U xơ tử cung (uterine fibroids)

U XƠ TỬ CUNG (UTERINE FIBROIDS) Phần II (Tổng Số - 4 Phần) CÁC YẾU TỐ GÂY NGUY CƠ U xơ tử cung là tình trạng ung bướu phổ biến nhất được tìm thấy ở các cơ quan sinh sản nữ. Tuổi Tác U xơ tử cung thì rất phổ biến ở phụ nữ có độ tuổi từ 30 đến đầu 50. (Sau khi mãn kinh, các u xơ có khuynh hướng thu nhỏ lại). Khoảng 20 – 40% số phụ nữ ở độ tuổi từ 35 trở lên bị các u xơ có kích thước đủ lớn để gây ra các triệu chứng. Chủng Tộc và Sắc Dân U xơ tử cung thì đặc biệt phổ biến ở những phụ nữ Hoa Kỳ gốc Châu Phi và những phụ nữ này có khuynh hướng phát triển các u xơ ở độ tuổi trẻ hơn so với các phụ nữ da trắng. Bệnh Sử của Gia Đình Bệnh sử của gia đình, có mẹ hoặc chị em bị u xơ, có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Các Yếu Tố Nguy Cơ Có Thể Khác Béo phì và cao huyết áp có thể có khả năng liên quan đến nguy cơ gia tăng bị u xơ. CÁC BIẾN CHỨNG CÓ THỂ XẢY RA Ảnh Hưởng đến Khả Năng Sinh Sản Đa số các u xơ xem ra chỉ có ảnh hưởng rất nhỏ đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Tình trạng vô sinh ở phụ nữ thường là do các yếu tố khác thay vì do các u xơ. Ảnh Hưởng đến Mang Thai Các u xơ có thể làm gia tăng các biến chứng khi mang thai và gây ra các rủi ro. Chúng có thể bao gồm: • Sinh mổ (Cesarean section) • Ngôi mông (thai nhi đi vào ống sinh theo chiều lật ngược với chân và mông xuất hiện trước tiên) • Sinh sớm (sinh thiếu tháng) • Nhau tiền đạo (nhau che cổ tử cung) • Chảy máu nhiều sau khi sinh (chảy máu quá mức 500 ml trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi sinh - postpartum hemorrhage) Thiếu Máu Chứng thiếu máu (Anemia) do thiếu hụt hàm lượng sắt có thể phát triển nếu các u xơ gây ra tình trạng chảy máu nhiều. Một cách khá kỳ lạ, những u xơ nhỏ, thường là u xơ dưới niêm mạc, so với các u xơ có kích thước lớn hơn, lại có nhiều khả năng gây ra tình trạng chảy máu nhiều một cách bất thường. Đa số các trường hợp bị chứng thiếu máu thường là nhẹ và có thể được điều trị bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng các thực phẩm chức năng có chất sắt. Tuy nhiên, chứng thiếu máu kéo dài và nghiêm trọng mà không được điều trị có thể dẫn đến những vấn đề về tim. Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu Các u xơ lớn mà đè lên bàng quang thỉnh thoảng sẽ dẫn đến các tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu (urinary tract infections). Áp lực lên các niệu quản (ureter - ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang) có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn đường tiết niệu và làm hư hại thận. Kidney: Thận Renal pelvis: Bể thận Ureter: Niệu quản Urinary bladder: Bọng đái Urethra: Niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể) Đường tiết niệu của nam và nữ thì khá giống nhau ngoại trừ chiều dài của niệu đạo. Ung Thư Tử Cung Các u xơ hầu như luôn luôn lành tính (không gây ung thư), ngay cả khi chúng có những hình dạng tế bào không bình thường. Ung thư tử cung hầu như luôn luôn phát triển ở lớp lót bề mặt bên trong tử cung (ung thư màng trong tử cung). Chỉ trong những trường hợp hiếm (ít hơn 0, 1%) mà ung thư thực sự phát triển từ sự thay đổi ác tính ở một u xơ nào đó (được gọi là khối u ác tính cơ trơn - leiomyosarcoma). Tuy nhiên, những u xơ mà có kích thước phát triển một cách nhanh chóng ở những phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh hoặc ngay cả những u xơ mà có kích thước phát triển với tốc độ chậm ở những phụ nữ hậu mãn kinh đều cần phải được kiểm tra đánh giá để loại bỏ khả năng bị ung thư. Endometrial cancer: Ung thư màng trong tử cung (ung thư áo niêm mạc tử cung) Ung thư màng trong tử cung là một dạng ung thư màng lót bề mặt bên trong tử cung. Nó là dạng ung thư tử cung phổ biến nhất. CÁC TRIỆU CHỨNG Ít hơn 25% số bệnh nhân bị u xơ có các triệu chứng. Khi chúng xuất hiện, các triệu chứng có thể bao gồm: • Chảy Máu Nhiều Trong Kỳ Kinh Nguyệt. Nguyên nhân phổ biến nhất là chảy máu nhiều và kéo dài trong kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này do u xơ phát triển bao quanh khoang tử cung. Kinh nguyệt có thể kéo dài hơn bình thường. • Tình Trạng Đau Nhức Trong Kỳ Kinh Nguyệt. Chảy máu nhiều và những tụ máu đông có thể gây ra tình trạng vọp bẻ và đau nhức dữ dội trong kỳ kinh nguyệt. • Tình Trạng Bị Áp Lực và Đau Vùng Bụng. Các u xơ có kích thước lớn cũng có thể gây ra tình trạng tức và đau vùng bụng hoặc đau vùng thắt lưng mà thỉnh thoảng có cảm giác giống như bị vọp bẻ trong kỳ kinh nguyệt. • Gia Tăng Kích Thước Vùng Bụng và Tử Cung. Khi các u xơ phát triển lớn hơn, một số phụ nữ cảm thấy những khối u cứng ở vùng bụng dưới. Những u xơ quá lớn có thể làm cho bụng có hình dạng giống như mang thai và gây ra một cảm giác nặng nề và áp lực trên bụng. Thật vậy, những u xơ có kích thước lớn được xác định bằng cách so sánh kích thước của tử cung với kích thước của tử cung vào những tháng nhất định trong thai kỳ. • Đau Đớn Trong Khi Quan Hệ Tình Dục. Các u xơ có thể gây đau khi quan hệ tình dục (chứng giao hợp đau – dyspareunia) • Các Vấn Đề về Tiết Niệu. Các u xơ có kích thước lớn có thể đè lên bàng quang và đường tiểu và gây ra việc đi tiểu thường xuyên hoặc sự thôi thúc muốn đi tiểu, đặc biệt khi người phụ nữ nằm ngủ vào ban đêm. Các u xơ đè vào các niệu quản (các ống dẫn tiểu từ thận đến bàng quang) có thể làm cản trở hoặc ngăn chặn dòng chảy của nước tiểu. • Táo bón. U xơ đè lên trực tràng có thể gây ra chứng táo bón. CHẨN ĐOÁN Kiểm Tra Các Bộ Phận Vùng Xương Chậu và Bệnh Sử Một vài u xơ có thể có cảm giác như những khối u trong khi kiểm tra các bộ phận vùng xương chậu (bàng quang, trực tràng, tử cung, buồng trứng, vòi trứng). Khi kiểm tra các bộ phận vùng xương chậu, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra những tình trạng có liên quan đến mang thai và những chứng bệnh khác, chẳng hạn như u nang buồng trứng (ovarian cysts). Bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn về bệnh sử, đặc biệt là khi nó có liên quan đến những chu kỳ kinh nguyệt. Các nguyên nhân khác gây ra xuất huyết tử cung bất thường thì cũng phải được xem xét. Siêu Âm Siêu âm là kỹ thuật tạo hình tiêu chuẩn để phát hiện các u xơ tử cung. Bác sĩ sẽ yêu cầu siêu âm qua thành bụng và qua âm đạo. Siêu âm là một kỹ thuật không gây đau đớn, mà kỹ thuật này sử dụng sóng âm để soi hình tử cung và buồng trứng. Trong kỹ thuật siêu âm qua thành bụng, dụng cụ dò siêu âm được di chuyển trên khu vực bụng. Trong kỹ thuật siêu âm qua âm đạo, dụng cụ dò được đưa vào âm đạo. Một kỹ thuật siêu âm khác, được gọi là siêu âm tử cung (hysterosonography), sử dụng kỹ thuật siêu âm cùng với saline (nước muối) được truyền vào tử cung để làm rõ hình ảnh của tử cung. Nội Soi Tử Cung Nội soi tử cung (Hysteroscopy) là một tiến trình mà được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của các u xơ, bướu thịt (polyps), hoặc các nguyên nhân khác gây xuất huyết. (Kỹ thuật này cũng có thể được sử dụng trong các tiến trình phẫu thuật để cắt bỏ các u xơ). Nội soi tử cung có thể được thực hiện ở phòng khám bác sĩ hoặc ở bệnh viện. Tiến trình này sử dụng một ống dài và dẻo hoặc một ống cứng được gọi là ống soi tử cung (hysteroscope), ống này được đưa vào trong âm đạo đi qua cổ tử cung để đến được tử cung. Đèn sợi quang và một máy quay phim trong ống soi này cho phép bác sĩ có thể nhìn thấy khoang tử cung. Tử cung được chứa đầy nước muối saline hoặc khí CO2 để thổi phồng khoang tử cung và do đó bác sĩ có thể nhìn thấy rõ hơn. Điều này có thể gây ra tình trạng vọp bẻ. Nội soi tử cung là một tiến trình không qua da (không có vết rạch), và không đòi hỏi phẫu thuật; tuy nhiên, một phần ba số phụ nữ báo cáo là bị đau dữ dội khi thực hiện tiến trình này. Gây tê cục bộ, gây tê khu vực, và gây mê có thể được thực hiện. Phương Pháp Soi Ổ Bụng Trong một số trường hợp, phẫu thuật soi ổ bụng có thể được thực hiện như là một tiến trình chẩn đoán. Phương pháp soi ổ bụng (laparoscope) bao gồm việc đưa một ống soi qua một vết rạch nhỏ gần rốn. Trong khi phương pháp nội soi tử cung cho phép bác sĩ nhìn thấy được bên trong tử cung, thì phương pháp soi ổ bụng cung cấp hình ảnh bên ngoài của tử cung, bao gồm các buồng trứng, các vòi trứng, và khu vực xương chậu tổng quát. Các Xét Nghiệm Khác Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết màng trong tử cung để xác định xem có các tế bào bất thường ở màng trong tử cung mà có thể gây ra ung thư không. Sinh thiết màng trong tử cung có thể được thực hiện ở phòng khám bác sĩ, có hoặc không gây tê. Mở rộng và nạo tử cung (Dilation & curettage - D&C) là một tiến trình qua da (có vết rạch) mà bao gồm việc nạo màng trong tử cung. Phương pháp này có thể được sử dụng để lấy mẫu các mô và cũng được sử dụng như là một tiến trình để giúp làm giảm tạm thời tình trạng chảy máu nhiều trong kỳ kinh nguyệt. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu thực hiện đếm tế bào máu để kiểm tra các dấu hiệu bị chứng thiếu máu. Loại Trừ Các Chứng Bệnh Khác Mà Có Thể Gây Ra Xuất Huyết Nặng Hầu như tất cả phụ nữ, ở một thời điểm nào đó trong thời kỳ tiền mãn kinh, xuất huyết nặng nề trong các kỳ kinh nguyệt. Copper wire: Dây đồng Cut-section of uterus: Phần cắt ngang của tử cung Intrauterine devices (IUDs) are molded plastic devices (some containing copper) which disrupt the normal uterine environment: Những dụng cụ đặt bên trong tử cung (IUDs) là những dụng cụ được đúc bằng nhựa (một số dụng cụ có chứa đồng) mà dụng cụ này làm gián đoạn môi trường của tử cung bình thường Dụng cụ đặt trong tử cung (IUD) ở trên sử dụng đồng như một hoạt chất ngừa thai; những dụng cụ khác sử dụng progesterone trong một thiết bị bằng nhựa. IUDs rất hiệu quả trong việc ngừa thai (ít hơn 2% cơ hội mang thai mỗi năm cho dụng cụ IUD dùng progesterone, ít hơn 1% cơ hội mang thai mỗi năm cho dụng cụ IUD dùng đồng). Các dụng cụ IDU đi cùng với nguy cơ gia tăng bị mang thai lệch và tình trạng tử cung bị rỗ, và chúng không giúp bảo vệ chống lại bệnh truyền qua đường sinh dục. Các dụng cụ IUDs được kê toa và được bác sĩ đặt vào tử cung. Một số tình trạng có thể gây ra hoặc góp phần tạo ra nguy cơ: • Các rối loạn về kinh nguyệt • Sẩy thai • Trễ kỳ kinh hoặc sắp mãn kinh • Bứu tử cung (những khối u nhỏ lành tính ở tử cung) • Dụng cụ ngừa thai (đặt trong tử cung - Intrauterine device - IUD) • Các rối loạn xuất huyết mà làm suy yếu khả năng đông máu, bệnh Von Willebrand • Ung thư tử cung • Nhiễm trùng các cơ quan sinh sản nữ • Bệnh lạc màng trong tử cung. Tình trạng này xảy ra khi các tuyến ở màng trong tử cung bám vào cơ tử cung. Các triệu chứng gần như tương tự với u xơ (xuất huyết nhiều và đau nhức). • Một số chứng bệnh, bao gồm các vấn đề về tuyến giáp và lupus ban đỏ hệ thống. • Một số loại thuốc, bao gồm các loại thuốc chống đông tụ và các loại thuốc kháng viêm. • Thông thường, nguyên nhân bị xuất huyết nhiều không có căn nguyên.