Tìm hiểu cây Mạnh Tông

Mạnh Tông Công dụng: Mạnh tông cho thân to, thẳng, cứng, vách thân dày nên thường dùng làm cột nhà, cột điện, cầu cống... Măng ăn ngon, được nhiều người ưa thích và được coi là một trong những loại măng ngon nhất trong các loài tre. Trồng mạnh tông lấy măng có lợi vì cho măng nhiều, to, thịt dầy, nặng cân... (vì vậy có địa phương người dân gọi là “Tre măng"). Mạnh tông được trồng khá nhiều ở Thái Lan. Theo con số thống kê năm 1995, diện tích trồng mạnh tông của Thái Lan là 6.000ha. Kích thước trung bình của sợi thân tre mạnh tông là: chiều dài 3,78mm; đường kính 19µm; khoang tế bào sợi rộng 7µm; vách dày 6 µm. Độ ẩm trung bình trong thân mạnh tông tươi là 55% (76% ở gốc và 36% ở ngọn); độ ẩm của thân sau khi chặt và hong tự nhiên ngoài không khí là 15% (15-17% ở phần dưới và 13-14% ở phần ngọn), trọng lượng riêng khoảng 0,7; lực chẻ dọc 81,6 N/mm2 và 103,4%, lực ép dọc thớ là 22 N/mm2. Thành phần hoá học của thân tươi là: holloxenlulose 53%; pentosan 19%; lignin 25%; tro 3%; chất tan trong nước lạnh là 4,5%; trong nước nóng là 6%; trong cồn ben ben 1%; trong sút là 22%. Phần non ăn được của thân tre khoảng 34% trọng lượng và nặng khoảng 5,4kg, khi chưa bóc bẹ; khoảng 1,8kg, sau khi bóc bẹ. Măng mạnh tông có thể dùng đóng hộp và chất lượng khá tốt. Hình thái: Thân ngầm dạng củ, thân khí sinh mọc cụm, chiều cao thân 15- 20cm, đường kính 6-12(20)cm, ngọn dài, rủ xuống, mấy đốt ở gốc thân thường có vòng rễ khí sinh; chiều dài lóng 30- 50cm, lúc non có lông gai nhỏ màu nâu nhạt, và phủ lớp phấn trắng mỏng; vòng thân không nổi lên; trên và dưới vòng đốt đều có một vòng lông nhung màu nhạt. Cây thường chia cành cao, bắt đầu từ đốt thứ 9; mỗi đốt có nhiều cành mọc cụm, cành chính rõ. Bẹ mo rụng sớm, chất da, lúc tươi màu lục nhạt, mặt lưng có lông gai nhỏ ép sát, màu trắng xám đến màu nâu, sau khi khô màu nâu nhạt, đầu hình cung tròn, tai mo hình tam giác hẹp, dài 2cm, rộng khoảng 7mm, gấp dạng sóng, phía đầu hơi mở rộng và gần hình tròn, mép có mấy chiếc lông mi dạng sóng cong dài tới 6mm; lưỡi mo nổi lên, cao 7-10mm, mép đính lông tua màu nâu dài 3-5mm; phiến mo hình lưỡi mác, thường lật ra ngoài, hai bên gốc thu hẹp vào trong, gấp nhăn dạng sóng. Cành nhỏ mang 7-13 lá, bẹ lá lúc đầu có lông gai nhỏ ép sát, về sau trở nên nhẵn, tai lá nhỏ, lông mi miệng bẹ mấy chiếc; lưỡi lá, cao khoảng 2mm, mép nguyên hay xẻ răng nhỏ; phiến lá hình lưỡi mác đến hình mác, dài (10)20-30(35)cm, rộng (1,5)3-5cm, mặt dưới phủ lông mềm, gân cấp hai 7-11 đôi, gân ngang nhỏ hơi rõ, mép lá một bên ráp, một bên hơi ráp, cuống lá dài 2-7mm. Cụm hoa không lá, dài tới 50cm, mỗi đốt có ít đến nhiều bông nhỏ; bông nhỏ dẹt, dài 6- 9mm, rộng 4mm, chứa 4 hay 5 hoa lưỡng tính, và