Vai trò của ra đa phòng không trong tác chiến phòng không và trong chiến tranh công nghệ cao

Vai trß cña Ra®a phßng kh«ng trong t¸c chiÕn phßng kh«ng vµ trong chiÕn tranh c«ng nghÖ cao ----------------------- PhÇn më ®Çu Chóng ta ®­îc sinh ra vµ lín lªn trong hoµ b×nh nh­ng d­ ©m cña cuéc chiÕn tranh vÉn vang m·I trong chóng ta qua nh÷ng lêi kÓ cña bè ,mÑ ,cña nh÷ng ng­êi d· trùc tiÕp tham gia cuéc chiÕn tranh vÖ quèc nµy hay qua nh÷ng th­íc phim t­ liÖu lÞch sö . Dï kh«ng Ýt th× nhiÒu nh­ng trong nh÷ng trËn ®¸nh b¶o vÖ vïng trêi tæ quèc chóng ta dÒu nghe ®Õn hai tõ Ra®a .Vµ víi nhiÖm vô to lín cña nã chóng ta còng d· m­êng t­îng ra nã lµ mét chiÕc m¸y g× ®ã to lín vµ vÜ ®¹I míi cã thÓ ph¸t hiÖn ra m¸y bay ,tµu chiÕn ë c¸ch xa hµng tr¨m thËm chÝ hµng ngh×n Km. Nh­ng cµng lín lªn d­îc tiÕp thu thªm nhiÒu kiÕn thøc chóng ta míi hiÓu Ra§a lµ g× ,nã ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c nµo vµ lÞch sö ph¸t triÓn cña nã. N¨m 1865 nhµ b¸c häc Macxoen ®· dù ®o¸n ra lý thuyÕt vÒ sãng ®iÖn tõ.N¨m 1887 ®· ph¸t minh ra sãng ®iÖn tõ b»ng thùc nghiÖm do nhµ b¸c häc Henry Hetz. Ngµy 7 th¸ng 5 n¨m 1895 nhµ b¸c häc Nga Popop ®· ph¸t minh ra dông cô cã thÓ thu vµ ghi l¹i c¸c hiÖn t­îng phãng ®iÖn trong kh«ng gian ë c¸ch xa 30m .Th¸ng 3/1896 Popop ®· giëi ®i bøc v« tuyÕn ®iÖn tin ®Çu tiªn trong lÞch së khoa häc gåm mÊy ch÷ “Henry Hetz”.Ng­êi ta ®· coi ph¸t hiÖn ra v« tuyÕn ®iÖn lµ ph¸t minh to lín cña loµi ng­êi vµ lÊy ngµy 7/5/1895 lµ ngµy ph¸t minh ra v« tuyÕn ®iÖn. N¨m 1897 trong khi tiÕn hµnh thÝ ngiÖm vÒ liªn l¹c v« tuyÕn ®iÖn Popop ®· ph¸t hiÖn ra sù ph¶n x¹ cña cña sãng ®iÖn tõ vµ ®· øng dông ®Ó kiÓm tra tµu bÌ, x¸c ®Þnh vÞ trÝ môc tiªu dÉn ®­êng ®Þnh h­íng cho tµu trong ®ªm hoÆc cã s­¬ng mï.Mét øng dông quan träng nhÊt vµo trong qu©n sù vµ trong thùc tÕ lµ v« tuyÕn dÞch vô hay Radar. Vµ Radar lµ tiÕng viÕt t¾t cña tiÕng Anh “Radio Dectection and Ranging” cã nghi· lµ ph­¬ng tiÖn dïng sãng v« tuyÕn ®iÖn ®Ó ph¸t hiÖn vµ ®Þnh vÞ môc tiªu.Tªn nµy lµ do H¶i qu©n Mü ®Æt ra trong ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø hai , tuy ch­a ®ñ nghÜa l¾m nh­ng ®· trë nªn th«ng dông trªn toµn thÕ giíi.Tuy nhiªn trªn thÕ giíi ®Õn nh÷ng n¨m 1925 trë ®i th× Radar b¾t ®Çu ph¸t triÓn réng r·i .N¨m 1925 ë Mü dïng Radar ®Ó nghiªn cøu tÇng ®iÖn ly.N¨m 1935 Radar ph¸t xung ®Çu tiªn cña Nga b¾t ®Çu ph¸t sãng,®Õn n¨m 1938 Radar cña Nga ®· ph¸t hiÖn môc tiªu ë xa 100-200Km.Do tÝnh ­u viÖt c¶u Radar nªn nhiÒu n­íc ®· tËp trung ngiªn køu vµ ph¸t triÓn Radar. ë §øc n¨m 1936 ®µi Radar ph¸t sãng met ®Çu tiªn ra ®êi. ë Ph¸p n¨m 1935 chÕ t¹o ra Radar lµm viÖc ë b­íc sãng 16cm. Kü thuËt Radar ph¸t triÓn rÊt nhanh chãnh.Lóc ®Çu chØ lµ Radar sèng met tiÕp theo lµ Radar sãng dm,cm cù ly ph¸t hiÖn ®· lªn rÊt nhiÒu.NhiÒu lo¹i ra phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ®· ra ®êi,Radar lµm nhiÖm vô th¸m kh«ng , Radar c¶nh giíi ,Radar dÉn ®­êng... ë ViÖt Nam Radar ®Çu tiªn ®­îc øng dông trong lÜnh vùc qu©n sù .Th¸ng 8 n¨m 1958 c¸c líp häc ®Çu tiªn vÒ Radar ®· ®­îc tæ chøc .Ngµy1 th¸ng 3 n¨m 1959 c¸c ®µi Radar cña ta ®­îc chÝnh thøc ph¸t ph¸t sãng trªn bÇu trêi .Ngµy 3 th¸ng 3 n¨m 1959 Radar cña ta ph¸t hiÖn ®­îc chiÕc m¸y bay C17 cña kh«ng qu©n Mü-nguþ x©m ph¹m bÇu trêi phÝa t©y tØnh Thanh Ho¸.Ngµy 5 th¸ng 8 n¨m 1964 Radar phßng kh«ng ®· ph¸t hiÖn ra m¸y bay cña Mü vµo ®¸nh ph¸ miÒn B¾c ,t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ ho¶ lîc ®¸nh tr¶ cã hiÖu lùc c¸c m¸y bay cña Mü. Vµo håi 18h 20 phót ngµy 18 th¸ng 12 n¨m 1972 ph¸t hiÖn ®­îc tèp m¸y bay B52 vµ F111 vµo ®¸nh Hµ Néi,H¶i Phßng taä ®iÒu kiÖn cho tªn löa vµ kh«ng qu©n ta chñ ®«ng tiªu diÖt ®Þch .Sù b¶o ®¶m cña Radar chÝnh x¸c kÞp thêi ®· gãp phÇn cïng qu©n d©n c¶ n­íc lÇm nªn chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ trªn kh«ng,®¸nh b¹i cuéc chiÕn tranh ph¸ hÞa cña Müvµ chë thµnh n­íc ®Çu tiªn ®¸nh th¾ng B52 cña Mü.Tuy ch­a chÕ t¹o ®­îc Radar nh­ng ng­êi ViÖt Nam víi chÝ th«ng minh vµ lßng yªu n­íc ®· biÕt ph¸t huy tÝnh n¨ng vµ lµm chñ c¸c ®µi Radar ®­îc trang bÞ khiÕn cho kÎ thï bÊt ngê vµ nh÷ng ng­êi chÕ t¹o ra Radar kh©m phôc. Ng­êi ta cã thÓ ph©n lo¹i Radar ra theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau,c¸c c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cã tÝnh t­¬ng ®èi. Theo lý thuyÕt cã lo¹i Radar lµm viÖc theo kiÓu ph¸t sãng liªn tôc vµ ph¸t sãng xung. Theo dµi sãng ph¸t cã c¸c läai sãng m,dm,cm,mm. Theo ph­¬ng ph¸p ®Þnh vÞ cã läai Radar chñ ®éng, nöa chñ ®éng vµ thô ®éng. Theo vÞ chÝ ®Æt cña Radar cã thÓ ®Æt d­íi ®Êt, trªn tµu ,trªn m¸y bay Radar ngoµi ®­êng ch©n trêi. Theo ph­¬ng ph¸p sö lý cã Radar sö lý tÝn hiÖu cã lo¹i Radar sö lý tÝn hiÖu t­¬ng tù cã Radar sö lý tÝn hiÖu kü thuËt sè. Theo chøc n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p chiÕn ®Êu lµ cã Radar phßng kh«ng ,kh«ng qu©n ,h¶i qu©n ,lôc qu©n. Theo ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh tÝn hiÖu Radar sãng ®iÖn tõ,hång ngo¹i. Sù ph¸t khoa häc c«ng nghÖ vi ®iÖn tö vµ m¸y tÝnh ®· t¹o ra tiÒn ®Ò míi cho sù ph¸t triÓn cña Radar .Nh÷ng Radar míi nhÊt hiÖn nay trªn thÕ giíi cã nh÷ng tÝnh n¨ng ­u viÖt ,cù ly ph¸t hiÖn xa ,®é ph©n gi¶i môc tiªu cao,thiÕt bÞ gän nhÑ hÖ thèng sö lý tÝn hiÖu vµ hiÓn thÞ sè nhiÒu kh©u sö lý tÝn hiÖu ®­îc tù ®éng ho¸ rÊt thuËn lîi cho ng­êi sö dông. Ra®a ®Æc biÖt ph¸t triÓn trong lÜnh vùc qu©n sù nh­ng trong d©n sù Ra®a còng óng dông trong viÖc dÉn ®­êng cho c¸c m¸y bay d©n dông vµ tµu bÌ trªn biÓn. Néi dung. I.C¬ së khoa häc kü thuËt trong viÖc b¾t môc tiªu cña Ra®a. 1)C¸c ®Þnh nghÜa vÒ Ra®a e b Z y x 0 M M’ Radar lµ hÖ thèng thuéc thiÕt bÞ thuéc lÜnh vùc kü thuËt v« tuyÕn ®iÖn. Thùc hiÖn ph¸t ®i (bøc x¹ ) nh÷ng sãng v« tuyÕn ®iÖn trong m«i tr­êng kh«ng khÝ vµ thu l¹i tÝn hiÖu ph¶n x¹ cña sãng ®iÖn tõ tõ môc tiªu råi ®o ®¹c sö lý tÝn hiÖu cho ta nhËn biÕt ®­îc tin tøc vÒ môc tiªu cÇn quan s¸t. H×nh 1 Sù ph¶n x¹ sãng ®iÖn tõ ®­îc x¶y ra ë giíi h¹n cña hai m«i tr­êng cã tÝnh chÊt ®iÖn tõ kh¸c nhau .H×nh 1 cho ta biÕt c¸c tham sè to¹ ®é c¸c môc tiªu trong kh«ng gian. 0:Radar M:môc tiªu 0M: Cù ly dµi tõ Radar tíi môc tiªu th­êng ký hiÖu D b:Gãc ph­¬ng vÞ cña môc tiªu e:Gãc tµ cña môc tiªu T MM’ : §é cao cña môc tiªu MM’=H=sine T¹i thêi ®iÓm to: Ho,Ro, bo T¹i thêi ®iÓm tn: Hn,Rn, bn x¸c ®Þnh ®­êng bay cña môc tiªu. Oxyz lµ hÖ to¹ ®é ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ M trong kh«ng gian cÇn 1 trong 2 bé 3 th«ng sè - Cù ly D - Cù ly D - Gãc ph­¬ng vÞ b - Gãc ph­¬ng vÞ b - Gãc tµ e -§é cao H=Dsin e Trong ®ã : (D, b, H ) dïng x¸c ®Þnh môc tiªu gÇn tr¸i ®Êt (D, b, e ) Dïng x¸c ®Þnh môc tiªu xa tr¸i ®Êt. TËp hîp c¸c to¹ ®é môc tiªu theo thêi gian sÏ cho ta quü ®¹o S cña môc tiªu. 2)BÒ mÆt ph¶n x¹ hiÖu dông cña môc tiªu TÊt c¶ c¸c vËt thÓ bay trong ph¹m vi ph¸t hiÖn cña Ra®a ®­îc gäi lµ môc tiªu cña Ra®a §èi víi bÊt cø môc tiªu nµo cã thÓ ph¶n x¹ l¹I sãng ®IÖn tõ dÒu gäi lµ nguån ph¸t thø cÊp .Thùc chÊt cña viÖc ph¶n lµ do khi sãng ®IÖn tõ t¸c ®éng lªn bÒ mÆt cña vËt thÓ th× sÏ xuÊt hiÖn trªn bÒ mÆt vËt thÓ dßng ®IÖn xoay chiÒu .Dßng xoay chiÒu nµy chÝnh lµ nguån ph¸t x¹ thø cÊp. TÝnh chÊt ph¶n x¹ cña Ra®a phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: -KÝch th­íc bÒ mÆt ph¶n x¹ -TÝnh dÉn ®IÖn cña môc tiªu -KÕt cÊu h×nh häc cña môc tiªu -B­íc sãng lµm viÖc cña Ra®a -MÆt ph©n cùc nguån ph¸t x¹ -Gãc tíi cña sãng ph¸t x¹ Sù ph¶n x¹ sãng ®IÖn tõ cã thÓ chia lµm 3 lo¹I : -Ph¶n x¹ g­¬ng -Ph¶n x¹ ph©n t¸n -Ph¶n x¹ kÕt hîp Ph¶n x¹ g­ong lµ ph¶n x¹ t¸c ®éng lªn mÆt ph¼ng cã gãc tíi b»ng gãc ph¶n x¹ Ph¶n x¹ ph©n t¸n lµ ph¶n x¹ theo nhiÒu h­íng kh¸c nhau Ph¶n x¹ kÕt hîp lµ kÕt hîp c¶ hai. Thùc tÕ th­êng gÆp ph¶n x¹ lo¹I nµy S0 : Nãi lªn ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña vËt ph¶n x¹. gäi lµ bÒ mÆt ph¶n x¹ hiÖu dông cña môc tiªu S1: DiÖn tÝch mÆt c¾t cña môc tiªu l :B­íc sãng lµm viÖc q :Tia tíi Nh­ vËy bÒ mÆt ph¶n x¹ cã hiÖu qu¶ cña môc tiªu thay ®æi tê gi¸ trÞ cùc ®¹i 4S1-0 C«ng suÊt tÝn hiÖu ph¶n x¹ nhËn ®­îc ë m¸y thu: P2=S0 Trong ®ã P1lµ cång suÊt nguån ph¸t G1lµ hÖ sè khuÕch ®¹I h1, h2 lµ hÖ sè tæn hao khi thu SA lµ bÒ mÆt hiÖu dông cña angten R lµ kho¶ng c¸ch tõ ®IÓm ph¸t x¹ ®Õn vËt 3) C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh to¹ ®é a)Ph­¬ng ph¸p do cù ly môc tiªu D Dùa trªn c¬ së ®o thêi gian cÇn thiÕt ®Ó tÝn hiÖu tõ Radar ph¸t ®i sau ®ã ph¶n x¹ vÒ tõ môc tiªu. Cù ly D cña môc tiªu ®­îc x¸c ®Þnh: t:Thêi gian gi÷ chËm tÝn hiÖu tõ khi ph¸t xung ®Õn khi ®µi thu ®­îc tÝn hiÖu ph¶n x¹ C: VËn tèc ¸nh s¸ng Ph­¬ng ph¸p tÇn sè ta cã : DFM §é lÖch tÇn sè cña dao ®éng cao tÇn TM :Chu kú lÆp l¹i cña tÇn sè biÕn ®iÖu m¸y thu. Ph­¬ng ph¸p pha :Dùa trªn nguyªn t¾c thêi gian gi÷ chËm tÝn hiÖu ph¶n x¹ tõ môc tiªu ®­îc ®o b»ng ®é dÞch pha cña dao ®éng biÕn ®iÖn b)Ph­¬ng ph¸p ®o ph­îng vÞ môc tiªu b Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®o ph­¬ng vÞ. Trong thùc tÕ th­êng dïng ph­¬ng ph¸p xung vµ ph­¬ng ph¸p pha Thùc chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ x¸c ®Þnh b theo trôc ®èi xøng c¶u c¸ch sãng trong mÆt ph¼ng ngang.Ngi· lµ tÝn hiÖu lín nhÊt trªn hiÖn sãng ph­¬ng vÞ cù ly øng víi ®iÓm gi÷a cña môc tiªu. Néi dung ®­îc m« t¶ trªn h×nh 2 0 N M S U b M 450 H×nh 2 c)Ph­¬ng ph¸p ®o ®é cao H Radar cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh ®é cao H cña môctiªu so víi mÆt ®Êt kÓ c¶ khi chóng cßn ë xa.Môc tiªu ë xa mÆt ®Êt cã ®é cong cña mÆt ®Êt. HM H’’ H’ e Rtg Rtg: §­êng kÝnh tr¸i ®Êt lÊy b»ng 6500Km X¸c ®Þnh HM chÝnh x¸c lµ x¸c ®Þnh e sau ®ã tÝnh to¸n bï phÇn cong cña tr¸i ®Êt dùa trªn cù ly D ®· biÕt. Radar c¶nh giíi th­êng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®o cao: Ph­¬ng ph¸p dïng c¸nh sãng ch÷ V Ph­¬ng ph¸p quÐt c¸nh sãng trong mÆt ph¼ng ®øng Ph­¬ng ph¸p Ganhomet Thùc chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ x¸c ®Þnh D sau ®ã b»ng Ganhomet x¸c ®Þnh gãc tµ vµ gi¶I ph­¬ng tr×nh ®é cao II)Nguyªn lý ho¹t ®éng cña ®µI Ra®a xung M¸y Ph¸t ChuyÓn m¹ch M¸y Thu HiÖn sãng §ång bé Nguån Ho¹t ®éng cña Radar ®­îc khëi ph¸t b»ng bé t¹o ®ång bé.M¸y ph¸t qua bé chuyÓn m¹ch