Thiết bị chính cho các bài thực hành

ëc bằng cách nhấp nút phải chuột trước khi đặt nó vào trong mạch.  Nút đối xứng (Mirror): Từ trình đơn Edit hoặc bằng cách chọn Ctrl+M. Sử dụng nút đối xứng để lật thiết bị theo chiều ngang. Một thiết bị cũng có thể được đối xứng khi nó được chọn từ thư viện chương trình bằng cách nhấn phím M trên bàn phím trước khi đặt nó vào trong mạch.  MÔ PHỎNG TƯƠNG TỰ: Mạch tương tự hay còn gọi là mạch Analog - một thế giới điện tử cổ điển, không có những hạn chế logic nào như trong điện tử số, mức điện áp của bất kỳ các nút nào trong mạch cho sẵn sẽ bị giới hạn mức độ cao thấp. Do đó mô phỏng tương tự (Analog ) của Circuit Maker được thực hiện theo Berkeley SPICE3. SPICE là từ viết tắc của (Simulation Program with Integrated Circuit Emphasis) . Cho ta mô hình mô phỏng với sự khác nhau đa dạng của các thiết bị tương tự, bao gồm cả 2 linh kiện thụ động và tích cực, các thiết bị tương tự và các dụng cụ có trong thư viện chương trình như điện trở, tụ điện, transistor, máy phátCó lẽ đây là phần trọng tâm của người học chương trình này và là phần khó nhất trong các phần. Tham khảo thêm các tài liệu về SPICE hay PSPICE để hiểu sâu hơn về lĩnh vực < Thiết kế và mô phỏng mạch điện với sự trợ giúp của máy tính > qua đó nhiều đề tài cũng như dự án lớn sẽ được triển khai.  CÁC CÔNG CỤ MÔ PHỎNG: Một vài nút trong thanh công cụ được sử dụng đặc biệt cho việc mô phỏng: 31 * Nút Reset: Trong chế độ Analog việc nhấn nút Reset sẽ tạo ra những con số nút trong mạch mà không chạy chế độ mô phỏng. Điều này quan trọng nếu muốn lưu một danh sách SPICE vào một file hoặc xem những con số nút trên hệ thống, nhưng không chạy chế độ mô phỏng. Reset Analog Simulation cũng có thể được chọn từ trình đơn hoặc bằng cách nhấn Ctrl+Q. * Nút Analyses Setup: Dùng để thiết lập các chế độ mô phỏng khác nhau về AC, DC Analyses Setup cũng có thể được chọn từ trình đơn hoặc phím F8. * Nút Run Analog Simulation: Cũng có thể được chọn từ trình đơn hoặc phím . Nhấp Run để khởi động chế độ mô phỏng. Biểu tượng Run được thay thế bởi một dấu hiệu Stop, việc nhấn nút Stop sẽ ngưng đi sự mô phỏng, đóng tất cả cửa sổ phân tích và trở về chế độ chỉnh sửa. CÁC THIẾT BỊ MÔ PHỎNG: 1. MULTIMETER (Đồng hồ nhiều chức năng): Đo lường trở kháng hoặc điện áp DC, DC trung bình (AVG), đo áp hoặc dòng điện AC hiệu dụng (RMS). - Khi đo điện áp nối máy đo song song với mạch. - Khi đo dòng điện nối máy đo nối tiếp với mạch. - Khi đo trở kháng, hãy bảo đảm tháo rời bất kỳ nguồn điện từ mạch điện và hãy nhận ra những thiết bị dao động nào có thể gây ra những lỗi SPICE. Ghi chú: - SPICE thấy dòng điện chạy vào đầu mút dương của nguồn điện một chiều, Multimeter hoặc Signal Generator như dòng điện dương. - Để đo lường những giá trị DC AVG hoặc AC RMS, Transient Analysis phải được chọn và mô phỏng đủ những chu kỳ về dữ liệu nhất thời cho việc đo lường có ý nghĩa. Tương tự Operating Point Analysis phải được chọn để đạt những giá trị trở kháng và DC. 32 2. 1kHz V1 -1/1V SIGNAL GENERATOR (Bộ phát tín hiệu đa chức năng). Có thể xếp đặt nhiều bộ phát tín hiệu trong mạch thiết kế. Những chức năng dạng sóng bao gồm Sine Wave (Sóng sin), Pulse (Sóng vuông), AM Signal (Sóng AM), FM Signal (Sóng FM), Exponential (Sóng mũ), Piece-Wise (Sóng tuyến tính). 