Tài liệu tập huấn Hướng dẫn thực hiện chương trình môn Toán (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)

n; có thể sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm phù hợp với nội dung học và các đối tượng học sinh; tăng cường sử dụng công nghệ thông tin và các phương tiện, thiết bị dạy học hiện đại một cách phù hợp và hiệu quả. 4.3.1.2. Báo cáo viên hướng dẫn học viên đọc Chương trình môn Toán 2018 và Mục VI và Mục VII tài liệu TEXT: Tài liệu tìm hiểu chương trình môn Toán trong Chương trình GDPT 2018. Báo cáo viên hướng dẫn học viên thảo luận những câu hỏi/vấn đề sau: - Hãy phân tích những định hướng chung trong dạy học phát triển năng lực toán học cho HS trong CT môn Toán 2018. Chọn ra một chủ đề trong nội dung kiến thức của một lớp và so sánh, đối chiếu phương pháp dạy học chủ đề đó trong Chương trình môn Toán hiện hành và trong Chương trình môn Toán 2018. - Chọn ra một chủ đề trong nội dung kiến thức của một lớp và đề xuất phương pháp dạy học phát triển năng lực cho HS trong chủ đề đó. 4.3.1.3. Học viên được chia thành các nhóm. Mỗi nhóm lựa chọn đọc 01 trong 02 câu hỏi/vấn đề trên để thảo luận. Các nhóm phân công nhiệm vụ đọc cho mỗi thành viên. Sau đó, trưởng nhóm tổ chức thảo luận trong nhóm về câu hỏi/vấn đề được phân công, tìm hiểu và thống nhất các nội dung sẽ trình bày 43 trước toàn lớp trên PowerPoint cũng như các vấn đề còn vướng mắc để hỏi báo cáo viên. 4.3.1.4. Báo cáo viên chốt lại các vấn đề quan trọng về nội dung; hướng dẫn học viên tìm hiểu thêm qua tài liệu Hỏi đáp, INFOGRAPHIC và VIDEO. Hoạt động 4.3.2: Mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh 4.3.2.1. Báo cáo viên trình bày về mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trên những nét chính sau: +) Tổ chức tiến trình hoạt động học tập: Như đã trình bày ở trên, Năng lực có thể được mô tả bằng một chuỗi các hoạt động học tập được thao tác hóa (nghĩa là mỗi hoạt động học tập được hình thành từ một chuỗi các thao tác) mà qua việc thực hiện có kết quả từng hoạt động cho phép chúng ta đánh giá năng lực. Vì thế, cần tổ chức tiến trình hoạt động học tập như sau: - Mỗi chủ đề được mô tả thành một chuỗi các học vấn cốt lõi (các mốc nội suy), được sắp xếp phù hợp với tiến trình nhận thức của HS cũng như phù hợp với logic của toán học. - Mỗi nội suy được tiếp cận bằng một chuỗi các hoạt động học tập được thao tác hóa (nghĩa là mỗi hoạt động học tập được hình thành từ các thao tác). - Thông qua việc thực hiện có kết quả từng hoạt động học tập, HS sẽ được hình thành và phát triển NL. +) Cấu trúc bài học phát triển năng lực môn Toán: Có nhiều kiểu cấu trúc một bài dạy học, trong đó thường dùng nhất là kiểu cấu trúc gồm ba bước: Nghe giảng lí thuyết – Theo dõi bài tập mẫu – Luyện tập. Tuy nhiên, nếu giáo viên sử dụng không hợp lí sẽ dẫn đến lối dạy học mang tính áp đặt, bình quân, đồng loạt. Ngoài ra, giáo viên cũng thường sử dụng cấu trúc năm bước trong soạn bài dạy học: Ổn định lớp; Kiểm tra bài cũ; Giảng bài mới; Thực hành – Luyện tập; Củng cố – dặn