Vacxin dùng cho gia cầm

168 Ch−¬ng 12 VACXIN DïNG CHO GIA CÇM C¸C PH−¬NG PH¸P DïNG V¸cXIN cho gia cÇm Mçi Vacxin cã mét hay nhiÒu ph−¬ng ph¸p sö dông, hoÆc cho tõng con, hoÆc cïng lóc cho c¶ ®µn. Khi sö dông cho tõng con th× hiÖu qu¶ tèt h¬n v× liÒu Vacxin chÝnh x¸c ®¶m b¶o miÔn dÞch ®ång ®Òu. Nh−ng l¹i cã nh−îc ®iÓm. Tèn c«ng søc, thêi gian, g©y nhiÒu ¶nh h−ëng ®Õn gia cÇm. ë c¸c ®µn gia cÇm lín th× ph−¬ng ph¸p c¸ thÓ kh«ng lîi b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p dïng c¶ ®µn. ë ViÖt Nam, c¸c Vacxin dïng phßng bÖnh Newcastle (Niucatxon), chñ yÕu lµ nh÷ng Vacxin sèng chÕ b»ng mét trong 2 lo¹i chñng sau ®©y. - C¸c chñng rÊt yÕu (Lentogen) gåm cã chñng F. Lasota. - C¸c chñng yÕu võa (Mesogen) gåm cã chñng M (Muktesvar hay hÖ I). 1. Ph−¬ng ph¸p miÔn dÞch cho tõng con Tiªm d−íi da hoÆc b¾p thÞt: - Ph−¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c lo¹i Vacxin sèng hoÆc chÕt cã chÊt hÊp phô (keo phÌn, nhò dÇu...) lo¹i Vacxin sèng lµm b»ng c¸c chñng yÕu võa (Mesogen). C¸c Vacxin cã chÊt hÊp phô chØ nªn tiªm d−íi da, kh«ng tiªm vµo b¾p thÞt. - Nªn tiªm d−íi da cho gµ dß, thÞt, gia cÇm xuÊt khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi Vacxin cã chÊt hÊp phô. Nªn tiªm vµo c¬ øc cho gµ m¸i t¬, vÞt. Nªn tiªm vµo c¬ ®ïi cho gia cÇm non. - Ph−¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ng−êi th¹o tay nghÒ ®Ó b¾t vµ tiªm ®µn gµ khoÎ m¹nh ®Ó Ýt g©y ¶nh h−ëng Nhá m¾t, nhá mòi, nhóng má: - ¸p dông cho c¸c Vacxin sèng lµm b»ng c¸c chñng rÊt yÕu (Lentogen) nh− Lasota: C¸c ph−¬ng ph¸p nµy cho miÔn dÞch tèt, ®Òu vµ dµi, nhÊt lµ nhá vµo m¾t. Vacxin t¹o ra mét hµng rµo b¶o vÖ ngay ë phÇn trªn bé m¸y h« hÊp. - C¶ 3 c¸ch ®Òu nh»m ®−a Vacxin vµo phÇn trªn ®−êng h« hÊp, khi nhá m¾t th× Vacxin sÏ theo èng lÖ vµo mòi, khi nhóng má ngËp th× Vacxin còng vµo mòi. Chñng d−íi da, x¸t d−íi da: - ¸p dông cho Vacxin yÕu, x¸c ®Þnh ®Ëu gµ. - Dïng ngßi bót hoÆc kim ®· khö trïng ®Ó nguéi, nhóng vµo vacxin ®· pha vµ trÝch thñng da mÆt trong c¸nh. ChÝch 2 chç cho Vacxin ch¶y vµo da ë chç chÝch. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 169 - Còng cã thÓ khÝa 2 ®−êng chÐo nhau ë phÝa trªn mÆt ngoµi ®ïi hoÆc vÆt ®é chôc c¸i l«ng ë mÆt ngoµi ®ïi, b«i Vacxin lªn hoÆc lÊy bµn ch¶i v« trïng x¸t Vacxin lªn c¸c lç ch©n l«ng. 2. Ph−¬ng ph¸p miÔn dÞch cho c¶ ®µn Cho uèng - Dïng cho c¸c lo¹i Vacxin sèng lµm b»ng c¸c chñng rÊt yÕu, ®Æc biÖt cho Vacxin Lasota. Ph−¬ng ph¸p cho uèng lµ ph−¬ng ph¸p thuËn lîi nhÊt, Ýt tèn c«ng, ®ì h¹i gµ, an toµn cho gµ nh−ng g©y miÔn dÞch kÐm vµ kh«ng ®ång ®Òu v× l−îng thuèc vµo trong c¬ thÓ kh«ng ®Òu nhau. - Khi cho uèng ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: + C¶ ®µn ph¶i nhÞn uèng n−íc 3 - 4 giê tr−íc khi cho uèng Vacxin. + Vacxin chØ pha ngay tr−íc khi dïng vµ tÝnh l−îng pha ®Ó gµ uèng hÕt tr−íc 2, 3 giê (tuú theo nhiÖt ®é khéng khÝ ¸nh s¸ng mÆt trêi). + N−íc uèng ®Ó pha ph¶i lµ n−íc thuÇn khiÕt, kh«ng cã clo c¸c thuèc tiÖt trïng, kh«ng cã kim lo¹i nÆng, lµ n−íc giÕng trong, n−íc suèi trong, n−íc m−a. Ph¶i pha thÕ nµo ®Ó ®ñ l−îng uèng cho c¸c løa tuæi. Møc Vacxin trong m¸ng ph¶i ngËp mòi khi uèng. + M¸ng uèng ph¶i röa s¹ch b»ng n−íc, kh«ng ®−îc dïng c¸c thuèc s¸t trïng ®Ó röa. Nªn dïng m¸ng b»ng chÊt dÎo, kh«ng nªn dïng m¸ng kim khÝ. Ph¶i cã ®ñ m¸ng ®Ó gµ uèng tù do, tho¶i m¸i vµ uèng cïng mét lóc. + Cho uèng Vacxin vµo s¸ng sím, khi trêi cßn m¸t. M¸ng ®ùug Vacxin ph¶i ®Ó chç r©m m¸t. Phun Vacxin - Dïng c¸c lo¹i Vacxin chÕ b»ng c¸c chñng rÊt yÕu. - Dïng mét m¸y phun t¹o ra nh÷ng giät Vacxin nhá cã ®−êng kÝnh 5 - 20 µm vµ phun phÝa trªn gµ c¸ch gµ kho¶ng 1m. C¸ch nµy rÊt thuËn lîi v× dÔ dïng cho gµ nhèt trong chuång tÇng hoÆc chuång ®Î, Ýt tèn c«ng b¾t gµ ®ì h¹i gµ, miÔn dich xuÊt hiÖn sím h¬n ®é mét ngµy so víi c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c... Nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµy ®ßi hái cã m¸y phun thÝch hîp, cã nhµ ®Ó thÓ ®ãng kÝn, ph−¬ng ph¸p nµy còng dÔ g©y ra ph¶n øng h« hÊp, nhÊt lµ khi ®µn gµ ®· cã s½n bÖnh h« hÊp m·n tÝnh. - CÇn chó ý lµ ®é Èm vµ nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn miÔn dÞch. NÕu c¸c giät Vacxin kh« nhanh d−íi 5 phót (®é Èm thÊp, k«ng khÝ nãng) th× ®é Èm cao, kh«ng khi m¸t) th× miÔn dÞch tèt h¬n. - L−îng n−íc cÇn thiÕt ®Ó pha Vacxin (trang sau) WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 170 Tuæi gµPh−¬ng ph¸p miÔn dÞch Sè gµ 0-4 tuÇn 5-10 tuÇn 10 tuÇn trë lªn 100 2,5ml 2,5ml 2,5mlNhá m¾t hay mòi 1000 25,0ml 25,0ml 25,0ml 100 25ml 50 ml 100 mlNhóng má 1000 250ml 500 ml 1 lÝt 100 1 lÝt 2 lÝt 4 lÝtUèng n−íc 1000 10 lÝt 20 lÝt 40 lÝt 100 50 ml 100 ml 200 mlPhun 100 500 ml 1 lÝt 2 lÝt VACXIN NIUCATXON §¤NG KH¤ CHñNG F (hÖ 2) 1. §Æc ®iÓm - Vacxin sèng lµm b»ng chñng F rÊt yÕu, nu«i trªn ph«i trøng. Chñng F kh«ng g©y ph¶n øng, ngay c¶ ë gµ con míi në. Nh−ng nã cho søc miÔn dÞch yÕu vµ kh«ng bÒn. Mçi liÒu cã Ýt nhÊt 107 ELD50 Virut. - §Ó dÔ b¶o qu¶n, Vacxin ®−îc pha thªm chÊt bæ trî vµ ®«ng kh«. - Thêi gian miÔn dÞch: 1 th¸ng. 2. Sö dông - Vacxin nµy dïng cho gµ 1 ngµy tuæi trë lªn, ®Ó nhá mòi hoÆc nhá m¾t nh−ng nhá m¾t tèt h¬n, tuy r»ng mÊt thªm th× giê so víi nhá mòi. Cã n¬i dïng ®Ó tiªm d−íi da. - Tr−íc