Thực trạng kinh tế, xã hội Việt Nam trước năm 1979

PhÇn I Lêi nãi ®Çu Mçi ®Êt n­íc cã mét hoµn c¶nh riªng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi, nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy ¶nh h­¬ng rÊt lín tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ , x· héi cña mçi n­íc v× vËy muèn ph¸t triÓn kinh tÕ , x· héi mçi n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ , x· héi phï hîp víi hoµn c¶nh cña n­íc ®ã , nh­ng trong mét thêi k× lÞch sö mét giai ®o¹n còng cã nh÷ng ®iÓm riªng biÖt , v× vËy cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch võa mang tÝnh tr­íc m¾t , võa mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi víi hoµn c¶nh ®ã. ViÖt Nam lµ mét ®Êt n­íc mµ hoµn c¶nh lÞch sö cã nhiÒu biÕn ®éng, chiÕn tranh kÐo dµi kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n mµ cßn mÊt m¸t vÒ ng­êi, ng­êi d©n bÞ ¶nh h­ëng t­ t­ëng cña thùc d©n phong kiÕn, cho nªn khi ®Êt n­íc ta dµnh ®­îc ®éc lËp vµ tiÕn lªn x©y dùng ®Êt n­íc theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa ®· gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n ,nh÷ng khã kh¨n nµy mét mÆt do kh¸ch quan ®em l¹i , nh­ng chñ yÕu lµ do chñ quan,chóng ta ®· m¾c sai lÇm trong viÖc ®Ò ra vµ thùc hiÖn ®­êng lèi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi , dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi kÐo dµi tõ cuèi n¨m 1979 ®Õn cuèi n¨m 1989, mµ khuynh h­íng t­ t­ëng chñ yÕu cña nh÷ng sai lÇm Êy , ®Æc biÖt lµ nh÷ng sai lÇm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ lµ: “ bÖnh chñ quan duy ý chÝ .”Néi dung cña : “ bÖnh chñ quan duy ý chÝ .”lµ lèi suy nghÜ , hµnh ®éng gi¶n ®¬n , nãng véi, ch¹y theo nguyÖn väng chñ quan, kh«ng b¸m s¸t thùc tÕ, kh«ng tu©n theo quy luËt kh¸ch quan , kh«ng coi träng thùc tiÔn , kh«ng lÊy thùc tiÔn lµm c¬ së cho lý luËn. D­íi ®©y lµ bµi ph©n tÝch cña t«i vÒ : “ bÖnh chñ quan duy ý chÝ .”®· nªu ë trªn d­íi gãc ®é triÕt häc. §­îc sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña ThÇy NguyÔn §¨ng Quang , cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« trong khoa triÕt Tr­êng §HQLK&KD Hµ Néi , c¸c b¹n cã chung ®Ò tµi víi t«i. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn Bµi viÕt nµy, ch¾c ch¾n t«i kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. T«i mong ®­îc sù d¹y b¶o cu¶ c¸c thÇy c« vµ sù gãp ý cña ®éc gi¶ ®Ó bµi viÕt cña t«i lÇn sau sÏ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn II : ph©n tÝch “ bÖnh chñ quan duy ý chÝ.” .Thùc tr¹ng kinh tÕ , x· héi ViÖt Nam tr­íc n¨m 1979 1.1 Mét ®Êt n­íc bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ vµ ph¶i chèng l¹i nhiÒu thÕ lùc thï ®Þch a. HËu qu¶ cña cuéc chiÕn tranh do ®Õ quèc thùc d©n ®Ó l¹i Cuéc chiÕn tranh do x©m l­îc do ®Õ quèc thùc d©n g©y ra trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam ®· ®Ó l¹i hËu qu¶ n¨ng nÒ, kh«ng chØ thiÖt h¹i vÒ c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng s¸, cÇu cèng, c¬ së nhµ m¸y xÝ nghiÖp .v.. mµ cßn g©y thiÖt h¹i vÒ ng­êi , hµng triÖu ng­êi ®· ph¶i hi sinh v× ®éc lËp tù do cña tæ quèc , hä lµ nh÷ng lùc l­îng hïng hËu , chñ yÕu nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi , thªm vµo ®ã c¸c