Thực trạng về tính chủ động trong học tập của sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây Nguyên

Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học 324 THỰC TRẠNG VỀ TÍNH CHỦ ĐỘNG TRONG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN Nay H’Nga*, Phạm Thị Thu Hà, Rcom H Loanh, Y Sa Yan Niê, Phạm Thị Ngọc Yên Trường Đại học Tây Nguyên *Tác giả liên lạc: nayhnga@gmail.com TÓM TẮT Đề tài sử dụng dữ liệu được thu thập thông qua kết quả điều tra 200 sinh viên để đánh thực trạng về tính chủ động trong học tập của sinh viên Khoa Kinh tế, Trường Đại học Tây Nguyên. Nội dung của bài viết này tập trung (i) đánh giá thực trạng tính chủ động trong học tập, (ii) phân tích các yếu tố tác động đến tính chủ động trong học tập và (iii) đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao tính chủ động trong học tập của sinh viên. Kết quả phân tích cho thấy tính chủ động trong học tập của sinh khoa Kinh tế còn khá hạn chế từ việc nắm bắt quy chế cho đến các hoạt động trong và sau giờ học. Tính chủ động của sinh viên chịu tác động rất lớn từ phía gia đình, nhà trường, giảng viên cũng như nhận thức của bản thân sinh viên. Từ khóa: Học tập, tính chủ động trong học tập, sinh viên. SENSE OF INITIATIVE IN LEARNING OF ECONOMICS STUDENTS IN TAY NGUYEN UNIVERSITY Nay H’Nga*, Pham Thi Thu Ha, Rcom H Loanh, Y Sa Yan Niê, Pham Thi Ngoc Yen Tay Nguyen University *Corresponding Author: nayhnga@gmail.com ABSTRACT This article has used data from results of the 200 student survey to assess the status of sense of initiative in learning of economics students in Tay Nguyen University. The content of this article will concentrate on (i) assessing the status of sense of initiative in learning, (ii) analysing effecting factors on sense of initiative in learning, and (iii) giving some recommendations in order to improve of sense of initiative in learning of economics students. The results show that the sense of initiative in learning of economics students is quite limited from understanding the school regulations to attending activities during and after school. Student’s initiative is greatly influenced by family, school, lecturers as well as their own perceptions. Keywords: Learning, sense of initiative in learning, students. TỔNG QUAN Ở Việt Nam, đổi mới phương thức đào tạo thực sự có chuyển biến lớn vào năm 2007, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành “Quy chế đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín chỉ”. Hình thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ có nhiều sự khác biệt đối với cả người dạy và người học (Nguyễn Thành Hải, 2010): người học đóng vai trò trung tâm, chủ đạo, hoàn toàn chủ động trong kế hoạch học tập (Nguyễn Thành Hải, 2010; Trần Thanh Ái, 2010), đòi hỏi sinh viên phải có kỹ Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học 325 năng tự học và tự nghiên cứu. Tuy nhiên thói quen và phương pháp học tập ở phổ thông đã khiến không ít sinh viên gặp khó khăn hoặc cảm thấy mất phương hướng khi học trong môi trường đại học (Trần Thanh Ái, 2010). Do đó, tăng cường tính tự giác là giải pháp hiệu quả nhất trong học tập để sinh viên nâng cao trình độ và là chìa khóa để tiếp thu tri thức (Nguyễn Thanh Thúy, 2016). Ngoài các đề tài trình bày trên còn có rất nhiều nghiên cứu khác về tính chủ động của sinh viên trong học tập, tuy nhiên chưa có những công bố về thực trạng cũng như giải pháp tăng cường tính chủ động cho sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây. Chính vì vậy, nghiên cứu “Thực trạng về tính chủ động trong học tập của sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây Nguyên” là một vấn đề quan trọng cần được nghiên cứu, thảo luận để góp phần nâng cao chất lượng học tập cũng như nâng cao đầu ra cho sinh viên. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp thu thập số liệu: Đề tài sử dụng cả số liệu sơ cấp và thứ cấp, số liệu thứ cấp tổng hợp từ Khoa và phòng đào tạo, còn số liệu sơ cấp được thu thập từ phiếu điều tra theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng với 200 phiếu. Phương pháp phân tích: Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả và thống kê so sánh và phân tổ thống kê. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Thực trạng về kết quả học tập Cùng với tiến trình chung của cả nước, trường Đại học Tây Nguyên cũng đã áp dụng phương thức đào tạo theo tín chỉ từ năm 2009. Tuy nhiên cũng giống như các trường đại học khác trong cả nước, sinh viên của trường cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn để thích ứng với môi trường mới và điều này đã ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên trong khoa. Kết quả học tập của sinh viên còn hạn chế và giảm so với hình thức đào tạo theo hệ thống niên chế. Theo thống kê kết quả học tập của sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây Nguyên, năm học 2015 – 2016, tổng số sinh viên của khoa là 2.634 sinh viên, trong đó chỉ có 333 sinh viên đạt kết quả học tập loại xuất sắc và giỏi (12,64%), tuy nhiên có tới 1.317 sinh viên có kết quả học tập vào loại yếu, kém chiếm tới 50% (Hình 1). Hình 1. Kết quả học tập của sinh viên khoa Kinh tế Thực trạng về tính chủ động trong học tập của sinh viên Nắm bắt quy chế học tập và cập nhật thông tin về ngành học: Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hiểu biết về quy chế học tập và cập nhật thông tin về Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học 326 ngành học của sinh còn hạn chế, chỉ có 28,5% số lượng sinh viên được khảo sát cho rằng họ biết và hiểu rõ về quy chế học tập, trong khi đó cũng chỉ có 19,35% sinh viên thường xuyên cập nhật thông tin thực tế về ngành học. Tự học: Sinh viên dành 1-2 giờ trong ngày cho việc tự học là chủ yếu với 32%. Bên cạnh đó, chỉ có 16% số sinh viên thường xuyên xem bài trước khi lên lớp và ôn bài sau mỗi buổi học và có 8% sinh viên dường như không xem bài trước khi lên lớp và ôn bài sau mỗi buổi học. Thái độ đối với việc học: Kết quả khảo sát cho thấy sinh viên có thái độ tiêu cực với việc học khi mà chỉ có 11,5% sinh viên thích thú với mọi môn học, 4,5% sinh viên cảm thấy chán nản với mọi môn học. Lý do chính để sinh viên đến lớp: Chỉ có 63% sinh viên được khảo sát cho rằng việc tiếp thu kiến thức là lý do chính để đến lớp (Bảng 1). Bảng 1. Lý do chính đến lớp của sinh viên Tiêu chí Mức độ 1 Mức độ 2 Mức độ 3 Mức độ 4 Tổng SL % SL % SL % SL % SL % Biết kiến thức 126 63,00 43 21,50 28 14,00 3 1,50 200 100 Gặp bạn bè 32 16,00 86 43,00 76 38,00 6 3,00 200 100 Sợ không được thi 35 17,50 66 33,00 80 40,00 19 9,50 200 100 Khác 6 3,00 6 3,00 16 8,00 172 86,00 200 100 Ghi chú: mức độ 1: lý do quan trọng nhất; mức độ 4: lý do ít quan trọng nhất. Hoạt động thường xuyên làm trong giờ học của sinh viên: Kết quả khảo sát cho thấy phần lớn sinh viên ngồi nghe giảng (84%), thảo luận bài (55,5%), dù vậy số sinh viên chủ động trong việc phát biểu và đặt câu hỏi còn hạn chế.. Học nhóm và tham gia các câu lạc bộ hoặc nhóm học tập: Tỷ lệ tham gia học nhóm của sinh viên còn hạn chế và bị động với tỷ lệ sinh viên thường xuyên tham gia học nhóm chỉ là 24% và tỷ lệ sinh viên tham có tham gia các câu lạc bộ hoặc nhóm học tập là 21,5%. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính chủ động trong học tập của sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây Nguyên Yếu tố từ phía bản thân người học Điểm đầu vào: Theo kết khảo sát, điểm đầu vào của sinh viên khoa Kinh tế chỉ ở mức độ trung bình, chỉ ngang với mức điểm sàn các năm. Nhận thức về ý nghĩa của việc học: Bảng 2 cho thấy, hầu hết sinh viên đã nhận thức được ý nghĩa của việc học cũng như tầm quan trọng của việc học. Bảng 2. Ý kiến của sinh về ý nghĩa của việc học của việc học Tiêu chí Mức độ 1 Mức độ 2 Mức độ 3 Mức độ 4 Tổng SL % SL % SL % SL % SL % Hiểu biết nghề nghiệp 113 56,50 82 41,00 4 2,00 1 0,50 200 100 Nâng cao kiến thức 97 48,50 98 49,00 4 2,00 1 0,50 200 100 Cơ hội thu nhập 69 34,50 102 51,00 23 11,50 6 3,00 200 100 Khẳng định bản than 58 29,00 106 53,00 30 15,00 6 3,00 200 100 Cơ hội thăng tiến 58 29,00 112 56,00 24 12,00 6 3,00 200 100 Cải thiện kỹ năng 95 47,50 100 50,00 4 2,00 1 0,50 200 100 Ghi chú: mức độ 1: rất đồng ý; mức độ 4: hoàn toàn không đồng ý. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học 327 Việc lựa chọn ngành học phù hợp: Chọn được một ngành nghề phù hợp sẽ khuyến khích sinh viên học tập và ngược lại. Theo kết quả khảo sát thì 71,5% sinh viên khoa kinh tế cho rằng ngành nghề đang học là phù hợp với bản thân. Tham gia vào các hoạt động xã hội ở trường/địa phương: Thông qua việc tham gia các hoạt động này, sinh viên sẽ học hỏi và phát triển nhiều kỹ năng khác nhau.Theo kết quả nghiên cứu, chỉ có 37,50% sinh viên là tham gia vào các hoạt động xã hội hay các câu lạc bộ. Việc làm thêm: Theo kết quả khảo sát, số sinh viên khoa Kinh tế đi làm thêm trong quá trình học cũng khá cao (22,5%). Trong số sinh viên đi làm thêm có 57,58% sinh viên làm các công việc liên quan đến ngành học và chỉ 37,78% sinh viên cho rằng việc làm thêm ảnh hưởng tiêu cực đến thái độ và kết quả học tập. Yếu tố từ phía gia đình người học Gia đình có vai trò quan trọng đến quá trình hình thành và phát triển của mọi cá nhân. Theo kết quả điều tra, có 49,0% sinh viên cho rằng gia đình là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hứng thú học tập cũng như việc chủ động trong học tập. Các yếu tố khác từ phía bản thân và gia đình người học: Có 35% sinh viên gặp phải khó khăn là khả năng tiếp thu bài chậm, có 19% sinh viên bị ép buộc phải theo ngành học, hơn 11% sinh viên gặp khó khăn về kinh tế gia đình và 7% có khó khăn về vấn đề sức khỏe. Những khó khăn này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tính chủ động trong học tập của sinh viên. Nhóm yếu tố từ phía nhà trường Bên cạnh đó, cố vấn học tập (CVHT) cũng có ảnh hưởng phần nào đến tính chủ động trong học tập của sinh viên. Kết quả khảo sát cho thấy gần 90% sinh viên biết mặt và biết tên CVHT của lớp mình. Tuy nhiên, số lượng sinh viên biết các thông tin chi tiết về CVHT của mình còn chiếm một tỷ lệ khá thấp (54,50%). Một yếu tố khác ảnh hưởng đến tính chủ động trong học tập của sinh viên là điểm bộ phận. Đối với trường Đại học Tây Nguyên, điểm bộ phận được quy định là 10%, đồng nghĩa với việc điểm thi kết thúc học phần là 90%. Theo kết quả khảo sát, việc quy định điểm bộ phận với trọng số 10% làm cho tính chủ động của sinh viên phần nào bị giảm sút. Điều đó khiến cho sinh viên có tâm lý thụ động, giảm động lực học tập ở lớp. Chính vì vậy mà 60% sinh viên cho là trọng số của điểm bộ phận là quá thấp và cần tăng lên. Đề xuất các giải pháp nâng cao tính chủ động của sinh viên khoa Kinh tế - Trường Đại học Tây Nguyên Giải pháp từ phía sinh viên: Để nâng tính chủ động trong học tập, sinh viên cần (1) tin tưởng vào khả năng tự học của mình; (2) phải xác định cho mình phương pháp tự học. kế hoạch học tập một cách khoa học và hợp lý; (3) cần nâng cao ý thức học tập như nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng trong việc lựa chọn ngành học phù hợp, hay động cơ học tập; (4) cần giải quyết kịp thời các khó khăn xuất hiện trong học tập thông qua việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ đổi với giảng viên chuyên môn, CVHT, bạn bè nhằm tạo tâm lý ổn định trong suốt quá trình học tập; (5) tích cực tham gia các hoạt động học nhóm, tham gia các câu lạc bộ học tập và mạnh dạn trao đổi chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm học; (6) phải biết kết hợp học tập với hoạt động giải trí, thể thao để giảm bớt áp lực trong quá trình tự học; và (7) trong trường hợp sinh viên đi làm thêm cần ưu tiên lựa chọn các công việc làm thêm phù hợp với ngành học, kế hoạch làm việc hạn chế tối đa Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học 328 mức độ ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình học tập. Kiến nghị đối gia đình: Cần phải có (1) những định hướng cho con cái, nhất là định hướng về nghề nghiệp tương lai, tạo ra hướng đi đúng đắn cho con cái khi bước chân vào ngưỡng cửa đại học và không nên áp đặt con cái theo ý muốn chủ quan của mình; (2) gia đình cũng cần dạy cho con cái tính chủ động trong mọi công việc, kể cả học tập ngay từ khi con cái còn nhỏ, đặc biệt nhất là trong điều kiện phải học tập xa gia đình, đồng thời cũng chủ động về kế hoạch tài chính cho quá trình học tập của con họ; và (3) thường xuyên cập nhật thông tin về học tập của con để kịp thời có những can thiệp, định hiệp và động viên phù hợp. Kiến nghị với nhà trường: Nhà trường (1) cần cải tiến chương trình đào tạo, hướng vận dụng lý thuyết vào thực tiễn; (2) khuyến khích giảng viên đổi mới phương pháp giảng dạy tạo sự chủ động, tích cực và đảm bảo công bằng cho sinh viên; (3) thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, nói chuyện chuyên đề nắm bắt nguyện vọng của sinh viên hoặc tư vấn định hướng nghề nghiệp; (4) xây dựng các câu lạc bộ học tập hiểu quả nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên, đồng thời là một kênh để sinh viên trao đổi, chia sẻ các vướng mắc trong học tập; và (5) nhà trường cần tăng cường cơ sở vật chất, cung cấp đầy đủ các trang thiết bị, sách báo cho việc dạy và học, xây dựng trọng số điểm bộ phù hợp để đảm bảo khuyến khích người học, đồng thời phát huy hơn vai trò của cố vấn học tập. KẾT LUẬN Thực trạng tính chủ động trong học tập của sinh viên khoa Kinh tế, trường Đại học Tây Nguyên vẫn còn nhiều hạn chế trong các hoạt động của quá trình học tập từ việc nắm bắt quy chế học tập, cập nhật thông tin ngành học cho tới quá trình học tập ở lớp và ở nhà. Tính chủ động trong quá trình học tập của sinh viên bị tác động bởi cả yếu tố khách quan lẫn chủ quan, các yếu tố này có thể đến từ bản thân sinh viên, gia đình và nhà trường. Để tăng tăng cường tính chủ động trong học tập của sinh viên, ngoài những thay đổi trong thái độ, ý thức và cách thức tổ chức học tập của người học, cần có chia sẻ, quan tâm và định hướng của gia đình và việc xây dựng môi trường học tập của của nhà trường, đặc biệt là sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy nhằm tạo ra sự khuyến khích trong học tập và công bằng trong đối xử giữa các sinh viên. TÀI LIỆU THAM KHẢO ĐÀO NGỌC CẢNH (2010). Một số vấn đề đang đặt ra qua thực tế giảng dạy theo hệ thống tín chỉ ở Trường Đại học Cần Thơ. Kỷ yếu Hội thảo khoa học toàn quốc “Đổi mới phương pháp giảng dạy đại học theo hệ thống tín chỉ”, chuyên san của tạp chí Trường Đại học Sài Gòn. ĐÀO NGỌC CẢNH, HUỲNH VĂN ĐÀ (2012). Nâng cao tính chủ động của sinh viên – giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng trong đào tạo theo học chế tín chỉ. Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ. NGUYỄN CHÍ THANH VÀ NGUYỄN TRUNG KIÊN (2010). Sự thực hành học tập của sinh viên: Một thử nghiêm mô hình hóa các yếu tố tác động. Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn - Đại học Quốc gia Hà Nội.