Vai trò của giáo dục và đào tạo đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt nam hiện nay

Thực tiễn lịch sử đã chứng minh: sự tồn, vong, suy, thịnh của một quốc gia phụ thuộc rất lớn vào nguồn nhân lực của quốc gia đó. Trong thời đại ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, xu thế toàn cầu hóa thì điều đó lại càng trở thành một chân lý. Nhận thức rõ tầm quan trọng của nguồn nhân lực đối với sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước, Đảng và Nhà nước ta trong suốt quá trình lãnh đạo của mình đã luôn chú ý đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó nhấn mạnh đến vai trò quan trọng hàng đầu của giáo dục và đào tạo. Trong khuôn khổ của bài viết này, tác giả đi sâu phân Sch làm rõ vai trò của giáo dục và đào tạo đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thực trạng và một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của giáo dục và đào tạo trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay

pdf12 trang | Chia sẻ: Thục Anh | Ngày: 16/05/2022 | Lượt xem: 356 | Lượt tải: 0download
Nội dung tài liệu Vai trò của giáo dục và đào tạo đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt nam hiện nay, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
kỹxảophầnnàođápứngđượcyêucầucủadoanhnghiệp vàthịtrường,đápứngđượcyêucầupháttriểnđấtnước, đặcbiệtlàtrongthờiđạicósựpháttriểnmạnhmẽcủa kinhtếtrithứcvàcáchmạngcôngnghiệp4.0. Bêncạnhnhữngthànhtựuđạtđược,quátrìnhgiáodục, đàotạonhằmtạoranguồnnhânlựcchấtlượngcaoở nướctahiệnnaycũngcònnhiềuyếukém,bấtcập: Giáodụcchủyếuthiênvềsốlượngmàchưachútrọng đếnchất lượng, thậmchíngaycảđếnsố lượng,công tácgiáodục,đào tạo nguồn nhân lựcchất lượng cao ởnướctacũngcònrấthạnhp.TheosốliệucủaTổng cụcThốngkê,lựclượnglaođộngtrongđộtuổilaođộng đãquađàotạotừtrìnhđộ“Sơcấp”trởlênnăm2019 ướcnhlà12,7triệungười,chiếm22,8%lựclượnglao độngtrongđộtuổicủacảnước...[5].Sốlượnglaođộng đãquađàotạochỉbằng1/3HànQuốc,ĐàiLoan(Trung Quốc),Singapore, trongkhinhiềunước, tỷ lệđàotạo củalaođộngđãđạttrên50%. Việcđổimớinộidung,chươngtrình,sáchgiáokhoa,tài liệuthamkhảoởnhiềutrườngđạihọccònhìnhthức, hiệuquảthấp,chưagắnchặtvới thị trường,với thực ễnvàchưatheokịpsựpháttriểnnhanhchóngcủakinh tế-xãhội;chậmđượcđổimớitheohướngchuẩnhóa, hiệnđạihóa,chưaếpcậntrìnhđộênếncủakhu vựcvàthếgiới.Chươngtrìnhđàotạochưachútrọng