Ứng dụng triz vào công nghệ web portal

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN --------------- šT› --------------- ỨNG DỤNG TRIZ VÀO CÔNG NGHỆ WEB PORTAL Khoa mạng máy tính và truyền thông Bộ môn :PPL Sáng Tạo Khoa Học GVHD :GS-TSKH. Hoàng Văn Kiếm Thực hiện :Lưu Lê Qui Nhơn 06520334 Niên khóa : 2006 – 2010 Thành phố Hồ Chí Minh - Tháng 01 Năm 2010 LỜI NÓI ĐẦU Sáng tạo là mấu chốt của sự phát triển.Con người đã bắt đầu sáng tạo từ khi mới có mặt trên trái đất cho đến tận bây giờ. Qua thời gian ngắn được may mắn tham gia vào bộ môn Phương pháp luận Sáng Tạo Khoa Học, được sự giảng dạy tận tình và định hướng của giảng viên, tôi đã có thêm rất nhiều kiến thức từ căn bản đến chuyên sâu về Sáng Tạo Khoa Học. Để trau dồi lại những kiến thức học được cũng như tìm hiểu thêm các khía cạnh thực tế của Triz, tôi quyết định thu thập những thông tin về Triz. Thời gian qua tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu công nghệ Web Portal. Đây là một công nghệ web có khả năng phát triển mạnh trong tương lai với nhiều ứng dụng và tích hợp nhiều tính năng trên đó. Đến với Web Portal, người dùng sẽ có một cái nhìn mới về web, về một cộng đồng mở trên mạng mà trên đó người dùng sẽ tìm thấy mọi thông tin mình cần. Trong phạm vi đề tài này, tôi muốn chia sẽ những thông tin và những hiểu biết của bản thân về những gì tôi đã tìm hiểu được từ công nghệ Web Portal và những nguyên tắc ứng dụng của TRIZ mà tôi nhận thấy được ở đây. Mong rằng sẽ được sự đón nhận của thầy và các bạn! NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN Giới thiệu về TRIZ Phương pháp luận sáng tạo là hệ thống các phương pháp kĩ thuật tìm kiếm những giải pháp kỹ thuật mới (TRIZ), cho những kết quả khả quan, ổn định khi giải những bài toán khác nhau, thích hợp cho việc dạy và học của mọi người. Tiền đề cơ bản của TRIZ là: các hệ kỹ thuật phát triển tuân theo các quy luật khách quan, nhận thức được. Chúng được phát hiện và sử dụng để giải một cách có ý thức những bài toán sáng chế. TRIZ được xây dựng như là một khoa học chính xác, có lĩnh vực nghiên cứu riêng, các phương pháp riêng, ngôn ngữ riêng, các công cụ riêng. Ứng dụng của TRIZ vào công nghệ Web Portal TRIZ ứng dụng rất nhiều vào thực tế cuộc sống. Nhiều phát minh sáng chế đã ra đời dựa trê ứng dụng TRIZ. Sáng tạo trong tin học cũng vậy, các vấn đề từ thuật giải bài toán, cho tới các nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới. Công nghệ web portal cũng đã ứng dụng nhiều nguyên tắc sáng tạo TRIZ trong đó. Đi vào tìm hiểu tổng quan về công nghệ Web Portal, ta tìm hiểu TRIZ đã được ứng dụng vào đây như thế nào. Portal, tên đầy đủ là Web Portal, là một hệ thống hoạt động trên Web, định danh và xác thực người dùng đăng nhập, từ đó sẽ cung cấp một giao diện web để người dùng dễ dàng truy cập, khai thác thông tin và dịch vụ cũng như thao tác, tuỳ biến các công việc tác nghiệp của mình một cách nhanh chóng và đơn giản. Portal có các tính năng giúp người quản trị thu thập, quản lý nhiều nguồn thông tin khác nhau, từ đó phân phối chúng dưới dạng các dịch vụ cho từng người dùng khác nhau tuỳ thuộc vào nhóm quyền, vào nhu cầu cũng như mục đích của người dùng đó. Portal thực hiện việc này hết sức linh động, từ những công việc như tìm xem và đặt mua sách