Thực trạng phẩm chất đạo đức của thanh niên, sinh viên và những nguyên nhân của nó

Ch­¬ng 1 PhÇn më ®Çu §Êt n­íc ®ang trong thêi kú ®æi míi x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc XHCN, x©y dùng mét x· héi phån vinh vµ h¹nh phóc “ D©n giÇu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. §Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ®æi míi ,ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n liÒn v¬Ý ®æi míi chÝnh trÞ trong ®ã c«ng t¸c gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®ãng vai trß quan träng. MÊy n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy ®Æc biÖt lµ viÖc ®µo t¹o häc sinh, sinh viªn ë c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng, trung häc chuyªn nghiÖp n¬i héi tô cña c¸c nh©n tµi t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy mµ hÖ thèng c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng ,trung häc chuyªn nghiÖp kh«ng ngõng ®­îc c¶i hoµn thiÖn ,kÐo theo cuéc sèng cña sinh viªn còng cã nh÷ng biÕn ®éng râ rÖt. Hµng n¨m cã hµng ngh×n sinh viªn ra tr­êng ®· gãp søc lùc , tri thøc ,trÝ tuÖ cña m×nh vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc .Nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i mÆt tr¸i , nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc trong cuéc sèng sinh viªn vÉn cßn tån t¹i vµ cã xu h­íng t¨ng nhanh. Cô thÓ lµ chÊt l­îng häc tËp cña sinh viªn cã biÓu hiÖn xuèng cÊp trong sinh ho¹t ( Lèi sèng , hµnh ®éng vµ suy nghÜ…) kh«ng lµnh m¹nh, sèng thiÕu niÒm tin vµo t­¬ng lai vµo lý t­ëng §¶ng céng s¶n vµ chÕ ®é CNXH. HiÖn t­îng nµy ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Êu cña ngµnh gi¸o dôc. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i t×m ®­îc nguyªn nh©n vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó ng¨n chÆn ,gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc ®ã . Nh­ chóng ta ®· biÕt hiÖn t­îng tiªu cùc trong sinh viªn còng nh­ bao vÊn ®Ó x· héi kh¸c … V× vËy ®øng tr­íc gãc ®é triÕt häc theo em nghÜ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy mét c¸ch tèi ­u nhÊt , hiÖu qu¶ nhÊt chóng ta cÇn vËn dông quan ®iÓm c¬ b¶n cña Mac-Lªnin ®Ó chØ ra nguån gèc , nguyªn nh©n lµm ph¸t sinh hiÖn t­îng tiªu cùc . Ch­¬ng 2 PhÇn néi dung Tr­íc khi ®i vµo vÊn ®Ò t×m nguyªn nh©n lµm nÈy sinh tiªu cùc trong sinh viªn ta cÇn n¾m v÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n ®Ó gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch mµng trong triÕt häc Mac-Lªnin. I- quan ®iÓm c¬ b¶n ®Ó gi¸o dôc ®¹o ®øc : Mac –¡nghen- Lªnin trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn bé phËn chñ yÕu cña chñ nghÜa Mac-Lªnin,cßn ®Æt nÒn mãng vµ x©y ®ùng häc thuyÕt vÒ ®¹o ®øc vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc .Kh¸c víi quan ®iÓm tr­íc ®ã ,chñ nghÜa Mac-Lªnin kh¼ng ®Þnh nguån gèc s©u xa cña ®¹o ®øc chÝnh lµ ®êi sèng lao ®éng vµ mçi b¶n th©n con ng­êi .§¹o ®øc kh«ng b¾t nguån tõ phËt hay tõ th­îng ®Õ nµo ,®¹o ®øc kh«ng ngoµi giai cÊp . Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ quan ®iÓm Mac- Lªnin kh¼ng ®Þnh hiÖn t­îng ®¹o ®øc chØ c¨n cø vµo sù t¸c ®éng cña nguyªn nh©n kinh tÕ , nã chØ kh»ng ®Þnh nÒn kinh tÕ x· héi, xÐt ®Õn cïng quyÕt ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ®¹o ®øc vµ néi dung chñ yÕu cña nã. LÞch sö loµi ng­êi ®· tr¶i qua nhiÒu thêi kú kh¸c nhau , chñ nghÜa Mac-Lªnin b¸c bá quan ®iÓm ®¹o ®øc lµ bÊt biÕn ,coi nh­ mäi nguyªn lý vÜnh cöu ë ngoµi kh«ng gian vµ thêi gian mµ chñ nghÜa Mac-Lªnin kh¼ng ®Þnh ®¹o ®øc