đúngmứcđếnviệctrangbịchongườihọcphươngpháp làmviệckhoahọcvàkhảnăngthíchứngvớimôitrường làm việc trong nước và quốc tế. Nội dung giáo dục nhâncách,đạođứcnghềnghiệp,giáodụcrènluyệnthể chấtchưađượcchútrọngđúngmức.Nhiềunộidung, chươngtrìnhgiáodụcnhâncách,đạođứcnghềnghiệp bịcắtxén,giảmbớt,đặcbiệtlàcácmônkhoahọcchính trị,khoahọcxãhộivànhânvăn. Việcthựchiệnnộidung,chươngtrìnhđàotạonguồn nhânlựctrongnhiềutrườngđạihọcvẫncònnhtrạng “dạynhữnggìmànhàtrườngcó,chưachú trọngdạy nhữnggìmàxãhộicần”.Quátrìnhgiảngdạychủyếu thiênvềlýthuyếtchứchưađisâuvàothựchành,thực nghiệm,dovậychưapháthuyđượcnhsángtạo,năng lực thựchành chongườihọc.Giảngdạychỉ chú tâm vềchuyênmônmànhiềukhisaonhãngviệcgiáodục đạođức,lốisống,nhthầntráchnhiệm.Việcrènluyện cáckỹnăngcứngvàkỹnăngmềmchongườihọcchưa đượcđầutưthỏađáng.Bảnthânđộingũlàmcôngtác giáodục(giảngviên,cánbộquảnlýgiáodục)cũngcòn nhiềuhạnchếvề phươngpháp làmviệcvàkhảnăng thíchứngvớimôitrườnglàmviệctrongnướcvàquốc tếnênviệcbồidưỡngchongườihọckhócóthểcóchất lượngcao.Việcgiảngdạyngoạingữtuyđặtracócao, xâydựngnộidung,chươngtrìnhkhábàibản,thậmchí cóhợptácvàmờigiáosư,giảngviênngườinướcngoài giảngdạymộtsốchuyênđềvàngoạingữ,nhưngkhả năng ngoạingữ của đa số sinh viên còn rất hạn chế, nhấtlàsinhviênkhôngchuyên.Ởnhiềutrườngđạihọc, cơsởvậtchấtphụcvụgiảngdạyvànghiêncứukhoa họccòn thiếu, lạchậu,hoặckhôngđồngbộ, sửdụng khônghiệuquả.Vìthế,sốngườicótaynghề,cótrình độchuyênmôn,kỹthuật,khoahọc,chuyêngiagiỏi,cán bộcótrìnhđộlãnhđạo,quảnlýgiỏicònít,thiếu,chất lượngcònnhiềuhạnchế. HạnchếnàyđãđượcGS.TS.NguyễnThịDoan,nguyên PhóChủtịchnước,ChủtịchHộiKhuyếnhọcViệtNam khẳngđịnh:“GiáodụcViệtNamtrongnhữngnămgần đâyđãcónhiềuđổimớisongcònchậm.Chươngtrình đàotạocónhiềuđổimớitheohướngchươngtrìnhđào tạonăngđộng,nhmởcaosongvẫn chưabámsát quanđiểmchỉđạo:Thựchọc,thựcnghiệp.Nhìnchung dạylýthuyếtvẫnnhiều,nhiềumụctrongbàigiảngvô bổ,lýthuyếtsuông.Sinhviênthụđộngtrongviệcếp thubài giảng. Các trường ít có liênhệ,mờigiáo viên thựctếvềgiảngdạy,chươngtrìnhgiảngdạykhépkín, họcsinhkhôngđượcếpcậnvớithựctếhoặcnếucó cũngrất ít.Dođó,saukhiratrường,cửnhânbỡngỡ vớithựcễn;Phươngphápgiảngdạycóđổimớisong vềcơbảnvẫnnặngvềthuyếttrình,phươngphápthảo luậnnhóm,nêuvấnđềcóthựchiệnnhưngchưanhiều vàchưahiệuquả;Chấtlượngđộingũgiảngviên:Trình độcaongàycàngtăngnhưngvẫnchưađápứngđược yêucầu.Thầydạy lýthuyếtlàchính.Thầycũngthiếu kiếnthứcthựctế.Cơsởvậtchấtphụcvụgiáodục,đào tạocònnghèonàn,yếukém”[7]. Nhữnghạnchếnàycầnphảiđượcxemxét,nghiêncứu đểcónhữngđổimớitrongcôngtácgiáodụcvàđàotạo nhằmpháttriểnnguồnnhânlựcchấtlượngcaoởnước tahiệnnay. 