khi dïng pha lo·ng Vacxin b»ng n−íc sinh lý hoÆc n−íc cÊt v« trïng ®· ®Ó l¹nh. Hót thuèc pha b»ng èng hót hoÆc èng nhá giät vµo mçi m¾t hoÆc mçi lç mòi mét giät. Nh− vËy mçi gµ nhá 2 giät. Khi nhá m¾t th× cho giät Vacxin vµo khoÐ m¾t trong, ®îi giät thuèc tiªu ®i míi nghiªng ®Çu cho mét giät n÷a vµo m¾t bªn kia. NÕu nhá mòi th× lÊy ngãn tay tr¸i bÞt mét lç mòi vµ nhá tiÕp nh− vËy víi lç mòi bªn kia. - ChØ pha Vacxin ngay tr−íc khi dïng. 3. LiÒu dïng N−íc ®Ó pha Vacxin ph¶i ®Ó l¹nh. Dông cô ®Ó pha vµ ®Ó hót thuèc, tr−íc vµ sau khi dïng xong kh«ng ®−îc röa b»ng thuèc s¸t trïng mµ chØ ®−îc rña b»ng n−íc th−êng råi ®un s«i 15 phót ®Ó nguéi hoÆc ®Ó l¹nh ®em dïng. Vacxin ®· pha ph¶i gi÷ trong l¹nh vµ ph¶i dïng hÕt trong 2 giê. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 171 Mçi ml Vacxin ®· pha cã thÓ dïng cho 10 gµ (10 liÒu) khi nhá mçi con 2 giät. Nh− vËy tuú theo sè liÒu dïng trong lä mµ pha víi l−îng n−íc b»ng 1/10 sè liÒu. ThÝ dô lä 100 liÒu th× pha 100/10 - 10 ml n−íc. B¶o qu¶n: Vacxin ph¶i gi÷ ë +40C hoÆc trong n−íc ®¸, ë chç r©m m¸t, kh«ng cã mÆt trêi chiÕu th¼ng vµo. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, Vacxin cã thÓ gi÷ ®−îc 1 n¨m. NÕu gi÷ ë nhiÖt ®é th−êng th× thêi gian b¶o qu¶n rót ng¾n nhiÒu. Tr×nh bµy Lä 100 liÒu. N¬i s¶n xuÊt: Trung t©m thó y Nam bé (T.P. Hå ChÝ Minh) VACXiN §¤NG KH¤ NiUCATXON CHñNG LAXOTA 1. §Æc ®iÓm - Vacxin nµy lµ mét Vacxin sèng lµm b»ng chñng rÊt yÕu Laxato. Nã ®−îc pha thªm chÊt bæ trî vµ ®«ng kh«. Mçi liÒu cã Ýt ngÊt 106,5 ELD50 Virut. - Chñng Laxota tuy thuéc chñng rÊt yÕu nh−ng cã ®éc lùc cao h¬n chñng F, v× vËy nhiÒu t¸c gi¶ khuyªn chØ nªn dïng nã sau khi gµ ®· ®−îc miÔn dÞch víi Vacxin F. tuy nhiªn còng cã nhiÒu ng−êi sö dông nã ngay tõ lÇn miÔn dÞch thø nhÊt cho gµ. - Vacxinnµy cã thÓ g©y ra nh÷ng ph¶n øng h« hÊp vµ chØ nªn dïng ë nh÷ng ®µn gµ kh«ng cã bÖnh h« hÊp m·n tÝnh (bÖnh Mycoplasma) - ë gµ ®Î, nã Ýt lµm gi¶m ®Î trøng. - Vacxin nµy g©y miÔn dÞch m¹nh vµ bÒn h¬n Vacxin F, nh−ng nã kh«ng m¹nh vµ bÒn b»ng c¸c Vacxin yÕu võa (chñng Mesogen). Nã chØ b¶o hé trong 2 - 4 th¸ng tuú theo tuæi vµ søc khoÎ cña ®µn gµ. 2. Sö dông vµ liÒu dïng Trong hoµn c¶nh hiÖn nay cña ta, Vacxin Laxota cã thÓ nhá m¾t mòi, hoÆc cho uèng, ë c¸c n−íc kh¸c cßn dïng ®Ó phun: §Ó nhá m¾t, dïng n−íc sinh lý hoÆc n−íc cÊt v« trïng pha 2,5ml vµo lä chøa 2,5ml Vacxin ®«ng kh«. L¾c kü råi dïng dông cô nhá giät vµo mçi m¾t mét giät. C¸c dông cô dïng ®Ó lÊy n−íc pha, dïng ®Ó nhá Vacxin cho gµ kh«ng ®−îc röa b»ng thuèc s¸t trïng mµ chØ röa b»ng n−íc l· xong ®un s«i trong 15 phót, ®Ó nguéi míi dïng. Tèt