Triển khai ứng dụng một số nội dung của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp tỉnh Thái Nguyên

phí biến đổi. Đây là cách phân loại chi phí có ý nghĩa vô cùng quan trọng phục vụ cho việc ra quyết định của nhà quản trị. Vì vậy, để có thể lập dự toán từng yếu tố định phí, biến phí để tổng hợp cho từng khoản mục chi phí để đƣa ra các quyết định giá bỏ thầu cũng nhƣ kiểm soát, đánh giá hiệu quả sử dụng chi phí, thì chi phí cần đƣợc phân loại theo cách ứng xử của chi phí hay theo mức độ hoạt động (Phụ lục 01: Phân loại chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp theo mối quan hệ với mức độ hoạt động) Về việc hạch toán chi phí Để phục vụ tốt việc ứng dụng kế toán quản trị chi phí thì việc hạch toán các khoản mục chi phí trong các DNXL bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung, chi phí sử dụng máy thi công và kể cả chi phí quản lý doanh nghiệp phải rất cụ thể và chi tiết. Đặc biệt các DNXL phải căn cứ vào đặc điểm của từng yếu tố chi phí trong các khoản mục đó để ghi vào các loại sổ chi tiết cho phù hợp với yêu cầu của nhà quản trị trong việc kiểm soát chi phí và ra quyết định. Bên cạnh đó, để phục vụ cho việc xác định kết quả lãi, lỗ theo công việc của từng công trình, hạng mục công trình, kế toán phải tiến hành phân bổ chi phí quản lý doanh nghiệp cho từng công trình, hạng mục công trình. Trƣớc mắt có thể lựa chọn tiêu thức phân bổ là doanh thu của từng công trình, hạng mục công trình đó. Theo đó, ta có: Chi phí QLKD phân bổ cho công trình i = Tổng chi phí cần phân bổ Tổng doanh thu các CT Doanh thu X của công trình i Đặng Thị Dịu Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 63 - 71 69 Về đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận Để đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận, ở các doanh nghiệp xây lắp (DNXL) đƣợc tổ chức theo mô hình tổng công ty trong đó có các công ty thành viên, dƣới công ty là các đội xây lắp thì căn cứ vào việc phân cấp quản lý để đánh giá trách nhiệm của từng cấp cụ thể (thƣờng là ba cấp: Trung tâm chi phí, trung tâm lợi nhuận và trung tâm đầu tƣ). Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, phần lớn các DNXL hoạt động với quy mô nhỏ và vừa nên việc phân cấp quản lý chƣa thực sự cụ thể, rất khó tách biệt thành các trung tâm trách nhiệm. Vì vậy, việc đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận thực chất là đánh giá hiệu quả của từng công trình, hạng mục công trình. Từ đó đánh giá đƣợc hiệu quả hoạt động của toàn doanh nghiệp. Để phục vụ cho công tác này, các DNXL cần xây dựng các báo cáo dự toán và báo cáo thực hiện toàn doanh nghiệp, trong đó có chi tiết theo từng công trình, hạng mục công trình cụ thể. Dƣới đây là một số mẫu báo cáo mà các DNXL có thể xây dựng. - Mẫu báo cáo dự toán (Phụ lục 02) - Mẫu báo cáo thực hiện (Phụ lục 03) KẾT LUẬN Để có thể áp dụng đƣợc hệ thống kế toán quản trị chi phí tại các DNXL trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, theo tác giả cần thiết phải đảm bảo đƣợc một số điều kiện nhất định. Các điều kiện này chủ yếu xuất phát từ phía doanh nghiệp. Rất nhiều ngƣời cho rằng, để các doanh nghiệp áp dụng kế toán quản trị thì cần có sự can thiệp của các cơ quan chức năng của Nhà nƣớc. Tuy nhiên tác giả cho rằng việc có áp dụng hay không kế toán quản trị là hoàn toàn xuất phát từ bản thân doanh nghiệp có thấy cần thiết hay không. Và để áp dụng đƣợc thì trƣớc hết cần đảm bảo đƣợc các điều kiện cơ bản sau đây: Thứ nhất. nhà quản trị phải nhận thức đƣợc tác dụng, vai trò của kế toán quản trị để từ đó có quyết định nên hay không nên áp dụng kế toán quản trị. Thứ hai, phải có những nhân viên có trình độ và năng lực thực sự, am hiểu kiến thức kế toán tài chính cũng nhƣ kế toán quản trị, Ngoài ra cũng cần có khả năng sáng tạo, và vận dụng linh hoạt những kiến thức đã học vào trong thực tế của doanh nghiệp ở mọi tình huống. Thứ ba, về cơ sở vật chất: doanh nghiệp phải tổ chức ứng dụng công nghệ tin học trong việc tổ chức công tác kế toán. Bởi vì các thông tin trong thực tế rất nhiều, việc phân tích một cách nhanh chóng thông tin thích hợp cho nhà quản trị ra quyết định chỉ có thể đƣợc đảm bảo khi có hệ thống máy tính với các phần mềm xử lý thông tin phù hợp. Thứ tƣ, doanh nghiệp cần củng cố và hoàn thiện hệ thống hạch toán ban đầu, vận dụng hệ thống chứng từ, hệ thống tài khoản, đa dạng hóa việc phân loại chi phí, chú trọng việc phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Tài chính – Hệ thống kế toán Việt Nam – Chế độ kế toán doanh nghiệp (Ban hành theo quyết định số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trƣởng Bộ Tài chính). 