2.3.Mộtsốgiảiphápnhằmpháthuyvaitròcủagiáo dụcvàđàotạođốivớiviệcpháttriểnnguồnnhânlực chấtlượngcaoởViệtNamhiệnnay Thựcễnpháttriểncủanềnkinhtếtrithức,xuthếhội nhậptoàncầuvàsựtácđộngmạnhmẽcủacuộccách LIÊNNGÀNHTRIẾTHỌC-XÃHỘIHỌC-CHÍNHTRỊHỌC TạpchíNghiêncứukhoahọc,TrườngĐạihọcSaoĐỏ,ISSN1859-4190,Số1(72)2021 mạngcôngnghiệp4.0đãđặtrayêucầurấtlớnđốivới nguồnnhânlựcchấtlượngcaoởnướctahiệnnaycảvề trithức,kỹnăngvàtháiđộ.Muốncóđượcnguồnnhân lựcđó,đòihỏicôngtácgiáodục,đàotạophảixâydựng đượcchongườihọc (nhân lực chất lượng cao tương lai)củađấtnướccóđượcnănglựctựhọc,tưduysáng tạo,sửdụngcôngnghệsố;kỹnăngphảnbiện;kỹnăng giaoếp;cótráchnhiệmcôngdân,nhthầnhợptácvà sẵnsànghộinhập;quyếttâmđổimớivàkhámpháVà phảichútrọngmộtsốgiảiphápchủyếusau: Thứnhất,đổimớigiáodụcvàđàotạotheohướnggắnnội dunggiáodụcvàđàotạovớinhucầupháttriểnkinhtế-xã hộicủađấtnước. Giáodục,đàotạopháttriểnnguồnnhânlựcchấtlượng caophảibám sát vàonhucầuphát triểnkinh tế - xã hội.Thoátlynhucầukinhtế-xãhộihoặckhôngdựa chắcvàonhhìnhđặcđiểm,nhiệmvụcụthểcủakinh tế-xãhộiđấtnướcthìgiáodụcvàđàotạopháttriển nguồnnhânlựcchấtlượngcaotrởnênthiếuthiếtthực, thậmchítốnnhiềucôngsức,ềncủa,nhưnghiệuquả lạithấp,lãngphí.Yêucầuquantrọngnàycầnphảiđược thể hiện cụ thể trong việc đổi mớinội dung, chương trìnhđàotạotheohướngthiếtthực,hiệnđại,hộinhập quốctế.Nộidungđàotạophảiphảnánhtưduymớivề giáodục,đào tạophùhợpvớinhhình thựctế,phải đượcthựchiệnmộtcáchkhoahọcvàkiênquyết,với lộtrìnhhợplý.Trêncơsởràsoát,đánhgiálạihệthống chươngtrình,nộidungởtấtcảcáctrườngđạihọc,Bộ GiáodụcvàĐàotạo,cũngnhưcáctrườngđạihọcến hành đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình theo hướngđadạnghoá,chuẩnhóa,hiệnđạihóa,tạođiều kiệnđểnguồnnhân lực mau chóng ếp thucóchọn lọctrìnhđộkhoahọccôngnghệênếntrênthếgiới, phùhợpvớiyêucầupháttriểnđấtnướcthờikỳmới. Thiết kế và thực hiện các chương trình chuyển ếp, chương trình giai đoạn và áp dụng các chương trình mềmdẻo,tăngcơhộihọctậpchomọingười.Chútrọng đổimớivàchuẩnhoánộidung,chươngtrìnhgiáodục, đàotạotheohướngmềmdẻo,nângcaokỹnăngthực hành,nănglựctựtạoviệclàm,thíchứngnhanhvớisự biếnđổicủakhoahọccôngnghệvàthựctếsảnxuất kinhdoanh.Chươngtrình,nộidungcầnđảmbảonh hệthống,toàndiện,chúýcảkhoahọctựnhiên,khoa họccôngnghệ,xãhộivànhânvăn,đặcbiệtchútrọng chuyênngànhcủamỗiđốitượngngườihọc.Bảođảm sự cân đối, hợp lý giữa kiến thức cơ bản, lý luận, lý thuyếtvớinhữngtrithứccậpnhập,kỹnăngthựchành, chuyênmôn,taynghề.