nhÊt lµ n−íc pha vµ dông cô ®Ó pha ®em ®Ó trong l¹nh tr−íc khi dïng. §Ó cho uèng, còng pha b»ng n−íc sinh lý hay n−íc cÊt v« trïng. Còng cã thÓ dïng n−íc giÕng trong, n−íc m−a v« trïng. Mçi lä Vacxin pha thµnh 1.000 liÒu. L−îng n−íc uèng thay ®æi tuú theo tuæi gµ: - Gµ d−íi 20 ngµy tuæi: tÝnh mçi con uèng 5ml. - Gµ 20 - 45 ngµy tuæi: tÝnh mçi con uèng 7,5 ml. - Gµ trªn 45 ngµy tuæi: tÝnh mçi con uèng 15 - 30 ml. Cã n¬i dïng èng tiªm hót thuèc ®· pha vµ b¬m liÒu nh− trªn vµo häng cho gµ. - Cã thÓ dïng Vacxin mét lÇn cho gµ dß thÞt kÓ tõ 7 ngµy tuæi, dïng nh¾c l¹i cho gµ m¸i t¬ 1 th¸ng tr−íc khi ®Î vµ cø sau 2 - 3 th¸ng ph¶i dïng nh¾c l¹i. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 172 3. B¶o qu¶n - B¶o qu¶n ë trong n−íc ®¸ hoÆc +40C ®Õn 100C cã thÓ gi÷ ®−îc 1 n¨m - NÕu gi÷ ®−îc ë nhiÖt ®é th−êng th× thêi gian rót ng¾n nhiÒu. - ChØ pha Vacxin ngay tr−íc khi dïng Vacxin ®· pha råi ph¶i gi÷ trong l¹nh, vµ ph¶i dïng hÕt trong 2 giê. 4. Tr×nh bµy Lä 1.000 liÒu, sè liÖu cã thÓ thay ®æi theo yªu cÇu. Lä cã 1.00 liÒu N¬i s¶n xuÊt: xÝ nghiÖp thuèc thó y Trung −¬ng (Phïng), Trung t©m Thó y Nam bé. VacxIN NiUCATXON §¤NG KH¤ CHñNG MUKTESWAR (HÖ 1 hay chñng M) 1. §Æc ®iÓm - Vacxin nµy lµ mét Vacxin sèng lµm b»ng chñng yÕu võa Mukteswar (Mesogen). §Ó dÔ b¶o qu¶n, Vacxin ®uîc ®«ng kh«. Mçi liÒu chøa Ýt nhÊt 105 ELD50 Virut. - Chñng Mukteswar g©y miÔn dÞch bÒn, nh−ng nã cã thÓ g©y bÖnh ë gµ d−íi 2 th¸ng tuæi. V× vËy nã chØ cã thÓ sö dông cho gµ trªn 2 th¸ng tuæi, khoÎ m¹nh. ë gµ cã bÖnh h« hÊp m·n tÝnh (CRD), tiªm Vacxin nµy cã thÓ g©y ph¶n øng, lµm trçi dËy bÖnh CRD vµ søc miÔn dÞch do Vacxin sÏ yÕu hoÆc kh«ng cã. Trong tr−êng hîp nh− vËy tèt nhÊt lµ dïng mét sè kh¸ng sinh nh− tylan, cho gµ ®é mét tuÇn tr−íc khi dïng Vacxin - Ngoµi ra khi tiªm cho gµ mÑ ®ang nu«i con, gµ mÑ cã thÓ bµi Virut nµy ra ngoµi, g©y miÔn nhiÔm vµo gµ con vµ gµ con cã thÓ chÕt. §èi víi gµ s¾p ®Î hay ®ang ®Î trøng, Vacxin cã thÓ gi¶m ®Î trøng. - Thêi gian miÔn dÞch cã thÓ suèt ®êi con gµ. 2. Sö dông - Vacxin cã thÓ dïng ®Ó tiªm hoÆc chñng. §Ó tiªm, dïng nuíc cÊt hoÆc n−íc sinh lý v« trïng pha lo·ng Vacxin thµnh 1/1000 vµ tiªm 1 ml vµo d−íi da ë mÆt sau cæ hoÆc ë mÆt trong ®ïi hoÆc tiªm b¾p vµo c¬ øc. §Ó chñng, dïng n−íc nh− trªn pha thµnh 1/20 lÊy kim m¸y may hoÆc ngßi bót ®· ®un s«i ®Ó nguéi, nhóng vµo Vacxin vµ chÝch vµo d−íi da máng trong c¸nh, ë xa m¹ch m¸u. Khi rót kim hoÆc ngßi bót ra, chç chÝch pb¶i h¬i phång lªn v× giät thuèc n»m l¹i ë ®ã. Nhóng kim vµ ngßi thø nhÊt ®é 1cm. C¸c dông cô dïng ®Ó tiªm chñng ph¶i ®un s«i ®Ó nguéi, kh«ng ®−îc xö lý b»ng thuèc s¸t trïng. Chç chñng kh«ng s¸t trïng b»ng cån. 3. B¶o qu¶n Vacxin ph¶i gi÷ +40C ®Õn +100C hoÆc trong n−íc ®¸. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, cã thÓ gi÷ ®−îc 1 n¨m kÓ tõ ngµy chÕ. Vacxin ®· pha còng ph¶i gi÷ trong l¹nh vµ ph¶i dïng hÕt trong 2 giê. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 173 4. Tr×nh bµy lä 1.000 liÒu, 500 liÒu. N¬i s¶n xuÊt: XÝ nghiÖp thuèc thó y Trung −¬ng (Phïng); Trung t©m thó y Nam bé - (T.P. Hå ChÝ Minh) C¸C CH−¬NG TR×NH CHñNG PHèI HîP c¸c vAcxiN NIUCATxoN Qua nh÷ng ®iÒu ®· tr×nh bµy ë trªn, víi 3 lo¹i Vacxin mµ chóng ta hiÖn cã, kh«ng thÓ g©y miÔn dÞch khÐp kÝn cho c¸c ®µn gµ nÕu dïng riªng tõng lo¹i Vacxin. ë trªn thÕ giíi còng cã t×nh h×nh nh− vËy, cÇn phèi hîp viªc sö dông c¸c lo¹i Vacxin víi nhau theo nh÷ng ch−¬ng tr×nh cã thÓ b¶o ®¶m ®¹t ®−îc, søc miÔn dÞch m¹nh, t−¬ng ®èi ®ång ®Òu vµ t−¬ng ®èi khÐp kÝn. C¸c ch−¬ng tr×nh ®ã thay ®æi tuú lo¹i gµ (gµ dß thÞt, gµ ®Î, gµ hËu bÞ...) tuú ph−¬ng thøc ch¨n nu«i (nu«i tÇng, nu«i th¶..,), tuú t×nh h×nh dÞch (kh«ng cã dÞch, bÞ dÞch ®e do¹, cã dÞch...), tuú hoµn c¶nh cña mçi tr¹i, mçi ®Þa ph−¬ng. ë ta ch−a cã nh÷ng ch−¬ng tr×nh nh− vËy, nªn sau ®©y xin nªu mét sè ý kiÕn chung gióp x©y dùng ch−¬ng tr×nh vµ thö nghiÖm cho tõng tr¹i, tõng vïng. 1. §èi víi gµ con: Nªn dïng Vacxin lÇn ®Çu ë 1 tuÇn tuæi nÕu kh«ng cã dÞch ®e do¹. NÕu cã dÞch ®e do¹, ph¶i dïng Vacxin sím h¬n, nh−ng sau 4 tuÇn ph¶i dïng l¹i lÇn thø hai. Vacxin nªn dïng lµ Vacxin F nhá m¾t hoÆc nhá mòi lÇn ®Çu còng nh− lÇn thø hai. Còng cã thÓ dïng Vacxin Laxota nhá m¾t hay cho uèng thay cho Vacxin F, nh−ng tèt nhÊt lµ dïng Vacxin F vµo lÇn thø nhÊt vµ Laxota vµo lÇn thø 2. 2. §èi víi gµ thÞt. V× chØ nu«i cã 2 th¸ng, nªn kh«ng cÇn g©y miÔn dÞch dµi. Khi kh«ng cã dÞch dïng vacxin F vµo lóc 1 vµ 4 tuÇn tuæi, hoÆc dïng Laxota lóc 1 tuÇn tuæi. Khi cã dÞch ®e do¹, dïng Vacxin F sím h¬n trong lÇn ®Çu, sau ®ã 3 tuÇn dïng Vacxin Laxota. 3. §èi víi gµ hËu bÞ: Cho ®Õn 2 th¸ng tuæi thùc hiÖn nh− ®· nãi trªn, víi Vacxin F lóc gµ ®−îc 1 tuÇn tuæi, råi 3 - 4 tuÇn sau dïng Vacxin Laxota nÕu kh«ng cã dÞch ®e do¹. NÕu cã dÞch ®e do¹, dïng Vacxin F sím h¬n ®Õn 7 ngµy tuæi, sau 3 - 4 tuÇn dïng Vacxin Laxota. Khi gµ ®¹t 7-8 tuÇn tuæi dïng Vacxin M. 4. §èi víi gµ gièng: Sau khi gµ ®¹t 8-10 tuÇn tuæi tiªm Vacxin M. Sau ®ã cø 4-6 th¸ng tiªm l¹i Vacxin nµy. 5. §èi víi gµ ®Î: 1 th¸ng tr−íc khi ®Î dïng Vacxin Lax«ta nhá m¾t hoÆc cho uèng. Sau ®ã cø 6 th¸ng nh¾c l¹i 1 lÇn. Cßn cã thÓ dïng víi Vacxin v« ho¹t cho c¸c løa tuæi gµ. 6. Mét sè yÕu lµm gi¶m søc miÔn dÞch cña Vacxin Newcastle. Ngoµi nh÷ng yÕu tè thuéc vÒ chÊt l−îng cña Vacxin cßn cã nh÷ng yÕu tè kh¸c cã thÓ lµm gi¶m hoÆc øc chÕ h¼n t¸c dông cña Vacxin. §ã lµ: - Gµ cã bÖnh h« hÊp m·n tÝnh (CRD). - Gµ cã bÖnh Gumboro. - Gµ cã bÖnh Marek. - Gµ cã bÖnh viªm phÕ qu¶n truyÒn nhiÔm (IB) - Gµ bÞ ngé ®éc cÊp tÝnh hay m·n tÝnh víi ®éc tè aflatoxin. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 174 - Gµ tiªm Vacxin cïng tÈy giun s¸n, cÇu trïng. Hai c«ng viÖc ®ã cÇn thùc hiÖn c¸ch nhau Ýt ra mét tuÇn. VACXIN §ËU Gµ §¤NG KH¤ (Tr¸i gµ) 1. §Æc ®iÓm - Vacxin sèng lµm b»ng Virut Weybrige nu«i trªn mµng ph«i trøng vµ ®−îc ®«ng kh«. Mçi ml Vacxin cã Ýt nhÊt 106 EID50 Virut. - V× chñng Virut nµy cã nguån gèc tõ gµ nªn Vacxin cho miÔn dÞch tèt ë gµ. - MiÔn dÞch ®−îc suèt ®êi gµ. 2. Sö dông Vacxin cã thÓ sö dông theo mét trong 3 c¸ch sau ®©y: 1/ KhÝa da: Ph−¬ng ph¸p nµy th−êng dïng cho gµ con. LÊy mòi dao cïn, khÝa mÆt trong ®ïi vµi ®−êng c¾t chÐo nhau råi b«i thuèc pha lo·ng lªn c¸c vÕt khÝa ®ã. VÕt khÝa kh«ng ®−îc lµm ch¶y m¸u. 2/ X¸t ch©n l«ng: ë nh÷ng gµ ®· cã l«ng ë mÆt ngoµi ®ïi vµo kho¶ng 4 tuÇn tuæi trë lªn, vÆt mét sè l«ng kho¶ng 15 c¸i, lÊy mét bµn ch¶i ®¸nh r¨ng cña ng−êi nhóng vµo thuèc ®· pha x¸t lªn c¸c lç ch©n l«ng. 3/ ChÝch da c¸nh: LÊy mét ngßi bót nhän hoÆc mét kim m¸y may ®· ®un s«i ®Ó nguéi, nhóng vµo thuèc ®· pha, chÝch vµo d−íi da máng mÆt trong c¸nh, ë chç xa m¹ch m¸u. Lóc rót ra, chç chÝch ph¶i h¬i phång mét tÝ. Xong l¹i nhóng thuèc chÝch nèt thø hai c¸ch nèt thø nhÊt ®é 1cm. Cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p nµy cho gµ 1 ngµy tuæi trë lªn. Trong c¶ 3 ph−¬ng ph¸p, sau 5-7 ngµy ph¶i quan s¸t chç khÝa da, lç ch©n l«ng hoÆc nèt chÝch. ë nh÷ng chç ®ã ph¶i næi lªn nh÷ng nèt tr¾ng, nhá, nhÊt lµ ë lç ch©n l«ng. NÕu kh«ng cã g× c¶ th× ph¶i lµm l¹i ë c¸nh hoÆc ®ïi bªn kia. ë c¸c chuång vïng ch−a bao giê cã bÖnh, nªn dïng Vacxin cho gµ tõ 2 ®Õn 3 th¸ng tuæi. NÕu vïng ®· cã bÖnh hoÆc bÞ bÖnh ®e däa, cã thÓ, dïng tõ 2 tuÇn tuæi. Nªn dïng vµo c¸c th¸ng 2-3, tøc lµ tr−íc mïa bÖnh (ë c¸c vïng phÝa B¾c). 3. LiÒu dïng Víi lä 100 liÒu pha 1ml nuíc, víi lä 200 liÒu, pha 2ml n−íc N−íc pha lµ n−íc sinh lý, hoÆc n−íc cÊt v« trïng. C¸c dông cô dïng ®Ó chïng, ®Ó x¸t thuèc, kh«ng ®−îc xö lý b»ng thuèc s¸t trïng 4. B¶o qu¶n B¶o qu¶n ë +40C ®Õn +100C hoÆc trong n−íc ®¸ ®−îc 1 n¨m, kh«ng nªn gi÷ l¹nh ®«ng. Vacxin ®· pha vÉn ph¶i gi÷ trong l¹nh vµ còng chØ gi÷ ®−îc 2 giê. Tr×nh bµy: Lä 200 liÒu - lä 100 liÒu. N¬i s¶n xuÊt: Trung t©m thó y Nam bé (T.P Hå ChÝ Minh) WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 175 VACXIN DÞCH T¶ VÞT §¤NG KH¤ 1. §Æc ®iÓm - Vacxin Virut sèng chÕ víi chöng Virut nu«i trªn ph«i trøng vµ ®«ng kh« - Vacxin dïng phßng bÖnh dÞch t¶ vÞt cho vÞt khoÎ m¹nh. Nã g©y miÔn dÞch 5-7 ngµy sau khi tiªm b¾p thÞt øc. Thêi gian mÞÔn dÞch ®−îc 3 th¸ng ë ngan (vÞt xiªm), 5 th¸ng ë vÞt vµ ngçng. 