lµ mäi h×nh th¸i ý thøc x· héi ph¶n ¸nh tån t¹i x· h«Þ . Tån t¹i x· héi thay ®æi th× ý thøc x· héi thay ®æi theo , ý thøc ®¹o ®øc ph¶n ¶nh tån t¹i x· héi . Trong x· héi cã giai cÊp nã ph¶n ¸nh nhu cÇu ®¹o ®øc cña x· héi.Mçi x· héi cã mét nhu cÇu ®¹o ®øc riªng .Thùc chÊt cña mèi quan hÖ ®¹o ®øc lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi ,s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµm cho tån t¹i x· héi ph¸t triÓn dÉn tíi mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi còng thay ®æi theo tøc lµ nhu cÇu ®¹o ®øc thay ®æi .Cho nªn ®¹o ®øc cã mét qu¸ tr×nh lÞch sö g¾n liÒn víi lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt . Quan niÖm nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña chñ nghÜa Mac-Lªnin vÒ ®¹o ®øc ,§¶ng ta ®· chØ ra yªu cÇu chÊt l­îng víi nh÷ng con ng­êi míi ,c¸c tr­êng ®¹i häc vµ trung häc chuyªn nghiÖp ph¶i mang tÝnh toµn diÖn ®­îc thÓ hiÖn qua néi dung phÈm chÊt sau: 1.Gi¸o dôc t­ t­ëng: Lµ lú t­ëng cña giai cÊp c«ng nh©n trong ®ã gi¸o dôc thÕ giíi quan , nh©n sinh quan lµ yÕu tè quan trong . 2.Gi¸o dôc chÝnh trÞ: Lµ båi d­ìng lèi chÝnh s¸ch cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam . ChÝnh s¸ch cña nhµ N­íc lµ sù vËn dông s¸ng t¹o chñ nghÝa M¸c-Lªnin vµo hoµn c¶nh ViÖt Nam . 3.Gi¸o dôc ®¹o ®øc : Lµ gi¸o dôc ®¹o ®øc cña giai cÊp c«ng nh©n ,®¹o ®øc d©n téc ViÖt Nam lµ yªu n­íc ,yªu XHCN tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n , gi¸o dôc lßng nh©n ¸i ,gi¸o dôc tinh thÇn truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam . 4.Gi¸o dôc th¸i ®é lao ®éng míi : Lµ nh»m x©y dùng trÝ h­íng ®éc lËp s¸ng t¹o ,th¸i ®é s½n sµng víi lao ®éng .CÇn tu d­ìng t­ duy khoa häc , thùc hiÖn khoa häc ®ã chÝnh lµ nhiªm vô chÝnh trÞ cña sinh viªn trong thêi gian ë tr­êng . Nh­ vËy ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña mçi con ng­êi trong x· héi XHCN,chóng ta ph¶i hiÓu lµ phÈm chÊt chÝnh trÞ tèt ®Ñp nhÊt bao gåm c¶ th¸i ®é hµnh ®éng cña con ng­êi ®èi víi Tæ quèc víi nh©n d©n , ®èi víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng hiÖn ®¹i chø kh«ng ph¶i thu hÑp trong mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n ,chø kh«ng ph¶i phô thuéc vÒ lÔ ®é ,trËt tù kû luËt ,lèi sèng v¨n minh. Nghiªn cøu nh÷ng quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c –Lªnin vÒ ®¹o ®øc ,chóng ta kh¼ng ®Þnh ®¹o ®øc mang tÝnh giai cÊp ®¹o ®øc ra ®êi tõ tån t¹i x· héi –ChÝnh v× vËy viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn ,häc sinh lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ lµ mét nguyÖn väng thiÕt tha cña x· héi vµ cña gia ®×nh. II. thùc tr¹ng phÈm chÊt ®¹o ®øc cña thanh niªn, sinh viªn vµ nh÷ng nguyªn nh©n cña nã . 1.Thùc tr¹ng : a. VÒ mÆt tÝch cùc: Ngµy nay d­íi t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt vµ vËn hµnh theo c¬ chÕ thin tr­êng vµ c¸c quan hÖ x· héi míi còng nh­q c¸c trµo l­u t­ t­ëng vµ sù biÕn ®éng trªn thÕ giíi ,t×nh h×nh thanh niªn ,sinh viªn cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh mÏ . Thanh niªn ,sinh viªn ngµy nay kh«ng cßn lµ líp ng­êi thu ®éng vµ dÔ ®iÒu khiÓn d¹y b¶o nh­ tr­íc ®©y . Thanh niªn , sinh viªn hä tù ý thøc m×nh trong mèi quan hÖ x· héi vµ nh÷ng ng­êi xung quanh cïng thÕ hÖ .Hä kh«ng can chÞu víi hoµn c¶nh hiÖn t¹i , hä rÊt thùc tÕ vµ nhanh nhËy h¬n nhiÒu so víi líp ng­êi b»ng tuæi hä trong nh÷ng thËp niªn tr­íc . Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét ®iÒu r»ng thanh niªn ,sinh viªn hiÖn nay rÊt n¨ng ®éng nhËy bÐn víi cuéc sèng vµ c«ng viÖc ,bªn c¹nh ®ã hä vÉn tiÕp thu ®­îc nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp – Ch¨m chØ kiªn tr× vµ nç lùc . KÕt qu¶ kh¶o s¸t cña Uû ban thanh niªn ViÖt Nam cho thÊy nh×n chung thanh niªn ®· thÊy ®­îc tÇm quan träng vµ ¶nh h­ëng to lín cña con ®­êng ®æi míi (83,6%). Trong ®ã thanh niªn sinh viªn chiÕm (85,6%) kh¼ng ®Þnh nh­ vËy. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thanh niªn quan t©m nhÊt v× sù nghiÖp ®æi míi cã t¸c ®éng ®Õn t­¬ng lai ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc cña d©n téc vµ cña thanh niªn . HÇu hÕt thanh niªn ®Òu kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi kinh tÕ vµ më réng giao l­u quèc tÕ “Lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc “ Lµ hoµn toµn ®óng vµ cÇn thiÕt phï hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh kinh tÕ vµ xu thÕ cña thêi ®¹i ngµy nay . Thanh niªn , sinh viªn còng rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò d©n chñ ,c«ng b»ng x· héi vµ biÕn ®éng chÝnh trÞ trªn thÕ giíi . Hä l¹c quan tin t­ëng h¬n vµo cuéc sèng ,tÝch cùc h¬n trong viÖc häc tËp tiÕng n­íc ngoµi vµ nh÷ng ngµnh nghÒ hiÖn ®¹i nh­ tin häc ,®iÖn tö , qu¶n lý doanh nghiÖp . Nh­ng mét trong nh÷ng nhu cÇu hiªn nay cña sinh viªn lµ møc sèng ®­íc ®¶m b¶o ®Ó yªn t©m häc tËp. HiÖn nay møc sèng cña hä dùa vµo gia ®×nh lµ chñ yÕu , mét sè ®­îc sù chî cÊp cña nhµ n­íc vµ mét sè dôa vµo b¶n th©n hä .Mét sè sinh viªn ngoµi giê häc tËp ®· cè g¾ng t×m mét sè viÖc nh­ gia s­ ,tiÕp thÞ ®Ó t¨ng thªm thu nhËp.§iÒu ®ã chøng tá r»ng thanh niªn ngµy nay ®· nhËn thøc ®óng ®¾n “Lao ®éng lµ vinh quang “ Hä ®· cã sù tù lËp ,tr­ëng thµnh ,võa chøng tá b¶n lÜnh giái giang linh ho¹t cña thanh niªn, sinh viªn ta.Trong hoµn c¶nh míi viÖc häc tËp cña sinh viªn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n cã thanh niªn,sinh viªn ph¶i bá häc v× gia ®×nh kh«ng cã ®ñ tiÒn ®ãng häc phÝ mua s¸ch vë vµ c¸c tµi liÖu kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c gia ®×nh n«ng th«n ,c¸n bé c«ng nh©n chøc thÊp . Sinh viªn hiªn nay rÊt ham häc, ham hiÓu biÕt v× thÕ hä ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng lín trong mäi lÜnh vùc trong n­íc vµ quèc tÕ. Thªm vµo ®ã ,hiÖn nay cø mçi dÞp hÌ ®Õn , phong trµo “Tuæi trÓ lµm xanh nh÷ng mïa hÌ “ L¹i bïng dËy , trµn ®Õn nh÷ng vïng n«ng th«n ,xa x«i hÎo l¸nh ®em l¹i ¸nh s¸ng v¨n minh cho nh÷ng ®øa trÎ nghÌo ®ãi vµ cho c¶ líp thanh niªn n«ng th«n. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh sù kÕ tiÕp truyÒn thèng “L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch “cña thanh niªn vµ sinh viªn ngµy nay. b.VÒ mÆt tiªu cùc : Trong thËp kû nµy ,®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y chÊt l­îng ®¹o ®øc cña sinh viªn xuèng cÊp nghiªm träng ,mét sè kh¸ ®«ng thanh niªn ,sinh viªn ch­a v÷ng lËp tr­êng cña thÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng ®Ó nh©n thøc vµ hµnh ®éng . Hä r¬i vµo quan ®iÓm ®Þnh mÖnh mª tÝn dÞ ®oan,s­ tr«ng chê ë s« phËn may rñi,sù tin t­ëng theo t­íng sè,bãi to¸n,cóng lÔ.Hä ®· kh«ng kh¼ng ®Þnh ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt,hä nhÇm gi÷a tù do vµ tÊt yÕu,gi÷a ngÉu nhiªn vµ tÊt nhiªn.ChÝnh vi vËy mµ chÊt l­îng häc tËp vµ lèi sèng thiÕu suy nghÜ , hµnh ®éng kh«ng lµnh m¹nh ®ang bÞ xuèng cÊp nghiªm träng . *VÒ häc tËp : Víi chøc n¨ng l·nh héi trÝ thøc , ë tr­êng ®¹i häc ho¹t ®éng häc tËp lµ ®ang ho¹t ®éng chñ yÕu nhÊt cña sinh viªn . PhÇn lín x¸c ®Þnh ®éng c¬ thi vµo tr­êng mét c¸ch ®óng ®¾n . (NghÒ hîp víi høng thó c¸ nh©n :67%,nghÒ hîp víi kh¶ n¨ng lµ 27%sè ng­êi ®­îc ®i häc )th× theo logic cña nã ,tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn sù nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ häc tËp ,cã tÝch cùc häc tËp . Song thùc tÕ l¹i kh«ng nh­ vËy sinh viªn tù ®¸nh gi¸ th¸i ®é häc tËp cña m×nh nh­ sau: TÝch cùc häc tËp :15,2%. B×nh th­êng : 74,8%. Kh«ng tÝch cùc :10%. Tõ chç tinh thÇn häc tËp nh­ trªn ®a sè sinh viªn cã t©m lý ch¸n n¶n ,ch©y l­êi häc tËp ,ý thøc häc tËp trªn líp còng gi¶m sót. §i häc ®Òu :45%. §i häc ®óng giê :40%. Cßn l¹i ®i häc muén vÒ sím :25%. Sè sinh viªn nghØ häc kh«ng lý do:35%. Vµ 60% ghi chÐp bµi ®Çy ®ñ ,25%kh«ng ghi chÐp bµi ®Çy ®ñ ,kh«ng chÊp hµnh néi quy líp häc ,chØ häc tiÕt thø nhÊt ,tiÕt thø hai chØ cßn l¹i 30% sinh viªn tiÕp tôc nghe gi¶ng. Víi ®iÒu kiÒn hiÖn nay , c¬ së vËt chÊt cña tr­êng häc thiÕu thèn trang thiÕt bÞ kü thuËt ,s¸ch gi¸o khoa ,tµi liÖu kh«ng ®¸p øng nhu cÇu d¹y vµ häc ,mµ ý thøc häc tËp cña thanh niªn ,sinh viªn nh­ vËy lµ ®iÒu ®¸ng lo ng¹i ,ch¾c r»ng chÊt l­îng sÏ kh«ng ®¶m b¶o ,cã ¶nh h­ëng sÊu tíi t­¬ng lai cña hä . VÒ ®éng lùc c¸ch thøc häc tËp t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy ,nhiÒu ý kiÕn cho biÕt sè thanh niªn, sinh viªn cã ý thøc häc tËp ,cã ®éng lùc ,co ®Þnh møc ®óng ®¾n vµ cã chÊt l­îng chiÕm rÊt Ýt (kho¶ng 20%). Cßn sè cßn l¹i th× Sao ? Mçi bé phËn hoµn toµn kh«ng häc vµ chiÕm mét phÇn lín n»m trong thang häc ®èi phã tuy lµ vÉn tham gia häc tËp tÝch cùc ,song khi vµo thùc tÕ th× kh«ng hiÓu vÊn ®Ò … Trong thi cö ,mét ®iÒu ®¸ng buån do thanh niªn sinh viªn hiÖn nay ®ã lµ phÇn lín thanh niªn,sinh viªn b­íc vµo thi ®Òu mang t­ t­ëng dïng tµi liÖu ®Ó sao chÐp , quay cãp , trao ®æi …KÌm theo ®ã lµ nh÷ng kiÓu c¸ch sö dông tµi liÖu “tinh vi” ,c¸n bé coi thi rÊt khã gi¸m s¸t .HiÖn t­îng lõa dèi thÇy c« trong thi cö còng kh«ng Ýt . Nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc nh­ vËy cña thanh niªn ,sinh viªn tÊt yÕu dÉn ®Õn kÕt qu¶ cña häc tËp kh«ng hoµn toµn ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt häc tËp cña hä chÝnh ®iÒu nµy ®· che dÊu ®i hiÖn t­îng tiªu cùc cña sinh viªn trong häc tËp . Nã h×nh thµnh trong t­ t­ëng sinh viªn sù û l¹i tr«ng chê ,kÌm theo ®ã nh÷ng ho¹t ®éng thiÕu nh©n c¸ch ®¹o ®øc . *Lèi sèng ,suy nghÜ vµ ho¹t ®éng kh«ng lµnh m¹nh thiÕu niÒm tin: Thanh nتn sinh viªn hiªn nay ,kh¸c víi nh÷ng mÉu ng­êi tr­íc ®ã, ngµy nay hä còng x¸c ®Þnh h¬n thÕ hÖ cha «ng vÒ c¸c mÆt : KHKT,cã lèi sèng thùc tÕ h¬n ,biÕt tÝnh to¸n vµ v¨n minh hiÖn ®¹i h¬n,cã ý chÝ v¨n minh trong häc tËp ,nghiªn cøu khoa häc ,trong kinh doanh ,s¶n xuÊt ,v¨n ho¸ nghÖ thuËt … Sèng thùc tÕ h¬n , biÕt tÝnh to¸n hîp lý h¬n . HiÓu biÕt KHKT h¬n . BiÕt sèng v¨n minh hiÖn ®¹i h¬n . Nh÷ng phÈm chÊt ®­îc thanh niªn sinh viªn yªu thÝch cã nh÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n tèt . §iÒu nµy cho thÊy tuy r»ng “Ch÷ nghÜa trung b×nh” trong häc tËp ë sinh viªn lµ phæ biÕn ,song hä vÉn ®¸nh gi¸ cao tÇm quan träng yÕu tè chuyªn m«n cña mét c¸n bé trong t­¬ng lai . Cã ý trÝ th× v­¬n lªn ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch næi bËt trong c¸c lÜnh vùc kh¸c : Nghiªn cøu khoa häc , kinh doanh s¶n xuÊt , thÓ thao , nghÖ thuËt…Cã lèi sèng n¨ng ®éng ,tù do ,phãng kho¸ng ,d¸m tù kh¼ng ®×nh m×nh ,d¸m m¹o hiÓm ,biÕt ¨n ch¬i nh­ng l¹i cã ãc tinh tÕ vµ biÕt lµm giÇu.Cã quan hÖ cëi më , d©n chñ b×nh ®¼ng xo¸ bá nh÷ng thµnh kiÕn hÑp hßi , thµnh phÇn chñ nghÜa “Cùc ®oan ¸p ®Æt”. Víi nh÷ng suy nghÜ nh­ vËy ,ho¹t ®éng sèng cña sinh