Ứng dụng nền tảng web 2.0 trong dạy học Ngữ văn theo mô hình lớp học đảo ngược đáp ứng yêu cầu chương trình Ngữ văn mới

c qua máy tính/ ipad hoặc điện thoại thông minh có kết nối mạng). Việc tự học trước giờ lên lớp kết thúc với hoạt động HS đăng các câu hỏi thắc mắc lên chủ đề “Trao đổi - thảo luận” do GV tạo ra. - Bước 3: GV kiểm tra kết quả và nhắc nhở (nếu cần) việc tự học của HS trước khi đến lớp. Ứng dụng Google Classroom sẽ giúp GV kiểm tra được các vấn đề sau: 302 KỶ YẾU HỘI THẢO QUỐC TẾ LẦN THỨ NHẤT VỀ ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN + Số lượng và kết quả bài làm trắc nghiệm của HS. + Những vấn đề thắc mắc của HS đăng trên diễn đàn và những vấn đề HS còn chưa hiểu rõ qua các câu trả lời sai trong bài KTTN. Nếu đến thời hạn đã giao ước mà HS nào chưa hoàn thành việc tự học, GV có thể nhắc nhở qua các kênh liên lạc (email/ group lớp trên facebook/ chat box trên lớp học trực tuyến). Với các câu hỏi của HS trên diễn đàn, GV sẽ ghi chép lại, khái quát thành các vấn đề để cả lớp cùng thảo luận trong giờ học trên lớp buổi hôm sau. Việc nắm bắt những vấn đề mà HS chưa rõ thông qua diễn đàn, kết quả bài KT trắc nghiệm trên web sẽ giúp GV có thời gian chuẩn bị tốt hơn các nội dung DH trên lớp. Mặt khác, khi xem được câu hỏi của các bạn trên diễn đàn, HS cũng có thời gian suy nghĩ và chuẩn bị cho phần thảo luận nhóm vào hôm sau. 3.2.2. Giờ DH trên lớp Như trên đã nói, giờ DH trên lớp trong MHLHĐN hướng tới các bậc cao trong thang đo nhận thức Bloom (phân tích, đánh giá, sáng tạo) với sự tương tác đa chiều: GV với HS, HS với HS và các phương pháp DH tích cực được sử dụng triệt để. Muốn thế, giờ DH trên lớp cần thực hiện theo các bước sau: - Bước 1: GV tạo tâm thế vào BH và nhận xét quá trình chuẩn bị bài ở nhà của HS. Tương tự như giờ học truyền thống, GV cần thiết kế hoạt động khởi động hoặc KT bài cũ để HS có tâm thế bước vào BH. Bên cạnh đó, GV cũng nêu ra nhận xét về tình hình tự học, quá trình chuẩn bị bài ở nhà của cả lớp để từ đó, HS biết phát huy ưu điểm và rút kinh nghiệm cho những lần tự học sau. - Bước 2: GV hệ thống hóa lại các kiến thức cơ bản của BH. Trước khi đến lớp, HS đã có một quá trình tự học các kiến thức cơ bản của BH trên lớp học trực tuyến. Tuy nhiên, kiến thức của HScó thể chưa được kết nối và hệ thống lại một cách logic và sâu sắc. Mặt khác, có thể có những em chưa hoàn thành nhiệm vụ mà GV giao hoặc chưa học tập tích cực. Do đó, trước khi tổ chức các hoạt động thảo luận, GV phải hệ thống hóa lại kiến thức cơ bản của bài, với sự hỗ trợ của powerpoint và các thiết bị công nghệ, sử dụng bảng biểu, sơ đồ tư duy... Trong quá trình hệ thống hóa lại kiến thức cơ bản này, một mặt GV phải chú ý đến những đơn vị kiến thức mà HS hay bị sai trong bài KT trắc nghiệm khách quan, mặt khác có thể kết hợp kiểm tra HS bằng hình thức hỏi đáp để KT việc “học thật” của các em trên mạng. Mặc dù đây không phải là khâu trọng tâm của giờ học trên lớp nhưng lại giữ vai trò nền tảng để tiến hành các hoạt động thảo luận tiếp theo. - Bước 3: GV tổ chức các hoạt động thảo luận cho HS. Đây là khâu trọng tâm của giờ học trên lớp theo MHLHĐN, thể hiện rõ quan điểm DH lấy HS làm trung tâm. Nội dung thảo luận là những vấn đề do GV thiết kế, nhưng cũng có thể là những vấn đề do chính HS đặt ra trên diễn đàn. Các vấn đề đó thường đưa ra cái nhìn đa chiều về một vấn đề, hoặc đòi hỏi sự so sánh tổng hợp, lí giải bằng sự hiểu biết, trải nghiệm cá nhân, hoặc đòi hỏi tư duy sáng tạo, hoặc gắn với các hành động thực tiễn Tất cả đều hướng tới phát triển tư duy bậc cao trong thang đo của Bloom. Về hình thức, GV có thể tổ chức thảo luận cả lớp, theo các nhóm 303Phần 2: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TRONG GIÁO DỤC nhỏ hoặc theo 2 nhóm lớn có quan điểm đối lập nhau, phản biện nhau. Rất nhiều phương pháp DH hiện đại, tích cực có thể sử dụng ở bước này (DH dự án, đóng vai chuyên gia). Qua đó, HS được rèn luyện, phát triển tư duy bậc cao, kĩ năng thuyết trình, làm việc nhóm, phản biện và lắng nghe, tiếp thu góp ý từ người khác. Những vấn đề được bàn luận đến sẽ giải đáp những thắc mắc trong quá trình tự học ở nhà của HS, đồng thời giúp BH được đào sâu, mở rộng, nâng cao, gây hứng thú, tạo