2. Sö dông - Dïng n−íc sinh lý v« trïng ®Ó pha Vacxin. Cã 2 c¸ch sö dông vacxin: tiªm vµ nhá mòi. Tiªm d−íi da ë phÝa sau cæ hoÆc tiªm b¾p thÞt øc. Cßn nhá th× nhá vµo lç mòi. - C¸c dông cô dïng tiªm hoÆc nhá mòi kh«ng ®−îc röa b»ng thuèc s¸t trïng mµ chØ luéc b»ng n−íc s«i råi ®Ó nguéi tr−íc khi dïng. - ë vïng kh«ng cã dÞch, cã thÓ dïng ®−îc cho vÞt 3 tuÇn tuæi, råi ®Õn 7 tuÇn tuæi chÝch l¹i ®èi víi vÞt thÞt. §èi víi vÞt gièng, chÝch l¹i tr−íc khi ®Î trøng. - ë vïng cã dÞch th× cã thÓ dïng Vacxin khi vÞt míi në, sau ®ã 3-4 tuÇn nªn chÝch l¹i. - Tr¸nh tiªm cho vÞt ®Î vµo vô thay l«ng. 3. LiÒu dïng - §Ó tiªm, mçi lä Vacxin 1000 liÒu pha 1000ml n−íc sinh lý. - VÞt, ngan, ngçng, d−íi 60 ngµy tuæi th× tiªm mçi con 0,5ml; vÞt, ngan, ngçng trªn 60 ngµy tuæi th× tiªm 1ml - §Ó nhá mòi cho vÞt con míi në th× lÊy Vacxin pha nh− trªn, nhá vµo lç mòi 1 giät. Khi vÞt ®−îc 2 th¸ng tuæi th× tiªm Vacxin víi liÒu 0,5 d−íi da. 4. B¶o qu¶n - Gi÷ ë +40C ®Õn +100C hay trong n−íc ®¸. Trong ®iÒu kiÖn ®ã cã thÓ gi÷ ®−îc tíi h¹n ghi trªn nh·n (1 n¨m). - Khi Vacxin ®· pha vÉn ph¶i gi÷ trong l¹nh vµ còng chØ ®−îc dïng trong ph¹m vi 2 giê. Tr×nh bµy: lä 1000 liÒu. N¬i s¶n xuÊt: XÝ nghiÖp thuèc thó y TW (Phïng), Trung t©m thó y Nam bé (T. P Hå ChÝ Minh). VACXIN Tô HUYÕT TRïNG GIA CÇM NHò HO¸ 1. §Æc ®iÓm - Vacxin chÕ b»ng c¸c chñng tô huyÕt trïng ®· ph©n lËp ë gia cÇm, cã tÝnh t−¬ng ®ång kh¸ng nguyªn víi chñng g©y bÖnh. - ChÊt phô trong Vacxin lµ chÊt nhò dÇu cã t¸c dông t¨ng c−êng vµ kÐo dµi miÔn dÞch. Mçi ml Vacxin cã 10 tû vi khuÈn. - Vacxin cã mµu tr¾ng nh− s÷a, nh−ng ®Æc h¬n, Nã dïng phßng bÖnh cho gµ, vÞt, ngan, ngçng. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 176 2. Sö dông - Vacxin dïng ®Ó tiªm phßng bÖnh tô huyÕt trïng cho nh÷ng gia cÇm khoÎ m¹nh. Nªn tiªm mét th¸ng tr−íc mïa bÖnh. - Vacxin tiªm d−íi da ë phÝa sau ãt v× ë chç ®ã cã nhiÒu m« liªn kÕt d−íi da, t¹i chç tiªm sÏ tån t¹i mét côc u nhá cña chÊt Vacxin. - Tr−íc khi hót thuèc ra, cÇn l¾c kü lä thuèc ®Ó trén ®Òu chÊt nhò víi canh khuÈn. NÕu thuèc ®· ®Ó l¹nh, nªn lÊy ra ®Ó vµi giê bªn ngoµi cho bít l¹nh ®Ó dÔ hót thuèc ra. Nªn dïng kim tiªm sè 18 vµ 20 ®Ó dÔ tiªm. - Vacxin cã thÓ g©y ra mét sè ph¶n øng ë mét sè gia cÇm: kho¶ng 2-4 giê sau khi tiªm, gia cÇm ñ rò, bá ¨n, t×nh tr¹ng kÐo dµi trong vµi ngµy råi gia cÇm trë l¹i b×nh