viªn th­ thÕ nµo? Hä sö dông thêi gian nhµn rçi ra Sao? §©y lµ vÊn ®Ò kh«ng kÐm phÇn quan träng ®èi víi mét ng­êi sinh viªn v× : Sù ph¸t triÓn cña KHKT ,cuéc sèng hiÖn ®¹i kh¸ xa 5-10 n¨m tr­íc nh÷ng nhu cÇu høng thó tham gia vµo c¸c lo¹i dÞch vô v¨n ho¸ ,thÓ thao du lÞch c¸c kiÓu “modern”sÏ cµng thªm híp dÉn ,cuèn rò tuæi trÎ , kiÕn cho thanh niªn ,sinh viªn ph¶i c©n nh¾c lùa chän nh÷ng ho¹t ®éng mµ m×nh yªu thÝch phï hîp víi quü thêi gian hiÖn cã . VÊn ®Ò biÕt sö dông thêi gian nhµn rçi sÏ cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn c©n ®èi ,hµi hoµ nh©n c¸ch cña thanh niªn sinh viªn. §©y lµ ®iÒu rÊt hîp lý vµ cã Ých cho hä.Nã cã tÇm quan träng trong viÖc h×nh thµnh phong c¸ch sèng cña thanh niªn sinh viªn. Nh­ng bªn c¹nh ®ã còng cã kh«ng Ýt nh÷ng sinh viªn ®· sö dông thêi gian nhµn rçi kh«ng hîp lý . Hä ®· v« hiÖu ho¸ quü thêi gian ®ã b»ng nh÷ng viÖc lµm v« Ých ®ã lµ : La cµ , quanh quÈn n¬i qu¸n x¸ ,cã tiÒn th× mua kh«ng cã th× nî, chê ngµy cã tiÒn th× tr¶ .tõ ®ã tô häp thµnh héi ®¸nh tó , cø thÕ ngµy nµy ®Õn th¸ng kh¸c t¹o cho thanh niªn ,sinh viªn c¶m thÊy buån ch¸n ,tÎ nh¹t ,ng¹i sù thËt , thiÕu niÒm tin . Cao h¬n n÷a nh÷ng thanh niªn ,sinh viªn tô tËp nhau l¹i ®Ó tæ chøc c¸c trß ch¬i kh«ng lµnh m¹nh nh­ : ®¸nh bµi,cê b¹c cã th­ëng ph¹t råi møc ®é th­ëng ph¹t cao dÇn lªn .Nguy h¹i h¬n lµ hiÖn nay tr×nh tr¹ng ®¸nh b¹c trong sinh viªn kh¸ phæ biÕn ,víi h×nh thøc s¸t ph¹t rÊt cao .Tõ ®ã g©y ra nh­ng m©u thuÉn néi bé råi g©y gæ ®¸nh nhau g©y th­¬ng tÝch .nh÷ng kÎ thua cuéc kh«ng cßn tiÒn tr¶ th× cã ©m m­u lÊy trém tiÒn , tµi s¶n cña b¹n trÊn lét ng­êi kh¸c .Cã nhiÒu sinh viªn v× qu¸ thiÕu thèn vÒ mÆt kinh tÕ ®· t×m c¸ch lÊy ch×a kho¸ xe vµ vÐ giöi xe m¸y cña b¹n ®ùng trong tói ,cÆp s¸ch cña hä sau ®ã d¾t xe ra ngang nhiªn . Mét sè hiÖn t­îng ®¸ng chó ý n÷a lµ vÊn ®Ò nghiÖn ma tuý vµ nh÷ng viÖc lµm tr¸i ph¸p luËt . Cßn t­ t­ëng suy nghÜ cña sinh viªn th× sao? §iÒu mµ kh«ng chØ nghµnh gi¸o dôc mµ c¶ toµn x· héi ®ang lo l¾ng cho thÕ hÖ thanh niªn sinh viªn –nh­ng ng­êi trùc tiÕp tham gia vµo c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc . §ã lµ t­ t­ëng suy nghÜ cña hä vÒ sù ph¸t triÓn cña x· héi,vÒ lý t­ëng cña §¶ng cña Nhµ n­íc vÒ chÕ ®é chñ x· héi ë n­íc ta hiÖn nay ®ang rÊt mËp mê . Qua ®iÒu tra cña mét sè nhµ lµm c«ng t¸c x· héi cho biÕt kho¶ng 15 –20% tin vµo lý t­ëng cña §¶ng céng s¶n (gåm nh÷ng thanh niªn,sinh viªn tiªn tiÕn ,tÝch cùc häc tËp ,tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng chÝnh trÞ- x· héi).Cßn l¹i ®a sè ë trang th¸i mê nh¹t nöa tin nöa ngê (thiÕu niÒm tin)51% vµ Ýt chÞu hy sinh , ®ßi h­ëng thô nhiÒu 32%. Trong khi dao ®éng, buån ch¸n ,thiÕu tin t­ëng vµo môc ®Ých lý t­íng c¸ch m¹ng , vµo quy luËt ph¸t triÓn tÊt yÕu cña x· héi vµo ®­êng lèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng thay vµo sù “hôt hÉng” ®ã trong t©m hån sinh viªn lµ sù mª tÝn dÞ ®oan bãi to¸n,sù tin t­ëng vµo t­íng...sÏ t¨ng lªn. Ngoµi ra trong rÊt nhiÒu sinh viªn cã nh÷ng t­ t­ëng xÊu hÑp hßi Ých kû. S èng v× môc ®Ých hiÖn t¹i chø kh«ng biÕt nghÜ ®Õn t­¬ng lai ,t­ t­ëng xÊu t¸ch rêi khái céng ®ång , sèng v× môc ®Ých c¸ nh©n . Víi nh÷ng t­ t­ëng nh­ thÕ lµm cho thanh niªn sinh viªn kh«ng thÓ tiÕn bé ®­îc ,mµ nã chØ luÈn quÈn vµ thªm r¾m rèi mµ th«i. Trªn ®©y lµ nh÷ng mÆt tiªu cùc biÓu hiÖn trong thanh niªn sinh viªn hiÖn nay .nhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i t×m ra nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò .HiÖn t­îng tiªu cùc ®ã cã nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng tæng qu¸t nhÊt cã hai nguyªn nh©n chÝnh ®ã lµ : Nguyªn nh©n chñ quan-nguyªn nh©n kh¸ch quan Vµ sau ®©y chóng ta cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng nguyªn nh©n ®ã . 