chuyÓn t¬i anten. Anten biÕn ®æi n¨ng l­¬ng siªu cao tÇn thµnh n¨ng l­îng sãng ®iÖn tõ bøc x¹ trong kh«ng gian theo h×nh vµ h­íng nhÊt ®Þnh.Sãng ®iÖn tõ gÆp môc tiªu ph¶n x¹ l¹i anten ®îc dÉn qua chuyÓn m¹ch tíi m¸y thu.M¸y thu lµm nhiÖm vô chän läc ,biÕn ®æi khuÕch ®¹i xö lý tÝn hiÖu thu ®­îc thµnh tÝn hiÖu h×nh tÇn ®­a ®Õn mµn h×nh hiÓn thÞ môc tiªu Nguyªn lý trªn cã thÓ ®­îc biÓu diÔn b»ng gi¶n ®å ®iÖn ¸p sau: Udb Up Upx Ura t t t t Mµn h×nh hiÖn thÞ môc tiªu cã thÓ lµ c¸c chÊm s¸ng hoÆc lµ hiÖn thÞ sè nh­ trong c¸c Radar hiÖn ®¹i ngµy nay. Trong c¸c Radar phßng kh«ng cña ta chñ yÕu lµ hiÓn thÞ b»ng tËp hîp c¸c chÊm s¸ng trªn mµn ®iÒu nµy g©y bÊt lîi cho tr¾c thñ trong chiÕn ®Êu khi gÆp ph¶i c¸c t×nh huèng phøc t¹p,nhiÒu môc tiªu tèc ®é xö lý yªu cÇu lín. III. Kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña c¸c ®µI Ra®a Kh¶ n¨ng ph©n biÖt lµ mét trong nh÷ng tÝnh n¨ng quan träng cña Ra®a ,®ã lµ kh¶ n¨ng quan s¸t riªng rÏ hai hay nhiÒu môc tiªu ë gÇn nhau vµ x¸c ®Þnh to¹ ®é cña chóng. Kh¸I niÖm vÒ ph©n biÖt cã thÓ ¸p dông cho nhiÒu môc tiªu.Nh­ng trong thùc tÕ th­êng nãi vÒ kh¶ n¨ng ph©n biÖt hai môc tiªu Qu¸ tr×nh ph©n biÖt x¶y ra víi qu¸ tr×nh ph¸t hiÖn môc tiªu , ng­êi tr¾c thñ ph¶I lµn râ sè l­îng, lo¹I hay nãi c¸ch kh¸c ph¶I ph©n biÖt ®­îc tÝn hiÖu môc tiªu Ta sÏ giíi thiÖu kh¶ n¨ng ph©n biÖt cù li ,ph­¬ng vÞ , ®é cao cña Ra®a vµ nh÷nh yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña ®µI Ra®a a. VÒ cù li DD: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt cù li lµ kho¶ng c¸ch nhá nhÊt giöa hai môc tiªu cã cïng ®é cao, cïng ph­¬ng vÞ mµ trªn sãng thÊy râ hai tÝn hiÖu riªng biÖt. t,Dt: ®é réng vµ gi¸ trÞ më rénh cña tÝn hiÖu ph¶n x¹ t­¬ng øng Knen: HÖ sè khÝ nÐn Ldq : kÝch th­íc th¼ng cña ®­êng quÐt ddd ;D­êng kÝch ®IÓm dÊu §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt vÒ cù li cÇn gi¶m ®é réng cña xung tx , ho¹c c¶I tiÕn chÊt l­îng cña ®Ìn hiÖn sãng sao cho chïm ®IÖn tö quÐt trªn hiÖn sãng cã kÝch th­íc thanh gän b. VÒ ph­¬ng vÞ Db Kh¶ n¨ng ph©n biÖt ph­¬ng vÞ cña ®µI lµ gãc nhá nhÊt mµ ®µI cã thÓ ph©n biÖt ®­îc hai môc tiªu riªng khi bay cïng cù li vµ cïng ®é cao §Î t¨ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt ph­¬ng vÞ cña ®µI ta ph¶I gi¶m ®é réng c¸nh sãng ngang qb.Tham sè nµy phô thuéc vµo b­íc sãng c«ng t¸c dµI , cÊu tróc h×nh d¸ng ¨ng ten c. VÒ ®é cao DH: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt ®é cao khi hai môc tiªu bay cïng cù li cïng ph­¬ng vÞ e lµ gãc tøc thêi cña gãc tµ eq lµ ®é lín d¶I qu¹t quÐt theo gãc tµ qe lµ ®é réng c¸nh sãng §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt vÌ ®é cao cÇn ph¶I c¶I thiÖn chÊt l­îng sãng , cÇn ph¶I chó ý ®Õn ®é réng c¸nh sãng ë mÆt ph¼ng dømg .NgoµI ra nã cßn phô thuéc vµo cù li gãc tµ . NgoµI c¸c biÖn ph¸p kü thuËt dÓ c¶I thiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña ®µI .Trong thùc tÕ chiÕn ®Êu cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c biÖn ph¸p chiÕn thuËt , tr×nh ®é kinh ngiÖm tr¾c thñ cña Ra®a Trªn c¬ së kh¶ n¨ng ph©n biÖt cù li , ph­¬ng vÞ ®é cao ta cã kh¸I niÖm vÒ kh«ng gian riªng biÖt ®ã lµ kho¶ng kh«ng gian nhá nhÊt mµ hai môc tiªu bay gÇn nhau ®µI Ra®a vÉn cã thÓ ph©n biÖt ®­îc dv=dDdbdHK K lµ hÖ sè tØ lÖ IV)C¸c ph­¬ng ph¸p quan s¸t trong kh«ng gian Quan s¸t kh«ng gian b»ng Radar cã thÓ tiÕn hµnh