TCVN - Âm học đo tiếng ồn do phương tiện giao thông đường bộ phát ra khi tăng tốc độ

!"#$ !"!#!$!%!!!&!'!%!(!)!!!*!#!+!"!!!)!,!- !"#$%&''(%)%*+++ ,-.%//0&(%)%*++1 ./!012!−!34!56789!:8!;4!89!56+8!96?4!50@89 A=B89!CD!89!<0E< GJ!50KL5 !"#$%&'"%(−()*+%$,*-*.&(#/(.#'%*(*-'&&*0(12(+""*3*,+&'.4(,#+0(5*6'"3*%((((− 7.4'.**,'.4(-*&6#0 Hµ néi _ 1999 234%564%789 TCVN 6552 : 1999 t­¬ng ®­¬ng víi ISO 00362 : 1998, TCVN 6552 : 1999 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC43 ¢m häc vµ Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng ®Ò nghÞ, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng ban hµnh. 35!6!$!K!!!2!0!K!(!8!!!M!6!+!5!!!8!?!/!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!"&*)!NOOP!!Q!RSSS :;%%−%?@%A4B5C%D5%E@%F<GH5C%A4I5%C4J@%A<K5C%7G35C%LM%F<NA%OJ P%7M%−%S<GH5C%F<NF%PT%A<9UA !"#$%&'"%( −( )*+%$,*-*.&( #/( .#'%*( *-'&&*0( 12( +""*3*,+&'.4( ,#+0( 5*6'"3*%( −( 7.4'.**,'.4 -*&6#0 *%%%S<V;%W4%NF%EX5C Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh ph­¬ng ph¸p kü thuËt ®Ó ®o tiÕng ån do c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®­êng bé ph¸t ra (sau ®©y ®­îc gäi lµ "xe") khi t¨ng tèc ®é. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc x©y dùng ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vÒ tÝnh ®¬n gi¶n sao cho vÉn cã kh¶ n¨ng t¸i lËp c¸c kÕt qu¶ trong c¸c ®iÒu kiÖn vËn hµnh cña xe. C¸c ®Æc ®iÓm trªn nh»m t¸i hiÖn l¹i c¸c møc ån ph¸t ra khi sö dông c¸c sè truyÒn trung gian (gi÷a sè truyÒn thÊp nhÊt vµ sè truyÒn cao nhÊt) cïng víi viÖc sö dông toµn bé c«ng suÊt cã thÓ cã cña ®éng c¬ v× ®iÒu nµy cã thÓ x¶y ra trong giao th«ng ®« thÞ. Ph­¬ng ph¸p thö nµy ®ßi hái mét m«i tr­êng ©m thanh mµ chØ cã thÓ ®¹t ®­îc trong mét kh«ng gian ngoµi trêi réng lín. Nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ vËy th­êng ®­îc sö dông cho: − ®o ®Ó c«ng nhËn kiÓu xe; − ®o trong giai ®o¹n s¶n xuÊt; − ®o trong c¸c tr¹m thö nghiÖm ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn. Chó thÝch − CÇn ph¶i l­u ý r»ng ®Þa ®iÓm kiÓm tra xe ®­îc chän mét c¸ch ngÉu nhiªn rÊt khã cã ®­îc mét m«i tr­êng ©m thanh lý t­ëng. NÕu c¸c phÐp ®o ph¶i tiÕn hµnh trªn ®­êng trong m«i tr­êng ©m thanh kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nªu trong tiªu chuÈn nµy th× kÕt qu¶ thu ®­îc cã thÓ sai lÖch ®¸ng kÓ so víi kÕt qu¶ thu ®­îc trong c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh. TCVN 6552 : 1999 4 (%%%!4Y9%><%E\5 − ISO 10844: 1994, ¢m häc − BÒ mÆt thö ®Ó ®o tiÕng ån cña ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®­êng bé (Acoustics- Test surface for road vehicle noise measurements); − IEC 60651: 1979, M¸y ®o møc ©m (Sound level meters) − IEC 60942: 1988, ThiÕt bÞ hiÖu chuÈn ©m thanh (Sound Calibrators) 0%%%?]5<%5C<^J C¸c thuËt ng÷ sau ®©y ®­îc dïng trong tiªu chuÈn nµy: 0_*%%%#`%aR%Ab%7M5C lµ sù thay ®æi sè truyÒn cña hép sè xuèng sè thÊp h¬n sè (tû sè truyÒn cao h¬n) mµ l¸i xe ®· ®Æt tr­íc ®ã. Chó thÝch − VÒ sè tù ®éng cã thÓ x¶y ra, vÝ dô, do thay ®æi cña lùc t¸c ®éng lªn bµn ®¹p ga (hoÆc tay ga) hoÆc do thay ®æi vÞ trÝ cña chóng, g©y ra sù vÒ sè xuèng c¸c sè truyÒn thÊp h¬n c¸c sè th­êng ®­îc sö dông khi l¸i xe trong thµnh phè. 0_(%%%cBA%d9e%AO95C%C4J5 lµ gi¸ trÞ tÝnh ®­îc tõ c¸c lÇn ®o vµ ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ b¸o c¸o. 0_0%%%c<R4%fGg5C%Le5%A<h5 Lµ khèi l­îng cña xe ®· ®­îc l¾p r¸p hoµn thiÖn víi tÊt c¶ c¸c trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt ®Ó xe cã thÓ vËn hµnh b×nh th­êng céng víi khèi l­îng cña c¸c phô kiÖn sau: − dÇu b«i tr¬n, dung dÞch lµm m¸t (nÕu cÇn), chÊt láng röa kÝnh, − nhiªn liÖu (thïng nhiªn liÖu ®­îc ®æ ®Çy Ýt nhÊt lµ 90% dung tÝch cña thïng do nhµ s¶n xuÊt quy ®Þnh), − c¸c trang bÞ kh¸c nh­ b¸nh xe dù phßng, chªm chÌn b¸nh xe, b×nh dËp löa, phô tïng thay thÕ vµ bé dông cô söa ch÷a. Chó thÝch − §Þnh nghÜa nµy tham kh¶o trong tiªu chuÈn TCVN 6529:1999 (ISO 1176: 1990). 0_i%%%!R>%7M%EJ5jJ%7M5C%>Hk%8 lµ tèc ®é quay cña ®éng c¬ mµ t¹i ®ã ®éng c¬ ®¹t c«ng suÊt cã Ých tèi ®a theo c«ng bè cña nhµ s¶n xuÊt. i%%%"N>%f@V4%lm i_*%%%%2@V4%2: xe c¬ giíi cã sè b¸nh xe Ýt h¬n 4. − L1 vµ L2: xe m¸y (Mopeds - xem ISO 9645) − L3: xe 2 b¸nh cã dung tÝch xy lanh ®éng c¬ >50 cm3 hoÆc tèc ®é tèi ®a > 50 km/h, TCVN 6552 : 1999 5 − L4: xe 3 b¸nh cã dung tÝch xy lanh ®éng c¬ > 50 cm3 hoÆc tèc ®é tèi ®a > 50 km/h, c¸c b¸nh xe ®­îc l¾p kh«ng ®èi xøng theo trôc däc cña xe, − L5: xe 3 b¸nh cã dung tÝch xy lanh ®éng c¬ > 50 cm3, hoÆc tèc ®é tèi ®a > 50 km/h, cã khèi l­îng toµn bé < 1000 kg, c¸c b¸nh xe ®­îc l¾p kh«ng ®èi xøng theo trôc däc cña xe. i_(%%%2@V4%n) c¸c xe c¬ giíi cã Ýt nhÊt 4 b¸nh, dïng ®Ó chë ng­êi: − M1: c¸c xe chë ng­êi cã kh«ng qu¸ 9 chç ngåi, kÓ c¶ chç cña l¸i xe, − M2: c¸c xe chë ng­êi cã trªn 9 chç ngåi, kÓ c¶ chç cña l¸i xe vµ khèi l­îng toµn bé kh«ng qu¸ 5 tÊn, − M3: c¸c xe chë ng­êi cã trªn 9 chç ngåi, kÓ c¶ chç cña l¸i xe vµ khèi l­îng toµn bé trªn 5 tÊn. i_0%%%2@V4%$: C¸c xe c¬ giíi cã Ýt nhÊt 4 b¸nh dïng ®Ó chë hµng. − N1: C¸c xe chë hµng cã khèi l­îng toµn bé kh«ng qu¸ 3,5 tÊn. − N2: C¸c xe chë hµng cã khèi l­äng toµn bé trªn 3,5 tÊn nh­ng kh«ng qu¸ 12 tÊn. − N3: C¸c xe chë hµng cã khèi l­îng toµn bé trªn 12 tÊn. '%%%$85%fG9%%q%><95C '_*%%%?4`9%P4I5%><Vr%AOY5%7G35C Tiªu chuÈn nµy dùa trªn phÐp thö c¸c xe ®ang ch¹y trªn ®­êng. C¸c phÐp ®o liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn vËn hµnh cña xe ph¸t ra møc ån cao nhÊt cã thÓ x¶y ra khi xe ch¹y trong thµnh phè vµ dÉn ®Õn viÖc ph¸t ra tiÕng ån lÆp l¹i. Do ®ã, phÐp thö khi xe t¨ng tèc ®é tõ mét tèc ®é quy ®Þnh cña xe ®· ®­îc ®­a ra. '_(%%%s4e4%A<%PBA%d9e%7@ KÕt qu¶ thu ®­îc theo ph­¬ng ph¸p nµy ®­a ra ®­îc c¸ch ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vÒ ®é ån ph¸t ra trong ®iÒu kiÖn thö ®· ®­îc quy ®Þnh. Chó thÝch − CÇn ph¶i l­u ý r»ng viÖc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chñ quan tiÕng ån cña c¸c lo¹i xe kh¸c nhau kh«ng chØ ®¬n gi¶n phô thuéc vµo nh÷ng kÕt qu¶ ®o cña mét hÖ thèng ®o tiÕng ån. &%%%tX5C%>X%7@ &_*%%%tX5C%>X%7p%7@%;u>%h; &_*_*%%%v9r%7]5<95C M¸y ®o møc ©m hoÆc thiÕt bÞ ®o t­¬ng ®­¬ng kÓ c¶ mµng ch¾n giã do nhµ s¶n xuÊt giíi thiÖu tèi thiÓu ph¶i tháa m·n yªu cÇu ®èi víi m¸y ®o Lo¹i 1 theo tiªu chuÈn IEC 60651. C¸c phÐp ®o ®­îc tiÕn hµnh víi ®Æc tÝnh tÇn sè A vµ ®Æc tÝnh thêi gian F. TCVN 6552 : 1999 6 Khi sö dông hÖ thèng bao gåm c¶ viÖc theo dâi ®Þnh kú møc ¸p suÊt ©m theo ®Æc tÝnh tÇn sè A th× viÖc ®äc kÕt qu¶ ®o ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trong kho¶ng thêi gian kh«ng qu¸ 30 ms. &_*_(%%%w4I9%>%h; Khi b¾t ®Çu vµ kÕt thóc mçi ®ît ®o