Đổimớinộidung,chươngtrình phùhợpvớitừngloạihìnhtrườngđạihọc;theohướng kếthợpchặtchẽgiữađàotạovềkiếnthứcvàkỹnăng cơbảntạitrườngvớiđàotạokỹnăngnghềnghiệptại cơsởsảnxuất.Xâydựnghệthốnggiáotrình,sáchgiáo khoachuẩncóchất lượng cao,biên soạn theoquan điểmmớiđápứngyêucầuđổimớiphươngphápdạy vàhọc.Giáotrìnhphảiđượcbiênsoạnphảitheomột quytrìnhthậtsựkhoahọc,theođềcươngchiếtđã đượcxâydựngvàđánhgiá,kiểmchứngquathựcễn. Việc biên soạn giáo trình phải được thực hiện một cách nghiêm túc, kỹ lưỡng, khoahọc; mọi biểu hiện chủquan,hờihợt,qualoađạikhái,cẩuthảđềuphải kiênquyếtkhắcphục,loạitrừ.Vấnđềquantrọngđặt ralà,việcđổimớinộidung,chươngtrìnhvàkếthợp cáchìnhthứcđàotạonguồnnhânlựcchấtlượngcao trongcáctrườngđạihọchiệnnaycầnphảiquántriệt phươngchâmvànguyêntắcgiáodục,đàotạocủachủ nghĩaMác-Lênin,củaChủtịchHồChíMinhvàcủa Đảngta:Xâydựngvàpháttriểntoàndiệnconngười cảvềphẩmchấtvànăng lực, tạoranguồnnhân lực chất lượng cao thực sự là những “công dân có ích”, êubiểu,“vừahồng,vừachuyên”chođấtnước. Thứhai,đổimớiphươngphápgiáodụcvàđàotạotheo hướnggắnlýluậnvàthựcễn,họcđiđôivớihành. Mục êucơbản củagiáo dục vàđào tạocần đặt ra là phát triển năng lực, nhân cáchngườihọc, lấy chất lượnglàmtrọngtâmnhằmchuẩnbịvàpháttriểnnguồn nhânlực,nhấtlànhânlựcchấtlượngcaochosựnghiệp phát triểnđấtnước, trước tácđộngngàycàng mạnh mẽcủacuộcCáchmạngcôngnghiệp4.0.Yêucầunày đòihỏiphảichuyểntừgiáodụcchủyếulàtruyềnthụ tri thức sang hình thành nhân cách và năng lực cho ngườihọclàchính.Đổimớiphươngphápgiáodụcvà đàotạotheohướnggắnlýluậnvớithựcễn,họcđiđôi vớihành.Muốnthựchiệnđượcgiảiphápnày,đòihỏi ngườigiảngviênlàmcôngtácgiảngdạytrướchếtcũng phảilàngườicóphôngkiếnthứcthựcễnrộng,thực hành thựcễn chuyên môn chuẩn và chuyênnghiệp đểtạoniềmnchongườihọc.