Tìm hiểu Chảy máu mũi

American family physician, Janaury 15. 2005*Chảy máu mũiEpistaxisAmerican family physician, Janaury 15. 2005*EpistaxisGặp > 60% dân sốTuổi thường gặp 50Nam gặp nhiều hơn nữLà một cấp cứu thường gặp trong chuyên ngành TMHĐa số xảy ra tự nhiênCó thể đi kèm với một bệnh cảnh tại chỗ hoặc toàn thân rõ ràng American family physician, Janaury 15. 2005*EpistaxisPhần lớn là lành tính, tự cầmTrường hợp nặng phải điều trị khẩn cấp, có thể tử vong.Là triệu chứng phụ của một bệnh hoặc đơn độc không rõ nguyên nhân. Ở người cao tuổi, dễ xảy ra do sự lão hóa của hệ tim mạch, mô, mạch máu. American family physician, Janaury 15. 2005*Giải phẫu mạch máu mũiAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Giải phẫu mạch máu mũiMũi được nuôi dưỡng bởi động mạch cảnh trong và động mạch cảnh ngoài. Các nhánh sàng trước và sau (ethmoid branches) của ĐM cảnh trongNhánh mặt và hàm trong của ĐMC ngoàiCó rất nhiều nhánh tỏa thành một hệ mao mạch phong phú nằm ngay dưới lớp niêm mạc mỏng mảnh của mũi. Chảy máu mũi rất dễ xảy ra, chỉ cần thời tiết hanh khô có thể gây chảy máu.American family physician, Janaury 15. 2005*Mức độCó thể xảy ra với nhiều mức độNhẹ, máu chảy ít, có thể tự cầmTrung bình, máu đỏ tươi, chảy thành dòng, tràn qua cửa mũi trước hoặc xuống họng, bệnh nhân vẫn tỉnh táo tiếp xúc được.Nặng khi máu chảy nhiều thành dòng đỏ tươi, kéo dài nhiều lần, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tình trạng toàn thân - thường do vỡ các mạch máu lớn. American family physician, Janaury 15. 2005*Vị tríHầu hết là ở mũi trước, ở vách mũi (Kiesselbach's plexus) nơi nhiều mạch máu nối nhau Phía sau thường ở hốc mũi là các nhánh của ĐM bướn vòm (sphenopalatine) và ở giữa (middle turbinate) hoặc ở vòm sau trên hốc mũi.American family physician, Janaury 15. 2005*vị trí chảy máuChảy máu mũi trước triệu chứng thường rõ ràngChảy máu mũi sau có thể không triệu chứng hoặc kín đáo như:Nôn ra máu.Thiếu máuHematemesisHemoptysis or melena. Phía sau thường chảy máu nhiều do tổn thương mạch lớn và có thể tử vongAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Các nguyên nhân thường gặpTại chỗViêm xoang mạnViêm mũiDị vậtUng thư, polyp mũiVẹo vách ngănChấn thươngDị dạng mạch máuKhích thích (thuốc lá)Thuốc tại chỗ (corticoid)Nguyên nhân hệ thốngHemophiliaTăng huyết ápLeukemiaBệnh gan (xơ gan)Thuốc: aspirin, chống động, chống viêm NonsteroidRối loạn đông máuGiảm chức năng và số lượng tiểu cầuAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Điều trịĐiều trị chung (general approach)Thường bắt đầu bằng ép và nút mũi bằng gạc ướtÉp liên tục ít nhất trong 5 phút – 20 phútCúi đầu về phía trước để tránh máu tràn về phía sau hầu họng, nôn và tắc nghẽn đường thở.Khi nghi ngờ chảy máu mũi sau, xác định vị trí và nguồn chảy ở sàn hay vòm hốc mũi là rất quan trọng (liên quan tới mạch máu cung cấp)Ổn định huyết động và lưu thông đường thở.American family physician, Janaury 15. 2005*Điều trị chảy máu nũi trướcGây co mạch bằng Oxymetazoline hoặc phenylephrineGây tê vùng bằng cocain hoặc lidocain khi tiến hành các biện pháp khác nếu còn chảy máuNhét gạc tẩm thuốc co mạch và tê khoang mũi trước ép ít nhất 5 phút sau đó có thể lấy ra và kiểm tra lại vị trí chảy máu.Nếu còn chảy:Đốt vị trí chảy máu bằng hoá chất Nitrat bạc 30 giây.