ph¶i kiÓm tra hiÖu chuÈn toµn bé hÖ thèng ®o b»ng dông cô hiÖu chuÈn ©m thanh tho¶ m·n ®­îc c¸c yªu cÇu ®èi víi dông cô hiÖu chuÈn ©m thanh CÊp chÝnh x¸c 1 theo tiªu chuÈn IEC 60942. Kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh m¸y ®o møc ©m nÕu ®é sai lÖch gi÷a nh÷ng kÕt qu¶ cña hai lÇn kiÓm tra liªn tiÕp kh«ng qu¸ 0,5 dB. NÕu gi¸ trÞ nµy bÞ v­ît qu¸ th× kÕt qu¶ ®o thu ®­îc sau lÇn kiÓm tra m¸y tr­íc ®ã ph¶i ®­îc huû bá. &_*_0%%%"N>%rY9%>89%F<e4%A9h5%A<m@ Mçi n¨m mét lÇn, dông cô hiÖu chuÈn ©m thanh ph¶i ®­îc kiÓm ®Þnh theo c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn IEC 60942, Ýt nhÊt 2 n¨m mét lÇn hÖ thèng dông cô ®o ph¶i ®­îc kiÓm ®Þnh theo c¸c yªu cÇu cu¶ tiªu chuÈn IEC 60651 do mét c¬ quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh hiÖu chuÈn theo c¸c tiªu chuÈn thÝch hîp. &_(%%%tX5C%>X%7@%AR>%7M Tèc ®é quay cña ®éng c¬ vµ tèc ®é ch¹y trªn ®­êng cña xe trong giai ®äan ch¹y tiÕp cËn ®Þa ®iÓm thö víi tèc ®é kh«ng ®æi ph¶i ®­îc ®o b»ng dông cô cã sai sè kh«ng qu¸ ± 2 %. &_0%%%"N>%EX5C%>X%7@%W`%P<[%AGg5C §Ó x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng, cÇn cã nh÷ng dông cô sau: − dông cô ®o nhiÖt ®é cã sai sè kh«ng qu¸ ± 1 oC; − dông cô ®o tèc ®é giã cã sai sè kh«ng qu¸ ± 1,0 m/s. x%%%nK4%AOG35C%h;%A%D5%5`5 x_*%%%?]J%74p;%A<z §Þa ®iÓm thö ph¶i ®­îc x©y dùng phï hîp víi c¸c yªu cÇu nªu trong tiªu chuÈn ISO 10844. §Þa ®iÓm thö ph¶i b»ng ph¼ng. BÒ mÆt ®­êng thö ph¶i kh« vµ cã cÊu tróc sao cho kh«ng t¹o ra tiÕng ån ë lèp qu¸ cao. BÒ mÆt ®­êng thö ph¶i tháa m·n yªu cÇu nªu trong tiªu chuÈn ISO 10844. §Þa ®iÓm thö ph¶i ®¶m b¶o sao cho khi mét nguån ån t¸c ®éng theo mäi h­íng ®­îc ®Æt t¹i ®iÓm gi÷a cña ®Þa ®iÓm thö (giao ®iÓm gi÷a ®­êng nèi 2 vÞ trÝ ®Æt micro vµ ®­êng t©m cña ®­êng thö), xem h×nh 1, mµ sai lÖch vÒ møc ån ®o ®­îc t¹i c¸c ®iÓm trªn cïng mét b¸n cÇu kh«ng qu¸ ± 1 dB. §iÒu kiÖn trªn ®©y sÏ tho¶ m·n nÕu ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu sau: a) trong vßng b¸n kÝnh 50 m tÝnh tõ ®iÓm gi÷a cña ®Þa ®iÓm thö kh«ng cã c¸c vËt thÓ ph¶n x¹ ©m thanh lín nh­ hµng rµo, v¸ch ®¸, cÇu hoÆc c¸c toµ nhµ; TCVN 6552 : 1999 7 b) ®­êng thö vµ bÒ mÆt cña ®Þa ®iÓm thö ph¶i kh«, kh«ng cã c¸c vËt liÖu cã kh¶ n¨ng hÊp thô ©m thanh nh­ tuyÕt mÞn hoÆc ®¸ d¨m; c) ®èi víi khu vùc xung quanh vÞ trÝ ®Æt micro kh«ng ®­îc ®Ó ch­íng ng¹i vËt ¶nh h­ëng ®Õn tr­êng ©m vµ kh«ng ®­îc cã ng­êi nµo ®øng ch¾n gi÷a micro vµ nguån ån. Ng­êi kiÓm tra ph¶i ®øng ë vÞ trÝ sao cho kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®o. Chó thÝch − §Þa ®iÓm thö ph¶i b»ng ph¼ng, v÷ng ch¾c, ®Æc biÖt lµ khu vùc gi÷a ®o¹n ®­êng thö vµ vÞ trÝ ®Æt micro (xem h×nh 1). x_(%%%?4`9%P4I5%P<[%AGg5C C¸c dông cô ®o nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ xung quanh vµ tèc ®é giã ph¶i ®Æt ë vÞ trÝ gÇn kÒ víi khu vùc thö vµ ë ®é cao ®Æc tr­ng cña ®Þa ®iÓm. Nªn tiÕn hµnh phÐp ®o khi nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ xung quanh ë trong kho¶ng tõ 0 0C ®Õn 40 0 C. Kh«ng nªn tiÕn hµnh ®o khi tèc ®é giã, kÓ c¶ giã giËt, ë ®é cao ®Æt micro v­ît qu¸ 5 m/s. C¸c chØ sè ®Æc tr­ng vÒ nhiÖt ®é, tèc ®é giã vµ h­íng giã, ®é Èm t­¬ng ®èi vµ ¸p suÊt khÝ quyÓn ph¶i ®­îc ghi l¹i trong kho¶ng thêi gian ®o. Chó thÝch − Khi so s¸nh c¸c d÷ liÖu trong c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kh¸c