2.Nguyªn nh©n: a.Nguyªn nh©n kh¸ch quan: Tõ khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ë n­íc ta tõ mét nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp vËn hµnh theo c¬ chÕ quan hÖ bao cÊp sang mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn , vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ,nã ®· gãp phÇn kÝch thÝch con ng­êi n¾m b¾t nhanh nhËy nh÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng , thóc ®Èy hä ¸p dông tiÕn bé KHKT &CN nh»m ®Èy m¹nh tiÕn bé s¶n xuÊt ,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ,h¹ gi¸ thµnh , ®¸p øng hµng ho¸ ®ñ sè l­îng ,vµ cao vÒ chÊt l­îng còng nh­ cho ra ®êi nh÷ng hµng ho¸ víi nh÷ng mÉu m· phï hîp víi nh÷ng thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng , nã kÝch thÝch l­u th«ng ph©n phèi hµng ho¸ kÞp thêi thuËn lîi, nh­ng còng chÝnh c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· t¹o ra sù ph©n cÊp giÇu nghÌo, bÊt c«ng x· héi, lµm cho con ng­êi ch¹y theo lîi Ých tr­íc m¾t, lèi sèng ch¹y theo ®ång tiÒn,lèi sèng gÊp, h­ëng thô kh«ng quan t©m ®Õn gi¸ trÞ cao quý, cïng víi sù më cöa cña luång hµng vµ lèi sèng xa xØ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn trµn sang c¸c n­íc nghÌo,thanh niªn sinh viªn lµ tÇng líp cã tr×nh ®é cßn non trÎ,dÔ bÞ tiªm nhiÔm vµ dÔ bÞ lay ®éng. ChÝnh v× vËy ®Êt n­íc ta ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ kinh tÕ còng nh­ trong c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc Kinh phÝ giµnh cho x©y dùng c¬ së vËt chÊt ë c¸c tr­êng ®¹i häc rÊt h¹n hÑp .Do vËy mµ ®iÒu kiÖn phôc vô sinh ho¹t v¨n ho¸ ,v¨n nghÖ ...Tuy r»ng nã ch­a ph¶i lµ vÊn ®Ò quan träng song nã cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn t­ t­ëng ho¹t ®éng cña sinh viªn HiÖn nay ®êi sèng cña sinh viªn gÆp nhiÒu khã kh¨n,chÕ ®é häc bæng qu¸ thÊp mµ gi¸ c¶ sinh ho¹t l¹i cao,¨n uèng kham khæ,khÈu phÇn ¨n thiÕu.ChÝnh v× vËy dÉn ®Õn l­îng dinh d­ìng kh«ng ®ñ ®¸p øng c¬ thÓ lµm gi¶m thÓ lùc vµ trÝ lùc mét c¸ch ®¸ng lo ng¹i ¡n uèng kham khæ,n¬i ë l¹i cµng nhÕch nh¸c h¬n råi t×nh tr¹ng khan hiÕm n­íc ®iÖn ,nhµ vÖ sinh , nhµ t¾m kh«ng ®­îc söa sang,cïng víi nã lµ t×nh h×nh an ninh trËt tù t¹i nhµ tr­êng kh«ng tèt ®· gãp phÇn lµm mÊt æn ®Þnh x· héi T×nh tr¹ng thiÕu s¸ch gi¸o khoa,gi¸o tr×nh tµi liÖu «n tËp còng rÊt phæ biÕn sinh viªn chñ yÕu häc bµi qua bµi gi¶ng cña gi¸o viªn .Cã nhiÒu m«n häc cÇn cã thùc hµnh nh­ng l¹i kh«ng cã ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ , nã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng häc tËp . Trªn ®©y lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng sinh viªn.Sau ®©y lµ nh÷ng nh©n tè mang tÝnh x· héi nã ¶nh h­ëng lín ®Õn t­ t­ëng cña thanh niªn sinh viªn. ThÕ hÖ thanh niªn sinh viªn hiÖn nay sinh ra vµ lín lªn trong thêi ®¹i víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña KHKT ®· ®em l¹i nh÷ng b­íc tiÕn kú diÖu do sù tiÕn bé x· héi .Trªn ph¹m vi thÕ giíi kh«ng khÝ chÝnh trÞ cëi më h¬n , më réng d©n chñ giao l­u v¨n ho¸ víi c¸c n­íc, nã t¹o sù n¨ng ®éng trong t­ duy song nã còng ®Æt ra thö th¸ch míi ®èi míi viÖc x©y dùng lèi sèng XHCN ,gi÷ g×n kû c­¬ng trËt tù x· héi, dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ kÐo theo sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh trÞ ®¹o ®øc, thanh niªn sinh viªn lµ thµnh phÇn, lµ nh©n tè trùc tiÕp chÞu t¸c ®éng cña nã h¬n n÷a tr­íc t×nh h×nh ®Êt n­íc gÆp nhiÒu khã kh¨n ,c«ng viÖc ®æi míi ®ang diÔn ra hÕt søc phøc t¹p trong khi ®ã,c¸c lùc l­îng thï ®Þch ra søc chèng ph¸ c¸c n­íc XHCN b»ng nhiÒu thñ ®o¹n nham hiÓm .Nã tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®Êu tranh t©m lý vµo thanh niªn sinh viªn vµ nã ®· l«i cuèn thanh niªn sinh viªn c¶ tin vµo con ®­êng tiªu cùc ph¶n béi ...