Sự chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp, công nghiệp, thương mại và dịch vụ tại Việt Nam

Tr­êng ®¹i häc quèc gia hµ néi Tr­êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n dóc Bµi tËp c¸ nh©n m«n kinh tÕ chÝnh trÞ §Ò bµi: 1: §Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 2 : Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ë ViÖt Nam 3 : C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam khi ra nhËp WTO C©u 1: §Çu t­ n­íc ngoµi vµo viÖt nam 1:§Çu t­ trùc tiÕp Sau 20 n¨m thi hµnh chÝnh s¸ch më cöa thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo víi mét l­îng vèn lín. Sau 3 n¨m th¨m dß 1988-1990, thêi ®iÓm ViÖt Nam míi thùc thi luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, kÕt qu¶ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn Ýt (214 dù ¸n). Nh÷ng n¨m 1991-1996 ®­îc xem lµ thêi k× bïng næ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ ®­îc coi nh­ lµ “lµn sãng ®Çu t­ n­íc ngoµi” ®Çu tiªn vµo ViÖt Nam víi 1781 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp cã tæng vèn ®¨ng kÝ 28,3 tØ USD. Trong 3 n¨m 1997-1999, do nhµ ®Çu t­ gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ nªn c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®· gi¶m. 961 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký h¬n 13 tØ USD. C¶ n¨m 1997 sè vèn ®¨ng ký chØ lµ 4894,2 triÖu USD, b»ng 54,5% n¨m 1996; n¨m 1998 cã 285 dù ¸n ®¨ng ký víi sè vèn ®¨ng ký lµ 4138 triÖu USD, chØ b»ng 92,5% sè dù ¸n vµ 84,55 sè vèn ®¨ng ký cña n¨m 1997; n¨m 1999 chØ cßn 1568 triÖu USD vèn ®¨ng ký, b»ng 38,7% vèn ®¨ng ký cña n¨m 1998 vµ lµ n¨m thÊp nhÊt kÓ tõ n¨m 1991. Tõ n¨m 2000 – 2003, dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam cã dÊu hiÖu phôc håi chËm. Vèn ®¨ng ký cÊp míi n¨m 2000 ®¹t 2,7 triÖu USD, t¨ng 21% so víi n¨m 1999; n¨m 2001 t¨ng 18,2% so víi n¨m 2000; n¨m 2002 vèn ®¨ng ký gi¶m, chØ b»ng 91,6% so víi n¨m 2001; n¨m 2003 ®¹t 3,1 tû USD, t¨ng 6% so víi n¨m 2002. Xu h­íng t¨ng nhanh tõ n¨m 2004 ®¹t 4,5 tû USD t¨ng 45,1% so víi n¨m 2003; n¨m 2005 t¨ng 50,8%. §Æc biÖt, trong 2 n¨m 2006 - 2007, dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n­íc ta ®· t¨ng ®¸ng kÓ. N¨m 2006 t¨ng 75,4% vµ n¨m 2007 ®¹t tíi møc kØ lôc trong 20 n¨m qua 20,3 tû USD, trong ®ã ®¨ng ký míi 17,86 tû USD, t¨ng 69% so víi n¨m 2006 vµ t¨ng gÊp ®«i n¨m 1996, n¨m cao nhÊt cña thêi kú tr­íc khñng ho¶ng, ®¨ng ký bæ sung tÝnh tõ 1998 ®Õn nay ®¹t 98,5 tû USD, thùc hiÖn gÇn 42 tû USD. Trong khi vèn ®¨ng ký t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m th× vèn thùc hiÖn còng cã xu h­íng t¨ng nh­ng víi tèc ®é chËm. NÕu nh­ c¶ giai ®o¹n 1991-1995 vèn thùc hiÖn míi chØ ®¹t 7,1 tû USD, chiÕm 44% tæng vèn ®¨ng ký míi (bao gåm phÇn vèn gãp bªn ViÖt Nam trªn 1 tû USD – chñ yÕu lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ vèn n­íc ngoµi ®­a vµi kho¶ng 6,1 tû USD ) th× trong thêi kú 1996-2000, mÆc dï cã Ènh h­ëng tiªu cùc cña khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc vèn thùc hiÖn ®· ®¹t 13,5 tû USD, t¨ng 89% so víi 5 n¨m tr­íc, chiÕm 64,8% tæng vèn ®¨ng ký míi (trong ®ã, vèn gãp cña bªn ViÖt Nam lµ 1,4 tû USD vµ vèn tõ n­íc ngoµi ®¹t 12 tû USD ) vµ t¨ng 90% so víi 5 n¨m tr­íc. Trong 5 