nhau cÇn xem xÐt ®Õn ¶nh h­ëng cña nhiÖt ®é vµ c¸c yÕu tè kh¸c. x_0%%%nu>%D5%5`5 Møc ån nÒn theo ®Æc tÝnh tÇn sè A (kÓ c¶ tiÕng ån cña giã) nªn thÊp h¬n 15 dB nh­ng Ýt nhÊt ph¶i lu«n lu«n thÊp h¬n 10 dB so víi tiÕng ån do xe thö ph¸t ra. TCVN 6552 : 1999 8 KÝch th­íc tÝnh b»ng mÐt Khu vùc nhá nhÊt cã mÆt ®­êng thö, tøc lµ khu vùc thö ✪ C¸c vÞ trÝ cña Micro (®é cao 1,2 m) Chó thÝch − Khu vùc cã mÇu thÉm ("khu vùc thö") lµ khu vùc nhá nhÊt ®­îc phñ líp bÒ mÆt phï hîp víi tiªu chuÈn ISO 10844. w{5%7]J%74p;%A<z 1%%%S<GH5C%F<NF%7@ 1_*%%%"N>%W]%AO[%7}A%;4>O@ Kho¶ng c¸ch tõ vÞ trÝ ®Æt micro ®Õn ®­êng t©m CC cña ®o¹n ®­êng thö lµ 7,5 m ± 0,05(m (Xem h×nh 1). Micro ®­îc ®Æt ë ®é cao 1,2 m ± 0,02 m so víi bÒ mÆt ®Þa ®iÓm thö. Trôc chuÈn cña micro trong c¸c ®iÒu kiÖn tr­êng ©m thanh tù do (xem IEC 60651) ph¶i n»m ngang vµ vu«ng gãc víi ®­êng t©m CC cña ®o¹n ®­êng thö. TCVN 6552 : 1999 9 1_(%%%-R%f85%7@ Ph¶i ®o Ýt nhÊt 4 lÇn ë mçi bªn cña xe. 1_0%%%!{5jJ%lm Xe ph¶i ®­îc cung cÊp nhiªn liÖu, nÕn ®¸nh löa, cã mét hÖ thèng nhiªn liÖu, v.v, theo quy ®Þnh cña nhµ s¶n xuÊt xe. PhÐp ®o ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c xe víi khèi l­îng b¶n th©n céng thªm ng­êi l¸i vµ thiÕt bÞ ®o. Trõ nh÷ng xe kh«ng thÓ th¸o rêi, phÐp ®o ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mµ kh«ng cã r¬ moãc hoÆc s¬ mi r¬ moãc. C¸c lèp xe dïng ®Ó kiÓm tra do nhµ s¶n xuÊt xe chän. Chóng ph¶i t­¬ng ®­¬ng víi mét trong nh÷ng cì lèp do nhµ s¶n xuÊt xe thiÕt kÕ cho lo¹i xe ®ã. §èi víi c¸c lo¹i xe tõ M1 ®Õn N3 chiÒu cao cßn l¹i cña hoa lèp kh«ng ®­îc thÊp h¬n 1,6 mm. ¸p suÊt lèp ph¶i b»ng ¸p suÊt do nhµ s¶n xuÊt xe quy ®Þnh cho khèi l­îng cña xe. Tr­íc khi b¾t ®Çu c¸c phÐp ®o, xe thö ph¶i ®­îc ®­a vÒ tr¹ng th¸i vËn hµnh b×nh th­êng vÒ c¸c nhiÖt ®é vµ sù ®iÒu chØnh. 1_i%%%?4`9%P4I5%WU5%<y5< 1_i_*%%%?4`9%P4I5%><95C Xe ph¶i ch¹y tiÕp cËn ®Õn ®­êng th¼ng AA (xem h×nh 1) sao cho ®­êng t©m cña nã cµng s¸t víi ®­êng t©m CC cña ®o¹n ®­êng thö cµng tèt víi tèc ®é vµ sè truyÒn ®­îc quy ®Þnh tõ 8.4.2 ®Õn 8.4.5 cña tiªu chuÈn nµy. Khi ®Çu xe ch¹y tíi ®­êng th¼ng AA ph¶i ®¹p hÕt ch©n ga (hoÆc vÆn hÕt tay ga) thËt nhanh (kh«ng tù ®éng g©y ra sù vÒ sè thÊp h¬n sè th­êng ®­îc sö dông khi ch¹y trong thµnh phè) vµ gi÷ ë vÞ trÝ ®ã cho tíi khi ®u«i xe ch¹y tíi ®­êng th¼ng BB. Nh¶ ngay ch©n ga hoÆc tay ga. ViÖc ®¹p ch©n ga (hoÆc vÆn tay ga) ph¶i b¾t ®Çu ë vÞ trÝ cµng gÇn víi ®­êng th¼ng AA cµng tèt. BÊt kú r¬ moãc nµo nÕu ch­a ®­îc th¸o khái xe kÐo sÏ kh«ng ®­îc coi lµ mét thµnh phÇn cña xe khi xem xÐt xe ®ã ®· ch¹y qua ®­êng th¼ng BB ch­a. NÕu xe cã nhiÒu h¬n mét trôc chñ ®éng th× ph¶i thö xe ®ã víi trôc chñ ®éng ®­îc dïng trªn ®­êng th«ng th­êng. NÕu xe l¾p c¸c thiÕt bÞ nh­ m¸y trén bª t«ng, m¸y nÐn v.v th× kh«ng ®­îc vËn hµnh thiÕt bÞ nµy trong khi thö. 1_i_(%%%~m%f@V4%n%%$%%>6%<MF%aR%Ab%7M5C NÕu xe ®­îc l¾p mét hép sè tù ®éng cã bé chän chÕ ®é b»ng tay th× ph¶i thùc hiÖn phÐp thö víi bé chän ®ã ë vÞ trÝ ®­îc chØ dÉn bëi nhµ s¶n xuÊt cho tr­êng hîp xe ch¹y trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng. 1_i_(_*%%%!R>%7M%PU5%7]J%74p;%A<z Xe ph¶i ch¹y tiÕp cËn ®­êng th¼ng AA ë tèc ®é kh«ng ®æi t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é thÊp h¬n trong c¸c tèc ®é sau ®©y víi sai sè ± 1 km/h; trong