th−êng. - Vacxin tiªm dÔ bÞ nung mñ, thao t¸c ph¶i thËt v« trïng. Kh«ng ®−îc tiªm b¾p thÞt. 3. LiÒu tiªm Vacxin dïng tiªm cho gia cÇm tõ 25 ngµy tuæi trë lªn. Tõ 2 ngµy tuæi ®Õn 2 th¸ng tuæi, tiªm 0,5ml. Trªn 2 th¸ng tiªm 1ml. Tõ thÓ träng 2kg trë lªn tiªm 15-2ml. 4. B¶o qu¶n Vacxin gi÷ ë +40C hoÆc trong n−íc ®¸ ®−îc 9 th¸ng. Nh÷ng lä ®ang dïng dë dang ph¶i dïng hÕt trong ngµy. Kh«ng ®−îc ®Ó Vacxin trong l¹nh ®«ng. 5. Tr×nh bµy Lä 100ml. Sè liÒu cã thÓ thay ®æi theo yªu cÇu. N¬i s¶n xuÊt: XÝ nghiÖp thuèc thó y TW (Phïng) vACXIN PHßNG BÖNH GUMBORO 1. §Æc ®iÓm - Vacxin ®−îc chÕ tõ chñng Virót nh−îc ®éc Gumboro, nu«i cÊy trªn m«i tr−êng tÕ bµo hoÆc ph«i trøng, dïng d¹ng t−¬i hay ®«ng kh«. - Vacxin an toµn kh«ng g©y ph¶n øng cho gµ. - Vacxin t¹o miÔn dÞch cho gµ kÐo dµi 8-10 th¸ng. 2. Sö ®ông - Vacxin dïng ®Ó phßng bÖnh Gumboro cho gµ khoÎ m¹nh tõ 1 tuÇn tuæi ®Õn tr−ëng thµnh. - Pha Vacxin víi n−íc cÊt tiªm d−íi da cho gµ hoÆc cho uèng, nhám¾t - LÇn ®Çu dïng cho gµ mét tuÇn tuæi, sau 3-4 tuÇn dïng lÇn thø hai. Khi gµ ®· tr−ëng thµnh mçi n¨m sö dông Vacxin mét lÇn. 3. LiÒu tiªm Pha Vacxin mçi liÒu víi 0,2ml vµ tiªm d−íi da cho gµ. 4. B¶o qu¶n - Gi÷ Vacxin ë nhiÖt ®é +40C ®Õn 100C b¶o qu¶n ®−îc 9 - 12 th¸ng - Kh«ng ®Ó Vacxin ë l¹nh ©m WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 177 - Tr¸nh ¸nh s¸ng mÆt trêi vµ nãng Èm. 5. Tr×nh bµy - Lä Vacxin 200 liÒu. - Lä Vacxin 100 liÒu. N¬i s¶n xuÊt: - Trung t©m thó y Nam bé (Thµnh phè Hå ChÝ Minh) - NhËp tõ h·ng Rh«n-MÐrieux (Ph¸p) VACXIN NIUCATX¬N CHÞU NHIÖT 1. §Æc ®iÓm - Vacxin ®−îc chÕ t¹o tõ chñng Virut nh−îc ®éc V4 cña óc, cÊy qua ph«i trøng hoÆc m«i tr−êng tÕ bµo. - Virut nh−îc ®éc nµy cã thÓ chÞu nhiÖt ë ®iÒu kiÖn th−êng kÐo dµi 30-60 ngµy. - Vacxin t¹o ®−îc miÔn dÞch cho gµ víi hiÖu gi¸ b¶o hé 60-70%, miÔn dÞch kÐo dµi 4-6 th¸ng. 2. Sö dông - Dïng phßng bÖnh Niucatx¬n cho gµ tõ mét tuÇn tuæi trë lªn. - Pha Vacxin cho gµ uèng, nhá m¾t hoÆc trén víi thøc ¨n cho gµ ®Òu t¹o ®−îc miÔn dÞch. - Gµ 1 tuÇn tuæi cã thÓ sö dông Vacxin lÇn ®Çu, sau 3 tuÇn sö dông lÇn 2, sau ®ã cø 6 th¸ng dïng l¹i mét lÇn. 3. LiÒu dïng Tuú theo yªu cÇu nhá m¾t, cho uèng mµ pha Vacxin víi l−îng n−íc cÊt kh¸c nhau. Mçi liÒu Vacxin cã 106,5EID50 Virut. 4. B¶o qu¶n - Gi÷ nhÞªt ®é th−êng b¶o qu¶n Vacxin ®−îc 2 th¸ng. - Kh«ng ®Ó ë nhiÖt ®é ©m, tr¸nh ¸nh s¸ng mÆt trêi. - Vacxin pha xong dïng ngay trong ngµy. 5. Tr×nh bµy - Lä cã 20 liÒu - Lä cã 50 liÒu - Lä cã 100 liÒu N¬i s¶n xuÊt: Trung t©m nghiªn cøu bÖnh d¹i vµ bÖnh ®éng vËt nhiÖt ®íi. S¶n xuÊt cho thö nghiÖm. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM