Triệu chứng XQ xương

1 TRIỆU CHỨNG XQ XƯƠNG Bs.Lê Văn Dũng Khoa CĐHA -BV Chợ Rẫy 01/2005 2 ĐẠI CƯƠNG Để khảo sát hình ảnh hệ xương: -XQ quy ước. -Khác:Chụp cắt lớp vi tính(CT),cộng hưởng từ (MRI), xạ hình àKết hợp lâm sàng và xét nghiệm 3 I.CẤU TẠO XƯƠNG. II.TRIỆU CHỨNG HỌC X QUANG XƯƠNG. 1.Bất thường về đậm độ. 2.Bất thường về cấu trúc. 3.Bất thường về hình dạng. 4 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG CẤU TẠO XƯƠNG : 1.Mô xương. -Chất căn bản: Muco-polysaccharit -Tế bào xương: Tạo cốt bào và hủy cốt bào. -Khác: Sợi collagen,chất khoáng (Ca,P..) 5 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG 2. Các loại xương: à Xương ngắn, dài, dẹp có tỷ lệ mô xốp và đặc khác nhau -Xương dài: Đầu xương, thân xương, hành xương. -Sụn xương: Sụn khớp và bản sụn -Màng xương: Lớp sợi và lớp tạo xương. 6 7 Xương dài 8 Sự phát triển xương -Xương phát triểnàBản sụn phát triển. -Xương trưởng thành(25t). +Vỏ xươngà Xương đặc +Xương xốp:Bè xương + những tế bào tủy xương. +Những thay đổi tủy xương: Tủy đỏà Vàng (ngoại biênà trung tâm) +Vit D và tuyến cận giápà Xương. 9 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG Bất thường về đậm độ: a.Giảm đậm độ (Osteopenia). Phim XQ à Lượng Ca giảm trên 30%: *Toàn thể -Loãng xương(Osteoporosis). -Nhuyễn xương (Osteomalacia). -Thay đổi tủy xương. -Cường tuyến cận giáp. *Khu trú: Viêm, bất động, u. 10 Bình thường Loãng xương 11 12 13 Giảm đậm độ xương khu trú/ viêm khớp 14 GIẢM ĐẬM ĐỘ XƯƠNG KHU TRÚ/ U MẠCH XƯƠNG 15 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG Bất thường về đậm độ: b.Tăng đậm độ(Osteosclerosis): àTăng sự cản quang của xương. *Toàn thể: Bẩm sinh (bệnh xương đá), chuyển hoá(tăng Vit D), U(di căn, lympho..), tự phát (bệnh Paget) *Khu trú:Đảo xương, nhồi máu cũ, u, sự lành xương sau các tổn thương... 16 NHỒI MÁU XƯƠNG DI CĂN XƯƠNG TĂNG ĐẬM ĐỘ KHU TRÚ 17 Đảo xương 18 U xương dạng xương 19 TĂNG ĐẬM ĐỘ KHU TRÚ Lymphoma 20 21 Bệnh xương đá. (Osteopetrosis) Tăng đậm độ xương lan tỏa. 22 B.xg đá, 23 Tăng đậm độ xương 24 Tăng đậm độ xương Hyperparathyrodism 25 K TLT 26 27 B.xg đá, loạn sản xương do thận 28 ĐẬM ĐỘ HỖN HỢP (PAGET) 29 TRIỆU CHỨNG HỌC XQ XƯƠNG Bất thường về cấu trúc: a.Quá trình hủy xương. -Tạo hình khuyết vùng thấu quang do nhiều nguyên nhân khác nhau như u,viêm, đè nén -Biểu hiện chất tổn thương:Đơn độc hay nhiều ổ, bờ có viền xơ hay không, vị trí hủy xương, tiến triển... 30 Hủy xương 31 32 Hủy bờ xơ 33 Hủy xương bờ rõ/NOF 34 Secondary Hyperparathyroidism 35 36 (EG) 37 Viêm xương 38 Hủy xương mọt gậm/di căn 39 Hủy mọt gặm/u đa tủy 40 Dạng thấm 41 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG b.Quá trình tạo xương: -Từ xương:Tạo từ các bè xương. -Phản ứng màng xương: Tạo xương từ mặt trong màng xương. +Dạng tiến triển chậm:Liên tục,một lớp, đồng nhất.Phát triển chậm:U lành,viêm,gãy xương +Dạng tiến triển nhanh:Không liên tục,nhiều lớp, hình tủa gai:Viêm,u ác. c.Quá trình hổn hợp. 42 Dạng lớp dày đặc 43 44 Dạng lớp 45 Ewing 46 48 Dạng tủa gai 49 Codman 50 51 CÁC LOẠI PHẢN ỨNG MÀNG XƯƠNG 52 CÁC LOẠI PHẢN ỨNG MÀNG XƯƠNG 53 54 Phản ứng màng xương tiến triển chậm. -NHIỄM TRÙNG -U LÀNH (osteoid osteoma) -U HẠT ƯA AXIT -Khác. Phản ứng màng xương tiến triển nhanh. -VIÊM XƯƠNG TỦY XƯƠNG -U ÁC TÍNH:osteosarcoma, chondrosarcoma, fibrosarcoma, lymphoma, leukemia, metastasis NGUYÊN NHÂN GÂY PHẢN ỨNG MÀNG XƯƠNG NOF, ABC,GCT Phồng vỏ xương 56 Hổn hợp (CHONDROSACOMA) CT 57 TRIỆU CHỨNG HỌC X-QUANG XƯƠNG Bất thường hình dạng: à Phì đại, thay đổi trục, mỏng xương -Bẩm sinh. -Mắc phải. 58 59 Bất thương hình dạng 60 Vẹo cột sống. Đốt sống bán phần 61 62 Phì đại thân xương/ Paget 63 Phì đại cung sườn 64 Hyperparathyroidism 65 (Tiêu xương trong psoriatic arthritis) 66 67 DI CĂN LYPHOMA, PAGET 68 Di căn và GCT 69 OA,Viêm,Di căn Tăng đậm độ xương khu trú 70 TÓM TẮT TRIỆU CHỨNG X QUANG XƯƠNG. 1.BẤT THƯỜNG VỀ ĐẬM ĐỘ. Tăng và giảm đậm độ khu trú hoặc lan tỏa. 2.BẤT THƯỜNG VỀ CẤU TRÚC. Hủy xương và xơ xương. 3.BẤT THƯỜNG VỀ HÌNH DẠNG. à Các bệnh lý về xương: 1.Gãy xương. 2.Viêm xương tủy xương. 3.U xương. 4.Các bệnh lý khác . 71 72