c¸c tr­êng hîp mµ th«ng sè ®iÒu khiÓn lµ tèc ®é ®éng c¬, sai sè ph¶i b»ng gi¸ trÞ lín h¬n trong hai gi¸ trÞ sau: ± 2 % hoÆc ± 50 vßng/phót: TCVN 6552 : 1999 10 a) 50 km/h; b) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 3/4 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬ ®èi víi c¸c xe lo¹i M1 vµ ®èi víi c¸c xe lo¹i kh¸c nh­ng cã c«ng suÊt ®éng c¬ kh«ng lín h¬n 225 kW; c) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 1/2 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬ ®èi víi c¸c xe kh«ng thuéc lo¹i M1 vµ cã c«ng suÊt ®éng c¬ lín h¬n 225 kW. 1_i_(_(%%%S<5C%5C€J%ab%W`%aR Mét sè xe cã hép sè tù ®éng (cã tõ hai tØ sè truyÒn riªng biÖt trë lªn) cã thÓ chuyÓn vÒ mét sè cã tØ sè truyÒn, mµ theo chØ dÉn cña nhµ s¶n xuÊt, Ýt ®­îc sö dông khi xe ch¹y trong thµnh phè. Mét tØ sè truyÒn kh«ng ®­îc sö dông khi xe ch¹y trong thµnh phè lµ mét tØ sè truyÒn ®­îc dïng cho xe khi ch¹y chËm, ®ç hoÆc phanh xe. Trong c¸c tr­êng hîp nµy, ng­êi vËn hµnh cã thÓ chän mét trong c¸c c¸ch thay ®æi sau ®©y: a) t¨ng tèc ®é, 5 , cña xe lªn tíi tèc ®é lín nhÊt lµ 60 km/h ®Ó tr¸nh sù vÒ sè nh­ vËy; b) duy tr× tèc ®é, 5, cña xe ë 50 km/h vµ h¹n chÕ l­îng nhiªn liÖu cÊp cho ®éng c¬ xuèng b»ng 95 % l­îng nhiªn liÖu cÇn thiÕt cho ch¹y tßan t¶i; ®iÒu kiÖn nµy ®­îc coi lµ tháa m·n khi − tr­êng hîp ®éng c¬ ch¸y c­ìng bøc, gãc më cña van tiÕt l­u (b­ím ga) b»ng 90% cña gãc më hoµn toµn cña van ®ã, − tr­êng hîp ®éng c¬ ch¸y do nÐn, l­îng nhiªn liÖu cÊp cho b¬m cao ¸p ®­îc h¹n chÕ chØ cßn b»ng 90% l­îng nhiªn liÖu cÊp lín nhÊt cho b¬m; c) thiÕt lËp vµ sö dông mét hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn tö ®Ó phßng ngõa sù chuyÓn vÒ c¸c sè thÊp h¬n c¸c sè, theo chØ dÉn cña nhµ s¶n xuÊt, th­êng ®­îc sö dông ®Ó ch¹y trong thµnh phè. 1_i_0%%%"N>%f@V4%AO9r`5%7M5C%Ab%7M5C%P NÕu xe cã mét hép sè tù ®éng mµ kh«ng thÓ thö ®­îc b»ng ph­¬ng ph¸p trªn, xe ®ã ph¶i ®­îc thö víi nh÷ng tèc ®é ch¹y ®Õn ®Þa ®iÓm thö kh¸c nhau lµ 30 km/h, 40 km/h, 50 km/h, hoÆc b»ng 3/4 tèc ®é xe lín nhÊt theo quy ®Þnh cña nhµ s¶n xuÊt nÕu gi¸ trÞ nµy thÊp h¬n. Gi¸ trÞ ®Ó b¸o c¸o cuèi cïng lµ gi¸ trÞ ®­îc x¸c ®Þnh trong 8.5. 1_i_i%%%"N>%%74`9%P<4p5%L5C%AJr 1_i_i_*%%%!R>%7M%PU5%7]J%74p;%A<z Xe ph¶i ch¹y tiÕp cËn ®­êng th¼ng AA ë tèc ®é kh«ng ®æi t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é thÊp h¬n trong c¸c tèc ®é sau ®©y víi sai sè ± 1 km/h; trong c¸c tr­êng hîp mµ th«ng sè ®iÒu khiÓn lµ tèc ®é ®éng c¬, sai sè ph¶i b»ng gi¸ trÞ lín h¬n trong hai gi¸ trÞ sau: ± 2 % hoÆc ± 50 vßng/phót. : a) 50 km/h; b) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 3/4 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬ ®èi víi c¸c xe lo¹i M1 vµ ®èi víi c¸c xe lo¹i kh¸c cã c«ng suÊt ®éng c¬ kh«ng lín h¬n 225 kW; TCVN 6552 : 1999 11 c) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 1/2 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬ ®èi víi c¸c xe kh«ng thuéc lo¹i M1 vµ cã c«ng suÊt ®éng c¬ lín h¬n 225 kW. 1_i_i_(%%%"<@%lm%f@V4%n*%Wy%$* C¸c xe lo¹i M1 vµ N1 cã hép sè ®­îc ®iÒu khiÓn b»ng tay vµ cã kh«ng qu¸ bèn sè tiÕn ph¶i ®­îc thö ë sè hai. C¸c xe thuéc c¸c lo¹i nµy cã hép sè ®­îc ®iÒu khiÓn b»ng tay vµ cã h¬n bèn sè tiÕn ph¶i ®­îc thö liªn tiÕp ë sè hai vµ sè ba. ChØ cã c¸c tØ sè truyÒn tæng ®­îc dïng khi xe ch¹y