động lực học tập vì nó mang tính “thách thức” và “hữu ích” cho HS . - Bước 4: GV chốt lại kiến thức và HS rút ra những kết luận cá nhân. Hoạt động thảo luận có thể sẽ “bùng nổ” rất nhiều ý kiến khác nhau, hoặc HS chưa thể đưa ra những lí giải tận cùng về một vấn đề, vì vậy sau bước 3, GV cần tổng kết, chốt lại những vấn đề quan trọng, đưa ra những phân tích hợp lí nhất để định hướng tư duy của HS. Mặt khác, để HS tự rút ra những giá trị có ý nghĩa nhất, mối liên hệ với thực tiễn của BH, GV nên kết thúc BH bằng những câu hỏi gắn với trải nghiệm cá nhân HS hoặc thực tế cuộc sống ngày nay. Hoạt động này vừa tạo điểm nhấn để kết thúc BH, vừa thăm dò được suy nghĩ của tất cả các thành viên trong lớp, khiến HS thấy được sự hữu ích của mỗi giờ học Văn. - Bước 5: GV giao nhiệm vụ về nhà cho HS. Giờ học trên lớp sẽ kết thúc với hoạt động này. Những yêu cầu, hướng dẫn chi tiết HS sẽ tìm đọc trong mục Hướng dẫn - nhiệm vụ học tập ở trang web học tập, trên lớp GV chỉ nhắc những nhiệm vụ chính và thời hạn hoàn thành. Thông thường sẽ có 2 loại nhiệm vụ: bắt buộc và khuyến khích. Nhiệm vụ bắt buộc là các nhiệm vụ nhằm mục đích củng cố kiến thức BH, còn khuyến khích là các nhiệm vụ mở rộng, nâng cao kiến thức nghiên cứu chuyên sâu (thường dành cho các HS năng khiếu và ham hiểu biết đối với môn Văn). Bên cạnh đó, HS sẽ phải bắt đầu thực hiện nhiệm vụ tự học trước bài mới tiếp theo (nếu GV tiếp tục DH bài này theo MHLHĐN). 3.2.3. Sau giờ học trên lớp HS sẽ tiếp tục tự học để củng cố, mở rộng kiến thức về BH trên lớp học trực tuyến, với các bước tương tự như trước giờ học trên lớp (đọc hướng dẫn nhiệm vụ học tập - xem các tài liệu cần thiết - làm bài KT - nêu câu hỏi thắc mắc lên diễn đàn nếu có). Các em có thể xem lại powerpoint (GV up lên mục Tài liệu sau giờ học trên lớp) và các tài liệu liên quan để làm bài KT TNKQ sau giờ học trên lớp (bài KT này là bắt buộc). Bên cạnh đó, những HS có niềm yêu thích môn Văn có thể xem các tài liệu tham khảo thêm. Ngoài ra mục kiểm tra đánh giá còn cung cấp ngân hàng đề thi phong phú về BH (có thể kèm theo gợi ý hoặc bài viết tham khảo) để HS tham khảo thêm. Trong quá trình tự học này có vướng mắc, câu hỏi gì HS có thể đăng trên diễn đàn - GV và các bạn khác trong lớp sẽ phản hồi trực tiếp tại chủ đề đó trong khuôn khổ cho phép. Cùng với việc củng cố bài cũ, HS sẽ lặp lại quy trình tự học trước giờ lên lớp với bài mới. Như vậy, với lớp học trực tuyến trong MHLHĐN, HS sẽ phát triển được năng lực tự học. Qua một quá trình tự học dưới sự hướng dẫn của GV, trong tương lai, các em hoàn toàn có thể tiếp tục tự đọc hiểu các văn bản cùng thể loại ngoài SGK. Nguồn học liệu phong phú với sự tương tác đa chiều trên nền tảng web 2.0 đã hỗ trợ rất nhiều cho sự thành công của MHLHĐN. 304 KỶ YẾU HỘI THẢO QUỐC TẾ LẦN THỨ NHẤT VỀ ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN 4. Kết luận MHLHĐN với sự hỗ trợ của nền tảng web 2.0 sẽ mở ra những cơ hội học tập linh hoạt, tích cực, hiệu quả, cá nhân hóa cho người học. Ứng dụng mô hình này vào DH Ngữ văn sẽ giúp HS được trải nghiệm phong phú các hình thức học tập khác nhau, tăng hứng thú và phát triển được các năng lực chung cũng như đặc thù; đồng thời, nó cũng đòi hỏi người dạy cần “toàn năng” hơn để tận dụng tối đa các phương pháp, phương tiện, kĩ thuật vào DH. Mặc dù GV sẽ tốn công sức và thời gian hơn trong khâu thiết kế học liệu, kịch bản DH, nhưng nếu được triển khai rộng rãi, đây sẽ là một mô hình DH hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của chương trình Ngữ văn mới, phù hợp với thời đại công nghệ số ngày nay. Tài liệu tham khảo 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông Chương trình tổng thể, Hà Nội, tháng 12. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn, Hà Nội, tháng 12. 3. Maureen J. Lage, Glenn J. Platt, and Michael Treglia (2000), Inverting the classroom: A gateway to creating an inclusive learning environment, The Journal of Economic Education, 31(1), pp.30–43. 4. Lê Thị Phượng, Bùi Phương Anh (2017), Dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh, National academy of education management, Journal of Education Management, Vol. 9, No.10, pp.1-8. 5. https://vi.wikipedia.org/wiki/Web_2.0