Đồngthờicầntạomôi trườnghọctậpthoáimái,thânthiện,chcựcđểngười họctựnthaođổi,thảoluậncácnộidunghọctậplý thuyếtcũngnhưthựchànhthựctậptaynghềngaytại cơsởđào tạo.Việcbảođảm thốngnhấtgiữa lý luận vàthựcễn,họcđiđôivớihànhđòihỏiphảitậptrung nâng cao chất lượng giáo dục vàđào tạo, khắc phục nhtrạngthoátlyhoặcxarờithựctế.Yêucầuquácao về lý thuyết màcoinh những tri thức, kỹnăng cần thiếtchocuộcsốnghàngngàykhiếnchonănglựchoạt động thựcễn của người họcbịhạnchế, thiếu sáng tạo,khôngđápứngđượcsựbiếnđổinhanhchóngvà đadạng,phứctạpcủađờisốngxãhội.Tínhthiếtthực, sátthựcễnđờisốngkinhtế,chínhtrị,xãhộiđấtnước vàthếgiớicầnđượcthểhiệnrõtrongtoànbộchương trình,nộidunggiáodụcvàđàotạotrongcácbậchọc đápứng tốt nhất yêu cầu phát triểnnguồn nhân lực chấtlượngcaoởViệtNamtrongthờikỳmới. Thứba,đổimớimụcêugiáodụcvàđàotạotheohướng kếthợpgiáodụckiếnthứcvớigiáodụcđạođức,lốisống. Muốnpháttriểnnguồnnhânlựcthựcsựtrởthànhnhân lựcchấtlượngcao“vừahồng”và“vừachuyên”thìviệc kếthợpgiữamụcêugiáodụckiếnthứcvớigiáodục đạođức,lốisốnglànhiệmvụcầncósựquantâmđặc biệtcủangànhgiáodục,đàotạo.Vấnđềnàykhôngchỉ bắtnguồntừyêucầutựthâncủagiáodục,đàotạomà còntừyêucầupháttriểnphẩmchất,nănglựctoàndiện TạpchíNghiêncứukhoahọc,TrườngĐạihọcSaoĐỏ,ISSN1859-4190,Số1(72)2021 NGHIÊNCỨUKHOAHỌC củanguồnnhânlựcchấtlượngcaotrongđiềukiệnmới. Bảođảmsựthốngnhấtgiữagiáodụckiếnthứcvớigiáo dụcđạođức,lốisốnglàmchongườihọcvừacótrithức ênến,hiệnđại,phươngpháptưduykhoahọc,vừa vẫngiữbảnsắc,truyềnthốngdântộc,phẩmchất,cốt cáchngườiViệtNam,nângcaolòngyêunước,ýthức dântộc,nhthầntráchnhiệmđốivớixãhội.Đểlàmtốt mụcêunày,cầnphảiquántriệtquanđiểm:Thựchiện đồngbộcácgiảiphápphát triểnnângcaochất lượng giáodụctoàndiện,đặcbiệtcoitrọnggiáodụclýtưởng, giáodụctruyềnthống lịchsửcáchmạng,đạođức,lối sống,nănglựcsángtạo,kỹnăngthựchành,tácphong côngnghiệp,ýthứctráchnhiệmxãhội[1,tr.216].Đối vớiviệcgiáodụclýtưởng,đạođứclốisốngchongười học,cáctrườngđạihọc,caođẳngcầnchúýđẩymạnh vànângcaochấtlượnggiảngdạycácmônlýluậnchính trịgắnvớigiáodụcđạođứcnghềnghiệpchosinhviên. Trongquátrìnhthựchiệncácnhiệmvụgiáodục,đào tạocầnthấmnhuầnnhthầnkếthừacóchọnlọcnh hoavănhóadântộcvànhânloại.Hướngngườihọcđến nhậnthứcđúngvềcácgiátrịvănhóatruyềnthốngdân tộc, tầmquantrọngcủanó tronggiaiđoạnmới;Phát huyvàbồiđắpcácgiátrịvănhóatruyềnthốngdântộc vớinhữngnộidungmớiphùhợpvớiyêucầumới;tạo lậpgiátrịmớiđápứngđòihỏicủađiềukiệnmới–sự pháttriểncủakinhtếtrithức,yêucầucủatoàncầuhóa vàsựtácđộngmạnhmẽcủaCáchmạngcôngnghiệp 4.0.