b»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau.XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých sö dông Radar ,vÞ trÝ sö dông mµ cã c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau,còng chÝnh v× thÕ mµ c¸nh sãng ®­îc cÊu t¹o theo ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau a)Ph­¬ng ph¸p quÐt vßng trßn C¸nh sãng cña quÐt vßng trßn.Khi ®ã anten cña ®µi ®­îc quÐt theo gãc ph­¬ng vÞ tõ 0-v.3600 V:vËn tèc quay cña Radar .Th«ng th­êng v=0-6 v/p Ph­¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dïng cho Radar c¶nh giíi ®Ó ph¸t hiÖn môc tiªu trong toµn bé kh«ng gian cña ®µi quan s¸t. b)Ph­¬ng ph¸p quÐt c¸nh sãng theo h×nh d¶i qu¹t b1 b2 Khi ®ã anten cña ®µi ®­îc quÐt ®i quÐt l¹i trong mét gi¶i qu¹t ®­îc giíi h¹n tê gãc b1 ®Õn gãc b2 , c¸c gi¸ trÞ gãc nµy ®­îc x¸c ®Þnh bëi t×nh huèng chiÕn thuËt t¹i thêi ®iÓm quan s¸t. Ph­¬ng ph¸p quÐt theo gi¶i qu¹t®­îc dïng khi cÇn x¸c ®Þnh râ môc tiªu lµm râ sè l­îng kiÓu d¸ng môc tiªu hoÆc khi cã chØ thÞ cÇn tËp trung quan s¸t ph¸t hiÖn trong mét kho¶ng kh«ng gian nhÊt ®Þnh Trong thùc tÕ cã thÓ quÐt hçn hîp võa gi¶i qu¹t võa trßn. II)TÝnh n¨ng kü chiÕn thuËt cña Radar 1)Cù ly ph¸t hiÖn xa nhÊt cña Radar Pp :C«ng suÊt ph¸t t : §é réng xung ph¸t Ga:hÖ sè khuÕch ®¹i anten l: B­íc sãng c«ng t¸c cña ®µi S0: DiÖn tÝch ph¶n x¹ hiÖu dông cña môc tiªu Pmim: §é nh¹y cña m¸y thu trªn Radar Hµm f (b,e) Nãi lªn mèi quan hÖ gi÷a cù ly ph¸t hiÖn lín nhÊt víi kh«ng gian n¬i dÆt ®µi ,hµm nµy ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ t¹i tõng vÞ trÝ thùc tÕ . Mong muèn cña nhµ chÕ t¹o lµ cã ®­îc c¸c Radar cã cù ly ph¸t hiÖn DMAX cµng lín cµng tçt vÒ mÆt to¸n häc ta cã thÓ t¨ng c¸c gi¸ trÞ ë tö sè gi¶m gi¸ trÞ ë mÉu sè,trong c¨n bËc 4. Song trong thùc tÕ cã ®­îc cù ly ph¸t hiÖn xa nhÊt ng­êi thiÕt kÕ ph¶i gi¶i mét bµi to¸n tèi ­u dùa trªn c¸c th«ng sè trong c«ng thøc víi ý nghÜa vËt lý, kh¶ n¨ng kü thuËt, c«ng nghÖ vµ yÕu tè t©m sinh lý cña con ng­êi khi sö dông ®µi. Gi÷a c¸c tham sè kü chiÕn thuËt vµ chiÕn thuËt cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau.Trong qu¸ tr×nh lùa chän thiÕt kÕvµ ®Æt ra yªu cÇu cho c¸c tham sè cña mét ®µi Radar kh«ng chØ ®¬n thuÇn ®¸p øng yªu cÇu chiÕn thuËt mµ cßn ph¶i xÐt ®Õn kh¶ n¨ng thùc hiÖn nã vÒ ph­¬ng diÖn kü chiÕn thuËt. Trë vÒ víi c«ng thøc Radar Gi¶ thiÕt muèn t¨ng DMAX lªn 2 lÇn th× cÇn t¨ng c«ng suÊt ph¸t Pp lªn 16 lÇn .Khi t¨ng c«ng suÊt lªn kÐo theo ph¶i thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn lµm cho ®Ìn c«ng suÊt lµm viÖc b×nh th­êng nh­ hÖ thèng lµm m¸t,kÝch th­íc khèi ph¸t sÏ t¨ng lªn ,mÆt kh¸c c«ng suÊt t¨ng qu¸ l¬n sÏ lµm nhiÖt ®é trªn ®µi t¨ng cao ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lµm viÖc trªn ®µi.ViÖc chÕ t¹o ®Ìn c«ng suÊt lín còng gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ mÆt c«ng nghÖ. T¨ng t còng dÉn tíi t¨ng DM¢X nh­ng kh«ng nhanh mÆt kh¸c dÉn ®Õn nh­îc ®iÓm lµ kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña ®µi. Xu h­íng tµng h×nh ho¸ dÉn ®Õn sù gi¶m nhá ®¸ng kÓ ®iÖn tÝch ph¶n x¹ hiÖu dông cña môc tiªu lµm cho viÖc ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña môc tiªu cµng khã kh¨n do ®ã viÖc t¨ng ®« réng xung ph¸t hiÖn còng h¹n chÕ. T¨ng ®é dµi b­íc sãng l còng cã t¸c dông nhanh song viÖc t¨ng b­íc sãng kÐo theo kÝch th­íc cña anten còng ph¶i t¨ng theo dÉn ®Õn nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn . MÆt kh¸c khi l thay ®æi kh¶ n¨ng lan truyÒn sèng trong kh«ng gian ,l t¨ng còng lµm gi¶m kh¶ n¨ng ph©n biÖt, viÖc x¸c ®Þnh tÝnh chÊt kiÓu lo¹i cña môc tiªu gÆp khã kh¨n .V× vËy viÖc thay ®æi b­íc sãng cÇn ph¶i c¨n cø vµo nhiÒu yÕu tè. Tõ c«ng thøc ta thÊy r»ng còng cã thÓ t¨ng ®é nh¹y cña m¸y thu thùc chÊt lµ gi¶m Pmim ®©y lµ mét ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®ang ®­îc quan t©m chó ý.VÊn ®Ò gi¶m Pmim ®· ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn kh¶ quan trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhanh chãngcña kü thuËt vµ c«ng nghÖ chÕ t¹o. ViÖc xuÊt hiÖn c¸c bé khuyÕch ®¹i thuËt to¸n lµm viÖc víi nguån n¨ng l­îng cùc nhá hÖ sè khuyÕch ®¹i cao trë kh¸nh vµo cùc lín ®· cho phÐp c¶i tiÕn ®¸ng kÓ chÊt l­îng m¸y thu V)Vai trß cña Radar trong t¸c chiÕn phßng kh«ng nh©n d©n Trong t¸c chiÕn phßng kh«ng tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ ®Òu cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn Radar Bé ®éi Radar phßng kh«ng lµ mét binh chñng b¶o ®¶m chñ yÕu cho t¸c chiÕn phßng kh«ng vµ phßng tr¸nh ®Þch trªn kh«ng cña qu©n chñng phßng kh«ng cu¶ qu©n ®éi vµ phßng kh«ng nh©n d©n trong c¶ n­íc Radar phßng kh«ng ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vïng trêi cña Tæ Quèc kÞp thêi ph¸t hiÖn mäi ho¹t ®éng trªn kh«ng ®Æc biÖt lµ thêi ®iÓm tËp kÝch ®­êng kh«ng cña ®Þch kh«ng ®Ó Tæ Quèc bÊt ngê trong mäi t×nh huèng. V× thÕ bé ®éi Radar cã vai trß vµ nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong t¸c chiÕn phßng kh«ng còng nh­ trong phßng kh«ng nh©n d©n. Thùc hiÖn trinh Radar liªn tôc ngµy ®ªm ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ vïng trêi cña Tæ quèc chñ ®éng , kÞp thêi chÝnh x¸c mäi ho¹t ®éng ®­êng kh«ng cña ®Þch.Th«ng b¸o kÞp thêimäi t×nh h×nh trªn kh«ng cho Së chØ huy qu©n chñng,c¸c Së chØ huy cña c¸c bé ®éi phßng kh«ng kh¸c nh­ Kh«ng qu©n,Tªn löa ,Ph¸o phßng kh«ng vµ c¸c c¬ quan phßng kh«ng nh©n d©n. B¶o ®¶m ho¹t ®éng chiÕn ®Êu vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña bé ®éi kh«ng qu©n,bé ®éi tªn löa phßng kh«ng ,ph¸o phßng kh«ng vµ c¸c chuyÕn bay ®Æc biÖt. Trong Kh«ng qu©n nhê kh¶ n¨ng cña Radar ®Ó ph¸t hiÖn vËt thÓ bay , ph­¬ng tiÖn ph¸ ho¹i cña ®Þch gióp cho m¸y bay tiªm kÝch cña ta xuÊt kÝch tiªu diÖt môc tiªu ®­îc chÝnh x¸c kÞp thêi.Trong qu¸ tr×nh bay Radar ®· dÉn ®­êng cho m¸y bay.Radar ®· gióp cho c¸c binh chñng hîp ®ång t¸c chiÕn hiÖu qu¶. Trong c¸c cuéc chiÕn tranh cña nh©n d©n ta chèng kÎ thï x©m l­îc sù kÕt hîp cña lùc l­îng Radar vµ c¸c lùc l­îng kh¸c ®· lµm nªn nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch. Minh chøng ®Çy søc thuyÕt phôc lµ viÖc b¾n m¸y bay B-52 cña giÆc Mü. Trong nh÷ng n¨m th¸ng cuèi n¨m 1972 trong chiÕn dÞch ®¸nh ph¸ miÒn B¾c giÆc mü ®· sö dông m¸y bay B-52 ®Ó nÐm bom gi¶i th¶m miÒm B¾c quyÕt cho miÒn b¾c chë vÒ thêi kú ®å ®¸. NhiÖm vô cña bé ®éi Radar rÊt nÆng nÒ lµm sao ph¶i biÝet ®­îc h­íng bay ,thêi ®iÓm vµ quy m« cña giÆc .Trong nh÷ng ngµy ®ã bé ®éi Radar ®· ph¸t ®éng phong trµo chèng nhiÔu ph¸t hiÖn b»ng ®­îc B-52 ®Ó phèi hîp víi c¸c lùc l­îng kh¸c ®Ó quyÕt t©m tiªu diÖt B-52 . Sau ngµy 26/10 ®éi h×nh bè chÝ Radar trªn toµn miÒn B¾c ®· ®­îc ®iÒu chØnh. Trung ®oµn Radar H91 tõ Thanh Ho¸ ®­îc lÖnh c¬ ®énh vµo NghÖ An cã nhiÖm vô ph¸t hiÖn chuyÓn tiÕp m¸y bay ®Þch ®Æc biÖt lµ B-52. Trung ®oµn Radar H90 ë Hµ TÜnh ,H92 ë T©y B¾c H93 ë khu vùc ®«ng b»ng B¾c Bé.TiÓu ®oµn 8 lµ tiÓu ®oµn Radar dÉn ®­êng ®­îc gia nhiÖm vô phèi hîp t¸c chiÕn víi lùc l­îng phßng kh«ng .C¸c ®¬n vÞ Radar tiÕn hµnh tËp luyÖn ®ét kÝch chèng nhiÔu ph¸t hiÖn B-52 f¸t hiÖn ra m¸y bay bay thÊp , chèng tªn löa vµ qui tr×nh dÉn ®­êng cho kh«ng qu©n B¾t ®Çu tõ 17-12 ®Þch ®· cho b¾n ph¸ vµ khiªu khÝch lùc l­îng phßng kh«ng cu¶ ta.18-12 møc ®é ®¸nh ph¸ cña ®Þch gi¶m, ®Õn 18h 15’ tÊt c¶ c¸c ®µi Radar ®ang c¶nh giíi ®iÒu bÞ nhiÔu c­êng ®é nhiÔu ph¸t triÓn m¹nh. 18h35 tin tõ ®¹i déi 37 trung ®oµn Radar H92 cã 2 tèp F-111 tõ phÝa T©y nam bªn kia biªn giíi ViÖt Lµo bay th¼ng vÒ phÝa T©y B¾c Hµ Néi 5 phót sau m¸y bay EB-66 b¾t ®Çu g©y nhiÔu ngoµi ®éi h×nh.Sau ®ã trªn mµn h×nh hiÖn sãng Radar cña ®¹i ®éi 16 ë NghÖ An l¹i xuÊt hiÖn 1 sè gi¶i nhiÔu míi vµ ®· kh¼ng ®Þnh lµ m¸y bay B52.NhËn ®­îc b¸o c¸o trung ®oµn tr­ëng H91 lÖnh më t¨ng c­êng ®µi Radar P35 cña ®¹i ®éi 45.Sau khi x¸c ®Þnh nhiÔu B-52 ®¹i tr­ëng cïng c¸c tr¾c thñ thao tac squy tr×nh chèng nhiÔu theo kinh nghiÖm chiÕn ®Êu ®· x¸c ®Þnh ®­îc tÝn hiÖu c¸c tèp B-52 trªn nÒn nhiÔu vµ c¸c t×nh huèng ®­îc th«ng tin kÞp thêi ®Õn së chØ huy ®¹i ®éi.ChiÕc B-52 ®Çu tiªn r¬i ë Phñ Lç-Kim Anh vµo lóc 20h13’.LÞch sö truyÒn thèng b¶o ®¶m cho c¸c lùc l­îng phßng kh«ng kh«ng qu©n ®¸nh th¾ng trËn ®Çu cña bé ®éi Radar ghi thªm mét trang míi vÎ vang.ChiÕn c«ng suÊt s¾c cña bé ®éi Radar trong ®ªm 18/12 vµ trong chiÕn dÞch phßng kh«ng nµy ®· chøng minh sù kÕt hîp cña Radar trong chiÕn tranh b¶o vÖ tæ quèc. Cïng víi sù gãp phÇn cña Radar víi lùc l­îng Phßng kh«ng , Kh«ng qu©n ,Ph¸o Phßng kh«ng vµ c¸c lùc l­îng vò trang nh©n d©n kh¸c trong chiÕn tranh chèng Mü ®· b¾n r¬i 4181 chiÕc m¸y bay c¸c lo¹i. Riªng trong chiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ trªn kh«ng tõ 18 ®Õn 30/12/1972 Mü ®· xuÊt ph¸t 663 lÇn chiÕc B52,h¬n 3900 lÇn chiÕc m¸y bay chiÕn thuËt ta ®· b¾n r¬i 34 chiÕc B-52,5 chiªc F-111 b¾t sèng 45 phi c«ng. Gãp phÇn vµo chiÕn th¾ng cña toµn qu©n, toµn d©n , toµn §¶ng. VI.Vai trß cña Ra®a trong t¸c chiÕn ®IÖn tö Ra®a lµ mét tr«ng nh÷ng ®èi t­îng chÝnh ®Ó ®èi ph­¬ng vµ ta thùc hiÖn trong t¸c chiÕn ®IÖn tö. Trong t¸c chiÕn ®IÖn tö cã hai lo¹I lµ t¸c chiÕn ®IÖn tö “mÒm” vµ “cøng”.T¸c chiÕn ®IÖn tö mÒm lµ t¸c chiÕn ®IÖn tö chØ thuÇn tuý dïng sâng ®Ó g©y nhiÔu lo¹n lÉn nhau lµm ®èi ph­¬ng mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®IÒu khiÓn ®­îc tªn löa , trªn mµn h×nh Ra®a kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc môc tiªu hay g©y sai sè cho ng­êi ®IÒu khiÓn…nh­ng kh«ng g©y thiÖt h¹I cho c¸c thiÕt bÞ ®IÒu khiÓn vµ tr¾c thñ. Cßn t¸c chiÐn ®IÖn tö cøng lµ lo¹I vïa ph¸ sãng cña ®èi ph­¬ng vïa dïng c¸c lo¹I vò khÝ dôa trªn n¨ng l­îng ph¸t sãng cña Ra®a ®èi ph­¬ng ®Ó t×m ®Ðn vÞ trÝ ®Æt Ra®a ®Ó tiªu diÖt ,g©y thiÖt h¹I cho ®èi ph­¬ng vÒ c¶ vËt chÊt vµ con ng­êi. Trong cuéc kh¸n g chiÕn chèng Mü cøu n­íc ,ta vµ Mü lµ hai ®èi thñ ®¸ng gêm trong cuéc t¸c chiÕn ®IÖn tö ®Çy gay go vµ ¸c liÖt Vµ mçi lÇn Mü ®ua ra ®­îc mét lo¹I vò khÝ míi ta l¹I mçi lÇn mÊt bao nhiªu x­¬ng m¸u vËt chÊt míi cã thÓ chÕ ngù ®­îc nã. Ph¶I nãi r»ng Mü lµ n­íc cã nÒn khoa häc kü thuËt cao nªn nã lu«n lu«n ®­a ra c¸c biÖn ph¸p míi dÓ chèng ta .Chóng ®­a ra c¸c lo¹I nhiÔu ®Ó ph¸ sãng cho c¸c lo¹I Ra®a ,lµm chóng ta kh«ng