3. .NS CMD2 0V .NODESET Statement. Giúp tìm ra giải pháp quá độ hoặc DC bằng cách tạo ra điểm chuyển đầu tiên với những nút nhất định được giữ đối với điện áp cung cấp. Cần thiết cho việc hội tụ những mạch điện đa hài. 4. .IC CMD1 0V .IC Statement. Để xác lập những điều kiện quá độ ban đầu. Nó có hai phép nội suy khác nhau tùy thuộc vào tham số UIC được chọn trong chế độ phân tích quá độ (Transient Analysis). - Khi tham số UIC được chọn trong Transient and Fourier Analysis Setup, điện áp nút được xác định .IC sử dụng để tính tụ điện, diode, transistor, JFet và các điều kiện khởi đầu MosFet. - Khi tham số UIC không được chọn trong Transient and Fourier Analysis Setup, giải pháp phân cực được tính trước khi phân tích quá độ. Trong trường hợp này điện áp nút được xác định . Trong quá trình quá độ sự duy trì điện áp trên những nút này bị hũy bỏ. Đây là giải pháp mong muốn cho phép SPICE tính toán các giải pháp DC một cách tương thích. 33 PHẦN 2 : MÔ PHỎNG CÁC MẠCH ỨNG DỤNG §1. MẠCH KHUẾCH ĐẠI VI SAI DÙNG BJT * Hãy vẽ mạch điện như hình sau trong Circuit Maker. 1/ Cho Vin2=0V. Vin1(V) -0.15 - 0.1 -0.05 -0.03 -0.01 0 0.01 0.03 0.05 0.1 0.15 VO1(V) VO2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? 2/ Cho mạch như hình trên nhưng nối Vin1 và Vin2 với nhau : Vin1=Vin2(V) -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 VO1(V) VO2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? 0V 0V Q1 10K Ic 0V 10K V o1 Ic R1 0V R3 Q2 Vo2 Ib VB= +15V 10K V in1 V V in2 Ie R2 Ib - 15V V Ie 34 §2. Mạch khuếch đại vi sai nguồn dòng không đổi * Hãy vẽ mạch điện như hình sau trong Circuit Maker. 5. Đo V02 và ghi vào bảng kết quả: Vin1=Vin2(V) -10 -6 -2 0 2 6 8 10 Vo2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? 2. Giả sử mạch trên cho Vin2=0V. Đo VO2 và ghi vào bảng kết quả: Vin1(V) -0.06 -0.04 -0.02 0 0.02 0.04 0.06 0.08 Vo2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? Q2 +10V R4 1K VB= +15V Vo1 Q1 0V R2 - 15V Q4 R5 10K R1 10K V R3 1K 10K Vo2 35 §3. MẠCH SO SÁNH * Hãy vẽ mạch điện như hình sau trong Circuit Maker.Dùng Opamp UA741: 1/ Cho Vin1 thay đổi. Tìm Vin2 khi mạch đổi trạng thái: Vin1(V) -9 -7 -5 -3 0 2 4 6 8 Vin2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? 2/ Làm tương tự như bài 1 với mạch sau: Vi1 + 5V A Vcc -15V Vcc +15v 1.0kHz Vi2 -10/10V + U1 UA741 R1 10k R2 10k Vin1(V) -9 -7 -5 -3 0 2 4 6 8 Vin2(V) Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? Vi1 + 5V A Vcc -15V Vcc +15v 1.0 kHz Vi2 -10/10V + U1 UA741 R1 10k R2 10k 36 §4: MẠCH BIẾN ĐỔI DAC * Hãy vẽ mạch điện như hình sau trong Circuit Maker. C B A D 0V 0V 0V 0V DC V 819.2uV A Vcc -15V Vcc +15v + U1 UA741 160k 80k 40k 20k 10k Ngõ vào số D C B A Vo(V) 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 2 0 0 1 0 3 0 0 1 1 4 0 1 0 0 5 0 1 0 1 6 0 1 1 0 7 0 1 1 1 8 1 0 0 0 9 1 0 0 1 10 1 0 1 0 11 1 0 1 1 12 1 1 0 0 13 1 1 0 1 14 1 1 1 0 15 1 1 1 1 Ghi lai các giá trị Vo tương ứng.Xác định độ thay đổi Vo ứng với mỗi đơn vị số ngõ vào. Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? 37 §5: MẠCH BIẾN ĐỔI ADC * Hãy vẽ mạch điện như hình sau trong Circuit Maker Vi(v) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Q3 Q2 Q1 Q0 Thay đổi điện áp ngõ vào Vi,chạy mô phỏng để ghi lại các giá trị số ngõ ra tương ứng. Nhận xét kết quả thu được so với tính toán trên lý thuyết? Chạy phân tích quá độ để quan sát áp ngõ ra tại các Opamp và ngõ ra số. D C B .IC 0V 10. 0Hz 0/5V 1uF + 10V + 10V V4 +15v V5 -15V + U2 UA741 74LS93 MR1 MR2 CP0 CP1 Q3 Q2 Q1 Q0 A V6 -15V V7 +15v + U4 UA741 1k 10M 1k 38