§øng tr­íc hµng lo¹t nh÷ng nhu cÇu cña thÕ hÖ trÎ nãi chung,thanh niªn sinh viªn nãi riªng nhµ n­íc ®ang gÆp khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò häc hµnh ,nghÒ nghiÖp,cèng hiÕn h­ëng thô c«ng b»ng x· héi. ViÖc lµm cña ngµy mai ®ã lµ nçi lo l¾ng cña sinh viªn ®ang tham gia häc tËp .Nh÷ng ng­êi tù cho m×nh lµ “thÊp bÐ cæ häng” kh«ng biÕt dùa vµo ai cßn kÐo theo t­ t­ëng khi ra tr­êng muèn cã viÖc ph¶i cã “c©y” ®­a lèi “chØ” ®­êng .§· kh«ng hiÕm sinh viªn xuÊt s¾c ra tr­êng kh«ng cã viÖc lµm hay lµm c«ng viÖc kh«ng hîp víi chuyªn m«n.Bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng sinh viªn tr×nh ®é kÐm l¹i cã viÖc lµm tèt.§©y lµ ®iÒu bÊt c«ng cña x· héi .Nã trë thµnh vÕt h»n trong t­ t­ëng cña nhiÒu thanh niªn sinh viªn lµm cho hä n¶n chÝ. §Êt nøoc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c chÝnh s¸ch më cöa quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· ra ®êi c¸c luång th«ng tin µo ¹t míi l¹ cho¸ng ngîp ,x« bê céng víi tinh thÇn d©n chñ ho¸ c«ng khai ho¸ lÜnh vùc ®êi sèng,t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn ®ång thêi dÉn ®Õn sù ®a nguyªn v¨n ho¸,®a nguyªn t­ t­ëng, lèi sèng phong phó phøc t¹p phim ¶nh phong phó,kÝch ®éng , ph¶n ®éng th©m nhËp vµo ho¹t ®éng sinh ho¹t ,v¨n ho¸, tinh thÇn cña con ng­êi vµ cña giíi thanh niªn sinh viªn tõ ®ã dÉn ®Õn hµnh ®éng mÊt nh©n c¸ch con ng­êi ,®ång tiÒn lµm tha ho¸ b¶n chÊt ng­êi thanh niªn sinh viªn . Kh«ng Ýt nh÷ng thanh niªn sinh viªn ®· dïng thÕ lùc cña ®ång tiÒn ®Ó mua chuéc mäi thø, chÝnh v× cã thÕ lùc ®ã hä ®· tá ra th¸i ®é bÊt cÇn vµ sèng û l¹i vµo thÕ lùc ®ã. b.Nguyªn nh©n chñ quan: Tr­íc nh÷ng sù t¸c ®éng m¹nh mÏ , liªn tôc vµ th­êng xuyªn cña hiÖn t­îng tiªu cùc bªn ngoµi x· héi,thanh niªn sinh viªn sÏ trë thµnh tèt hay xÊu, tÝch cùc hay tiªu cùc lµ do yÕu tè chñ quan, ë ®©y nguyªn nh©n chñ quan ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh h×nh thµnh mÆt tiªu cùc trong sinh viªn hiÖn nay . Do tuæi ®êi cßn rÊt trÎ,nªn nhËn thøc cßn thÊp b¶n lÜnh,lËp tr­êng kh«ng v÷ng vµng , ý chÝ kh«ng kiªn ®Þnh. H¬n n÷a võa tho¸t khái cuéc sèng phô thuéc b©y giê b­íc vµo cuéc sèng tù lËp, vËy mµ ý thøc tù chñ kÐm , t­ t­ëng dùa dÉm vÉn cßn chÝnh v× vËy khi ®øng tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cña kh¸ch quan t¸c ®éng vµo ,hä kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc m×nh ,kh«ng biÕt ®Þnh h×nh vÊn ®Ò , kh«ng cã c¸ch xö lý vÊn ®Ò ®óng ®¾n tõ ®ã bÞ l«i cuèn bÞ nh÷ng hiÖn t­îng kh¸ch quan chi phèi vµ thËm chÝ ®iÒu khiÓn,®ã lµ con ®­êng ®­a hä ®Õn nh÷ng sai lÇm trong cuéc sèng. §ång thêi truyÒn thèng gi¸o dôc qu¶n lý cña gia ®×nh ®èi víi thanh niªn sinh viªn lóc hä cßn sèng phô thuéc tøc lµ ý thøc chÊp hµnh vµ t«n träng quy luËt cña nhµ tr­êng , x· héi .§iÒu dÔ hiÓu ë ®©y lµ tiªu cùc cña thanh niªn sinh viªn do mét phÇn kh«ng nhá cña gi¸o dôc láng lÎo cña gia ®×nh , x· héi lóc cßn nhá .