trªn ®­êng th«ng th­êng míi ®­îc xem xÐt ®Õn. Gi¸ trÞ ®Ó b¸o c¸o cuèi cïng lµ gi¸ trÞ ®­îc x¸c ®Þnh trong 8.5. NÕu trong qu¸ tr×nh thö ë sè hai mµ tèc ®é ®éng c¬ v­ît qu¸ tèc ®é danh ®Þnh 8 cña nã th× ph¶i lÆp l¹i phÐp thö víi tèc ®é ®éng c¬, khi xe ch¹y ®Õn ®Þa ®iÓm thö, ®­îc gi¶m dÇn tõng b­íc víi ®é gi¶m tèc ®é b»ng 5 % cña 8 cho tíi khi tèc ®é ®éng c¬ khi thö kh«ng cßn v­ît qu¸ 8 n÷a. Khi xe ch¹y ®Õn ®Þa ®iÓm thö víi mét tèc ®é ®éng c¬ t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é kh«ng t¶i, nÕu tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬ vÉn ®¹t ®­îc trong khi thö th× phÐp thö chØ ®­îc thùc hiÖn ë sè ba vµ phÐp ®o thÝch hîp ®­îc b¸o c¸o nh­ trong 8.5. Tuy nhiªn, c¸c xe lo¹i M1 cã h¬n bèn sè tiÕn vµ ®­îc trang bÞ mét ®éng c¬ cã c«ng suÊt cùc ®¹i lín h¬n 140 kW vµ tØ lÖ gi÷a c«ng suÊt cùc ®¹i cho phÐp víi khèi l­îng lín nhÊt v­ît qu¸ 75 kW/t th× chØ cã thÓ thö ë sè ba víi ®iÒu kiÖn lµ gia tèc cña xe trong khi t¨ng tèc, trªn tõng ®äan ®­êng cã ®é dµi dµi b»ng 20 m céng víi chiÒu dµi xe, lín h¬n 11 km/h. 1_i_i_0%%%"N>%lm%P%f@V4%n*k%$*%Wy%2 C¸c xe kh«ng thuéc lo¹i M1, N1 vµ L mµ tæng sè c¸c thang sè tiÕn lµ 9 (gåm c¸c thang sè cã ®­îc b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c tØ sè truyÒn cña hép sè chÝnh vµ c¸c tØ sè truyÒn cña mét hép sè phô hoÆc cÇu chñ ®éng nhiÒu cÊp) ph¶i ®­îc thö mét c¸ch tuÇn tù tõ thang sè 9:. hoÆc cao h¬n, trong ®ã . =2 ®èi víi xe cã c«ng suÊt ®éng c¬ danh ®Þnh kh«ng lín h¬n 225 kW vµ . =3 ®èi víi c¸c xe cã c«ng suÊt ®éng c¬ danh ®Þnh lín h¬n 225 kW . Sö dông thang 9:. hoÆc lµ thang tiÕp theo cao h¬n nÕu 9:. kh«ng ph¶i lµ sè nguyªn ®Ó thùc hiÖn phÐp thö ®Çu tiªn. PhÐp thö ph¶i ®­îc tiÕp tôc tõ thang 9:. tíi sè cao h¬n tiÕp theo. ViÖc chuyÓn sang c¸c thang cao h¬n tõ 9:. ph¶i ®­îc kÕt thóc ë thang ; mµ ë ®ã tèc ®é danh ®Þnh cña ®éng c¬ ®¹t ®­îc chØ tr­íc khi ®u«i xe ®i qua ®­êng th¼ng BB. VÝ dô: Cã 16 thang sè tiÕn trong mét d·y sè truyÒn ®éng gåm mét hép sè chÝnh cã 8 tØ sè truyÒn vµ mét hép sè phô cã 2 tØ sè truyÒn. NÕu c«ng suÊt ®éng c¬ lµ 230 kW th× (9:.) = (8×2)/3 =16/3 = 5 1/3. Thang sè thö ®Çu tiªn lµ thang thø 6 (bao gåm c¸c tØ sè truyÒn tõ c¶ hép sè chÝnh vµ hép sè phô mµ chóng b»ng sè thø 6 trong tæng 16 sè tiÕn), víi thang sè tiÕp theo lµ 7 cho tíi thang ;. Trong tr­êng hîp c¸c xe cã tØ sè truyÒn tæng kh¸c nhau (gåm mét sè c¸c thang sè truyÒn kh¸c nhau), tÝnh ®¹i diÖn cho kiÓu cña xe thö ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: TCVN 6552 : 1999 12 − nÕu møc ¸p suÊt ©m cao nhÊt ®¹t ®­îc gi÷a thang 9:. vµ ; th× xe ®­îc chän ®­îc coi lµ ®¹i diÖn cho kiÓu cña nã ®èi víi c¸c xe cã cïng c¸c tØ sè truyÒn ë cïng thang c¸c sè truyÒn, − nÕu møc ¸p suÊt ©m cao nhÊt ®¹t ®­îc ë thang 9:. th× xe ®­îc chän ®­îc coi lµ ®¹i diÖn cho kiÓu cña nã chØ ®èi víi c¸c xe cã mét tØ sè truyÒn tæng thÊp h¬n tØ sè truyÒn cña xe thö ë thang 9:., − nÕu møc ¸p suÊt ©m cao nhÊt ®¹t ®­îc ë thang sè ; th× xe ®­îc chän ®­îc coi lµ ®¹i diÖn cho kiÓu cña nã chØ ®èi víi c¸c xe cã mét tØ sè truyÒn tæng cao h¬n tØ sè truyÒn cña xe thö ë thang sè ;. Tuy nhiªn xe ®ã còng chØ ®­îc ®¹i diÖn cho kiÓu cña nã nÕu, theo ®Ò nghÞ cña ng­êi xin thö xe, c¸c phÐp thö ®­îc thùc hiÖn thªm ë nhiÒu tØ sè truyÒn vµ møc ¸p suÊt ©m cao nhÊt ®¹t ®­îc ë tØ sè truyÒn cao nhÊt ®­îc