một hoa thoái hoá ở đỉnh; mày ngoài hình trứng rộng, càng lên phía trên càng dài, dài nhất 8mm, lưng có lông nhỏ, phần trên của mép có lông mảnh; mày trong dài bằng mày ngoài, lưng có 2 gờ, giữa các gờ có 2-3 gân, trên gờ và mép đầu có lông mảnh, mày trong của hoa nhỏ trên cùng bị thoái hoá, trên gờ không có lông mảnh, nhưng khoảng giữa các gờ có lông ráp; mày cực nhỏ không lông; bao phấn dài 3-5mm (hoa nhỏ phía trên dài nhất), đầu có mũi nhọn ngắn, không lông; bầu và vòi đều phủ lông nhỏ, đầu nhuỵ 1, dạng lông vũ. Phân bố: - Việt Nam: Trước đây mạnh tông được trồng nhiều ở vùng trung du và Đồng bằng Bắc Bộ (Tuyên Quang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Bắc Giang, Hoà Bình, Ninh Bình, Thái Bình, Thanh Hoá, Nghệ An) và vùng Đông Nam Bộ (Bình Phước, Bình Long, Đồng Nai, Tây Ninh, Tp. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An...). Hiện nay vùng trồng mạnh tông đã được mở rộng do có nhiều giá trị sử dụng. Mạnh tông được trồng phân tán từng khóm trong vườn nhà. Ở Thái Bình mạnh tông được trồng từng hàng ven đê. Ở Hạ Hoà (Phú Thọ) nó được trồng thành đám. - Thế giới: Mạnh tông phân bố ở Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Malaysia, Ấn Độ, Myanmar, lndonesia, Philippin. Về nguồn gốc, nhiều người cho mạnh tông có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á. Việt Nam có thể là quê hương của mạnh tông vì ở đây nó đã được trồng từ rất lâu đời và theo một số thông tin gần đây thì tre mạnh tông mọc tự nhiên trong một số thung lũng đá vôi vùng phía Bắc tỉnh Thanh Hoá, giáp với Ninh Bình. Đặc điểm sinh học: Cây phân bố ở vùng có khí hậu nhiệt đới mưa mùa, độ cao so với mặt biến dưới 1.500m. Tuy vậy nơi trồng thích hợp nhất của mạnh tông là vùng có độ cao 400-600m, lượng mưa: 2.000-2.500mm. Trong vùng này mạnh tông có thể mọc trên mọi loại địa hình và đất; nhưng vùng có địa hình đồi thấp, đất cát pha đến đất thịt, thành phần cơ giới nặng và thoát nước là tốt hơn cả. Vùng chân núi và thung lũng núi đá vôi cũng thích hợp để trồng mạnh tông vì ở đây cây phát triển rất tốt, kích thước đạt tối đa, thể hiện rõ nhất là ở vùng núi đá vôi Hoà Bình, Ninh Bình và Thanh Hoá. Măng xuất hiện khi bắt đầu có mưa và phát triển thành cây tre mới, trong khoảng 2-3 tháng. Cành cây phát triển khi thân tre đạt chiều cao tối đa. Cây trưởng thành khi 3-4 tuổi. Đây cũng là tuổi tốt nhất đế khai thác thân tre. Bụi tre trưởng thành, lúc cây đạt chiều cao và đường kính tối đa, là khoảng 5-6 năm sau khi trồng. Khi đó bụi có đường kính khoảng 3m hay hơn và số cây trong bụi khoảng 60 cây. Mạnh tông có khả năng sinh sản bằng hạt (đã thu được cây con từ hạt). Cây cho nhiều măng, có thể ra nhiều đợt trong một vụ, nếu măng đợt trước bị khai thác mạnh.