tÖ n¹n x· héi diÔn ra rÊt phøc t¹p . NÒn v¨n ho¸ bÞ ¶nh bëi v¨n ho¸ ph­¬ng t©y cho nªn v¨n ho¸ d©n téc cã phÇn bÞ phai mê, chÝnh trong thêi k× ®Êt n­íc võa thèng nhÊt nhiÒu hinµh thøc v¨n ho¸ thiÕu lµnh m¹nh ®· cuèn hót hµng ngh×n ng­êi . Gi¸o dôc kÐm ph¸t triÓn do tr­íc ®©y thùc d©n vµ ®Õ quèc d· cã nhiÒu chÝnh s¸ch k×m h·m , dÉn ®Õn sè ng­êi mï ch÷ chiÕm ®Õn 90% d©n sè . Do tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp l¹i bÞ ¶nh h­ëng t­ t­¬ng cña thùc d©n nªn muèn chèng ph¸ l¹i c¸ch mang n­íc ta . Do nh÷ng chÝnh s¸ch cña ®Õ quèc thùc d©n k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi dÉn ®Õn kinh tÕ x· héi n­íc ta ph¸t triÓn chËm , v× vËy n­íc ta r¬i vµo t×nh tr¹ng mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu mµ 80% d©n sè lµm n«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chËm ph¸t triÓn . Nh÷ng khã kh¨n trªn ®· dÉn ®Õn nhiÒu khã kh¨n kh¸c trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ n­íc cho nªn kinh tÕ -x· héi chËm ph¸t triÓn ,mét vµi n¨m sau khi ®Êt n­íc thèng nhÊt . b. Chèng thï trong giÆc ngoµi : Nh©n d©n ta tiÕn lªn x©y dùng ®Êt n­íc theo con ®­êng XHCN ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n , ë miÒn nam vÉn cßn tån t¹i nhiÒu tµn d­ cña chÕ ®é thùc d©n míi , thªm vµo ®ã cuéc chiÕn tranh ë biªn giíi t©y nam vµ phÝa b¾c ®· g©y cho chóng ta nhiÒu khã kh¨n . Trªn tr­êng quèc tÕ chóng ta còng ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt ®Þnh, cuéc ®Êu tranh ®Ó gi¶ quyÕt vÊn ®Ò : “ ai th¾ng ai .” gi÷a CNXH vµ CN§Q vµ c¸c thÕ lùc thï ®Þch diÔn ra gay go quyÕt liÖt . §Õ quèc mü vµ c¸c thÕ lùc thï ®Þch thùc hiÖn bao v©y kinh tÕ ®èi víi n­íc ta . ViÖt Nam mét n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp nhá bÐ,l¹c hËu . N«ng nghiÖp Bän ®Õ quèc thùc d©n chiÕm ®o¹t ruéng ®Êt cña n«ng d©n ®Ó lËp ra c¸c ®ån ®iÒn trång lóa, cao su, chÌ, cµ phª ..v..v..nh­ng chñ yÕu trång lóa . Bän ®Þa chñ cÊu kÕt víi thùc d©n chiÕm ®o¹t ruéng ®Êt cña n«ng d©n, trong khi lùc l­îng ®Þa chñ ch­a ®Çy 5% d©n sè mµ chiÕm 50% tæng ruéng ®Êt , bän nµy ®· ph©n nhá ruéng ®Êt cho n«ng d©n ®Ó thu t«, n«ng d©n ph¶i nép 50% hoa lîi cho ®Þa chñ , ngoµi ra cßn ph¶i chÞu nép ®Þa t« phu . N«ng d©n chiÕm 90% d©n sè mµ chØ cã ch­a ®Çy 20% ruéng ®Êt , hä kh«ng phÊn khëi s¶n suÊt . Bän thùc d©n , ®Þa chñ ®· k×m h·m n«ng nghiÖp viÖt nam trong vßng l¹c hËu ®Ó lÇm lîi cho chóng , thùc d©n ch­a bao giê thùc hiÖn kÜ nghÞ ho¸ n«ng nghiÖp viÖt nam , nªn c«ng cô s¶n suÊt rÊt lµ th« s¬ , s¶n suÊt chñ yÕu dùa vµo søc ng­êi ,søc vËt, ch­a hÒ cã m¸y mãc khoa häc kÜ thuËt ¸p dông vµo trong n«ng nghiÖp , thªm vµo ®ã thiªn tai x¶y ra liªn miªn, ph­¬ng ph¸p trång trät ®éc canh lóa lµ chñ yÕu ,s¶n suÊt lóa thêi kú nµy rÊt bÊp bªnh n¨ng suÊt lóa vµo lo¹i thÊp nhÊt thÕ giíi , s¶n l­îng lóa trung b×nh mét vµi n¨m sau khi ®Êt n­íc thèng ®¹t 12 t¹/ha , cïng thêi ®iÓm ®ã s¶n l­îng lóa trung b×ng cña nhËt ®¹t 34 t¹/ha . b.C«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp Bän ®Õ quèc thùc d©n muèn biÕn n­íc ta thµnh thÞ tr­êng tiªu thô cña chóng,nªn chóng kh«ng cho c«ng nghiÖp ph¸t triÓn .Mét ng­êi ph¸p tõng nãi: “nÕu viÖc x©y dùng c«ng nghiÖp cÇn ®­îc khuyÕn khÝch ë c¸c n­íc thuéc ®Þa th× chØ trong giíi h¹n kh«ng