thö. 1_i_' "N>%lm%7Gg>%lBF%f@V4%fy%;KAK%f@V4%2 Trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp, ph¶i lo¹i trõ c¸c vÞ trÝ lùa chän ®Æc biÖt cña bé chän chÕ ®é dµnh cho chuyÓn ®éng chËm, ®ç hoÆc phanh xe. 1_i_'_*%%%wMF%aR%Ab%7M5C 1_i_'_*_*%%%!R>%7M%PU5%7]J%74p;%A<z Xe ph¶i ch¹y tiÕp cËn ®­êng th¼ng AA ë tèc ®é kh«ng ®æi t­¬ng ®­¬ng víi møc thÊp h¬n trong c¸c tèc ®é sau ®©y víi sai sè ± 1 km/h; trong c¸c tr­êng hîp th«ng sè ®iÒu khiÓn lµ tèc ®é ®éng c¬, sai sè ph¶i lµ gi¸ trÞ lín h¬n trong hai gi¸ trÞ sau: ± 2 % hoÆc ± 50 vßng/phót: a) 50 km/h, b) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 3/4 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬. Tuy nhiªn nÕu viÖc vÒ sè 1 x¶y ra trong khi thö, tèc ®é m«t« ®ã cã thÓ ®­îc t¨ng lªn tíi tèc ®é lín nhÊt lµ 60 km/h ®Ó tr¸nh sù vÒ sè. 1_i_'_*_(%%%"<=5%A‚%aR%AO9r`5 PhÐp thö ph¶i ®­îc thùc hiÖn víi bé chän chÕ ®é b»ng tay ë vÞ trÝ cao nhÊt. NÕu x¶y ra sù tù ®éng vÒ sè 1, phÐp thö ph¶i bÞ lo¹i. NÕu x¶y ra sù tù ®éng vÒ sè thÊp h¬n sè cao nhÊt 1 hoÆc 2 cÊp, bé chän chÕ ®é ph¶i ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ cao nhÊt ®Ó cho phÐp viÖc thö ®­îc thùc hiÖn mµ kh«ng x¶y ra sù vÒ sè tù ®éng. NÕu mét hép sè kiÓu ®iÖn tö kh«ng thÓ thö ®­îc, mét ch­¬ng tr×nh ph¶i ®­îc thiÕt lËp vµ sö dông ®Ó phßng ngõa sù vÒ sè mµ sè ®ã Ýt ®­îc sö dông khi ch¹y trong thµnh phè. 1_i_'_(%%%%nKAK%>6%<MF%aR%74`9%P<4p5%L5C%AJr 1_i_'_(_*%%%!R>%7M%PU5%7]J%74p;%A<z Xe ph¶i ch¹y tiÕp cËn ®­êng th¼ng AA ë tèc ®é kh«ng ®æi t­¬ng ®­¬ng víi møc thÊp h¬n trong c¸c tèc ®é sau ®©y víi sai sè ± 1 km/h; trong c¸c tr­êng hîp th«ng sè ®iÒu khiÓn lµ tèc ®é ®éng c¬, sai sè ph¶i lµ gi¸ trÞ lín h¬n trong hai gi¸ trÞ sau: ± 2 % hoÆc ± 50 vßng/phót): TCVN 6552 : 1999 13 a) 50 km/h, b) tèc ®é xe t­¬ng øng víi 3/4 tèc ®é danh ®Þnh 8 cña ®éng c¬. 1_i_'_(_(%%%"<=5%A‚%aR%AO9r`5 M«t«, dï dung tÝch xi lanh ®éng c¬ b»ng bao nhiªu, mµ hép sè cña nã cã kh«ng qu¸ bèn sè, ph¶i ®­îc thö ë sè hai víi ngo¹i lÖ sau ®©y. NÕu trong khi thö ë sè hai, tèc ®é ®éng c¬ khi xe tíi ®­êng th¼ng BB lín h¬n 8 th× phÐp thö chØ ®­îc thùc hiÖn ë sè ba. C¸c m«t« cã hép sè víi n¨m sè trë lªn ph¶i ®­îc thö ë c¸c sè sau ®©y. a) M«t« cã dung tÝch xi lanh ®éng c¬ kh«ng qu¸ 175 cm3 chØ ®­îc phÐp thö mét lÇn ë sè ba. b) M«t« cã dung tÝch xi lanh ®éng c¬ lín h¬n 175 cm3 ph¶i ®­îc thö ë sè hai vµ sau ®ã ë sè ba. c) NÕu, trong khi thö ë sè hai, tèc ®é ®éng c¬ khi xe tíi ®­êng th¼ng BB v­ît qu¸ 8 th× phÐp thö chØ ®­îc thùc hiÖn ë sè ba. 1_i_'_0%%%"N>% M«t« kh«ng cã c¬ cÊu chän chÕ ®é b»ng tay ph¶i ch¹y ®Õn ®­êng th¼ng AA ë nh÷ng tèc ®é kh«ng ®æi kh¸c nhau: 30 km/h, 40 km/h, 50 km/h, hoÆc ë tèc ®é b»ng 3/4 tèc ®é lín nhÊt cña xe theo quy ®Þnh cña nhµ s¶n xuÊt nÕu gi¸ trÞ nµy thÊp h¬n. Gi¸ trÞ ®Ó b¸o c¸o cuèi cïng lµ gi¸ trÞ ®­îc x¸c ®Þnh trong 8.5 1_'%%%![5%7]5N@ Møc ¸p suÊt ©m lín nhÊt theo ®Æc tÝnh tÇn sè A ®­îc chØ b¸o trong tõng lÇn ®i qua cña xe trªn ®äan ®­êng thö n»m gi÷a hai ®­êng th¼ng AA vµ BB (xem h×nh 1) ph¶i ®­îc ghi l¹i. NÕu thÊy cã mét ®Ønh ©m râ rµng lµ kh«ng phï hîp víi møc ¸p suÊt ©m chung quan s¸t ®­îc, phÐp ®o ®ã ph¶i bÞ lo¹i. Nh÷ng kÕt qu¶ ®o ®­îc coi lµ ®óng khi chªnh lÖch cña 4 lÇn ®o liªn tiÕp ë mçi bªn cña xe n»m trong kho¶ng 2 dB. Ng­îc l¹i, ph¶i ch¹y thö bæ sung cho tíi khi chªnh lÖch cña 