Vai trò kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

Sự chuyển đổi nền kinh tế thị trường (KTTT) theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước là xu hướng tất yếu của mọi xã hội. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi mà nền kinh tế các nước phát triển trên thế giới đã đạt tới đỉnh cao và xu hướng vận động phát triển của thế giới đang tiến vào thế kỷ văn minh trí tuệ thì sự chuyển đổi KTTT theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước là tất yếu khách quan của bất kỳ một quốc gia nào muốn vươn tới và hoà nhập với xu hướng phát triển chung của nhân loại. Sự phát triển thần kỳ của các nước Châu Á mà đặc biệt là các nước Đông Nam Á là một minh chứng cho sự thành công của quá trình chuyển đổi.

Sự phát triển thần kỳ như vũ bão của Đông Nam Á, sự bùng nổ khoa học kỹ thuật với tốc độ chóng mặt, quan hệ thế giới đã bước sang đối thoại hợp tác cùng nhau phát triển đã tác động rất lớn tới Việt Nam.

Về mặt kinh tế hiện nay Việt Nam vẫn là một trong những quốc gia kém phát triển. Để có thể vươn lên đạt trình độ phát triển ngang hàng với các quốc gia khác, Việt Nam cần phải tìm cho mình con đường phát triển phù hợp với tình hình kinh tế xã hội trong nước vừa đảm bảo xu thế phát triển chung của thế giới. Đó chính là việc chuyển đổi nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền KTTT định hướng XHCN có sự quản lý của nhà nước.

Chính vì vậy Đảng đã xác định "việc chuyển đổi nền kinh tế sang KTTT định hướng XHCN" là rất cần thiết và Đảng cũng nhấn mạnh vai trò kinh tế của Nhà nước là vô cùng quan trọng. Kinh nghiệm các nước công nghiệp mới và Nhật Bản cho thấy vai trò kinh tế của Nhà nước là một trong những nhân tố quyết định đến sự phát triển của đất nước. Nói đến sự phát triển thần kỳ của Nhật Bản là nói tới "hiệu năng Nhật Bản" là sự tác động quyết định do có sự quản lý nền kinh tế của Nhà nước.

Từ giữa những năm 80 khi bắt đầu sự nghiệp đổi mới, chúng ta đã nhận rõ vai trò động lực tư lớn của Nhà nước tới nền KTTT. Nhà nước không những là chủ thể mà còn là khách thể. Nhà nước tham gia vào các loại quan hệ khác nhau trong nền kinh tế. Vì vậy vấn đề đặt ra là phải làm rõ được vai trò kinh tế của Nhà nước và sử dụng nó một cách có hiệu quả để thúc đẩy quá trình vận động nền KTTT theo định hướng XHCN theo hướng có lợi nhất vừa phát huy tác dụng tích cực và hạn chế được nhiều khiếm khuyết của nền KTTT vừa đảm bảo được sự tăng trưởng kinh tế, đảm bảo công bằng xã hội.

Chính vì những điều đó, trong bài viết này em xin đề cập với "Vai trò kinh tế của nhà nước trong nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam". Đây là một vấn đề lớn muốn giải quyết được đòi hỏi phải có thời gian công sức nghiên cứu không dễ gì giải quyết trọn vẹn trong bài viết ngắn. Do đó chắc chắn sẽ không tránh khỏi nhiều khiếm khuyết sai sót. Em mong nhận được sự góp ý nhận xét và bổ sung.