h¹i ®Õn c«ng nghiÖp chÝnh quèc .” cho nªn s¶n l­îng c«ng nghiÖp ë n­íc ta trong thêi kú ph¸p thuéc cßn rÊt thÊp . C«ng nghiÖp Viªt Nam cßn rÊt quÌ quÆt , viÖc khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn chñ yÕu lµ dùa vµo søc lao ®éng cña con ng­êi , kh«ng ¸p dông khoa häc kÜ thuËt ,m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c. Thñ c«ng nghiÖp rÊt chËm ph¸t triÓn , chØ ph¸t triÓn mét sè nghµnh nh­ gèm sø , lµm c¸c ®å mü nghÖ , nghµnh dÖt , 2. Néi dung c¬ b¶n cña ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi §­êng lèi chung x©y dùng chñ nghÜa x· héi trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta do ®¹i héi IV cña ®¶ng th¸ng 12- 1976 th«ng qua cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau : “ X¸c ®Þnh bèn môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi , x©y dùng chÕ ®é lµm chñ tËp thÓ x· héi chñ nghÜa ®­îc xem lµ môc tiªu bao trïm , x©y dùng nÒn s¶n suÊt lín x· héi chñ nghÜa ®­îc xem lµ c¬ së kinh tÕ cña chÕ ®é lµm chñ tËp thÓ , x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi , x©y dùng con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa :”(1) C¸c biÖn ph¸p ®ßn bÈy ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu trªn lµ : “ N¾m v÷ng chuyªn lý v« s¶n vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng, tiÕn hµnh ®ång thêi ba cuéc c¸ch m¹ng, c¸ch m¹ng vÒ quan hÖ s¶n suÊt ,c¸ch m¹ng khoa häc - kÜ thuËt , c¸ch m¹ng t­ t­ëng vµ v¨n ho¸ ,trong ®ã c¸ch m¹ng vÒ khoa häc - kÜ thuËt lµ then chèt , c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa ®­îc xem lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é ” (2) Trªn c¬ së ®­êng lèi chung trªn ®©y , ®¹i héi IV ®Ò ra ®­êng lèi x©y dùng kinh tÕ - x· héi trong giai ®o¹ míi mµ néi dung c¬ b¶n lµ : “ §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa, x©y dùng c¬ s¬ vËt chÊt -kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi , ®­a nÒn kinh tÕ tõ s¶n suÊt nhá lªn s¶n suÊt lín x· héi chñ nghÜa ,­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng mét c¸ch hîp lý, x©y dùng c«ng nghiÖp víi n«ng nghiÖp c¶ n­íc thµnh c¬ cÊu kinh tÕ c«ng- n«ng nghiÖp, võa x©y dùng kinh tÕ trung ­¬ng võa x©y dùng kinh tÕ ®Þa ph­¬ng , kÕt hîp kinh tÕ trung ­¬ng víi kinh tÕ ®Þa ph­¬ng trong n­íc thµnh kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt, kÕt hîp ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n suÊt víi x¸c lËp vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n suÊt , kÕt hîp kinh tÕ v¬Ý quèc phßng .” 3. Ph©n tÝch “bÖnh chñ quan duy ý chÝ”: Nguyªn nh©n cña nh÷ng sai lÇm lµ bÖnh chñ quan duy ý chÝ , chñ tr­¬ng tiÕn nhanh, tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi, kh«ng nhËn xÐt ®óng ®¾n vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi thêi kú ®ã víi môc ®Ých ®óng ®¾n lµ nhanh chãng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n suÊt n«ng nghiÖp, xong biÖn ph¸p vµ b­íc ®i l¹i qu¸ nãng véi, chóng ta ®· qu¸ véi tiÕn hµnh hîp t¸c ho¸ vµ x©y dùng c¸c hîp t¸c x· bËc cao mµ kh«ng tu©n theo qui luËt kh¸ch quan (quy luËt ph¸p triÓn: Sù ph¸t triÓn lµ mét ph¹m trï triÕt häc chØ nh÷ng mèi liªn hÖ , vËn ®éng cã xu h­¬ng tiÕn lªn tõ thÊp lªn cao ,tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ kÐm hoµn thiÖn ®Õn hoµn thiÖn h¬n) (4) ch­a tÝnh ®Õm mét c¸ch ®Çy ®ñ hoµn c¶nh cô thÓ cña ®Êt n­íc ta , ch­a xem sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nh­ mét hiÖn t­îng mét sù viÖc ®Ó cã nh×n triÕt häc mang tÝnh kh¸i qu¸t vÒ nã , kh«ng nh×n nhËn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo nhiÒu tr­êng ph¸i nh­ tr­êng ph¸i chñ nghÜa duy vËt m¸y mãc siªu h×nh (CNDVSH: Xem xÐt sù vËt trong tr¹ng th¸i biÖt lËp ng­ng ®äng , víi mét t­ cøng nh¾c ) (5), tr­êng ph¸i chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng (CNDVBC: xem xÐt sù vËt trong mèi quan hÖ rµng buéc lÉn nhau vµ trong tr¹ng th¸i vËn ®éng biÕn ®æi kh«ng ngõng víi mét t­ duy mÒn dÎo linh ho¹t )(6), ph¶i xem xÐt c¸c mÆt cña sù vËt sù viÖc ®Ó thÊy ®­îc c¸i mu«n mµu mu«n vÎ cña sù viÖc , chóng ta m¾c vµo bÖnh duy t©m chñ quan ®­a ý thøc lªn tr­íc thùc tiÔn kh«ng nhËn thÊy tÇm quan träng cña thùc tiÔn nªn kh«ng lÊy nã lµm c¬ së cho lý luËn ,trong khi c¸c n­íc ë ph­¬ng t©y lÊy thùc tiÔn lµm c¬ së , lµm th­íc ®o cho lý luËn , chÝnh v× vËy mµ ®¶ng vµ nhµ n­íc ®­a ra chØ tiªu qu¸ cao trong khi kh«ng dùa vµo kh¶ n¨ng thùc tÕ , do m¾c bÖnh chñ quan nªn nhiÒu chÝnh s¸ch cña ta rËp khu«n cña Liªn X« . Do kh«ng cã c¸ch nh×n ®óng ®¾n sù vËt d­íi gãc ®é triÕt häc nªn kh«ng thÊy ®­îc vai trß , tÇm quan träng gi÷a l­îng vµ chÊt (quy luËt vÒ h×nh th¸i vËn ®éng ph¸t triÓn phæ biÕn cña sù vËt hiÖn t­îng : Sù vËt cã sù thèng nhÊt gi÷a l­îng vµ chÊt trong ®ã sù biÕn ®æi dÇn dÇn cña l­îng tíi h¹n v­ît qua ®é sÏ dÇn dÇn thay ®æi vÒ chÊt cña sù vËt th«ng qua b­íc nh¶y, sù vËt míi cã sù thèng nhÊt gi÷a l­îng ,chÊt míi . ChÊt míi ra ®êi sÏ t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi sù biÕn ®æi cña l­îng míi ,qu¸ tr×nh ®ã lÆp lÆp l¹i mét c¸ch kh¸ch quan).(7),do ®ã kh«ng thÊy râ tÇm quan träng cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n suÊt quy ®Þnh quan hÖ s¶n suÊt vµ sù t¸c ®éng cña quan hÖ s¶n suÊt tíi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n suÊt , cho nªn nhµ n­íc Ýt chó träng tíi sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt tay nghÒ cña ng­êi c«ng nh©n, vµ m¸y mãc trang thiÕt bÞ kü thuËt , do ®ã lùc l­îng s¶n suÊt kh«ng ph¸t triÓn . §¶ng vµ nhµ n­íc kh«ng thÊy ®­îc m©u thuÉn gi÷a kh¶ n¨ng thùc tÕ hiÖn cã cña ®Êt n­íc víi chØ tiªu mµ ®¶ng vµ nhµ n­íc ®· ®Ò ra nªn c¸c chØ tiªu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®· kh«ng ®¹t ®­îc . D­íi ®©y lµ nh÷ng sai lÇm cô thÓ : VÒ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, x¸ch ®Þnh môc tiªu vµ b­íc ®i,: viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh cô thÓ vÒ c¸c mÆt kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc ®· cã nhiÒu thiÕu sãt , ®ã lµ sai lÇm trong viÖc x¸ch ®Þnh môc tiªu vµ b­íc ®i vÒ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ qu¶n lý víi t­ t­ëng chñ quan nong véi muèn bá qua nh÷ng b­íc ®i cÇn thiÕt : “Trong 5 n¨m tõ 1976-1980 trªn thùc tÕ chóng ta ®· chñ tr­¬ng dÈy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ trong khich­a cã ®ñ c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt :”(8) VÒ bè trÝ c¸c c¬ cÊu kinh tÕ: ta cã sai lÇm trong bè tri cá cÊu kinh tÕ , th­êng xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®i nhanh kh«ng tÝnh ®Õn ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng thôc tÕ ,thiªn vÒ x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng vµ nh÷ng c«ng tr×nh cã quy m« lín , kÕt qu¶ lµ ®Çu t­ nhiÒu nh­ng kh«ng hiÖu qu¶ trong khi ®ã ch­a chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ddÓ x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng , t×nh tr¹ng nµy lµm cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n r¬I vµo t×nh tr¹ng rèi ren vµ bÞ mÊt c©n ®èi mét c¸ch nghiªm träng . VÒ c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ;trong lÜnh vùc nµy còng cã nh÷ng sai lÇmbiÓu hiÖn ë chç nãng véi muèn xo¸ ngay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi x· héi chñ nghÜa nhanh chãng bݪn t­ b¶n t­ nh©n thµnh quèc doanh ,trong c¶i t¹o c¸ch lµm th­êng gß Ðp , chay theo sè l­îng coi nhÑ chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ vµ bu«ng láng qu¶n lý . VÒ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ; c¬ chÕ quan liªu bao cÊp ®· g©y ra t¸c h¹i nhiÒu n¨m , nhiÒu chÝnh s¸ch lçi thêi ch­a ®­îc söa ®æi. VÒ c¬ chÐ míi ; chóng ta ch­a ®­a ra ®­îc ph­¬ng h­íng néi dung ,h×nh thøc, b­íc ®i, c¸ch lµm cô thÓ ch­a râ, thÓ chÕ qu¶n lý ch¾p v¸ thiÕu ®ång bé kh«ng ¨n khíp ,thËm chÝ cßn m©u thuÉn .Do chËm ®æi mí c¬ chÕ vµ bé maý qu¶n lý, nªn kh«ng t¹o ®­îc sù thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng , tõ trung ­¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph­¬ng.Nh­ vËy hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ cña n­íc ta cßn non trÎ ,thiÕu kinh nghiÖm . VÒ ph©n phèi l­u th«ng ;trong lÜnh vùc ph©n phèi l­u th«ng lu«n lu«n rèi ren , l¹m ph¸t xÈy ra , ph©n phèi l­u th«ng ch­a c©n ®èi gi÷a c¸c vïng . VÒ thùc hiÖn chuyªn chÝnh v« s¶n ; chuyªn chÝnh v« s¶n bÞ bu«ng láng ph¸p luËt vµ kØ c­¬ng ngµy cµng bÞ vi ph¹m , nh÷ng sai lÇm vÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi lµm cho kinh tÕ ph¸t chËm, ®©y chÝnh lµ nguyªn nh©n cña mäi nguyªn nh©n. 4. Nh÷ng tån t¹i C¸c chØ tiªu ®Ò kh«ng ®¹t ®­îc , ®· ¶nh h­ëng rÊt lín tíi ®êi sèng cña nh©n d©n lao ®éng , cô thÓ quan hÖ s¶n suÊt x· héi chñ nghÜa ch­a ®ù¬c cñng cè vµ hoµn thiÖn , vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ quèc doanh bÞ suy yÕu , hîp t¸c x· ë nhiÒu n¬i chØ lµ h×nh thøc . Lùc l­îng s¶n suÊt,c¬ së kü thuËt cña nÒn kinh tÕ quècd©n cßn yÕu kÐm, thiÕu ®ång bé , cò n¸t, tr×nh ®é kü thuËt cßn l¹c hËu, c«ng nghiÖp nÆng chËm ph¸t triÓn , c«ng nghiÖp nhÑ bÞ thu hÑp , lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®«ng thñ c«ng , ch­a ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n suÊt, tr×nh ®é qu¶n lý cßn thÊp kÐm,s¶n suÊt manh móm , nhµ n­íc ch­a cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó thùc hiÖn cã quy m«. NÒn kinh tÕ bÞ mÊt c©n ®èi mét c¸ch nghiªm träng vµ ph¸t triÓn chËm , kh«ng xøng ®¸ng víi lao ®éng vµ vèn ®Çu t­ bá ra , s¶n suÊt kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng n­íc ta ph¶i nhËp siªu Ph©n c«ng lao ®éng x· héi thÊp , n¨ng suÊt lao déng x· héi rÊt thÊp , chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao Ho¹t ®éng l­u th«ng kh«ng ®­îc tèt, vÉn ®Ó xÈy t×nh tr¹ng l¹m ph¸t PhÇn