2. Bộ Tài chính – Thông tư số 53/2006/TT – BTC ngày 12/6/2006 về việc hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp. 3. Cục Thống kê Thái Nguyên – Niên giám thống kê tỉnh Thái Nguyên 2011 4. Các trang web: www.doko.vn; www.tailieu.vn; www.ebook.com; www.ketoan.com Đặng Thị Dịu Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 63 - 71 70 PHỤ LỤC Phụ lục 01: Phân loại chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp theo mối quan hệ với mức độ hoạt động TT Yếu tố Biến đổi Cố định Hỗn hợp I BỘ PHẬN SẢN XUẤT XÂY LẮP 1 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp x 2 Chi phí nhân công trực tiếp x 3 Chi phí sử dụng máy thi công 3.1 Chi phí công nhân vận hành máy thi công x 3.2 Chi phí nhiên liệu chạy máy x 3.3 Chi phí khấu hao máy thi công x 3.4 Chi phí dịch vụ mua ngoài (chi phí thuê máy, chi phí sửa chữa, bảo trì) x 4 Chi phí sản xuất chung 4.1 Tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân viên quản lý các tổ, đội thi công... x 4.2 Chi phí vật liệu, dụng cụ phục vụ quản lý ở tổ, đội xây dựng x 4.3 Chi phí khấu hao TSCĐ phục vụ quản lý ở tổ, đội xây dựng x 4.4 Chi phí dịch vụ mua ngoài (điện, nước, điện thoại phục vụ công trường thi công) x 4.5 Chi phí khác bằng tiền (chi phí bảo lãnh thực hiện hợp đồng, chi phí thí nghiệm vật liệu công trình...) x II BỘ PHẬN QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH 1 Lƣơng và các khoản trích theo lƣơng của khối văn phòng x 2 Chi phí vật liệu, dụng cụ quản lý (văn phòng phẩm, bàn, ghế, tủ...) x 3 Chi phí khấu hao TSCĐ (nhà văn phòng; ôtô con) x 4 Chi phí điện, nƣớc quản lý x 5 Chi phí điện thoại x 6 Chi phí khác (hội họp, tiếp khách, công tác phí) x Phụ lục 02: Báo cáo dự toán của DNXL TT Chỉ tiêu Công trình, Hạng mục công trình Toàn công ty A B C ..... 1 Doanh thu thuần 2 Biến phí sản xuất + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Biến phí sử dụng máy thi công + Biến phí sản xuất chung 3 Số dƣ đảm phí sản xuất 4 Biến phí quản lý 5 Số dƣ đảm phí bộ phận 6 Định phí bộ phận 7 Số dƣ bộ phận 8 Định phí chung 9 Lợi nhuận trƣớc thuế Đặng Thị Dịu Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 63 - 71 71 Phụ lục 03: Báo cáo thực hiện của DNXL TT Chỉ tiêu Công trình, Hạng mục công trình Toàn công ty A B C DT TT CL DT TT CL DT TT CL DT TT CL 1 Doanh thu thuần 2 Biến phí sản xuất + CPNVLTT + CPNCTT + Biến phí SDMTC + Biến phí SXC 3 Số dƣ đảm phí sản xuất 4 Biến phí quản lý 5 Số dƣ đảm phí bộ phân 6 Định phí bộ phận 7 Số dƣ bộ phận 8 Định phí chung 9 Lợi nhuận trƣớc thuế SUMMARY THE APPLICATION OF COST MANAGEMENT ACCOUNTING TO MANAGEMENT IN CONSTRUCTION ENTERPRISES IN THAI NGUYEN PROVINCE Dang Thi Diu * College of Economics and Bussiness Administration – TNU Cost management accounting has appearanced in the world for long time. However this is a quite new issue in Vietnam as well as in Thai Nguyen province. With the hope that cost management accounting will be implemented popularly in construction enterprises in Thai Nguyen province, objectives of this article is to research on the application of cost management accounting to management in construction enterprises in Thai Nguyen province, with some main contents: (1) Research on the overall theories of cost management accounting for enterprises; (2) Research on the real situation of the application of cost management accounting in construction enterprises in Thai Nguyen province; (3) Propose solutions to implement cost management accounting in construction enterprises in Thai Nguyen province. Key words: Application, Management accounting, Cost management accounting, Construction enterprises, Thai Nguyen province Ngày nhận bài:08/12/2013; Ngày phản biện:23/12/2013; Ngày duyệt đăng: 17/3/2014 Phản biện khoa học: TS. Trần Đình Tuấn – Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - ĐHTN * Tel: 0915 247299, Email: diulady@gmail.com