dò. Tuy nhiên, cách tiếp cận này có phần “nghiêng” về xu thế giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh, chưa thấy rõ vai trò chủ động của học sinh. Với mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, người ta thường khuyến khích sử dụng kiểu dạy học thông qua các hoạt động trải 44 nghiệm, khám phá, phát hiện của học sinh, gồm các bước chủ yếu: Trải nghiệm – Phân tích, khám phá, rút ra bài học – Thực hành, luyện tập – Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn. – Trải nghiệm: Để nhận thức được về một đối tượng, một sự việc hay một vấn đề nào đó, người học phải dựa trên vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm đã có từ trước. Nếu học sinh không có vốn kiến thức cần thiết (có liên quan đến kiến thức mới), hoặc không có những trải nghiệm nhất định thì không thể hình thành được kiến thức mới. Hơn nữa, trong dạy học môn Toán, kiến thức hình thành trước thường là cơ sở để hình thành, phát triển những kiến thức tiếp theo. Do đó, trong dạy học, giáo viên cần phải tìm hiểu vốn kinh nghiệm và những hiểu biết sẵn có của học sinh trước khi học một kiến thức mới và tổ chức cho học sinh trải nghiệm. Sự định hướng và tổ chức các hoạt động của giáo viên là quan trọng, nhưng vốn kiến thức của học sinh, những trải nghiệm của học sinh vẫn là yếu tố quyết định trong việc hình thành kiến thức mới. Trong dạy học dựa trên trải nghiệm, giáo viên cần tạo ra các tình huống gợi vấn đề để học sinh được trải nghiệm bằng cách huy động các kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn để suy nghĩ, biến đổi đối tượng hoạt động, tìm ra hướng giải quyết vấn đề. Hoạt động trải nghiệm được thiết kế dựa trên mục tiêu bài học và những kiến thức đã có của học sinh. Hoạt động trải nghiệm sẽ giúp học sinh có hứng thú trong học tập, thôi thúc học sinh khám phá, tìm hiểu kiến thức mới. – Phân tích, khám phá, rút ra bài học: Qua hoạt động trải nghiệm, học sinh đã bước đầu tiếp cận được với kiến thức của bài học. Do đó, hoạt động phân tích – rút ra bài học cần phải được thiết kế với các hình thức tổ chức học tập phong phú giúp học sinh biết huy động kiến thức, chia sẻ và hợp tác trong học tập để thu nhận kiến thức mới. Sau khi học sinh đã phát hiện ra kiến thức mới, giáo viên là người chuẩn hoá lại kiến thức cho học sinh để rút ra bài học. – Thực hành, luyện tập: Hoạt động này cần được thiết kế sao cho mỗi học sinh đều được tự mình giải quyết vấn đề rồi chia sẻ với bạn về cách giải quyết vấn đề. Khi thiết kế hoạt động này, giáo viên cần xác định được những thuận lợi và khó khăn của học sinh, dự kiến được những tình huống học sinh cần sự trợ giúp trong học tập. Hoạt động này giúp học sinh củng cố kiến thức vừa học và huy động, liên kết với kiến thức đã có để thực hiện giải quyết vấn đề. Giáo viên 45 cần tổ chức các hoạt động học tập phong phú để tránh sự nhàm chán cho học sinh. – Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn: Giáo viên nên tổ chức các trò chơi học tập để học sinh củng cố, khắc sâu và nhớ lâu hơn kiến thức. Lưu ý các trò chơi phải đạt được mục tiêu học tập và phù hợp với lứa tuổi. Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh vận dụng kiến thức bài học vào thực tiễn hoặc đưa ra yêu cầu, hoặc dự án học tập nhỏ để học sinh thực hiện theo cá nhân, nhóm. Tóm lại, dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh là cách thức tổ chức quá trình dạy học thông qua một chuỗi các hoạt động học tập tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh, với sự hướng dẫn, trợ giúp hợp lí của giáo viên, hướng đến mục tiêu hình thành và phát triển năng lực toán học. Quá trình đó có thể được tổ chức theo chu trình: Trải nghiệm – Phân tích, khám phá, rút ra bài học – Thực hành, luyện tập – Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn. Thực tiễn dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh bước đầu cho thấy, giáo viên sẽ thành công hơn trong tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh nếu có khả năng tổ chức hoạt động học tập của học sinh theo chu trình bốn bước nêu trên. 4.3.2.2. Báo cáo viên hướng dẫn học viên đọc Chương trình môn Toán 2018 và Mục VI và Mục VII tài liệu TEXT: Tài liệu tìm hiểu chương trình môn Toán trong Chương trình GDPT 2018. Báo cáo viên hướng dẫn học viên thảo luận những câu hỏi/vấn đề sau: - Hãy phân tích tổ chức tiến trình hoạt động học tập trong mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. - Hãy phân tích cấu trúc bài soạn trong mô hình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. 4.3.1.3. Học viên được chia thành các nhóm. Mỗi nhóm lựa chọn đọc 01 trong 02 câu hỏi/vấn đề trên để thảo luận. Các nhóm phân công nhiệm vụ đọc cho mỗi thành viên. Sau đó, trưởng nhóm tổ chức thảo luận trong nhóm về câu hỏi/vấn đề được phân công, tìm hiểu và thống nhất các nội dung sẽ trình bày trước toàn lớp trên PowerPoint cũng như các vấn đề còn vướng mắc để hỏi báo cáo viên. 46 4.3.1.4. Học viên được chia thành các nhóm. Mỗi nhóm chọn ra một chủ đề trong nội dung kiến thức của một lớp và soạn một giáo án theo định hướng dạy học phát triển năng lực học sinh. Sau đó, trưởng nhóm tổ chức thảo luận trong nhóm về nhiệm vụ được phân công, tìm hiểu và thống nhất các nội dung sẽ trình bày trước toàn lớp trên PowerPoint cũng như các vấn đề còn vướng mắc để hỏi báo cáo viên. 4.3.1.5. Báo cáo viên chốt lại các vấn đề quan trọng về nội dung; hướng dẫn học viên tìm hiểu thêm qua tài liệu Hỏi đáp, INFOGRAPHIC và VIDEO. 4.4. Sản phẩm hoạt động và định hướng đánh giá - Sản phẩm: PowerPoint trình bày về mạch nội dung, về điểm mới nội dung/giải thích điểm mới và các câu hỏi thảo luận của học viên. - Định hướng đánh giá: So sánh bài trình bày của nhóm học viên với các tài liệu do Chủ biên chương trình xây dựng. C. Dự kiến kế hoạch tập huấn (02 ngày) Thời gian Nội dung Cơ sở vật chất, học liệu Ngày 1 Nội dung 1 và Nội dung 2 Lớp học, bảng, máy chiếu, SGK Toán theo CT hiện hành, Tài liệu tập huấn Ngày 2 Nội dung 3 và Nội dung 4 Lớp học, bảng, máy chiếu, SGK Toán theo CT hiện hành, Tài liệu tập huấn D. Đánh giá kết quả khóa tập