Tăng cường khả năng đào tạo công nhân kỹ thuật tại trường cao đẳng công nghiệp Hà Nội

Jica – hic, dù ¸n t¨ng c−êng kh¶ n¨ng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt Tr−êng cao ®¼ng c«ng nghiÖp hµ néi Ban gia c«ng kim lo¹i tÊm Thùc hµnh Hμn khÝ TËp II Hµ néi th¸ng 2 n¨m 2003 Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp I 1 Lêi Nãi §Çu Khoa häc vµ c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Chóng ta cÇn cung cÊp khoa häc c«ng nghÖ cho c«ng nh©n trÎ, nh÷ng ng−êi mong muèn ®−îc häc tËp vµ nghiªn cøu ®Ó tiÕp tôc sù nghiÖp ph¸t triÓn nÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam. §Ó ®¸p øng nhu cÇu trªn, Dù ¸n “T¨ng c−êng Kh¶ n¨ng §µo t¹o C«ng nh©n kü thuËt t¹i tr−êng Cao ®¼ng C«ng nghiÖp Hµ Néi” ®· ®−îc thµnh lËp vµ b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ ngµy 1 th¸ng 4 n¨m 2000 theo tho¶ thuËn hîp t¸c kü thuËt gi÷a hai chÝnh phñ ViÖt Nam vµ NhËt B¶n. §©y lµ dù ¸n hîp t¸c kü thuËt vÒ d¹y nghÒ trªn 3 lÜnh vùc: Gia c«ng kim lo¹i tÊm, ®iÒu khiÓn ®iÖn vµ gia c«ng c¬ khÝ. Cuèn gi¸o tr×nh “Thùc hµnh hµn khÝ – tËp II” ®−îc viÕt víi sù hç trî cña chuyªn gia NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Dù ¸n. Gi¸o tr×nh nµy ®−a ra c¸c ý t−ëng ®Ó nghiªn cøu mét c¸ch rÊt hiÖu qu¶ vÒ c«ng nghÖ hµn, c¾t khÝ trong lÜnh vùc gia c«ng kim lo¹i tÊm cho c¶ gi¸o viªn d¹y nghÒ vµ häc viªn. Néi dung gi¸o tr×nh cßn ®−a ra nhiÒu bµi häc thùc hµnh hµn khÝ ë møc ®é n©ng cao, kü thuËt c¾t khÝ thñ c«ng vµ tù ®éng rÊt bæ Ých vµ hiÖu qu¶ cho häc viªn. Chóng t«i hy väng cuèn gi¸o tr×nh nµy sÏ ®−îc sö dông h÷u Ých trong viÖc ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nghÒ cña häc viªn t¹i m«i tr−êng lµm viÖc c«ng nghiÖp ®Ých thùc. Ngµy 24 th¸ng 02 n¨m 2003 Dù ¸n JICA-HIC Ban gia c«ng kim lo¹i tÊm Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp 1 2 Môc lôc 1. H×nh thµnh mèi hµn ®øng trªn mÆt ph¼ng…………………………………….3 2. Hµn ®øng gi¸p mèi……………………………………………………………7 3. Hµn ®øng mèi hµn gãc………………………………………………………16 4. H×nh thµnh ®−êng hµn trªn mÆt ph¼ng ë vÞ trÝ ngang………………………..21 5. Hµn ngang gi¸p mèi kh«ng v¸t c¹nh………………………………………...26 6. Hµn ngang gi¸p mèi v¸t c¹nh ch÷ V cã khe hë……………………………...32 7. Hµn v¶y ®ång………………………………………………………………...39 8. H×nh thµnh ®−êng hµn trªn mÆt ph¼ng ë vÞ trÝ ngöa........................................44 9. Hµn ngöa gi¸p mèi v¸t mÐp ch÷ V..................................................................48 10. Bµi tËp tæng hîp.............................................................................................53 11. §iÒu chØnh ngän löa c¾t (c¾t thñ c«ng)…………………………………......61 12. C¾t b»ng ph−¬ng ph¸p thñ c«ng……………………………………………66 13. VËn hµnh thiÕt bÞ c¾t khÝ tù ®éng…………………………………………...71 14. C¾t khÝ tù ®éng……………………………………………………………..76 Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 3 bμi 1: h×nh thμnh mèi hμn ®øng trªn mÆt ph¼ng Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn ®øng trªn mÆt ph¼ng. VËt liÖu: - KhÝ acetylen. - KhÝ «xi. - ThÐp tÊm ( 2,0 x 150 x150 )mm. - Que hµn φ1,6 (hoÆc φ 2,0). ThiÕt bi, dông cô: - Bé thiÕt bÞ hµn khÝ. - Bé dông cô. - Bé b¶o hé lao ®éng. 