 

doc27 trang | Chia sẻ: luyenbuizn | Lượt xem: 1057 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Vai trò kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu Sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (KTTT) theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ xu h­íng tÊt yÕu cña mäi x· héi. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ nÒn kinh tÕ c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ®· ®¹t tíi ®Ønh cao vµ xu h­íng vËn ®éng ph¸t triÓn cña thÕ giíi ®ang tiÕn vµo thÕ kû v¨n minh trÝ tuÖ th× sù chuyÓn ®æi KTTT theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña bÊt kú mét quèc gia nµo muèn v­¬n tíi vµ hoµ nhËp víi xu h­íng ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i. Sù ph¸t triÓn thÇn kú cña c¸c n­íc Ch©u ¸ mµ ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ lµ mét minh chøng cho sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. Sù ph¸t triÓn thÇn kú nh­ vò b·o cña §«ng Nam ¸, sù bïng næ khoa häc kü thuËt víi tèc ®é chãng mÆt, quan hÖ thÕ giíi ®· b­íc sang ®èi tho¹i hîp t¸c cïng nhau ph¸t triÓn ®· t¸c ®éng rÊt lín tíi ViÖt Nam. VÒ mÆt kinh tÕ hiÖn nay ViÖt Nam vÉn lµ mét trong nh÷ng quèc gia kÐm ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ v­¬n lªn ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn ngang hµng víi c¸c quèc gia kh¸c, ViÖt Nam cÇn ph¶i t×m cho m×nh con ®­êng ph¸t triÓn phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n­íc võa ®¶m b¶o xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. §ã chÝnh lµ viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy §¶ng ®· x¸c ®Þnh "viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang KTTT ®Þnh h­íng XHCN" lµ rÊt cÇn thiÕt vµ §¶ng còng nhÊn m¹nh vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc lµ v« cïng quan träng. Kinh nghiÖm c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi vµ NhËt B¶n cho thÊy vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Nãi ®Õn sù ph¸t triÓn thÇn kú cña NhËt B¶n lµ nãi tíi "hiÖu n¨ng NhËt B¶n" lµ sù t¸c ®éng quyÕt ®Þnh do cã sù qu¶n lý nÒn kinh tÕ cña Nhµ n­íc. Tõ gi÷a nh÷ng n¨m 80 khi b¾t ®Çu sù nghiÖp ®æi míi, chóng ta ®· nhËn râ vai trß ®éng lùc t­ lín cña Nhµ n­íc tíi nÒn KTTT. Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng lµ chñ thÓ mµ cßn lµ kh¸ch thÓ. Nhµ n­íc tham gia vµo c¸c lo¹i quan hÖ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm râ ®­îc vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ sö dông nã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh vËn ®éng nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN theo h­íng cã lîi nhÊt võa ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc vµ h¹n chÕ ®­îc nhiÒu khiÕm khuyÕt cña nÒn KTTT võa ®¶m b¶o ®­îc sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. ChÝnh v× nh÷ng ®iÒu ®ã, trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp víi "Vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam". §©y lµ mét vÊn ®Ò lín muèn gi¶i quyÕt ®­îc ®ßi hái ph¶i cã thêi gian c«ng søc nghiªn cøu kh«ng dÔ g× gi¶i quyÕt trän vÑn trong bµi viÕt ng¾n. Do ®ã ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu khiÕm khuyÕt sai sãt. Em mong nhËn ®­îc sù gãp ý nhËn xÐt vµ bæ sung. Néi dung I/ C¸c lý thuyÕt vÒ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 1. Lý luËn cña Chñ nghÜa M¸c Lªnin vÒ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc Chñ nghÜa M¸c Lª nin xem xÐt nÒn kinh tÕ d­íi gãc ®é vÜ m« tõ hiÖn t­îng ®Õn b¶n chÊt. Chñ nghÜa M¸c Lª nin cho r»ng trong mét nÒn kinh tÕ th× cÇn ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc. Mét nÒn kinh tÕ khi chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu khuyÕt tËt. Nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ nh»m h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng khuyÕt tËt vµ ph¸t huy cao ®é nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ ph¸t triÓn. Theo M¸c nÕu kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc th× nÒn kinh tÕ kh«ng ho¹t ®éng b×nh th­êng ®­îc, nã sÏ trë nªn rèi ren mÊt c©n ®èi mét c¸ch nghiªm träng. D­íi chñ nghÜa M¸c, Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng chØ cã vai trß qu¶n lý kinh tÕ mµ cßn cã vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ë tÇm vÜ m« ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ nÒn kinh tÕ, chèng l¹m ph¸t vµ khuynh h­íng t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh nghÒ vµ duy tr× sù c©n b»ng ®ã Nhµ n­íc kÕt nèi gi÷a hai ngµnh nghÒ, c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu, ®iÒu tiÕt sù l­u th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ. Nhµ n­íc ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn, Nhµ n­íc dïng c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tµi chÝnh, tµi kho¸... vµ c¸c biÖn ph¸p ®­a Khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ vµo nÒn kinh tÕ thóc ®Èy sù nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng. Víi c«ng cô lµ hÖ thèng luËt ph¸p, Nhµ n­íc sö dông nh»m ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng h­íng, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh ng¨n chÆn nh÷ng hiÖn t­îng xÊu kh«ng ®¸ng cã. Nh­ vËy, quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lª nin lµ ®óng ®¾n nhÊt.Trong bÊt kú mét quèc gia nµo ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i cã sù tham gia ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®iÒu chØnh vµ duy tr× x· héi thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi vµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam ta theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· vµ ®ang x©y dùng cñng cè vai trß Nhµ n­íc CHXHCNVN trong nÒn kinh tÕ. 2. Lý luËn cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn Kh¸c víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin, quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn cho r»ng Nhµ nø¬c kh«ng nªn can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Hä cho r»ng thõa nhËn sù tån t¹i cña qui luËt kinh tÕ lµ kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ cña con ng­êi. Nh÷ng quy luËt ®ã cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o sù c«ng b»ng tù nhiªn trong hÖ thèng kinh tÕ. V× vËy tr­êng ph¸i cæ ®iÓn t¸n thµnh h¹n chÕ b»ng mäi c¸ch sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ cø ®Ó cho c¸c tr­êng ph¸i kinh tÕ ho¹t ®éng tù do nÒn kinh tÕ sÏ tiÕn tíi toµn dông nh©n c«ng do t¸c dông cña hai lùc cung cÇu. Tr­êng ph¸i cæ ®iÓn ra ®êi khi chÕ ®é phong kiÕn vÉn cßn tån t¹i vµ do ®ã ®· ¶nh h­ëng phÇn nµo tíi quan ®iÓm cña hä. Sù ph¸t sinh c¸c qu¶n ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn vÒ Nhµ n­íc b¾t nguån tõ c¸c häc thuyÕt cña tr­êng ph¸i träng n«ng mµ ®iÓn h×nh häc thuyÕt "luËt tù nhiªn" cña F. Quesnay. §©y lµ t­ t­ëng trung t©m trong häc thuyÕt cña Quesnay. ¤ng cho r»ng trong x· héi tÝnh ngÉu nhiªn kh«ng chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ mµ tÝnh tÊt yÕu tÝnh quy luËt míi chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ. Trong lý thuyÕt vÒ "luËt tù nhiªn" «ng thõa nhËn vai trß tù do c¸ nh©n coi ®ã lµ luËt tù nhiªn cña con ng­êi ¤ng ®ßi cã sù c¹nh tranh tù do gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸. Theo «ng yÕu tè kh«ng thÓ thiªu ®­îc cña "luËt tù nhiªn" lµ thõa nhËn quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m ®èi víi së h÷u c¸ nh©n. Nh­ng néi dung ®ã nãi lªn r»ng "luËt tù nhiªn" cña Quesnay ph¶n ¸nh yªu cÇu ph¸t triÓn cña t­ b¶n víi nh÷ng yÕu tè bªn trong mµ Nhµ n­íc kh«ng nªn can thiÖp vµo kinh tÕ. ¤ng cho r»ng chÝnh s¸ch tù do kinh tÕ lµ ®óng ®¾n nhÊt. Sù ph¸t triÓn c¸c quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn ph¶i nh¾c tíi AdamSmith (1723 - 1790) ¤ng lµ nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc cæ ®iÓn næi tiÕng ë Anh vµ trªn thÕ giíi, ¤ng lµ con ng­êi tµi n¨ng 14 tuæi ®· vµo ®¹i häc. T­ t­ëng cña «ng thÊm nhuÇn nguyªn lý triÕt häc cña Scotlen. A.Smith lµ nhµ t­ t­ëng tiªn tiÕn cña giai cÊp t­ s¶n «ng muèn thñ tiªu ph©n tÝch phong kiÕn më ®­êng cho CNTB ph¸t triÓn vµ xem chÕ ®é TBCN lµ hîp lý duy nhÊt. ThÕ giíi quan cña A.Smith chñ yÕu lµ duy vËt nh­ng chñ nghÜa duy vËt ë «ng cßn mang tÝnh chÊt tù ph¸t m¸y mãc ch­a biÕt phÐp biÖn chøng duy vËt «ng thõa nhËn c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan vµ t­ t­ëng tù do kinh tÕ. ¤ng ®­a ra lý thuyÕt "Bµn tay v« h×nh" vµ nguyªn lý "nhµ n­íc kh«ng can thiÖp" vµo ho¹t ®éng nÒn kinh tÕ. Theo «ng "Bµn tay v« h×nh" chÝnh lµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan tù ph¸t ho¹t ®éng chi phèi ho¹t ®éng cña con ng­êi. HÖ thèng c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan ®ã cßn gäi lµ "TrËt tù tù nhiªn". Theo «ng nÒn kinh tÕ ph¶i ph¸t triÓn trªn c¬ së tù do kinh tÕ sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng do quan hÖ cung cÇu vµ sù biÕn ®æi tù ph¸t cña gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Smith cho r»ng chÕ ®é x· héi mµ trong ®ã tån t¹i s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ lµ mét chÕ ®é b×nh th­êng, nÒn kinh tÕ b×nh th­êng lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn c¬ së tù do c¹nh tranh. Theo «ng chÕ ®é b×nh th­êng ®­îc x©y dùng trªn c¬ së "trËt t­ tù nhiªn". ChÕ ®é kh«ng b×nh th­êng lµ s¶n phÈm cña sù dèt n¸t. NÕu Quesnay cho r»ng "luËt tù nhiªn" chØ trë thµnh hiÖn thùc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi th× A.Smith cho r»ng "TrËt tù tù nhiªn" ®­îc thÓ hiÖn trong mäi x· héi kh«ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn nµo. Theo «ng qui luËt kinh tÕ lµ v« ®Þnh. MÆc dï chÝnh s¸ch kinh tÕ cã thÓ k×m h·m hoÆc thóc ®Èy sù t¸c ®éng cña qui luËt kinh tÕ nh­ng Smith cho r»ng sù ph¸t triÓn b×nh th­êng lµ sù tù ®iÒu tiÕt kh«ng cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo kinh tÕ. Theo ¤ng Nhµ n­íc cã nh÷ng chøc n¨ng sau: - B¶o vÖ x· héi chèng l¹i b¹o lùc vµ bÊt c«ng cña c¸c d©n téc kh¸c. - B¶o vÖ mäi thµnh viªn trong x· héi tr¸nh khái bÊt c«ng vµ ¸p lùc cña thµnh viªn kh¸c. - §«i khi Nhµ n­íc còng thÓ hiÖn mét vµo chøc n¨ng kinh tÕ khi nh÷ng nhiÖm vô nµy v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña nh÷ng nghiÖp riªng biÖt nh­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c«ng tr×nh c«ng céng lín... Nh­ vËy Smith cho r»ng sù ho¹t ®éng cña "bµn tay v« h×nh" sÏ ®­a nÒn kinh tÕ ®Õn sù c©n b»ng mµ kh«ng cÇn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµ chÝnh phñ còng kh«ng nªn can thiÖp lµm g×. Nh­ng c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n cæ ®iÓn ®· m¾c ph¶i sai lÇm khi cho r»ng kh«ng cÇn Nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Tõ nh÷ng n¨m 30 cña TK 19, c¸ch m¹ng chñ nghÜa ë Anh hoµn thµnh, vµ tõ 1825 trë ®i c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ lÆp l¹i liªn tôc vµ cã chu kú vµ gÇn ®©y nhÊt lµ khñng ho¶ng kinh tÕ Th¸i Lan sang Hµn Quèc, In®«nªsia.... Nh÷ng hiÖn t­îng kinh tÕ míi n¶y sinh nh­ khñng ho¶ng thÊt nghiÖp, sù ph¸ s¶n cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá... Sù sai lÇm cña hä lµ hä ®· xa rêi ph­¬ng ph¸p tr×u t­îng ho¸ khoa häc mµ chØ xem xÐt hÖ thèng ho¸ c¸c hiÖn t­îng bÒ ngoµi mµ kh«ng ®i s©u ph©n tÝch c¸c b¶n chÊt bªn trong cña qu¸ tr×nh kinh tÕ. §iÒu ®ã chøng tá "bµn tay v« h×nh" kh«ng thÓ ®¶m b¶o cho nh÷ng ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn". 3. Lý luËn cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn. Cuèi TK19 ®Çu TK 20 do nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña CNTB ngµy cµng s©u s¾c vµ nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ thÊt nghiÖp ngµy cµng t¨ng, do nh÷ng hiÖn t­îng kinh tÕ míi n¶y sinh ®ßi hái ph¶i cã sù ph©n tÝch nh÷ng hiÖn t­îng míi ®ã. Tr­íc bèi c¶nh ®ã häc thuyÕt kinh tÕ cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn x· héi nh»m gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ míi vµ chèng quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c. Ph­¬ng ph¸p luËn cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn lµ c¸ch tiÕp cËn chñ quan ®èi víi c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ c¸c nhµ t©n cæ ®iÓn chñ tr­¬ng ph©n tÝch c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ trong c¸c xÝ nghiÖp riªng biÖt råi rót ra kÕt luËn chung cho toµn x· héi ®iÒu ®ã dÉn ®Õn rÊt nhiÒu thiÕu sãt vµ sai lÇm. Ph­¬ng ph¸p cña hä chØ lµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vi m«. Tr­êng ph¸i cæ ®iÓn míi dùa vµo yÕu tè t©m lý chñ quan ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi, hä cñng cè lý thuyÕt gi¸ trÞ chñ quan. Tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn muèn biÕn kinh tÕ chÝnh trÞ thµnh khoa häc kinh tÕ thuÇn tuý kh«ng cã mèi liªn hÖ víi c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ - x· héi vµ còng gièng nh­ tr­êng ph¸i cæ ®iÓn c¸c nhµ kinh tÕ häc tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn ñng hé tù do c¹nh tranh chèng l¹i sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo kinh tÕ. Vai trß cña chÝnh phñ kh«ng quan ®iÓm cña hä lµ rÊt mê nh¹t. C¸c häc thuyÕt cña hä ¸p dông réng r·i vµo kinh tÕ, t­ t­ëng cña hä nÆng vÒ mÆt l­îng vµ bá qua mÆt chÊt. Nh­ vËy hä kh«ng thÓ chØ ra mét c¸ch hoµn chØnh c¸c qui luËt c¸c ph¹m trï kinh tÕ. Hä ®­a ra lý thuyÕt kinh tÕ tù ®iÒu chØnh v× vËy quan ®iÓm cña hä lµ kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ. Hä tin t­ëng ch¾c ch¾n vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng tù ph¸t sÏ ®¶m b¶o th¨ng b»ng cung cÇu ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh­ vËy quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i nµy cã rÊt nhiÒu giíi h¹n vµ ®ù¬c gäi lµ tr­êng ph¸i giíi h¹n. 4. Lý luËn cña tr­êng ph¸i Keynes Vµo 30 cña thÕ kû 20 khñng ho¶ng kinh tÕ diÔn ra th­êng xuyªn. T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp nghiªm träng ®· lµm cho c¸c lý thuyÕt tù ®iÒu chØnh kinh tÕ cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn t©n cæ ®iÓn tá ra kÐm hiÖu qu¶. Thùc tiÔn chøng minh r»ng c¸c lý thuyÕt kinh tÕ cho r»ng sù ho¹t ®éng cña c¸c qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan sÏ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vµ ®­a ®Õn sù c©n b»ng mµ kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc tá ra thiÕu tÝnh chÊt x¸c ®¸ng. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ sù x· héi ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i cã sù can thiÖp ®iÒu chØnh cña Nhµ n­íc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr­íc thùc tÕ ®ã häc thuyÕt "chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc ®iÒu tiÕt" cña John M. Keynes (1883 - 1946) ra ®êi. §Æc tr­ng næi bËt cña Keynes lµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vÜ m« trong sù ph©n tÝch kinh tÕ. Keynes cho r»ng viÖc ph©n tÝch kinh tÕ ph¶i xuÊt ph¸t tõ tæng l­îng lín ®Ó nghiªn cøu mèi liªn hÖ gi÷a c¸c tæng l­îng vµ khuynh h­íng vËn ®éng cña chóng. Keynes ®¸nh gi¸ cao vai trß ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc vµ xem nhÑ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng. Keynes kh«ng t¸n ®ång quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn vµ t©n cæ ®iÓn vÒ sù c©n b»ng kinh tÕ dùa trªn c¬ së tù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng. ¤ng cho r»ng khñng ho¶ng vµ thÊt nghiÖp do chÝnh s¸ch lçi thêi kh«ng can thiÖp cña Nhµ n­íc, tù do kinh tÕ g©y ra. Theo «ng muèn cã c©n b»ng kinh tÕ, Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp kinh tÕ thÓ hiÖn ®iÒu chØnh kinh tÕ. ¤ng cho r»ng Nhµ n­íc ph¶i ®iÒu tiÕt ë tÇm vÜ m« míi gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm t¨ng thu nhËp, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ gi¶m tiÕt kiÖm. Cã nh­ vËy míi gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vµ thÊt nghiÖp thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. ¤ng ®¸nh gi¸ cao vai trß cña hÖ thèng thuÕ kho¸ cña Nhµ n­íc vµo sù ®iÒu chØnh cña Nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ, theo «ng tr­íc hÕt Nhµ n­íc cÇn thÓ hiÖn ®Ó t¨ng cÇu cã hiÖu qu¶. Nhµ n­íc ph¶i cã ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ rÊt qui m« bëi qua ®ã Nhµ n­íc can thiÖp vµo kinh tÕ t¸c ®éng côc diÖn cña thÞ tr­êng. Nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó kÝch thÝch tiªu dïng s¶n xuÊt muèn vËy ph¶i sö dông ng©n s¸ch ®Ó kÝch thÝch ®Çu t­ cña t­ nh©n. Tuy nhiªn Keynes chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch mäi ho¹t ®éng ®Ó n©ng cao tæng cÇu vµ t¨ng khèi l­îng viÖc lµm kÓ c¶ ho¹t ®éng ¨n b¸m kh«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ nh­ qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ, s¶n xuÊt vò khÝ miÔn sao t¹o ra viÖc lµm. Nh­ vËy quan ®iÓm cña Keynes vÉn cßn nh÷ng thiÕu sãt. Sau 4 n¨m thÓ hiÖn häc thuyÕt Keynes th× nÒn kinh tÕ l¹i mét lÇn chÊn ®éng. N¹n thÊt nghiÖp kh«ng ®­îc kh¾c phôc mµ cã xu h­íng gia t¨ng, thÞ tr­êng "l¹m ph¸t cã ®iÒu tiÕt" lµm cho l¹m ph¸t trÇm träng h¬n. Sai lÇm cña Keynes lµ khi ®¸nh gi¸ cao vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc «ng l¹i bá qua vai trß cña c¬ chÕ thÞ tr­êng v× vËy c¸c hiÖn t­îng mµ «ng xem xÐt ch­a thËt sù hoµn chØnh. II. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN vµ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc ë ViÖt Nam 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc chuyÓn ®æi KTTT theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý Nhµ n­íc. a. §Þnh nghÜa: C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ c¸c ph¹m trï kinh tÕ vµ qui luËt kinh tÕ cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau cïng t¸c ®éng ®Ó ®iÒu tiÕt cung - cÇu gi¸ c¶ cïng nh÷ng hµnh vi cña ng­êi tham gia thÞ tr­êng nh»m gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n: S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai? C¸c mèi quan hÖ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh­ qui luËt gi¸ trÞ, qui luËt cung cÇu, qui luËt l­u th«ng tiÒn tÖ. §éng lùc cña c¸c mèi quan hÖ nµy lµ lîi nhuËn trong m«i tr­êng c¹nh tranh. §ã lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt trong m«i tr­êng c¹nh tranh. Næi bËt c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm: - C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ n¨ng ®éng nh¹y c¶m cã kh¶ n¨ng tù ®éng ®iÒu tiÕt nÒn s¶n xuÊt x· héi tøc lµ sù ph©n bæ s¶n xuÊt vµo c¸c khu vùc c¸c ngµnh kinh tÕ hay s¶n xuÊt c¸i g× nh­ thÕ nµo ®Òu do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh mµ kh«ng cÇn bÊt cø sù ®iÒu khiÓn nµo. - C¬ chÕ thÞ tr­êng ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng phøc t¹p cña ng­êi tiªu dïng, tù ®éng kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, t¨ng c­êng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. - C¬ chÕ thÞ tr­êng mang tÝnh hiÖu qu¶ cao: C¸c doanh nghiÖp muèn thu ®­îc lîi nhuËn cao th× ®ßi hái ph¶i tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, kÝch thÝch tiÕn bé cña KHKTCN. - C¬ chÕ thÞ tr­êng thóc ®Èy sù c¹nh tranh lµm cho s¶n phÈm hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao h¬n, gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm gi¶m. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc trªn c¬ chÕ thÞ tr­êng cßn rÊt nhiÒu khuyÕt tËt vµ m©u thuÉn nh­ sau: - C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt ch¹y theo lîi nhuËn, c¸c nhµ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt qu¸ nhiÒu mét lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ vµo ®ã g©y ra Õ thõa dÉn ®Õn sù khñng ho¶ng l·ng phÝ. - C¬ chÕ thÞ tr­êng g©y mÊt c©n b»ng x· héi. TÝnh c¹nh tranh cña c¬ chÕ lµm x· héi lµm x· héi ph©n ho¸ giµu nghÌo, giai cÊp. - C¬ chÕ thÞ tr­êng g©y mÊt æn ®Þnh mÊt c©n ®èi trong s¶n xuÊt x· héi. Thùc tÕ cho thÊy c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ nguyªn nh©n cña c¸c vÊn ®Ò l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp. - C¬ chÕ thÞ tr­êng g©y ra c¸c phÕ th¶i lµm « nhiÔm m«i tr­êng. - C¸c doanh nghiÖp ch¹y theo lîi nhuËn bÊt chÊp tÊt c¶ lµm hµng gi¶ lËu thuÕ... b. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc chuyÓn ®æi hµng ho¸ sang KTTT cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ViÖt Nam. Tr­íc kia nÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ quan liªu bao cÊp. Trªn thùc tÕ Nhµ n­íc chØ thõa nhËn mét thµnh phÇn kinh tÕ XHCN víi 2 lo¹i h×nh së h÷u lµ toµn d©n vµ tËp thÓ. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c bÞ h¹n chÕ mét c¸ch tèi ®© thËm chÝ bÞ triÖt tiªu kinh tÕ t­ nh©n kh«ng ®­îc phÐp tån t¹i vµ ho¹t ®éng. Nhµ n­íc thÓ hiÖn qu¶n lý kinh tÕ th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh chi tiÕt víi chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép theo quan hÖ hiÖn vËt lµ chñ yÕu. Nhµ n­íc bao cÊp toµn bé vµ can thiÖp qu¸ s©u vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp c¸c HTX, c¸c tæ s¶n xuÊt. QuyÕt ®Þnh tÊt c¶ trõ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, gi¸ c¶ s¶n phÈm, thÞ tr­êng tiªu thô ®Õn lç l·i vµ biªn chÕ cña c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc thµnh lËp ra Uû ban vËt gi¸ ®Ó quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ s¶n phÈm nh­ng Nhµ n­íc l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× vÒ vËt chÊt víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. C¸c doanh nghiÖp th× kh«ng cã quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh vµ còng kh«ng bÞ rµng buéc tr¸ch nhiÖm víi kÕt qu¶ kinh doanh. C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc l¹i can thiÖp qu¸ s©u vµo nÒn kinh tÕ. Bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ ®­îc tæ chøc cång kÒnh nh­ng l¹i tá ra kÐm hiÖu qu¶. Mäi quyÕt ®Þnh quan träng ®Òu xuÊt ph¸t tõ Trung ­¬ng, biªn chÕ cña bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ ngµy cµng ph×nh to