huấn - Đánh giá học viên thông qua các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ ở mỗi Nội dung hoạt động. Các sản phẩm này phản ánh sự hiểu biết của học viên về những điểm mới, điểm tiến bộ của chương trình môn Toán và phương hướng thực hiện các điểm mới này. - Đánh giá thông qua bài thu hoạch mà học viên cần hoàn thiện sau khóa tập huấn. Đối với học viên là giảng viên sư phạm chủ chốt, bài thu hoạch gồm: + Giáo án tập huấn thực hiện Chương trình GDPT môn Toán 2018 cho giáo viên tại khu vực mà Trường sư phạm mình phụ trách. 47 + Một giáo án dạy học một chủ đề cụ thể và một đề kiểm tra minh họa (đánh giá năng lực học sinh) theo Chương trình môn Toán 2018. Đối với học viên là giáo viên phổ thông cốt cán, bài thu hoạch là 01 giáo án minh họa và một đề kiểm tra minh họa (đánh giá năng lực học sinh) theo Chương trình môn Toán 2018 và (có thể) kèm video bài dạy thử một phần/toàn bộ giáo án. 48 PHỤ LỤC 1. GIÁO ÁN MINH HOẠ Bài: Hàm số bậc nhất (Thời gian: 1 tiết) I. Mục tiêu 1. Kiến thức 1.1. Hình thành những mô hình thực tế dẫn đến khái niệm hàm số bậc nhất. 1.2. Định nghĩa hàm số bậc nhất, miền xác định, tính chất của hàm số bậc nhất. 1.2. Ý nghĩa của hàm số bậc nhất. 2. Kỹ năng 2.1. Nhận biết được những mô hình thực tế dẫn đến khái niệm hàm số bậc nhất. 2.2. Nhận biết được định nghĩa hàm số bậc nhất, xác định được các hệ số , tương ứng. 2.3. Thiết lập được bảng giá trị của hàm số bậc nhất. 2.4. Áp dụng được kiến thức về hàm số bậc nhất trong các bài tập thực tiễn. 3. Thái độ - Học sinh thể hiện sự hứng thú, muốn tìm hiểu ý nghĩa hàm số bậc nhất. - Thể hiện được sự hợp tác với giáo viên, với học sinh khác trong các hoạt động học tập. 4. Định hướng phát triển năng lực - Có cơ hội phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn. - Có cơ hội phát triển năng lực mô hình hoá toán học thông qua việc chuyển vấn đề thực tiễn thành vấn đề toán học liên quan đến hàm số bậc nhất. - Có cơ hội phát triển năng lực giao tiếp toán học thông qua hoạt động nhóm, tương tác với GV. 5. Định hướng phát triển phẩm chất - Sự nhạy bén, linh hoạt trong tư duy. - Tính chính xác, kiên trì. II. Phương pháp, kĩ thuật, hình thức, thiết bị dạy học - Phương pháp và kĩ thuật dạy học: Hoạt động nhóm, vấn đáp, thuyết trình. 49 - Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân, nhóm. - Phương tiện thiết bị dạy học: Máy chiếu, loa, bảng. III. Chuẩn bị 1. Chuẩn bị của GV - Phiếu học tập, slide, bảng phụ, bút viết bảng. 2. Chuẩn bị của HS - Vở ghi, bút. IV. Tiến trình dạy học Thời gian Hoạt động HS – GV Nội dung bài dạy 10ph HĐ1. Khởi động Mục tiêu: - Hình thành những mô hình thực tế dẫn đến khái niệm hàm số bậc nhất. Phương pháp: Hoạt động nhóm Hình thức: Nhóm 4 -5 HS - Nhiệm vụ: Hs thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi Đáp án: VD1. Thời gian t giờ 1 2 3 4 5 6 7 8 Số SP y đôi 30 60 90 120 150 180 210 240 VD1. Một xí nghiệp sản xuất giày với năng suất lao động là 30 đôi/giờ. Hãy điền các dữ liệu vào bảng sau đây: Thời gian t giờ 1 2 3 4 5 6 7 8 Số