Đặt bọt gelatin hoặc spongelAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Điều trị chảy máu nũi trướcĐốt điệnCó kêt quả nhanh khi chảy máu mạch lớnĐòi hỏi kỹ thuật tốt tránh tổn thương xung quanhCó thể gây thủng vách ngăn mũiKhông có sự khác biệt về tác dụng và biến chứng so với đốt bằng hoá chất.Nếu thất bại: nhét metch có tẩm mơ bôi trơnhoặc mỡ KS neomycin hoặc polymycinAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Nhét metche mũi trướcPacking of the anterior nasal cavity using gauze strip impregnated with petroleum jelly. A. Gauze is gripped withbayonet forceps and inserted into the anterior nasal cavity. B. With a nasal speculum (not shown) used forexposure, the first packing layer is inserted along the floor of the anterior nasal cavity. Forceps and speculumthen are withdrawn. C. Additional layers of packing are added in an accordion-fold fashion, with the nasalspeculum used to hold the positioned layers down while a new layer is inserted. Packing is continued until theanterior nasal cavity is filled.American family physician, Janaury 15. 2005*Điều trị chảy máu mũi sauÍt gặp hơn chảy máu mũi trướcThường được điều trị bởi chuyên khoa TMH:Nhét metche mũi sauBóng chèn mũi sau bằng bóng chuyên dụng ít biến chứng hơn nhét metche, gồm hai bóng:Bóng khoang mũi sau bơm 7-10 ml nước muối SLBóng khoang mũi trước bơm 15-20 ml nước muối simh lýBỏ bóng chèn trong 2 – 5 ngàyNếu không có bóng chuyên dụng có thể dùng sonde foley (10 to 14 French), bơm 30 ml nước muối sịnh lýAmerican family physician, Janaury 15. 2005*Điều trị chảy máu mũi sauPosterior nasal packing. A. After adequate anesthesia has been obtained, a catheter is passed through theaffected nostril and through the nasopharynx, and drawn out the mouth with the aid of ring forceps. B. A gauzepack is secured to the end of the catheter using umbilical tape or suture material, with long tails left to protrudefrom the mouth. C. The gauze pack is guided through the mouth and around the soft palate using a combinationof careful traction on the catheter and pushing with a gloved finger. This is the most uncomfortable (and mostdangerous) part of the procedure; it should be completed smoothly and with the aid of a bite block (not shown) toprotect the physician's finger. D. The gauze pack should come to rest in the posterior nasal cavity. It is securedin position by maintaining tension on the catheter with a padded clamp or firm gauze roll placed anterior to thenostril. The ties protruding from the mouth, which will be used to remove the pack, are taped to the patient'scheek.American family physician, Janaury 15. 2005*Chảy máu mũi kéo dàiChảy máu mũi trước và sau kéo dài mặc dù đã làm các biện pháp trênNội soi cầm máu bằng đốt trực tiếp vị trí chảy máu.Biện pháp khác:Rửa mũi bằng nước nóng (Hot water irrigation) được mô tả > 100 năm, nay đưỡc sử dụng lạiPhương pháp xâm nhập: Thắt mạch (arterial ligation)Nút động mạch (angiographic arterial embolization)American family physician, Janaury 15. 2005*Typical contents of an epistaxis tray. Top row: nasal decongestant sprays and local anesthetic, silver nitratecautery sticks, bayonet forceps, nasal speculum, Frazier suction tip, posterior double balloon system and syringefor balloon inflation. Bottom row: Packing materials, including nonadherent gauze impregnated with petroleumjelly and 3 percent bismuth tribromophenate (Xeroform), Merocel, Gelfoam, and suction cautery.