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 4 - C¾t ph«i theo kÝch th−íc cho tr−íc ( 2,0 x 150 x 150) mm, n¾n ph¼ng vµ lµm s¹ch bÒ mÆt hµn. 2. T− thÕ khi hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. - CÇm má hµn sao cho phÇn th©n má hµn th¼ng ®øng. 3. TiÕn hµnh hµn. - §iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc 1,5 kg/cm2 vµ khÝ acetylen ë møc 0,2 kg/cm2. - Sö dông bÐp hµn sè 70. - Më van khÝ, måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh víi chiÒu dµi nh©n ngän löa tõ (5 ~ 6) mm. - Ph−¬ng ph¸p hµn gièng nh− hµn ®−êng hµn trªn mÆt ph¼ng ë vÞ trÝ sÊp. - §iÒu chØnh sao cho gãc ®é cña má hµn t¹o víi h−íng ng−îc h−íng hµn mét gãc kho¶ng 600 vµ que hµn phô t¹o víi h−íng hµn mét gãc kho¶ng 450. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 5 - Khi hµn kh«ng dao ®éng ngang (c¶ má hµn vµ que hµn). - Hµn mèi hµn máng. - Chó ý tr¸nh kh«ng ®Ó cho vËt hµn bÞ thñng hoÆc bÓ hµn ch¶y xuèng d−íi. 4. KiÓm tra. KiÓm tra c¸c yÕu tè sau: - Sù th¼ng cña mèi hµn. - H×nh d¹ng v¶y hµn. - ChiÒu réng mèi hµn vµ chiÒu cao phÇn ®¾p. - KhuyÕt c¹nh vµ ch¶y xÖ. - Rç. - Ch¸y thñng. - DÊu hiÖu cña nhiÖt phÝa sau mèi hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 6 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu chiÒu cao phÇn ®¾p Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç §é th¼ng cña mèi hµn Hµn H×nh d¹ng mèi hµn Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian thùc hiÖn Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 7 Bμi 2: Hμn ®øng gi¸p mèi Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn gi¸p mèi kh«ng v¸t c¹nh, kh«ng cã khe hë ë vÞ trÝ ®øng. VËt liÖu: - KhÝ acetylen. - KhÝ «xi. - ThÐp tÊm (1,6 x 100 x 200)mm: 2 tÊm. - Que hµn φ1,6. ThiÕt bÞ, dông cô: - Bé b¶o hé lao ®éng. - ThiÕt bÞ hµn khÝ. - Bé dông cô hµn. - §å g¸ hµn ®øng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 8 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - C¾t ph«i vµ n¾n ph¼ng. - Lµm s¹ch c¹nh hµn vµ bÒ mÆt hai tÊm ph«i. 2. Hµn ®Ýnh. - §iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc 1 kg/cm2 vµ khÝ acetylen ë møc 0,2 kg/cm2. - Sö dông bÐp hµn sè 50. - Më van khÝ, måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh víi chiÒu dµi nh©n ngän löa tõ (5 ~ 6) mm. - §Æt hai tÊm ph«i lªn mÆt ph¼ng, hiÖu chØnh cho hai ph«i s¸t nhau (kh«ng cã khe hë), tiÕn hµnh hµn ®Ýnh t¹i 4 ®iÓm nh− h×nh vÏ. Mèi ghÐp hμn Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 9 3. T− thÕ hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. - CÇm má hµn sao cho phÇn th©n má hµn th¼ng ®øng. Hμn ®Ýnh Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 10 4. TiÕn hµnh hµn. - Ph−¬ng ph¸p hµn gièng nh− khi hµn ®−êng hµn trªn mÆt ph¼ng. - §iÒu chØnh sao cho gãc ®é cña nh©n ngän löa (má hµn) t¹o víi h−íng ng−îc h−íng hµn mét gãc kho¶ng 750 vµ que hµn phô t¹o víi h−íng hµn mét gãc kho¶ng 450. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 11 - Khi hµn kh«ng dao ®éng ngang (c¶ má hµn vµ que hµn). - Trong qu¸ tr×nh hµn quan s¸t sù nãng ch¶y ®Òu cña c¶ hai c¹nh hµn. - VÞ trÝ chÜa cña ngän löa hµn lµ vµo gi÷a khe cña mèi ghÐp hµn, ®ång thêi ®iÒu chØnh cho gãc ®é cña má hµn t¹o víi bÒ mÆt cña vËt hµn ë hai bªn ®−êng hµn mét gãc 900 (h×nh vÏ). VÞ trÝ chÜa cña ngän löa hμn §óng Sai Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 12 5. Hµn mÆt sau. - Lµm s¹ch ®−êng hµn vµ kiÓm tra. - TiÕp tôc l¾p vËt hµn lªn ®å g¸. - Hµn mÆt sau t−¬ng tù nh− khi hµn mÆt tr−íc. - Lµm s¹ch vµ kiÓm tra (t−¬ng tù nh− khi kiÓm tra mèi hµn trªn mÆt ph¼ng). 6. LuyÖn tËp. C¾t ph«i c¸ch mÐp cña ®−êng hµn kho¶ng 10 mm, n¾n ph¼ng ph«i råi tiÕp tôc ®Ýnh vµ hµn nh− trªn. 7. Mét sè chó ý trong qu¸ tr×nh hµn. Trong tr−êng hîp mèi hµn cã hiÖn t−îng bÞ ch¶y xÖ do nhiÖt ®é cña bÓ hµn lín hoÆc do sö dông bÐp hµn qu¸ lín ta ph¶i tiÕn hµnh gi¶m bít nhiÖt cho bÓ hµn b»ng c¸ch ®−a ngän löa hµn ra xa bÓ hµn mét l¸t nh−ng bÓ hµn vÉn ph¶i ®−îc b¶o vÖ bëi ngän löa hµn, sau ®ã l¹i tiÕp tôc hµn. §Ó thùc hiÖn kü thuËt nµy ta tiÕn hµnh lµm nh− sau: §Çu tiªn ta ®−a ngän löa tõ vÞ trÝ 1 nhanh ra vÞ trÝ 2 ®Ó gi¶m nhiÖt cho bÓ hµn, sau ®ã l¹i ®−a má hµn vÒ vÞ trÝ 3 ®ång thêi ®−a que hµn phô vµo bÓ hµn, tiÕp theo nhÊc que hµn phô ra khái bÓ hµn ®ång thêi l¹i ®−a ngän löa hµn ra vÞ trÝ 2, vµ cø nh− vËy hµn cho ®Õn khi kÕt thóc ®−êng hµn. VÞ trÝ c¾t Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 13 Nãi chung, viÖc di chuyÓn má hµn ra, vµo khái bÓ hµn sÏ lµ nguyªn nh©n lµm cho kh«ng khÝ xung quanh bÓ hµn bÞ x¸o trén vµ hËu qu¶ lµ sÏ lµm cho chÊt l−îng cña mèi hµn bÞ gi¶m. V× vËy tèt nhÊt lµ gi÷ cho kho¶ng c¸ch gi÷a vÞ trÝ 1 vµ vÞ trÝ 2 nhá h¬n 5 mm ®ång thêi kh«ng ®−a que hµn phô ra khái khu vùc b¶o vÖ cña ngän löa hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 14 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu chiÒu cao phÇn ®¾p Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Mèi hµn Bªn ngoµi mèi hµn Mèi hµn th¼ng vµ ®óng vÞ trÝ Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian thùc hiÖn Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 15 BμI 3: hμn ®øng mèi hμn gãc Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn mèi hµn gãc ë vÞ trÝ ®øng. VËt liÖu: - KhÝ axªtylen. - KhÝ « xy. - ThÐp tÊm (3 x 30 x 150) mm: 1tÊm, (3 x 60 x 150) mm: 1 tÊm. - Que hµn phô φ 2,0 . Dông cô vµ thiÕt bÞ: - Bé dông cô hµn. - Bé b¶o hé lao ®éng. - Bé thiÕt bÞ hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 16 