Tìm hiểu về tuyến nội tiết

Tìm hiểu về tuyến nội tiết Trong cơ thể có hai loại tuyến : nội tiết và ngoại tiết Tuyến ngoại tiết có các ống dẫn những sản phẩm của chúng đến bề mặt màng sinh chất. Ngược lại tuyến nội tiết là tuyến không có ống dẫn, các tuyến nội tiết phóng thích hoocmon vào máu hay bạch huyết. Hầu hết các tê bào sản xuất hoocmon đều được sắp xếp theo dây và hệ thống mạch nhánh để có thể mở rộng tối đa sự liên lạc giữa các tế bào và các mao mạch. Tuyến nội tiết của cơ thể gồm : tuyến yên, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận, tuyến tùng và tuyến ức. Ngoài ra nhiều cơ quan của cơ thể chứa các vùng mô nội tiết rời rạc và sản xuất hoocmon cũng như sản phẩm ngoại tiết, ví dụ : tuyến tuỵ và tuyến sinh dục (buồng trứng và tinh hoàn), vùng dưới đồi. Ngoài các cơ quan nội tiết chính, nhiều cơ quan và mô khác nhau cũng sản xuất hoocmôn. Trên vách của ruột non, dạ dày, thận và tim có các túi chứa tế bào sản xuất hoocmôn. Các tế bào sưng tấy do bệnh ung thư phổi hoặc tuỵ cũng có thể tổng hợp hoocmôn giống như các tuyến nội tiết thông thường khác, nhưng lượng hoocmôn tạo ra nhiều hơn và không kiểm soát được. Tham khảo Sinh lý hoc người và động vật -NXB ĐH QG TPHCM 2000- Nguyễn Đình Giậu Hoocmôn thuỳ trước tuyến yên và chức năng 1. hoocmôn tăng trưởng (GH) : GH được tạo ra bởi những tế bào kích thích sinh dưỡng (somatotropes), mặc dù GH kích thích hầu hết tế bào cơ thể gia tăng về kích thước và sự phân chia, những mục tiêu chủ yếu của nó là xương và cơ xương. sự kích thích đĩa sụn sẽ làm xương dài tăng trưởng, tác động của nó lên cơ xương sẽ hỗ trợ khối cơ tăng trưởng. Với chức năng là một hoocmôn đồng hoá, GH hỗ trợ việc tổng hợp và khuyến khích việc sử dụng mở để làm nhiên liệu, do đó bảo toàn được glucose. * Sự tiết GH có một chu kỳ theo ngày, với cường độ hoạt động mạnh nhất là vào lúc ngủ đêm và lượng GH tiết ra hàng ngày nhiều nhất là trong khoảng tuổi dậy thì và sau đó giảm dần theo tuổi. Sự tiết GH quá mức sẽ gây hiện tượng khổng lồ. Ở người trưởng thành, thừa GH sẽ gây bệnh to đầu ngón. 2. hoocmôn TSH : TSH là một hoocmôn kích thích sự phát triển thông thường và hoạt động tiết của tuyến giáp. 3. hoocmôn ACTH : ACTH kích thích vỏ thượng thận phóng thích những hoocmôn corticosroid mà quan trọng nhất là glucorticoid giúp cơ thể tránh được những căng thẳng. 4. hoocmôn kích thích sinh dục : FSH, LHlà những hoocmôn kích thích sinh dục được điều tiết bởi tuyến sinh dục (buồng trứng và tinh hoàn) ở cả hai giới tính, FSH kích thích việc sản xuất (tinh trùng và trứng) của tế bào sinh dục, trong khi đó LH kích thích việc sản xuất những hoocmôn sinh dục. Ở nữ LH kết hợp với FSH làm chín trứng, sau đó LH sẽ kích thích sự rụng trứng, thúc đẩy sự tổng hợp và phóng thích hoocmôn buồng trứng (estrogen và progesteron). Ở nam LH kích thích những tế bào của tinh hoàn để sản xuất testosteron. LH và FSH do thuỳ trước tuyến yên tiết ra. Trước tuổi dậy thì FSH và LH hầu như không có trong máu. Tuy nhiên suốt tuổi dậy thì, hoocmôn kích thích sinh dục bị kích hoạt và mức độ kích dục bắt đầu gia tăng, khiến cho bộ phận sinh dục phát triển đầy đủ để thành người thành niên. 5. Prolactin (PRL) PRL là một hoocmôn có cấu trúc tương tự như hoocmôn tăng trưởng. Tuy nhiên PRL chỉ được biết đến nhờ tác dụng kích thích tuyến vú sản xuất sữa ở người.