trong một kho hàng trực tuyến, xem và thay đổi thông tin về sinh viên và giáo viên trên các ứng dụng quản lý giảng dạy, đến việc đăng tải và chia sẻ các thông tin, tài nguyên, bài viết trên các diễn dàn hay cung cấp việc truy cập thống nhất và thuận lợi đến các thông tin nội bộ trong một website của công ty... Portal như một cổng vào vạn năng cho người dùng tìm kiếm thông tin và tác nghiệp một cách thuận lợi và dễ dàng. Hình 1. Hình ảnh về một Portal Khái niệm “Web Portal” đã xuất hiện từ khá lâu, chỉ sau khi ra đời WWW một thời gian ngắn. Ban đầu, các website chỉ như các báo quảng cáo điện tử, chứa các thông tin của một doanh nghiệp để khách hàng của họ có thể truy cập để xem và theo dõi một cách thuận tiện. Lúc đó, Portal được dùng để chỉ một trang chủ, chứa các liên kết đến các nội dung trong một website nào đó. Ngoài ra, nó còn chứa một công cụ tìm kiếm nội bộ, cho phép người dùng dễ dàng tìm các thông tin nằm trong nội dung các trang web. Chính vì vậy, cái tên Web Portal mang ý nghĩa: một cái “cổng” để truy nhập vào website. Web Portal tựa như một danh bạ Web (Web directory) liên kết với một search engine đơn giản, tất cả chỉ dùng nội bộ trong một website. Sau thời gian đầu, các website không chỉ mang ý nghĩa đại diện để giới thiệu của các công ty, chúng trở thành những công cụ tác nghiệp trực tuyến rất thuận tiện dành cho cả khách hàng, đối tác và các nhân viên cũng như ban quản trị doanh nghiệp. Do đó các tính năng quan trọng nên tích hợp vào một website như các tính năng đăng nhập và xác thực người dùng, các tính năng quản lý nội dung, tính năng cá nhân hoá, đa ngôn ngữ cũng như các tính năng tác nghiệp cụ thể đối với từng website. Web Portal cung cấp khả năng tích hợp các tính năng này một cách dễ dàng thành một trang web duy nhất. Web Portal đầu tiên kiểu này là Americal Online (AOL - ). Web Portal ngày nay không chỉ là một “cổng vào”, mà đã trở thành một siêu website, được xem là điểm đích qui tụ hầu hết các thông tin và dịch vụ cho người sử dụng cần, là điểm đích đến thực sự. Thông tin và dịch vụ được phân loại, nghĩa là ngoài chứa đựng mọi thông tin và dịch vụ cần có như một website thông thường, nó còn có khả năng quản trị giao diện cũng như nội dung của nhiều website, thêm bớt không những nội dung mới mà còn các dịch vụ mới, tích hợp các module thông dụng nhất như các forum, chat room, blog hay RSS feed… nhằm thuận tiện cho tìm kiếm và hạn chế vùi lấp các thông tin, dẫn đường người dùng truy cập website và quan trọng là cung cấp việc truy cập các nguồn thông tin rất đa dạng và khác nhau này chỉ thông qua một lần đăng nhập duy nhất (single sign-on). Sau đây ta sẽ tìm hiểu xem các nguyên tắc TRIZ đã ứng dụng vào Web Portal như thế nào. Nguyên tắc thay đổi màu sắc Nguyên tắc thay đổi màu sắc được sử dụng rất phổ biến trong cuộc sống. Một trong những ứng dụng thành công nhất chính là đèn giao thông. Chỉ với ba màu xanh, đỏ, vàng việc điều khiển giao thông trở nên dễ dàng hơn. Trong bất cứ Web Portal nào, khi người dùng muốn sử dụng dịch vụ trên đó đều cần phải đăng kí cho mình một tài khoản. Quá trình đăng kí tài khoản rất đơn giản, người dùng chỉ cần khai báo thông tin và đăng kí một địa chỉ email. Ở đây xin dẫn chứng về nguyên tắc thay đổi màu sắc bằng việc báo lỗi trong quá