1.C«ng t¸c chuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - C¾t ph«i vµ n¾n ph¼ng. - Lµm s¹ch c¹nh hµn vµ bÒ mÆt hai tÊm ph«i. 2. Hµn ®Ýnh. - §Æt ph«i lªn ®å g¸, kÑp chÆt (hoÆc lÊy thÐp gãc lµm chuÈn dïng k×m chÕt kÑp chÆt). - Më van khÝ vµ ®iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc 2,0 kg/cm2 vµ khÝ acªtylen ë møc 0,25 kg/cm2. - Måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh. - §Ýnh hai ®iÓm ch¾c ch¾n ë hai ®Çu. - Th¸o ph«i, n¾n söa vµ hiÖu chØnh gãc. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 17 3. T− thÕ hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. - CÇm má hµn sao cho phÇn th©n má hµn lµ th¼ng ®øng. 4. TiÕn hµnh hµn. - Sö sdông bÐp hµn sè 70 hoÆc 100. - Måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh. - §iÒu chØnh sao cho gãc ®é cña nh©n ngän löa (má hµn) t¹o víi h−íng ng−îc h−íng hµn mét gãc kho¶ng 750 ®ång thêi t¹o víi bÒ mÆt cña kim lo¹i ë hai bªn ®−êng hµn mét gãc nh− nhau vµ que hµn phô t¹o víi h−íng hµn mét gãc kho¶ng 450. - VÞ trÝ chÜa cña ngän löa hµn vµo gi÷a khe cña mèi ghÐp hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 18 - Trong qu¸ tr×nh hµn quan s¸t sù nãng ch¶y ®Òu cña c¶ hai c¹nh hµn vµ bÓ hµn, tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tèc ®é hµn hîp lý. NÕu thÊy cã hiÖn t−îng bÞ qu¸ nhiÖt ph¶i tiÕn hµnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh»m gi¶m l−îng nhiÖt cung cÊp vµo bÓ hµn tr¸nh hiÖn t−îng ch¶y xÖ hoÆc ch¸y thñng. 5. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra. + Lµm s¹ch toµn bé ®−êng hµn vµ vËt hµn. + TiÕn hµn kiÓm tra c¸c yÕu tè sau: - H×nh d¹ng v¶y hµn. - Sù ®ång ®Òu cña chiÒu réng mèi hµn vµ hai c¹nh hµn. - KhuyÕt c¹nh vµ ch¶y xÖ. - Rç. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 19 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu cña hai c¹nh hµn Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Mèi hµn Bªn ngoµi mèi hµn Mèi hµn th¼ng vµ ®óng vÞ trÝ Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian thùc hiÖn Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 20 Bμi 4: H×nh thμnh ®−êng hμn trªn mÆt ph¼ng ë vÞ trÝ ngang Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng t¹o ®−êng hµn trªn mÆt ph¼ng ë vÞ trÝ ngang. VËt liÖu: - KhÝ axªtylen. - KhÝ « xy. - ThÐp tÊm (3 x 125 x 150) mm. - Que hµn phô φ 2,0 . Dông cô vµ thiÕt bÞ: - Bé dông cô hµn. - Bé b¶o hé lao ®éng. - Bé thiÕt bÞ hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 21 1. C«ng viÖc chuÈn bÞ - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - Dïng phÊn v¹ch c¸c ®−êng th¼ng song song vµ c¸ch ®Òu trªn bÒ mÆt vËt hµn. 2. T− thÕ hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ ngang vµ th¼ng ®øng. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 22 - Ngåi ®èi diÖn víi bÒ mÆt vËt hµn, tay ph¶i cÇm má hµn. 3. TiÕn hµnh hµn. - Sö dông bÐp hµn sè 70 hoÆc 100. - §iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc 2,0 kg/ cm2 vµ khÝ acªtylen ë møc 0,25 kg/ cm2. - Måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh. - Gi÷ má hµn nghiªng mét gãc kho¶ng 400 so víi h−íng ng−îc h−íng hµn, nh©n ngän löa c¸ch bÒ mÆt vËt hµn tõ (2~3) mm, má hµn vµ que hµn vu«ng gãc víi nhau. - Gi÷ má hµn t¹i ®iÓm ®Çu cña ®−êng hµn cho ®Õn khi kim lo¹i cña vËt hµn nãng ch¶y t¹o bÓ hµn cã kÝch th−íc kho¶ng (6~8) mm, tiÕn hµnh ®−a que hµn phô vµo bÓ hµn, khi que hµn nãng ch¶y nhÊc que hµn ra khái bÓ hµn (c¸ch bÓ hµn kho¶ng 6 mm) vµ tiÕn hµnh di chuyÓn má hµn. TiÕp tôc lÆp l¹i thao t¸c trªn cho ®Õn hÕt ®−êng hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 23 ♦ Chó ý: Trong qu¸ tr×nh hµn ph¶i th−êng xuyªn quan s¸t bÓ hµn, nÕu cã hiÖn t−îng kim lo¹i ch¶y xÖ do l−îng nhiÖt cung cÊp vµo bÓ hµn qu¸ lín ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m bít l−îng nhiÖt cña bÓ hµn t−¬ng tù nh− khi hµn leo. 4. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra + Lµm s¹ch toµn bé ®−êng hµn vµ vËt hµn. + TiÕn hµnh kiÓm tra c¸c yÕu tè sau: - §é th¼ng cña mèi hµn. - H×nh d¹ng v¶y hµn. - ChiÒu réng mèi hµn vµ chiÒu cao phÇn ®¾p. - KhuyÕt c¹nh vµ ch¶y xÖ. - Rç. - Ch¸y thñng. - DÊu hiÖu cña nhiÖt ë phÝa sau mèi hµn. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 24 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu chiÒu cao phÇn ®¾p Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç Ch¸y thñng DÊu hiÖu nhiÖt ë phÝa sau mèi hµn Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Mèi hµn Bªn ngoµi mèi hµn Mèi hµn th¼ng vµ ®óng vÞ trÝ Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian thùc hiÖn Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 25 BμI 5: hμn ngang gi¸p mèi kh«ng v¸t c¹nh Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn ngang gi¸p mèi kh«ng v¸t c¹nh. VËt liÖu: - ThÐp tÊm (2,0 x 100 x 100) mm, sè l−îng 2 tÊm. - Que hµn phô φ 1,6 (hoÆc φ 2,0). - KhÝ acetylen. - KhÝ «xi. ThiÕt bÞ, dông cô: - ThiÕt bÞ hµn khÝ. - Bé dông cô hµn. - §å g¸ hµn ngang. - Bé b¶o hé lao ®éng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 26 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - C¾t ph«i vµ n¾n ph¼ng. - Lµm s¹ch c¹nh hµn vµ bÒ mÆt hai tÊm ph«i. 2. Hµn ®Ýnh. - §iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc 1,5 kg/cm2 vµ khÝ acetylen ë møc 0,25 kg/cm2. - Sö dông bÐp hµn sè 70. - Më van khÝ, måi löa vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh víi chiÒu dµi nh©n ngän löa tõ (5 ~ 6) mm. Mèi ghÐp hμn Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 27 - §Æt hai tÊm ph«i lªn mÆt ph¼ng, ®iÒu chØnh cho hai ph«i s¸t nhau (kh«ng cã khe hë), tiÕn hµnh hµn ®Ýnh t¹i 4 ®iÓm nh− h×nh vÏ. 3. T− thÕ hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng, ®−êng hµn n»m ngang. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. - Ngåi ®èi diÖn víi bÒ mÆt vËt hµn, tay ph¶i cÇm má hµn. Hμn ®Ýnh Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 28 4. TiÕn hµnh hµn. - Måi löa vµ ®iÒu chØnh ngän löa. - Gi÷ má hµn nghiªng mét gãc kho¶ng 450 so víi h−íng ng−îc víi h−íng hµn, nh©n ngän löa c¸ch bÒ mÆt vËt hµn tõ (2~3) mm, má hµn vµ que hµn vu«ng gãc víi nhau. - Gi÷ má hµn t¹i ®iÓm ®Çu cña ®−êng hµn cho ®Õn khi kim lo¹i cña vËt hµn nãng ch¶y t¹o bÓ hµn cã kÝch th−íc kho¶ng (6~8) mm, tiÕn hµnh ®−a que hµn phô vµo bÓ hµn, khi que hµn nãng ch¶y nhÊc que hµn ra khái bÓ hµn (c¸ch bÓ hµn kho¶ng 6 mm) vµ tiÕn hµnh di chuyÓn má hµn. TiÕp tôc lÆp l¹i thao t¸c trªn cho ®Õn hÕt ®−êng hµn. - Trong qu¸ tr×nh hµn th−êng xuyªn quan s¸t bÓ hµn vµ sù nãng ch¶y cña hai c¹nh hµn, ®iÒu chØnh tèc ®é hµn hîp lý vµ vÞ trÝ bÓ hµn vµo ®óng vÞ trÝ mèi ghÐp. Nªó cã hiÖn t−îng qu¸ nhiÖt ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 29 gi¶m l−îng nhiÖt cung cÊp vµo bÓ hµn tr¸nh cho mèi hµn bÞ ch¶y xÖ hoÆc ch¸y thñng (t−¬ng tù nh− khi hµn leo). 5. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra. + Lµm s¹ch toµn bé ®−êng hµn vµ vËt hµn. + TiÕn hµnh kiÓm tra c¸c yÕu tè sau: - §é th¼ng cña mèi hµn. - H×nh d¹ng v¶y hµn. - ChiÒu réng mèi hµn vµ chiÒu cao phÇn ®¾p. - KhuyÕt c¹nh vµ ch¶y xÖ. - Rç. - Ch¸y thñng. 6. TiÕp tôc luyÖn tËp. C¾t ph«i c¸ch mÐp cña ®−êng hµn kho¶ng 10 mm, n¾n ph¼ng ph«i råi ®Ýnh vµ hµn nh− trªn. VÞ trÝ c¾t Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 30 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu chiÒu cao phÇn ®¾p Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç Ch¸y thñng Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Mèi hµn Bªn ngoµi mèi hµn Mèi hµn th¼ng vµ ®óng vÞ trÝ Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian thùc hiÖn Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 31 BμI 6: hμn ngang gi¸p mèi v¸t mÐp V cã khe hë Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn ngang gi¸p mèi v¸t mÐp V cã khe hë. VËt liÖu: - ThÐp tÊm (3,2 x 100 x 150) mm, sè l−îng:2 tÊm. - Que hµn phô φ 3,2; φ 2,0. - KhÝ acetylen. - KhÝ «xi. ThiÕt bÞ, dông cô: - ThiÕt bÞ hµn khÝ. - Bé dông cô hµn. - §å g¸ hµn ngang. - Bé b¶o hé lao ®éng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 32 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - C¾t vµ n¾n ph¼ng ph«i. - Dïng dòa v¸t mÐp ph«i kiÓu ch÷ V nh− h×nh vÏ. - Lµm s¹ch dÇu, s¬n vµ gØ trªn c¹nh hµn b»ng bµn ch¶i hoÆc giÊy r¸p. 2. Hµn ®Ýnh. - §Æt hai tÊm ph«i trªn mÆt ph¼ng (khe hë kho¶ng 2 mm), dïng ®å g¸ kÑp chÆt. - Sö dông bÐp hµn sè 70 hoÆc 100. - §iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ «xi ë møc (2 ~ 3) kg/cm2 vµ ¸p suÊt khÝ acetylen ë møc (0,2 ~ 0,3) kg/cm2. - Måi löa, ®iÒu chØnh l−u l−îng khÝ ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh. - Hµn ®Ýnh hai ®Çu víi chiÒu dµi mèi ®Ýnh tõ (3 ~ 4) mm. - HiÖu chØnh hai tÊm ph«i t¹o gãc bï biÕn d¹ng kho¶ng tõ 20 ~30. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 33 3. T− thÕ hµn. - L¾p vËt hµn lªn ®å g¸ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng, ®−êng hµn n»m ngang. - §Ó c¸c èng dÉn khÝ ë bªn c¹nh sao cho khi di chuyÓn má hµn kh«ng bÞ v−íng vµ ¶nh h−ëng. - Ngåi ®èi diÖn víi bÒ mÆt vËt hµn, tay ph¶i cÇm má hµn. Gãc bï biÕn d¹ng Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 34 4. TiÕn hµnh hµn líp 1. - Måi löa vµ ®iÒu chØnh l−u l−îng khÝ ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh. - Gi÷ má hµn nghiªng mét gãc kho¶ng 500 ~ 600 so víi h−íng ng−îc víi h−íng hµn ®ång thêi t¹o víi mÆt ph¼ng phÝa d−íi mét gãc kho¶ng 700~800, nh©n ngän löa c¸ch bÒ mÆt vËt hµn tõ (2~3) mm, que hµn t¹o mét gãc kho¶ng 400 so víi h−íng hµn. - B¾t ®Çu hµn tõ mÐp ph¶i cña ®−êng hµn, di chuyÓn ®Òu má hµn theo h×nh b¸n nguyÖt hoÆc ®i th¼ng. - Trong qu¸ tr×nh hµn th−êng xuyªn quan s¸t bÓ hµn, ®iÒu chØnh tèc ®é hµn hîp lý, t¹o lç khuyÕt ë phÇn ®Çu cña bÓ hµn ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n mèi hµn låi phÝa sau. - §Ó kh¾c phôc hiÖn t−îng kim lo¹i láng cã xu h−íng ch¶y xuèng d−íi ta h−íng ngän löa vµo c¹nh hµn phÝa d−íi l©u h¬n, nh−ng kh«ng ®−îc ®Ó kim lo¹i ch¶y nhá giät. - Hµn líp 1 h¬i lâm víi chiÒu cao kho¶ng b»ng 2/3 chiÒu cao mèi ghÐp. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 35 5. Hµn líp 2. - Lµm s¹ch vµ kiÓm tra líp 1. - TiÕn hµnh hµn líp 2 víi c¸c gãc hµn t−¬ng tù. - Hµn theo chiÒu ng−îc l¹i. - Khi hµn dao ®éng ngang má hµn vµ que hµn theo kiÓu so le. - Hµn líp 2 réng h¬n mÐp hµn kho¶ng 1,5 mm, ®ång thêi cao h¬n bÒ mÆt vËt hµn kho¶ng (1~2) mm. Lç khuyÕt Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 36 5. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra. + Lµm s¹ch toµn bé ®−êng hµn vµ vËt hµn. + TiÕn hµnh kiÓm tra c¸c yÕu tè sau: - §é th¼ng cña mèi hµn. - H×nh d¹ng v¶y hµn. - ChiÒu réng mèi hµn vµ chiÒu cao phÇn ®¾p. - KhuyÕt c¹nh vµ ch¶y xÖ. - Rç. - Ch¸y thñng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 37 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®ång ®Òu chiÒu réng mèi hµn Sù ®ång ®Òu chiÒu cao phÇn ®¾p Sù ®ång ®Òu h×nh d¹ng bªn ngoµi §iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi mèi hµn KhuyÕt c¹nh Ch¶y xÖ Rç Ch¸y thñng Sù sai lÖch vÒ chiÒu réng mèi hµn Mèi hµn Bªn ngoµi mèi hµn Mèi hµn th¼ng vµ ®óng vÞ trÝ Sù b¾n tãe kim lo¹i Lµm s¹ch Lµm s¹ch mèi hµn vµ bÒ mÆt vËt hµn Lµm s¹ch Thêi gian Thêi gian lµm Tæng ®iÓm §iÓm Tæng sè ®iÓm/sè yÕu tè ®¸nh gi¸ = / = §iÓm Kho¶ng ®iÓm 100 ~ 75 74 ~ 50 49 ~ 25 D−íi 24 M· ®¸nh gi¸ A B C D Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 38 bμi 7: Hμn v¶y ®ång Môc ®Ých: H×nh thµnh kü n¨ng hµn nèi ghÐp kim lo¹i b»ng v¶y ®ång. VËt liÖu: - ThÐp tÊm (2 x 80 x 100) mm. - ThÐp gãc 40 x 40 x 3, L=60. - Que hµn ®ång φ 2,0 x 500. - Thuèc hµn. ThiÕt bÞ, dông cô: - Bé thiÕt bÞ, dông cô hµn khÝ. - Bé dông cô lµm s¹ch (cho hµn khÝ). - Bé b¶o hé lao ®éng. 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ. - ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ, dông cô t−¬ng tù nh− trong bµi sö dông, b¶o d−ìng thiÕt bÞ vµ dông cô hµn khÝ (tËp I). - Lµm s¹ch dÇu, s¬n vµ gØ trªn c¹nh hµn b»ng bµn ch¶i hoÆc giÊy r¸p. - TiÕn hµn hµn ®Ýnh hai ph«i l¹i hoÆc kÑp chÆt ph«i b»ng ®å g¸. Má hμn Que hμn Thuèc hμn Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 39 - Cho n−íc vµo thuèc hµn t¹o mét dung dÞch sÖt. - Dïng chæi l«ng quÐt thuèc hµn lªn bÒ mÆt hµn. 2. Nung nãng vËt hµn. - Dïng bÐp hµn sè 70. - Måi löa cho má hµn vµ ®iÒu chØnh ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh víi nh©n ngän löa dµi tõ (6 ~ 7) mm, gi¶m bít l−îng «xi ®Ó cã ngän löa c¸c bon hãa. - Gi÷ má hµn nghiªng mét gãc kho¶ng 450 so víi bÒ mÆt tÊm kim lo¹i n»m ngang. - Nung nãng vïng hµn b»ng ngän löa c¸c bon hãa, khi nung cÇn nung dÇn dÇn. - Sau khi thuèc hµn ch¶y, ®iÒu chØnh van «xi ®Ó ®−îc ngän löa trung tÝnh, sau ®ã xoay trßn ngän löa xung quanh ®iÓm hµn víi ®−êng kÝnh kho¶ng 20 mm. §å g¸ H−íng hμn ThÐp tÊm ThÐp gãc Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 40 - Gi÷ ngän löa c¸ch bÒ mÆt cña kim lo¹i kho¶ng 5 mm ®Ó cung cÊp nhiÖt cho ®Õn khi tÊm thÐp cã mµu ®á s¸ng (8000C). 3. TiÕn hµnh hµn. - Gi÷ que hµn nghiªng mét gãc kho¶ng 450 so víi bÒ mÆt tÊm kim lo¹i n»m ngang. - Nung nãng ®Çu que hµn vµ nhóng vµo trong thuèc hµn. - Gi÷ que hµn mét lóc cho ®Õn khi thuèc hµn b¸m xung quanh que hµn chuyÓn tõ tr¹ng th¸i láng sang tr¹ng th¸i r¾n vµ sau ®ã l¹i chuyÓn tõ tr¹ng th¸i r¾n sang tr¹ng th¸i láng. ThÐp gãc ThÐp tÊm Kho¶ng 5 mm Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 41 - §−a que hµn vµo vÞ trÝ hµn lµm nãng ch¶y. - NhÊc que hµn ra vµ dïng má hµn nung nãng khu vùc tiÕp theo. - LÆp l¹i c¸c thao t¸c trªn nh− h×nh vÏ. 4. KÕt thóc. Lµm s¹ch c¸c chÊt bÈn trªn bÒ mÆt cña mèi hµn b»ng bµn ch¶i hoÆc dòa. 5. KiÓm tra. - KiÓm tra h×nh d¹ng bªn ngoµi cña v¶y hµn. - KiÓm tra sù cong vªnh cña vËt hµn vµ sù kh«ng ngÊu cña kim lo¹i c¬ b¶n. Thuèc hμn Nung nãng kim lo¹i c¬ b¶n Má hμn VÞ trÝ ®−a que hμn vμo Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 42 ♦ Tham kh¶o: a- Hµn v¶y ®ång. §ång thau lµ hîp kim cña ®ång vµ kÏm, hîp kim cã trªn 35% kÏm th× tÝnh dÎo vµ ®é bÒn kÐo lµ rÊt tèt. b- Thuèc hµn. Víi thuèc hµn r¾n, sö dông borax hoÆc axit boric. c- ThËn träng trong lµm viÖc. ¸p suÊt cña h¬i kÏm lµ cao vµ ë tr¹ng th¸i xèp kÏm bay h¬i rÊt m¹nh. V× vËy viÖc quan s¸t nhiÖt ®é nãng ch¶y cña thuèc hµn lµ rÊt quan träng. Dù ¸n JICA – HIC Hµn khÝ – tËp II 43 phiÕu ®¸nh gi¸ Hä tªn S¶n phÈm sè Ngµy thùc hiÖn Thêi gian thùc hiÖn §¸nh gi¸ Néi dung ®¸nh gi¸ YÕu tè ®¸nh gi¸ M· ®¸nh gi¸ §iÓm Sù ®«ng ®Òu cña kim lo¹i hµn Tæng sè kim