Sự hình thành và phát triển tâm lý, ý thức

ThS. Ngô Minh Duy Chương 3 SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TÂM LÝ, Ý THỨC Life is short Cuộc đời này ngắn lắm Chớ bận lời thị phi Thấy điều chi có ích Lặng lẽ làm rồi đi • Vòng đời • Life is short Trải qua nhiều giai đoạn Đạt tới một chất lượng mới Diễn ra theo những quy luật đặc thù Cơ chế chuyển từ giai đoạn lứa tuổi này sang giai đoạn lứa tuổi khác có ý nghĩa quan trọng 3.1.2. Sự hình thành và phát triển tâm lý trên phương diện cá thể người. 3.1.2.1. Khái niệm: Theo Vưgotxki, giai đoạn phát triển là Thời kz hay mức độ phát triển nhất định, đóng kín một cách tương đối. Đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình phát triển chung. Những quy luật phát triển được thể hiện một cách độc đáo khác về chất so với các thời kz khác. 3.1.2. Sự hình thành và phát triển tâm lý trên phương diện cá thể người. Quan điểm của A.N.Leonchiev và D.B.Elconin HĐCĐ Sự phát triển tâm l{ trải qua những giai đoạn có chất lượng riêng, kế tiếp nhau. Mỗi giai đoạn được tính theo mối quan hệ nào của trẻ với thực tại là chủ đạo, loại hoạt động nào là chủ đạo. Đặc trưng cho ở mỗi giai đoạn lứa tuổi, tạo ra những nét tâm l{ mới làm nảy sinh các nhu cầu, hứng thú chủ yếu ở lứa tuổi đó. 3.1.2.2. Các giai đoạn phát triển tâm lý lứa tuổi Sự phát triển của thai nhi theo từng tuần tuổi Giáo dục ở giai đoạn nào là phù hợp? 3.2.1.1. Ý thức là Phản ánh tâm lý cao nhất ở con người, phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu được các tri thức (hiểu biết) mà con người đã tiếp thu được. 3.2. Sự hình thành và phát triển ý thức Phải chăng chỉ con người mới có ý thức 3.2.1.2. Đặc điểm của ý thức Ý thức Tính nhận thức Biểu thị thái độ Tính chủ định dự kiến hành vi 3.2.1.3. Cấu trúc của ý thức Mặt hành động Mặt thái độ Mặt nhận thức Ý thức nhóm, tập thể Tự { thức Ý thức K{ ức, kiến thức lưu trữ Tâm thế Kỹ xảo, thói quen Bản năng vô thức CHƯA Ý THỨC Ý THỨC Biểu hiện của tự ý thức Tự { thức Nhận thức, đánh giá Bày tỏ thái độ Điều khiển, điều chỉnh Rèn luyện, hoàn thiện 3.2.3. Vô thức 3.2.3.1. Vô thức là gì? • Là những hiện tượng tâm lý tham gia vào việc điều khiển hành vi của con người ở tầng bậc chưa ý thức, nơi mà chức năng của ý thức không thực hiện được. 3.2.3.2. Đặc điểm của vô thức • Không ý thức được: ý nghĩ, cảm xúc, hành vi. • Không kiểm soát và đánh giá được:thái độ, ngôn ngữ, hành vi của bản thân. • Không dự kiến được hành động của bản thân, hành vi không chủ định, diễn ra tự nhiên, đột ngột. 3.2.3.3. Một số biểu hiện của vô thức • Bản năng: mang tính bẩm sinh, di truyền (ăn uống, tự vệ, tình dục). • Dưới ngưỡng ý thức/tiền ý thức: Sợ một điều gì đó mà không rõ nguyên nhân, lúc rõ lúc mơ hồ. • Ngủ tự nhiên hay thôi miên. • Những hành động tự động hóa. • Trực giác và linh cảm • Tâm thế Theo Sigmund Freud 3.2.4. Sự hình thành và phát triển { thức • Ý thức cá nhân được hình thành trong hoạt động và thể hiện trong sản phẩm hoạt động của cá nhân. • Ý thức cá nhân được hình thành trong giao tiếp với người khác, với xã hội. • Ý thức cá nhân được hình thành bằng con đường tiếp thu nền văn hóa xã hội, ý thức xã hội. • Ý thức cá nhân được hình thành bằng con đường tự nhận thức, tự đánh giá, tự phân tích hành vi của bản thân.