Đẩymạnhhơnnữacáchoạtđộngphongtrào;tạo môitrườngchongườihọcđượcgiaolưu,họctậpkhông chỉvớicáctrườngđạihọc,caođẳngtrongnướctrong nước màcòn là với các trường quốc tếđể nâng cao bảnlĩnhchínhtrị,tưtưởng,đạođức,lốisốngchosinh viênViệtNam.Bêncạnhđó,cầnđầutưxâydựngcơ sởhạtầng,bảođảmchonângcaochấtlượnggiáodục thểchấtchongườihọctrongcáctrườngđạihọcởViệt Namhiệnnay. Cácgiảipháptrêncóquanhệchặtchẽvàthốngnhất vớinhau,cộnglựccùngnhaunhằmthựchiệnmụcêu giáodụcvà đào tạo. Tuynhiên, trongquá trình triển khai các giải phápnày, cầnđược vậndụng linhhoạt, cụthểvàphùhợptrongthựcễn,đặcbiệt trongcác trườngđạihọcnhằmpháthuycaonhấtvaitròcủagiáo dục,đàotạođểpháttriểnnguồnnhânlựcchất lượng caoởViệtNamtronggiaiđoạnhiệnnay. 3.KẾTLUẬN Nhân lực chất lượng cao là lực lượng “nh túy”,mũi nhọn”củanguồnnhânlực.Đểpháttriểnđượcnguồn nhânlựcchấtlượngcao,giáodụcvàđàotạođượccoi làyếutốcóvaitròquantrọngđặcbiệt.Nhậnthứcđúng đắn,vàpháthuyđầyđủvaitròcủagiáodục,đàotạo đốivớiviệcpháttriểnnguồnnhânlựcchấtlượngcao sẽgópphầnquantrọngthựchiệnthắnglợisựnghiệp côngnghiệphóa,hiệnđạihóađấtnước,pháttriểnkinh tếtrithứcvàhộinhậpquốctếcủaViệtNamhiệnnay. TÀILIỆUTHAMKHẢO [1].PhạmĐứcDuy(2020),Đổimớigiáodụcđàotạođể pháttriểnnguồnnhânlựcchấtlượngcaoởnướcta, TạpchíTàichính,tháng7. [2].ĐảngCộngsảnViệtNam(2011),VănkiệnĐạihội đại biểu toànquốc lần thứXI, NXBChính trị quốc gia-Sựthật,HàNội. [3].ĐảngCộngsảnViệtNam(2017),Vănkiệnhộinghị lầnthứnămBanchấphànhTrungươngkhóaXII,NXB Chínhtrịquốcgia-Sựthật,HàNội. [4].ĐảngCộngsảnViệtNam(2021),Vănkiệnhộinghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương khóa XIII, NXBChínhtrịquốcgia-SựThật,HàNội. [5].Tổngcụcthốngkê,Niêngiámthôngkênăm2019. [6]. Văn phòng Quốc hội, Luật số 42/VPHN – VPQH (2018),LuậtGiáodụcđạihọc. [7]. hp://hdll.vn,Nhữngvấnđềđặt ravàgiải phápphát triểngiáodụcvàđàotạoởViệtNamtrongbốicảnhcách mạngcôngnghiệp4.0,GS.TS.NguyễnThịDoan(2019). PhùngThịLý -Tómtắtquá trìnhđàotạo,nghiêncứu (thờiđiểmtốtnghiệpvàchươngtrìnhđàotạo, nghiêncứu): +Năm2005:TốtnghiệpTrườngĐạihọcSưphạmHàNội; +Năm2013:TốtnghiệpThạcsỹTrườngĐạihọcQuốcgiaHàNội; +Năm2020:TốtnghiệpTiếnsĩtạiHọcviệnChínhtrịquốcgiaHồChíMinh; -Côngviệchiệntại:GiảngviênkhoaGiáodụcChínhtrịvà hểchất,TrườngĐạihọcSaoĐỏ; -Lĩnhvựcquantâm:Cácvấnđềchínhtrị-xãhộinảysinhtrongthựcễn; -Email:phunglysd@gmail.com; -Điệnthoại:0989407962. THÔNGTINTÁCGIẢ

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfvai_tro_cua_giao_duc_va_dao_tao_doi_voi_viec_phat_trien_nguo.pdf
Tài liệu liên quan