SP y đôi VD2. a) b) c) VD2. Một xe ô tô khởi hành từ A, sau khi đi được , xe đi với vận tốc không đổi là . a) Tính quãng đường đi được sau giờ với vận tốc đó. b) Tính quãng đường đi được sau giờ với vận tốc đó. c) Tính quãng đường đi được sau giờ với vận tốc đó. Hoạt động 1 góp phần giúp học sinh phát triển năng lực mô hình hoá toán học (thông qua việc từ 50 những mô hình thực tế hình thành khái niệm hàm số bậc nhất), năng lực giao tiếp (trình bày cách làm trước lớp). 15ph HĐ2. Hình thành định nghĩa hàm số bậc nhất Mục tiêu: - Định nghĩa hàm số bậc nhất. - Xác định được các hệ số a, b trong công thức của hàm số bậc nhất. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp. Hình thức: Hoạt động cá nhân, nhóm đôi. 4ph 6ph 5ph 1/ Hình thành định nghĩa hàm số bậc nhất - Theo VD1, có bảng sau: Thời gian t giờ 1 2 3 4 5 6 7 8 Số SP y đôi 30 60 90 120 150 180 210 240 +) GV: Với mỗi giá trị thời gian thì có bao nhiêu giá trị sản phẩm hoàn thành tương ứng? Ứng với mỗi giá trị của chỉ có một giá trị tương ứng của . +) Quy tắc tính giá trị theo giá trị à gì? Giá trị giá trị +) Diễn tả quy tắc trên bằng công thức toán học. - Tương tự, ở VD2 với mỗi giá trị thời gian thì có bao nhiêu giá trị quãng đường tương ứng? Ứng với mỗi giá trị của chỉ có một giá trị tương ứng của . +) Quy tắc tính giá trị theo giá trị là gì? Giá trị giá trị +) Diễn tả quy tắc trên bằng công thức toán học. 1/ Định nghĩa hàm số bậc nhất Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức , trong đó , là các số cho trước và 51 - GV: Hàm số có dạng như trên được gọi là hàm số bậc nhất. 2/ Xác định được các hệ số a, b trong công thức của hàm số bậc nhất Hình thức: Nhóm đôi Nhiệm vụ: HS hoàn thiện phiếu học tập. GV mời một nhóm lên trình bày, HS bên dưới đổi phiếu chấm chéo. Bài 1: Trong các hàm số sau, hàm số nào là hàm số bậc nhất, nếu là hàm số bậc nhất, hãy chỉ rõ hệ số a, b. Là hàm số bậc nhất , GV: Em hãy nêu nhận xét về thứ tự của a và b trong hàm số trên? a) Là hàm số bậc nhất , GV: Em hãy nêu nhận xét về giá trị của trong hàm số trên? b) Không là hàm số bậc nhất GV: Em hãy giải thích vì sao hàm số bên không phải hàm số bậc nhất? c) Hoạt động 2 góp phần giúp phát triển năng lực mô hình hoá toán học (thông qua việc hình thành định nghĩa hàm số bậc nhất), năng lực giao tiếp (trình bày cách làm trước lớp). 25ph HĐ3. Áp dụng giải bài tập thực tiễn Mục tiêu: - Áp dụng được kiến thức về hàm số bậc nhất trong các bài tập thực tiễn. Phương pháp: Hoạt động nhóm. Hình thức: Nhóm đôi/ nhóm 4 – 5 HS. 5ph 5ph 1/ Áp dụng giải ví dụ 3 Nhiệm vụ: Thảo luận, hoàn thiện phiếu học tập. Thời gian: 5ph Hình thức: Nhóm đôi. GV chỉ định 1 nhóm lên giải thích cách làm, các nhóm bên dưới đổi kết quả, chấm chéo. Đáp án: a) Sau 7 phút (420 giây), cáp treo đang ở độ cao: Sau 6 phút, cáp treo đang ở: VD3. Nam và Tuấn đang có một chuyến du lịch tại ngọn núi Fansipan – Việt Nam. Hướng dẫn viên nói với hai bạn: ở chân núi, khoảng cách so với mực nước biển là , và trên đỉnh núi là . Để có thể chiêm ngưỡng hết cảnh đẹp