4 phÐp ®o liªn tiÕp ë mét bªn nµo ®ã cña xe n»m trong kho¶ng 2 dB. Chó thÝch − Kho¶ng xª dÞch cña c¸c kÕt qu¶ ®o gi÷a c¸c lÇn ch¹y cã thÓ gi¶m nÕu cã 1 phót chê ®îi, ë tèc ®é kh«ng t¶i vµ sè trung gian, gi÷a c¸c lÇn ch¹y thö. TÝnh trung b×nh céng c¸c kÕt qu¶ ®o cho riªng mçi bªn xe. Trong 2 kÕt qu¶ trung b×nh céng cña mçi bªn xe, kÕt qu¶ nµo cao h¬n ®­îc lÊy lµm kÕt qu¶ trung gian. Gi¸ trÞ ®Ó b¸o c¸o cuèi cïng ®èi víi xe thö lµ nh­ d­íi ®©y. a) §èi víi xe lo¹i M1, N1, vµ L3 ®Õn L5, ®­îc thö ë mét sè: kÕt qu¶ trung gian. b) §èi víi xe lo¹i M1, N1, vµ L3 ®Õn L5, ®­îc thö ë hai sè: trung b×nh céng cña c¸c kÕt qu¶ trung gian ®èi víi mçi sè. TCVN 6552 : 1999 14 c) §èi víi xe kh«ng thuéc lo¹i M1, N1, vµ L3 ®Õn L5, ®­îc thö ë nhiÒu sè: kÕt qu¶ trung gian cao nhÊt trong c¸c thang sè truyÒn ®­îc thö. d) §èi víi xe thuéc tÊt c¶ c¸c lo¹i xe, ®­îc thö ë nhiÒu tèc ®é: kÕt qu¶ trung gian cao nhÊt. 1_&%%%?M%PjJ%F<ƒF%7@ KÕt qu¶ cña c¸c phÐp ®o ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi Tiªu chuÈn nµy chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu. C¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc tÝnh truyÒn ®éng cña xe, lµm thay ®æi ®é ån cña lèp xe, vµ g©y nhiÔu ®èi víi ®­êng truyÒn ©m thanh. H¬n n÷a viÖc sö dông bÒ mÆt thö b»ng nhùa ®­êng theo quy ®Þnh trong ISO 10844 ®· lµm gi¶m ®i, nh­ng kh«ng lo¹i trõ nh÷ng kh¸c nhau hay gÆp ph¶i tõ c¸c bªn kh¸c nhau cña xe. C¸c phÐp thö cña mét xe ë cïng mét bªn xe, trong c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu t­¬ng tù sÏ cho nh÷ng kÕt qu¶ vÒ ®é ån cã ®é chªnh lÖch nhau n»m trong kho¶ng ± 1dB. Tuy nhiªn, viÖc thö trªn toµn bé thang nhiÖt ®é vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ giã theo tiªu chuÈn nµy cã thÓ dÉn ®Õn sù kh¸c nhau lín h¬n. Tiªu chuÈn nµy khuyÕn khÝch viÖc bæ sung ®­îc thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr­êng ®Ó hiÓu râ h¬n ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè nµy ®èi víi phÐp ®o vµ ®­a ra ®­îc mét sè kiÕn nghÞ ®Ó gi¶m nh÷ng biÕn ®æi ®ã. H·y tham kh¶o phô lôc A ®Ó cã thªm c¸c th«ng tin chi tiÕt. +%%%„N@%>N@%PBA%d9e B¸o c¸o kÕt qu¶ ph¶i bao gåm nh÷ng th«ng tin sau ®©y: a) trÝch dÉn tiªu chuÈn nµy; b) c¸c chi tiÕt vÒ ®Þa ®iÓm thö, h­íng cña ®Þa ®iÓm thö, c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt gåm tèc ®é giã vµ nhiÖt ®é kh«ng khÝ; h­íng giã, ¸p suÊt kh«ng khÝ, ®é Èm vµ nhiÖt ®é bÒ mÆt ®­êng thö lµ nh÷ng th«ng sè ®o tïy chän nh­ng còng nªn ghi l¹i nÕu cã s½n; c) kiÓu cña thiÕt bÞ ®o gåm c¶ mµng ch¾n giã; d) møc ån nÒn ®iÓn h×nh theo ®Æc tÝnh tÇn sè A; e) sè khung, sè ®éng c¬, bé truyÒn cña nã gåm c¸c tØ sè truyÒn, kÝch th­íc vµ kiÓu lèp, ¸p suÊt lèp, ®é s©u tal«ng lèp ( chiÒu cao hoa lèp), khèi l­îng vµ chiÒu dµi cña xe; f) c¸c sè truyÒn vµ tØ sè truyÒn ®­îc dïng trong khi thö; g) tèc ®é xe vµ tèc ®é ®éng c¬ lóc b¾t ®Çu t¨ng tèc ®é, vµ vÞ trÝ lóc b¾t ®Çu t¨ng tèc ®é; h) tèc ®é xe vµ ®éng c¬ lóc kÕt thóc t¨ng tèc ®é; i) trang bÞ phô cña xe, khi cÇn nªu c¶ c¸c ®iÒu kiÖn vËn hµnh nã; j) tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ ®é ån ®Æc tÝnh A ®­îc ®o, liÖt kª theo tõng bªn xe vµ theo h­íng chuyÓn ®éng cña xe trªn b·i thö; TCVN 6552 : 1999 15 S%… (tham kh¶o) ?M%PjJ%F<ƒF%7@ Tiªu chuÈn nµy ®· ®­îc söa ®æi, trong sù liªn quan tíi ISO 362: 199