iii: nh÷ng Bµi häc kinh nghiÖm Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, tõ cuèi n¨m 1979 ®Õn 1989 x¶y ra mét phÇn do nguyªn nh©n kh¸ch quan, xong nguyªn nh©n chÝnh , chñ yÕu lµ do nguyªn nh©n chñ quan , ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· m¾c bÖnh chñ quan duy ý chÝ trong viÖc ®Ò ra, thùc hiÖn ®­êng lèi ,chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi chÝnh c¸i nguyªn nh©n nµy ®· ®Ó l¹i hËu qu¶ nÆng nÒ lµm c¶n b­íc tiÕn cña nh©n d©n ta trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi . ThÊt b¹i nµy cho chóng ta thÊy r»ng : “Kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng c¸c biÖn ph¸p trªn t­ duy kinh tÕ mang ®Çy tÝnh bÞ ®éng ®èi phã víi t×nh h×nh, v× vËy muèn ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn ph¶i ®æi míi t­ duy kinh tÕ lµ mét chñ tr­¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n lµm b­íc chuyÓn cã ý nghÜa c¸ch m¹ng :” (9). Trong mét bèi c¶nh lÞch sö cô thÓ , kh«ng b×nh th­êng , nhiÒu biÕn ®éng ta ph¶i x©y dùng kh«ng chØ ®­êng lèi chiÕn l­îc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p t×nh thÕ , võa cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu tr­íc m¾t, võa t¹o nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn l©u dµi, chiÕn l­îc chÝnh s¸ch ®ã ph¶i dùa trªn mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c vµ tu©n theo c¸c quy luËt kh¸ch quan vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi , ph¶i kÕt hîp kinh nghiÖm trong n­íc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ Thùc tiÔn cña 10 n¨m tõ 1979 ®Õn 1989 tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc ®· cho chóng ta thÊy : “ tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu kh«ng thÓ qu¸ ®é th¼ng, trùc tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi” (10). Bµi häc kinh nghiÖn s­¬ng m¸u cña viÖc tiÕn hµnh “c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa” trong 10 n¨m trªn cho chóng ta thÊy râ ®iÒu ®ã . Do vËy , chóng ta muèn x©y dùng x· héi chñ nghÜa cÇn ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c c¬ së , ph¶i tr¸nh t­ t­ëng nãng véi muèn lªn th¼ng x· héi chñ nghÜa , ®ång thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x·- héi ®óng ®¾n, phï hîp víi thùc tÕ , lÊy thùc tiÔn lµm c¬ së ,th­íc ®o cho lý luËn , muèn vËy th× : “ §¶ng vµ nhµ n­íc ta , ph¶i lu«n lu«n xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ , t«n träng vµ hµnh ®éng theo quy luËt kh¸ch quan” (11) Môc lôc trang PhÇn I : Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn II : ph©n tÝch bÖnh chñ quan duy ý chÝ. 3 1. Thùc tr¹ng kinh tÕ , x· héi ViÖt Nam tr­íc n¨m 1979 3 1.1 Mét ®Êt n­íc bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ vµ ph¶i chèng l¹i nhiÒu thÕ lùc thï 3 ®Þch a. HËu qu¶ cña cuéc chiÕn tranh do ®Õ quèc thùc d©n ®Ó l¹i 3 b. Chèng thï trong giÆc ngoµi : 3 1.2 ViÖt Nam mét n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp nhá bÐ,l¹c hËu . 4 a.N«ng nghiÖp 4 b.C«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp 4 2.Néi dung c¬ b¶n cña ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 3. Ph©n tÝch bÖnh chñ quan duy ý chÝ: 5 4. Nh÷ng tån t¹i 8 PhÇn III: nh÷ng Bµi häc kinh nghiÖm. 9 b¶n cam ®oan 10