b¾t ®­îc tÝn hiÖu ,kh«ng ®IÒu khiÓn ®­îc tªn lña…H¬n thÕ n÷a chóng cßn th¶ c¸c lo¹I tªn lña nh­ tªn lña Shrike –lo¹I tªn löa b¸m theo c¸nh sãng Ra®a- g©y rÊt nhiÒu thiÖt h¹I cho ta Nh­ng víi ý chÝ cña con ng­êi ViÖt Nam chóng ta ®· kh¾c phôc ®­îc nh÷ng ®IÒu ®ã vµ dÉ gi¸ng tr¶ ®Þch nh÷ng ®ßn ®¸nh bÊt ngê to¹ nh÷ng b­íc ngoÆt trong cuéc chiÕn tranh. Nh­ vËy trong chiÕn tranh th× Ra®a lµ mét trong nh÷ng bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña mçi quèc gia ®­îc vÝ nh­ con m¾t .Vµ v× thÕ nã còng chÝnh lµ nh÷ng ®èi t­îng cña cÇn ph¸ ho¹I cña ®èi ph­¬ng .Coc ph¸ ho¹I th× sÏ cã chèng ph¸ ho¹I vµ thÕ lµ t¸c chiÕn ®IÖn tö l¹I b¾t ®Çu. VII)Ra®a trong chiÕn tranh c«ng nghÖ cao Radar phßng kh«ng cã vai trß cùc kú quan träng trong hÖ thèng phßng kh«ng phßng thñ quèc gia .Mét trong nh÷ng h­íng nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc ký thuËt qu©n sùhiÑn nay trªn thÕ giíi lµ tµng h×nh ho¸ c¸c ph­¬ng tiÖn tÊn c«ng ®­êng kh«ng nh»m v« hiÖu ho¸ g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña Radar t¹o yÕu tè bÊt ngê trong tÊn c«ng ®­êng kh«ng . Trong lÜnh vùc t¸c chiÕn ®iÖn tö viÖc chèng ph¸ Radar vµ tiªu diÖn Radar cña ®èi ph­¬ng ®­îc c¸c n­íc ®Æc biÖt quan t©m. V× nh÷ng lý do trªn ph¸t triÓn n©ng cao tÝnh n¨ng kü thuËt ,chiÕn thuËt,hiÖn ®¹i ho¸ Radar ®¸p øng víi yªu cÇu míi vµ xu h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nhiÒu quèc gia. Xu h­íng ph¸t triÓn c¶u Radar hiÖn nay lµ dùa trªn c¬ së c¸c läai Radar hiÖn cã nh÷ng läai ®· ®­îc kiÓm nghiÖm qua c¸c cuéc chiÕn tranh ®Ó c¸i tiÕn thay thÕ c¸c hÖ thèng lµm viÖc dùa trªn nguyªn lý t­¬ng tù b»ng c¸c hÖ thèng ho¹t ®éng theo nguyªn lý sè.NhiÒu lo¹i Radar ®· ®­îc chÕ t¹o vµ thÓ hiÖn râ tÝnh ­u viÖt cña chóng.ViÖc sè ho¸ c¸c thiÕt bÞ cuèn tù ®éng truyÒn sè liÖu víi tèc ®é cao ®· gióp ®¬n gi¶n ho¸ nhiÒu thao t¸c cña ng­êi sö dông gi¶m c¸c sai sãt khi x¸c ®Þn to¹ ®é môc tiªu ®ång thêi viÖc liªn hiÖp chiÕn ®Êu víi c¸c ®µi Radar kh¸c . 1.Ra®a trong chiÕn tranh chèng Mü Ngµy1 th¸ng 3 n¨m 1959 c¸c ®µi Radar cña ta ®­îc chÝnh thøc ph¸t ph¸t sãng trªn bÇu trêi .Ngµy 3 th¸ng 3 n¨m 1959 Radar cña ta ph¸t hiÖn ®­îc chiÕc m¸y bay C17 cña kh«ng qu©n Mü-nguþ x©m ph¹m bÇu trêi phÝa t©y tØnh Thanh Ho¸.Ngµy 5 th¸ng 8 n¨m 1964 Radar phßng kh«ng ®· ph¸t hiÖn ra m¸y bay cña Mü vµo ®¸nh ph¸ miÒn B¾c ,t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ ho¶ lîc ®¸nh tr¶ cã hiÖu lùc c¸c m¸y bay cña Mü. Vµo håi 18h 20 phót ngµy 18 th¸ng 12 n¨m 1972 ph¸t hiÖn ®­îc tèp m¸y bay B52 vµ F111 vµo ®¸nh Hµ Néi,H¶i Phßng taä ®iÒu kiÖn cho tªn löa vµ kh«ng qu©n ta chñ ®«ng tiªu diÖt ®Þch .Sù b¶o ®¶m cña Radar chÝnh x¸c kÞp thêi ®· gãp phÇn cïng qu©n d©n c¶ n­íc lÇm nªn chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ trªn kh«ng,®¸nh b¹i cuéc chiÕn tranh ph¸ hÞa cña Müvµ chë thµnh n­íc ®Çu tiªn ®¸nh th¾ng B52 cña Mü.Tuy ch­a chÕ t¹o ®­îc Radar nh­ng ng­êi ViÖt Nam víi chÝ th«ng minh vµ lßng yªu n­íc ®· biÕt ph¸t huy tÝnh n¨ng vµ lµm chñ c¸c ®µi Radar ®­îc trang bÞ khiÕn cho kÎ thï bÊt ngê vµ nh÷ng ng­êi chÕ t¹o ra Radar kh©m phôc. 2.VÊn ®Ò tµng h×nh vµ chèng tµng h×nh Trong thêi ®¹i hiÖn nay viÖc ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo qu©n sù ®· lµm cho Radar ngµy cµng ph¶i c¶i tiÕn .C¸c hÖ thèng phßng kh«ng ngµy nay ph¶i ®èi phã víi nh÷ng mçi ®e do¹ nh­ m¸y bay tµng h×nh,ph­¬ng tiÖn bay kh«n