trình đăng kí thông tin. Khi viết một form cho người dùng đăng ký thông tin, người lập trình hẳn đã nghĩ tới nhiều trường hợp có thể xảy ra khi người dùng điền thông tin vào, từ đó đưa ra những quy định cho họ. Ví dụ như tên đăng kí không dài quá 20 kí tự, password ít nhất phải 8 kí tự, hay số điện thoại phải là 10 chữ số,… Nếu người dùng không điền đúng những yêu cầu trên thì việc đăng kí sẽ không thực hiện được. Việc làm này giúp người lập trình quản lý thông tin người dùng tốt hơn, quản lý cơ sở dữ liệu dễ dàng hơn và cũng giúp bảo mật hơn. Hình 2. Form đăng kí tài khoản trên Yahoo Ở trên là giao diện đăng kí một tài khoản trong trang Yahoo. Người dùng cố ý không điền vào textbox Re-type Password. Khi nhấn Submit thì sẽ thấy cảnh báo Hình 3. Form báo lỗi Ở đây ta thấy rõ ứng dụng của nguyên tắc thay đổi màu sắc. Textbox chưa điền vào chuyển sang màu cam, và xuất hiện cảnh báo màu đỏ “Please verify your password again” yêu cầu người dùng nhập lại password thì việc đăng kí mới được hoàn tất. Vấn đề ở đây là tại sao phải chuyển màu để nhắc nhở người dùng trong khi chỉ cần hiện câu thông báo là được. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta thường thấy những gì có màu sắc mạnh sẽ được chú ý nhiều hơn. Những biển quảng cáo, những tấm pano, poster ngoài đường thường được trang trí với màu sắc sặc sỡ, nó giúp lôi kéo sự chú ý của người đi đường nhiều hơn. Đối với trẻ em, những thứ đồ chơi có nhiều màu sắc được chúng đặc biệt thích hơn những thứ đồ chơi khác. Rõ ràng màu sắc có một sự ảnh hưởng nhất định trong quan sát của con người. Quay lại với form đăng kí, khi textbox chuyển sang màu cam và thông báo màu đỏ làm cho người dùng chú ý hơn, và sẽ không quên điền vào đó nữa. Nguyên tắc phân nhỏ Một trang portal được dựng lên từ các portlet. Các portlet được xây dựng như những module, phần tử hoạt động độc lập, là các đơn vị cơ bản làm nên một Web Portal. Các module này được xây dựng tuân theo một chuẩn nào đó, như vậy các module mới có thể tích hợp lại với nhau và giúp cho Portal hoạt động hiệu quả. Các chuẩn này có thể là các chuẩn nội bộ, nghĩa là chỉ đúng với một loại Portal cụ thể, nhưng cũng có những chuẩn mở, có thể áp dụng, để xây dựng các module trên nhiều Portal khác nhau. Các portlet chạy bên trong một portlet container. Portlet container nhận nội dung được sản sinh từ các portlet. Một cách điển hình, portlet container nắm giữ nội dung đến cổng điện tử. Portal server tạo trang portal với nội dung được sản sinh bởi các portlet và gửi nó đến thiết bị máy khách (client) khi nó được hiển thị đến người dùng. Hình 4. Quá trình tạo trang Portal Hình 5. Trang Portal hiển thị phía người dùng Nguyên tắc vạn năng Hiện nay có khá nhiều loại Portal: Portal công cộng, Portal riêng của công ty hoặc tổ chức, Portal chuyên ngành..., và gần đây còn xuất hiện các siêu Portal là Portal dẫn đến các Portal mức dưới. Hãy chỉ đề cập đến các Portal công cộng. Khác với các Portal chuyên ngành thường tập trung vào một lĩnh vực hẹp nhưng sâu hơn, thông tin do một Portal công cộng cung cấp bao trùm nhiều lĩnh vực, hoặc nhiều chủ đề trong một lĩnh vực lớn như kinh tế, khoa học, công nghệ, y học, thể thao, âm nhạc... Portal tích hợp thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau. Ví dụ một Portal