hãa cña tõng thµnh viªn trong doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp cÇn t¹o riªng cho m×nh mét nÐt v¨n hãa trong kinh doanh, coi ®ã nh­ lµ tÇm thÎ c¨n c­íc ®Ó kh¸ch hµng nhËn ra doanh nghiÖp m×nh. BiÕt kÕt hîp hµi hßa nÐt v¨n hãa tån t¹i trong mçi thµnh viªn víi m«i tr­êng v¨n hãa n¬i m×nh kinh doanh. Ph¶i chän lùa nh÷ng tiªu chÝ ®Ó h×nh thµnh nªn v¨n hãa kinh doanh cho doanh nghiÖp m×nh. Nh÷ng tiªu chÝ nµy ph¶i phï hîp víi doanh nghiÖp mµ m×nh kinh doanh . Khi muèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ ta cÇn nghiªn cøu kü vÒ v¨n hãa n¬i ta kinh doanh. Khi kinh doanh víi ng­êi n­íc ngoµi còng cÇn ph¶i t×m hiÓu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ nÐt v¨n hãa cña n­íc ®ã . §Ó ®äng l¹i Ên t­îng tèt ®Ñp trong lßng kh¸ch hµng, ta kh«ng chØ biÕt t¹o ra uy tÝn vµ cßn ph¶i biÕt c¸ch gi÷ uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. CÇn ph¶i c¹nh tranh b»ng c¸ch n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh lµ con ®­êng ®i ®Õn tÊt yÕu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®ã, ph¶i t¹o uy tÝn s©u réng cho hµng hãa cña m×nh trªn thÞ tr­êng kh«ng chØ trong n­íc mµ c¶ thÞ tr­êng quèc tÕ. KÕt luËn V¨n hãa vµ kinh doanh lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ph¶i la míi l¹ n÷a. Tuy vËy, nã còng kh«ng ph¶i lµ ®· cò v× nã lu«n ph¸t sinh ra nh÷ng ¶nh h­ëng tíi kinh doanh. Gi÷a v¨n hãa vµ kinh doanh lu«n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chóng bæ xung vµ hç trî cho nhau . V¨n hãa vµ kinh doanh lµ hai mÆt phøc t¹p nh­ng l¹i cã quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau, nÕu nh­ bá mét trong hai c¸i ®ã th× nhµ doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ nµo thµnh c«ng, vµ kh«ng cã c¸i nµo cã tr­íc mµ chóng tèn t¹i song song. Tõ nh÷ng c¸i ®ã mµ cßn liªn hÖ tíi c¸i t©m vµ triÕt lý trong kinh doanh ®Ó gióp nhµ doanh nghiÖp thµnh c«ng h¬n. Vµ theo em dù ®o¸n r»ng trong xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay víi m«i tr­êng c¹nh tranh gi÷a tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt lín. NÕu bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo dï cã quy m« nhá hay lín mµ kh«ng biÕt vËn dông ph¹m trï v¨n hãa vµo kinh doanh th× ch¸c ch¾n r»ng doanh nghiÖp ®ã kh«ng thÕ cã ®­îc thµnh c«ng l©u dµi. Bµi viÕt cña em cã thÓ ch­a ®i s©u l¾m do ch­a ph¶i lµ mét chñ doanh nghiÖp nªn cã nhiÒu kiÕn thøc còng nh­ tµi liÖu vÒ kinh tÕ còng nh­ lý thuyÕt vÒ triÕt lý kinh doanh ch­a ®­îc n¾m v÷ng nhiÒu. Nªn trong bµi kh«ng trµnh khái nh÷ng sai sãt dï nhá hay dï lín. Em rÊt mong sù gãp ý vµ chØ b¶o cña c¸c thÇy, c« gi¸o trong bé m«n triÕt häc M.LªNin . Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· gióp em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy. Tµi liÖu tham kh¶o - TriÕt häc M¸c - Lªnin NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - §Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam - T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi - T¹p chÝ Céng s¶n sè 21, 25 - PhÇn tin trªn Internet - TriÕt häc M¸c - Lªnin - Tr­êng §H Qu¶n lý vµ kinh doanh Hµ Néi môc lôc