nh­ng n¨ng lùc l¹i yÕu kÐm phong c¸ch qu¶n lý quan liªu cöa quyÒn. C¸n bé qu¶n lý kÐm n¨ng lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp hä chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ng­êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng. Trong ph©n phèi chñ yÕu ph©n phèi theo chñ nghÜa b×nh qu©n nªn ng­êi lao ®éng kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o, kh«ng nhiÖt t×nh lµm viÖc kh«ng quan t©m tíi tiÕt kiÖm ®Çu t­... nªn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp kÐm vµ ngµy cµng gi¶m xuèng chi phÝ th× t¨ng lªn dÉn tíi sù thua lç cña c¸c doanh nghiÖp c¸c HTX vµ c¸c tæ s¶n xuÊt... HiÖu qu¶ kinh tÕ trong thêi kú nµy rÊt thÊp do chØ ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch mµ kh«ng tÝnh tíi nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ vµ x· héi, s¶n xuÊt kh«ng phï hîp víi tiªu dïng g©y ra mét sù l·ng phÝ lín. Do kh«ng cã c¹nh tranh nªn c«ng nghÖ, KHKT chËm ®æi míi chÊt l­îng s¶n phÈm ngµy cµng thÊp, gi¸ c¶ ngµy cµng cao do chi phÝ s¶n xuÊt qu¸ lín. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thiÕu hôt nghiªm träng kinh tÕ chËm ph¸t triÓn, thêi kú nµy do n­íc ta chó ý tr«ng chê vµo c¸c viÖn trî vèn vµ hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi. Khi nguån viÖn tõ n­íc ngoµi gi¶m vµ chÊm døt, nÒn kinh tÕ kh«ng theo kÞp ®µ r¬i vµo khñng ho¶ng s¶n xuÊt tr× trÖ ®×nh ®èn, hµng ho¸ khan hiÕm, gi¸ c¶ cao dÉn ®Õn l¹m ph¸t cã thêi kú l¹m ph¸t v­ît møc 700% ®êi sèng ng­êi lao ®éng ngµy cµng khã kh¨n h¬n. MÆt kh¸c còng trong thêi kú nµy nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia trong khu vùc ®ang ph¸t triÓn m¹nh. NÒn kinh tÕ ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi ph¸t triÓn, nghiªn cøu chñ yÕu lµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n vµ Nhµ n­íc chØ ®ãng vai trß h­íng dÉn ®Òn kinh tÕ ph¸t triÓn th«ng qua c¸c kÕ ho¹ch trung h¹n vµ dµi h¹n. Nhµ n­íc kh«ng can thiÖp trùc tiÕp mµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh tù do trªn thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë c¸c n­íc nµy lµ rÊt cao, ®êi sèng nh©n d©n n©ng lªn râ rÖt. Tr­íc sù suy tho¸i kinh tÕ nghiªm träng, tr­íc xu h­íng ph¸t triÓn liªn tôc cña c¸c n­íc trog khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®Æt nÒn kinh tÕ n­íc ta tíi sù bøc b¸ch ph¶i ®æi míi. Tõ ®¹i héi VI, cña §¶ng ta ®· chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. §Õn ®¹i héi VII, §¶ng ta x¸c ®Þnh râ viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Xem xÐt d­íi gãc ®é khoa häc, viÖc chuyÓn ®æi nµy lµ hoµn toµn ®óng ®¾n phï hîp víi thùc tÕ cña n­íc ta, phï hîp víi c¸c quy luËt kinh tÕ víi xu thÕ cña thêi ®¹i. 2. §Æc tr­ng cña nÒn KTTT ë ViÖt Nam hiÖn nay. ChuyÓn nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung hµnh chÝnh quan liªu bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN lµ néi dung b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm kh¸i qu¸t nhÊt cña n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ c¶ t­¬ng lai. a. Trªn thùc tÕ nÒn KTTT cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau ®©y: Thø nhÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× c¬ chª ph¸t huy vai trß tù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng. KTTT t¹o cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã tÝnh tù chñ rÊt cao cã nghÜa lµ c¸c chñ thÓ tù quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt, tù chi phÝ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña m×nh. C¸c chñ thÓ tù do liªn kÕt liªn doanh hîp t¸c s¶n xuÊt. V× lîi Ých cña chÝnh c¸c chñ thÓ nªn c¸c chñ thÓ t×m mäi c¸ch ®Ó thu lîi nhuËn. V× vËy mµ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®a d¹ng phong phó chÊt l­îng cao vµ gi¸ thµnh rÎ. Cã thÓ nãi c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c chñ thÓ, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña nhµ s¶n xuÊt víi doanh nghiÖp. §Æc tr­ng næi bËt thø hai chÝnh lµ sù phong phó cña s¶n phÈm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Mäi ng­êi ®­îc tù do mua b¸n trao ®æi, ­u thÕ cña KTTT ph¶n ¸nh tr×nh ®é cao cña n¨ng suÊt lao ®éng vµ sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña thÞ tr­êng. Hµng ho¸ ®­îc c¶i tiÕn mÉu m· chÊt l­îng liªn tôc lµ do c¸c nhµ s¶n xuÊt ®Çu t­ KHKT & CN vµ do tr×nh ®é tay nghÒ cao cña lùc l­îng lao ®éng. Ba lµ: ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, viÖc tù do ho¸ th­¬ng m¹i, tù do ho¸ gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh vµ ngµy cµng ®­îc ®æi míi. Gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh ngay trªn thÞ tr­êng, nã chÞu sù t¸c ®éng cña c¹nh tranh. Bèn lµ: C¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu cña KTTT. C¸c chñ thÓ doanh nghiÖp muèn thu nhiÒu lîi nhuËn th× ph¶i ®ua nhau c¶i tiÕn kü thuËt ¸p dông KHKTCN míi vµo s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m hao phÝ lao ®éng tíi møc tèi thiÓu nhê ®ã mµ nÒn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhanh chãng. N¨m lµ: KTTT lµ hÖ thèng kinh tÕ më cöa giao l­u trao ®æi víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi nh­ng ®­îc ®Æt d­íi sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc. b. Thùc tr¹ng nÒn KTTT n­íc ta hiÖn nay. - Tõ nh÷ng n¨m ®æi míi trë l¹i ®©y nÒn KTTT n­íc ta ®ang tõng b­íc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc. C¬ chÕ nµy thùc sù ®· ph¸t huy ®­îc vai trß tù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng b­íc ®Çu h×nh thµnh thÞ tr­êng c¹nh tranh lµm cho hµng ho¸ ®­îc l­u th«ng, gi¸ c¶ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng thiÕu. - NÒn kinh tÕ mét thµnh phÇn kinh tÕ tr­íc kia ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ 5 thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nh­ng sù ho¹t ®éng nµy ch­a ®ång ®Òu vµ ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. - C¬ chÕ tµi chÝnh, tiÒn tÖ, tÝn dông, gi¸ c¶, tû gi¸ tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh vµ ®æi míi - Tuy nhiªn c¬ chÕ thÞ tr­êng ë ViÖt NamhiÖn nay cßn thiÕu ®ång bé mang tÝnh tù ph¸t. NÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, sù qu¶n lý tá ra yÕu kÐm vµ kh«ng cã hiÖu qu¶. T×nh tr¹ng quan liªu thiÕu hiÓu biÕt thËm chÝ tr× trÖ b¶o thñ cöa quyÒn vÉn tån t¹i tr­íc sù ®æi míi nÒn kinh tÕ. Sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña KTTT mang nh÷ng yÕu tè tù ph¸t, c¬ chÕ vËn hµnh th« s¬ t¹o ®iÒu kiÖn cho kiÓu lµm ¨n bÊt chÝnh, tÖ tham nhòng vµ c¸c mÆt tiªu cùc cña thÞ tr­êng cã c¬ héi ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn. MÆc dï nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta cßn rÊt nhiÒu thiÕu sãt vµ yÕu kÐm nhÊt lµ trong ®iÒu hµnh vÜ m« "N¹n tham nhòng phæ biÕn trong bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc c¸c cÊp nh­ng nh×n chung tÝnh æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho nh÷ng thµnh c«ng kÕ tiÕp. Tuy vËy §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i n©ng cao vai trß cña m×nh h¬n n÷a trong nÒn KTTT cÇn ph¶i chuyÓn tõ t¸c phong chØ huy mÖnh lÖnh sang t¸c phong hç trî t¹o m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn, xö lý hµi hoµ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c©n b»ng æn ®Þnh, gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi viÖc thÓ hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi. c. §Ó cho nÒn KTTT n­íc ta ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ hoµn chØnh th× cÇn ph¶i h­íng nÒn KTTT tíi nh÷ng ®iÓm sau: - NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp nhiÒu thµnh phÇn nh­ng nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ®ãng vai trß chñ ®¹o. Sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nÒn KTTT cña Nhµ n­íc lµ th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc. Kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i n¾m vÞ trÝ quan träng trong mét sè lÜnh vùc then chèt cã nghÜa lµ "m¹ch m¸u" cña nÒn kinh tÕ chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Nh­ng cïng víi viÖc nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña KTNN th× cÇn coi träng khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ hçn hîp ®Æt chóng trong mèi quan hÖ h÷u c¬ g¾n bã thèng nhÊt kh«ng t¸ch rêi biÖt lËp. - Nhµ n­íc ph¶i khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ã lµ khu vùc t­ nh©n nh»m thu hót ®Çu t­ vèn tõ khu vùc nµy. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, c¸c con rång Ch©u ¸ vµ c¸c n­íc trong nhãm nghiªn cøu cho thÊy sù thµnh c«ng cña hä lµ nhê c«ng lao to lín cña khu vùc t­ nh©n. - Nhµ n­íc dùa trªn c¬ së æn ®Þnh chÝnh trÞ lÊy chÝn

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docKC108.doc
Tài liệu liên quan