ở tầm quốc gia phải tích hợp thông tin từ trung ương và các bộ, ngành, địa phương. Portal của một thành phố phải tích hợp được thông tin từ các quận, huyện và các sở, ban, ngành. My Yahoo! ( của Yahoo, người dùng chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trong trang này để truy cập vào một trang web riêng mà Yahoo đã thiết kế sẵn, với nhiều module có sẵn như tin tức, bản tin thời tiết, bản đồ… Ngoài ra ở trang My Yahoo cũng có các link liên kết đến các ứng dụng web của Yahoo quen thuộc như Messenger, Mail, Group, Blog, Music… và người dùng sẽ không cần phải đăng nhập lại. Trong một trang web bao gồm nhiều thông tin của nhiều lĩnh vực khác nhau, cho thấy sự đa dạng và cũng là sức mạnh của web portal mang lại. Đây cũng là hệ quả của sự áp dụng nguyên tắc vạn năng vảo Web Portal. Nguyên tắc tự phục vụ Nguyên tắc tự phục vụ mang lại cho Web Portal chức năng cho phép người dùng tùy biến giao diện cũng như cá nhân nhân hóa nội dung thể hiện. Đây là một phần chức năng của hệ quản trị nội dung người dùng CMS (Content Management System) mà Web Portal tích hợp vào. Một tran portal có sẵn rất nhiều portlet, vì thế việc sử dụng portlet nào cũng do nhu cầu của người sử dụng. Người dùng có thể tạo một portal page riêng cho mình, ở đó người dùng có thể tùy biến giao diện, màu sắc và vác thành phần portlet sử dụng. Hình 6. Các portlet có sẵn trên Yahoo Portal page Ở giao diện trên cho thấy 6 ứng dụng porlet có thể add thêm vào page, ta chọn ứng dụng Mafia Wars, by Zynga, trang portal sẽ xuất hiện portlet trên như sau Hình 7. Chèn một portlet vào Portal page Nguyên tắc phân hủy và tái sinh các phần Trên giao diện portal, mỗi porlet thể hiện một nội dung hay một ứng dụng khác nhau. Người dùng muốn xem hay sử dụng ứng dụng nào đó, porlet sẽ liên kết tới trang về chuyên đề đó, giao diện portal sẽ không còn, các portlet khác cũng biến mất, thay vào đó là giao diện web thể hiện nội dung mới. Hình 8. Người dùng chọn vào portlet Weather Khi người dùng chọn vào portlet Weather, thì trang mới về chủ đề Weather sẽ xuất hiện như sau: Hình 9. Trang liên kết từ portlet Weather Và khi nhấn Back thì giao diện portal trở lại như cũ. Quy tắc phân hủy và tái sinh các phần được sử dụng ở đây cho thấy sự linh hoạt của web portal, có thể chuyển từ một trang chung sang một trang riêng, và từ trang riêng trở về trang chung nhanh chóng. Kết luận Trên đây là một vài ứng dụng TRIZ cơ bản ứng dụng trong Web Portal. Công nghệ web portal phá triển sau thời kỳ web khoảng 7-8 năm như một tất yếu xuất phát từ nhu cầu thực tế. Công nghệ portal đang được sử dụng phổ biến trên thế giới và Việt Nam trong các hệ thống website lớn có yêu cầu cao về khả năng mở rộng, chuẩn hóa, uyển chuyển, phân quyền tập trung như đăng nhập một lần, bảo mật, cân bằng tải,… TRIZ được sử dụng khá nhiều trong ý tưởng phát triển công nghệ Web Portal, giúp Web Portal biến nó thành một lựa chọn lý tưởng để xây dựng một “siêu website” trong thời gian tới, định hướng phục vụ người dùng tốt hơn. Bài tìm hiểu của tôi thể hiện cái nhìn tổng quát nhất những gì TRIZ đã ứng dụng vào công nghệ Web Portal. Đương nhiên chưa thể hiện đầy đủ hết tất cả các ứng dụng trên đó, nhưng hi vọng cũng giúp bạn đọc có một cái nhìn khái quát về Web Portal. Xin chân thành cảm ơn!