§Ó råi b©y giê hä quen víi nÕp sèng bÊt chÊp, bÊt cÇn quy ®Þnh luËt ph¸p cña x· héi . Nguy h¹i h¬n c¶ lèi sèng bu«ng th¶ b¾t ®Çu ph¸t sinh , thanh niªn sinh viªn kh«ng cßn ®ãng vai trß lµm chñ chi phèi hoµn c¶nh mµ l¹i bÞ hoµn c¶nh chi phèi mäi ho¹t ®éng cña b¶n th©n. N¨ng lùc tù gi¸o dôc , tù rÌn luyÖn cña chñ thÓ bÞ xo¸ mßn thay vµo ®ã lµ nh÷ng hµnh vi tiªu cùc ngµy cµng nhiÒu h¬n vµ th­êng xuyªn h¬n. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña chñ quan lµ nh­ vËy céng víi nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña kh¸ch quan , ®iÒu tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn hiÖn t­îng tiªu cùc trong thanh niªn sinh viªn hiÖn nay . Nguyªn nh©n chñ quan vµ nguyªn nh©n kh¸ch quan nã kh«ng t¸ch rêi nhau,mµ cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, cã sù chi phèi cho nhau nã lµm tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn.Trong ®ã nguyªn nh©n chñ quan ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. III. Mét sè ph­¬ng h­íng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho thanh niªn sinh viªn trong hoµn c¶nh hiÖn nay. Tr­íc t×nh h×nh kinh tÕ x· héi vµ thùc tr¹ng phÈm chÊt ®¹o ®øc cña sinh viªn hiÖn nay,mét sè ng­êi cho r»ng kh«ng cÇn vµ kh«ng thÓ gi¸o dôc ®¹o ®øc cho thÕ hÖ trÎ.Quan niÖm cò cho r»ng viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®­îc v× ®¹o ®øc c¸ nh©n vèn cã trong b¶n th©n cña hä tõ khi míi sinh ra hoÆc b¶n chÊt lµ thiÖn hoÆc ¸c ®èi víi con ng­êi lµ vÜnh c­ñ kh«ng thÓ thay ®æi ®­îc . C¸c häc thuyÕt cho ®¹o ®øc lµ do b¶n n¨ng , còng vËy hä cho r»ng ®¹o ®øc cã nguån gèc b¶n n¨ng nghÜa lµ c¸i v« thøc nªn mäi sù gi¸o dôc ®Òu trë nªn thõa. Quan ®iÓm siªu h×nh còng phñ nhËn t¸c ®éng cña gi¸o dôc ®¹o ®øc .Nh÷ng ng­êi nµy cho r»ng ®¹o ®øc cã nguån gèc kinh tÕ v× cÇn ®Èy m¹nh kinh tÕ ®ã lµ mäi thø tiªu cùc , lµ hµnh ®éng hµnh vi v« ®¹o ®øc ®Òu tiªu vong hÕt , mäi ng­êi ®Òu trë nªn tèt h¬n .Theo hä th× viÖc gi¸o dôc lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ v« t¸c dông . Nh­ vËy , vÒ mÆt lý luËn ®ã lµ nhËn thøc sai lÇm nã b¾t nguån tõ chç hä kh«ng hiÓu mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi , h¬n n÷a hä l¹i sai lÇm ®ång nhÊt kinh tÕ vµ tån t¹i x· héi . Theo quan ®iÓm chóng ta viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho thanh niªn sinh viªn lµ rÊt cÇn thiÕt bëi v× thanh niªn sinh viªn lµ lùc l­îng xung kÝch trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Sù nghiÖp ®æi míi cã thµnh c«ng hay kh«ng , ®Êt n­íc b­íc vµo thÕ kû 21 cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong céng ®ång thÕ giíi hay kh«ng phÇn lín phô thuéc vµo lùc l­îng thanh niªn sinh viªn vµo viÖc båi d­ìng lùc l­îng thanh niªn c«ng t¸c thanh niªn lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña d©n téc ,lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸ch m¹ng , c«ng t¸c vËn ®éng thanh niªn trong thêi kú ®æi míi th× thanh niªn lµ mét lùc l­îng quan träng , ®Æc biÖt nßng cèt . HiÖn t¹i hä ®ang trªn ghÕ nhµ tr­êng vµ ®ang ®­îc gi¸o dôc ®µo t¹o ®Ó trë thµnh ng­êi c«ng d©n ,ng­êi c¸n bé chuyªn m«n b­íc vµo ®êi ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc .§Ó gióp hä xøng ®¸ng vµ gh¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm ®µo t¹o gi¸o dôc hä trë thµnh ng­êi cã phÈm chÊt vµ n¨ng lùc t­¬ng øng . Trong ®ã ®¹o ®øc lµ c¸i gèc , c¸i cèt lâi .Muèn gi¸o dôc ®¹o ®øc cho thanh niªn sinh viªn hiÖn nay cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã ®æi míi ph­¬ng h­íng vµ c¸c h×nh thøc gi¸o dôc . 1. Ph­¬ng h­íng thø nhÊt: §æi míi nhËn thøc vµ qu¸n triÖt quan ®iÓm ®ång bé . §æi míi nhËn thøc cña toµn x· héi vÒ vÞ trÝ cña gi¸o dôc ®µo t¹o .Coi gi¸o dôc ®µo