của khu vực, hai bạn quyết định đi cáp treo từ chân núi lên đỉnh núi. Sau 7 phút, Nam nói với tuấn: 52 7ph 8ph Vì thế, Nam nói đúng, Tuấn nói sai. b) 2/ Áp dụng giải ví dụ 4 Nhiệm vụ: Thảo luận, hoàn thiện phiếu học tập. Thời gian: 7ph Hình thức: Nhóm 4 – 5 HS. Hết thời gian thảo luận, GV gọi nhóm hoàn thiện xong đầu tiên lên trình bày cách làm của nhóm. GV chữa và tổng kết lại các cách để đảm bảo sức khoẻ với tình trạng ô nhiễm không khí ngày một gia tăng. a) b) Khoảng thời gian Chỉ số Kết luận 6h – 8h 79 – 101 Mức độ trung bình 8h – 13h 101 – 156 Không tốt với những người nhạy cảm 13h – 18h 156 – 211 Không tốt cho sức khoẻ, chạm mức rất không tốt. “Chúng ta đang ở hơn được so với mực nước biển rồi đấy!” Tuấn không đồng ý và nói: “Không đúng, chúng ta đã đi qua vị trí cao hơn mực nước biển từ 1 phút trước rồi”. Biết rằng vận tốc của cáp treo là . a) Hãy xây dựng một lập luận để bảo vệ khẳng định của Nam. b) Hãy tính khoảng cách của cáp treo so với mực nước biển sau thời gian 2 phút, 10 phút 30 giây, (giây) Ví dụ 4. Bụi mịn, hay bụi PM 2.5 là những hạt bụi li ti trong không khí có kích thước 2,5 micron trở xuống (nhỏ hơn khoảng 30 lần so với sợi tóc người). Loại bụi này hình thành từ các chất như Carbon, Sulfur, Nitrogen và các hợp chất kim loại khác, lơ lửng trong không khí. Bụi PM 2.5 có khả năng len sâu vào phổi và đi trực tiếp vào máu có khả năng gây ra hàng loạt bệnh về ung thư, hô hấp. Chỉ số bụi PM 2.5 vào lúc 6 giờ sáng tại Hà Nội là AQI. Nồng độ này tăng trung bình khoảng AQI mỗi giờ và chỉ giảm sau 6 giờ tối. a) Gọi là nồng độ bụi PM 2.5 sau t (giờ). Hãy biểu diễn mối liên hệ giữa 53 Lời khuyên: - Luôn đeo khẩu trang có khả năng lọc bụi PM 2.5 khi ra đường - các loại khẩu trang vải và y tế thông thường gần như không có tác dụng. - Nên đeo thêm kính bảo hộ vì bụi PM 2.5 cũng có tác động rất mạnh tới mắt. - Hạn chế tối đa tham gia giao thông vào các giờ cao điểm vì đây là thời điểm bụi PM 2.5 lên cao nhất. - Luyện tập nâng cao sức khỏe và khám sức khỏe thường xuyên, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp và tuần hoàn. và . b) Cho bảng chỉ số chất lượng không khí, cụ thể là mức độ bụi PM 2.5 như sau: Em hãy lập một bảng với thời gian cụ thể thể hiện mức độ an toàn của PM2.5 ở Hà Nội trong khoảng thời gian từ 6h sáng đến 18h cùng ngày (sai số 6 AQI). Hãy đưa ra lời khuyên để đảm bảo sức khoẻ cho người dân và giảm thiểu lượng ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Hoạt động 4 góp phần giúp học sinh có thể phát triển năng lực giải quyết vấn đề (học sinh áp dụng kiến thức về hàm số bậc nhất trong bài tập thực tiễn), năng lực giao tiếp toán học (trình bày trước lớp cách giải của bài toán thực tiễn) 10ph HĐ5. Hướng dẫn tự học ở nhà Mục tiêu: 2.1. Nhận biết được những mô hình thực tế dẫn đến khái niệm hàm số bậc nhất. 2.2. Nhận biết được định nghĩa hàm số bậc nhất, xác định được các hệ số , tương ứng. 2.3. Thiết lập được bảng giá trị của hàm số bậc nhất. 2.4. Áp dụng được kiến thức về hàm số bậc nhất trong các bài tập thực tiễn. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp Hình thức: Cá nhân 54 3ph 1/ Học sinh ôn tập nội dung bài học và trả lời các câu hỏi sau: - Trình bày dạng tổng quát của hàm số bậc nhất. - Trình bày tính chất của hàm số bậc nhất. 7ph 2/ Thực hành giải bài tập Bài 2: a) Có là hàm số bậc nhất b) Có là hàm số bậc nhất c) Không là hàm số bậc nhất d) Có là hàm số bậc nhất e) Có là hàm số bậc nhất Bài 2. Trong các hàm số sau, hàm số nào là hàm số bậc nhất? Hãy xác định các hệ số a, b. a) b) c) d) e) Bài 3. a) (đồng) b) Thay vào biểu thức , ta được số tiền bác Hùng phải trả là: Vậy bác Hùng không đủ tiền trả taxi với đồng Bài 3. Bác Hùng đi thăm người thân từ nhà bằng taxi trên quãng đường . Vì bác chỉ vào thăm trong phút nên nhắn chú lái xe chờ bác trong khoảng thời gian này. Sau đó, chú lái xe chở bác Hùng về tận nhà. a) Gọi là số tiền bác Hùng phải trả. Hãy biểu diễn theo với điều kiện như trên. b) Hỏi nếu bác Hùng đi và mang đồng thì bác có đủ tiền trả taxi không ? Dưới đây là bảng giá xe taxi G7 bác Hùng đi: 55 56 PHỤ LỤC 2. ĐỀ KIỂM TRA MINH HOẠ Đề kiểm tra cuối năm học: MÔN TOÁN LỚP 5 I. MỤC ĐÍCH Chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực người học. Vì thế công tác đánh giá cũng phải đổi mới theo hướng đánh giá năng lực thực hiện của học sinh. Lớp 5 là giai đoạn kết thúc cấp Tiểu học.Vì vậy, có thể nói kết quả học tập của học sinh ở lớp 5 phản ánh tập trung kết quả học tập của toàn cấp Tiểu học. Trong chương trình môn Toán đã xác định rõ yêu cầu cần đạt đối với học sinh khi kết thúc lớp 5. Vì vậy mục tiêu của việc xây dựng đề minh họa môn Toán lớp 5 là nhằm đánh giá mức độ đạt được của học sinh đối chiếu với các yêu cầu đó theo Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông môn Toán cấp Tiểu học. Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh lớp 5 có thể thực hiện thông qua quá trình đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì. Ở đây, chúng tôi xây dựng một đề (test) môn Toán minh họa cho việc đánh giá cuối năm học lớp 5. II. CẤU TRÚC ĐỀ 1. Số lượng, dạng thức, thời gian - Số lượng: 01 đề minh họa môn Toán ở lớp 5. - Đề minh họa gồm 2 phần: Trắc nghiệm khách quan (TNKQ) và Tự luận (TL). Phần TNKQ có 06 câu. Phần TL có 04 câu. - Dạng thức câu hỏi trong phần TNKQ: sử dụng loại hình câu hỏi nhiều lựa chọn, trong đó có duy nhất một đáp án đúng. Phần TL sử dụng các bài toán có lời văn liên quan đến các tình huống thực tiễn trong đời sống. - Thời gian làm bài: 40 phút. 2. Xác định Yêu cầu cần đạt cốt lõi Các câu hỏi của đề minh họa được thiết kế dựa trên các yêu cầu cần đạt quy định trong dự thảo chương trình môn Toán lớp 5 thuộc 3 mạch nội dung: Số và Phép tính; Hình học và Đo lường; Các yếu tố thống kê và Xác suất. Cụ thể: Mạch Nội dung Yêu cầu cần đạt cốt lõi Số và Phép tính Ôn tập về số tự nhiên và các phép tính với số tự nhiên – Khái niệm về phân số – Đọc, viết được số thập phân (không quá 3 chữ số sau dấu phẩy). 57 Mạch Nội dung Yêu cầu cần đạt cốt lõi Ôn tập về phân số và các phép tính với phân số – Thực hiện được phép tính trên số thập phân trong những trường hợp đơn giản. – Thực hành giải quyết vấn đề gắn với việc giải các bài toán liên quan đến: Tính tỉ số phần trăm của hai số; Tìm giá trị phần trăm của một số cho trước. Số thập phân Tỉ số. Tỉ số phần trăm Hình học và Đo lường Quan sát, nhận biết, mô tả hình dạng và đặc điểm của một số hình phẳng và hình khối đơn giản – Thực hành chuyển đổi và tính toán với các số đo độ dài; diện tích; thể tích; dung tích; khối lượng; thời gian; tiền Việt Nam. – Thực hành tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích của hình hộp chữ nhật, hình lập phương. – Thực hành giải quyết vấn đề thực tiễn liên quan đến đo độ dài, diện tích, thể tích, dung tích, khối lượng, thời gian, tiền Việt Nam. Thực hành vẽ, lắp ghép, tạo hình gắn với một số hình phẳng và hình khối đã học Biểu tượng về đại lượng và đơn vị đo đại lượng Thực hành đo đại lượng Tính toán và ước lượng với các số đo đại lượng Một số yếu tố Thống kê và Xác suất Thu thập, phân loại, sắp xếp các số liệu – Giải quyết vấn đề đơn giản liên quan đến các số liệu thu được từ biểu đồ. – Biết cách sử dụng phân số để mô tả xác suất của khả năng xảy ra nhiều lần trong các mô hình xác suất đơn giản. Đọc, mô tả bảng, biểu đồ thống kê; Biểu diễn số liệu bằng bảng, biểu đồ thống kê đơn giản Hình thành và giải quyết vấn đề đơn giản xuất hiện từ các số liệu và biểu đồ thống kê đã có Làm quen với các khả năng xảy ra (có tính 58 Mạch Nội dung Yêu cầu cần đạt cốt lõi ngẫu nhiên) của một sự kiện 3. Tỉ trọng nội dung và các mức độ đánh giá a) Tổng điểm của toàn đề: 10,0 điểm, trong đó mỗi câu TNKQ là 1 điểm, mỗi câu TL là 2 điểm. b) Tỉ trọng nội dung Căn cứ vào thời lượng dành cho các nội dung ở lớp 5: – Số và phép tính: chiếm khoảng 50% thời lượng chương trình. Cụ thể trong đề có 3 câu (trong đó có 1 câu gồm hai ý) trong tổng số 8 câu. – Hình học và Đo lường: khoảng 40% thời lượng chương trình. Cụ thể trong đề có 4 câu trong tổng số 8 câu. – Thống kê và xác suất: chiếm từ 3% đến 5% thời lượng chương trình.Cụ thể trong đề có 1 câu trong tổng số 8 câu. c) Thang đánh giá bốn mức độ với dự kiến tỉ lệ cụ thể như dưới đây: – Mức 1: Nhận biết, nhắc lại, chiếm 20%. – Mức 2: Hiểu, trình bày, giải thích được theo cách hiểu của cá nhân, chiếm 30%. – Mức 3: Vận dụng giải quyết những vấn đề quen thuộc, tương tự trong học tập, cuộc sống, chiếm 30%. – Mức 4: Vận dụng giải quyết vấn đề mới hoặc đưa ra những phản hồi hợp lý trong học tập, cuộc sống một cách linh hoạt, chiếm 20%. 4. Ma trận phân bổ câu hỏi và mức độ Mạch kiến thức Số câu, số điểm, câu số, thành tố năng lực Mức 1 Mức 2 Mức 3 Mức 4 Tổng Số và Phép tính Số câu 2 1 3 Số điểm 2,0 2,0 4,0 Câu số/Hình thức 1, 2/TNKQ 7/TL Thành tố năng lực GT,MHH GQVĐ TD, GQVĐ 59 Hình học và đo lường Số câu 2 1 1 4 Số điểm 2,0 1,0 2,0 5,0 Câu số/Hình thức 3,4/TNKQ 5/TNKQ 8/TL Thành tố năng lực TD,GT, GQVĐ TD, GQVĐ TD,MHH, GQVĐ Một số yếu tố Thống kê và Xác suất Số câu 1 1 Số điểm 1,0 1,0 Câu số/Hình thức 6/TNKQ Thành tố năng lực TD,GQVĐ T