n¨m 2001-2005, vèn thùc hiÖn ®¹t 14,3 tû USD, chiÕm 64,8% tæng vèn ®¨ng ký míi, t¨ng 6% so víi 5 n¨m tr­íc vµ v­ît 30% dù b¸o ban ®Çu (11 tû USD), trong ®ã, vèn gãp cña bªn ViÖt Nam ®¹t trªn 1,1 tû USD vµ vèn tõ n­íc ngoµi ®¹t 12,6 tû USD. Riªng 2 n¨m 2006 vµ 2007, tæng vèn thùc hiÖn ®¹t 8,7 tû USD (trong ®ã, vèn ®ãng gãp cña bªn ViÖt nam ®¹t gÇn 1 tû USD vµ vèn tõ n­íc ngoµi ®¹t 7,7 tû USD), tuy chØ b»ng 27 % tæng sè vèn ®¨ng ký míi, nh­ng vèn thùc hiÖn n¨m 2007 t¨ng 12% so víi n¨m 2006, vµ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc gi¶i ng©n cña hai n¨m tíi 2008 vµ 2009 t¨ng cao v× trong dù ¸n cÊp míi trong hai n¨m 2006 vµ 2007 cã nhiÒu dù ¸n quy m« vèn ®¨ng ký lín. Quy m« vèn ®Çu t­ b×nh qu©n cña mét dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng dÇn qua c¸c giai ®o¹n, tuy cã “trÇm l¾ng” trong vµi n¨m sau khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc n¨m 1997. Thêi kú 1988-1990, quy m« vèn ®Çu t­ ®¨ng ký b×nh qu©n ®¹t 7,5 triÖu USD/dù ¸n/ n¨m .Tõ møc quy m« vèn ®Çu t­ ®¨ng ký b×nh qu©n cña mét dù ¸n ®¹t 11,6 triÖu USD trong giai ®o¹n 1991-1995 ®· t¨ng lªn 12,3 triÖu USD/dù ¸n trong 5 n¨m 1996-2000. §iÒu nµy thÓ hiÖn sè l­îng c¸c dù ¸n quy m« lín ®­îc cÊp giÊy phÐp trong giai ®o¹n 1996-2000 nhiÒu h¬n trong 5 n¨m tr­íc. Tuy nhiªn, quy m« vèn ®¨ng ký trªn gi¶m xuèng 3,4 triÖu USD/dù ¸n trong thêi kú 2001- 2005. §iÒu nµy cho thÊy, ®a phÇn c¸c dù ¸n cÊp míi trong giai ®o¹n 2001- 2005 thuéc dù ¸n cã quy m« võa vµ nhá. Trong hai n¨m 2006 vµ 2007, quy m« vèn ®Çu t­ trung b×nh cña 1 dù ¸n ®Òu ë møc 14,4 triÖu USD, cho thÊy sè dù ¸n cã quy m« lín ®· t¨ng lªn so víi thêi kú tr­íc, thÓ hiÖn sù quan t©m cña mét sè tËp ®oµn ®a quèc gia ®Çu t­ vµo mét sè dù ¸n lín (Itel, Panasonic, Piaggio…) Tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987, ViÖt Nam ®· chó träng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp –x©y dùng. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2007, lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cã tû träng lín nhÊt víi 5745 dù ¸n cßn hiÖu lùc, tæng vèn ®¨ng ký h¬n 50 tû USD chiÕm 66,8% vÒ sè dù ¸n, 61% tæng vèn ®¨ng ký vµ 68,5% vèn thùc hiÖn. Trong n¨m 2007, tuy vèn ®Çu t­ ®¨ng ký trùc tiÕp tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp (50,6%), nh­ng ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ m¹nh vµo lÜnh vùc dÞch vô, chiÕm 47,7% tæng vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc, t¨ng 16,5% so víi n¨m 2006(31,19%) víi nhiÒu dù ¸n x©y dùng c¶ng biÓn, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, x©y dùng khu vui ch¬i, gi¶i trÝ… §Õn hÕt n¨m 2007, lÜnh vùc N«ng - L©m - Ng­ nghiÖp cã 933 dù ¸n cßn hiÖu lùc, tæng vèn ®¨ng ký h¬n 4,4tû USD, ®· thùc hiÖn kho¶ng 2,02 tû USD, chiÕm 10,8% vÒ sè dù ¸n, 5,37% tæng sè vèn ®¨ng ký vµ 6,9% vèn thùc hiÖn, (gi¶m tõ 7,4% so víi n¨m 2006). Sau 20 n¨m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× vèn ®Çu t­ ®· tr¶i réng kh¾p c¶ n­íc, kh«ng cßn ®Þa ph­¬ng “tr¾ng” ®Çu t­ n­íc ngoµi tËp trung chñ yÕu t¹i c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm, cã lîi thÕ, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng, lµm cho c¸c vïng nµy thùc sù lµ vïng kinh tÕ - x· héi chung vµ c¸c vïng phô cËn. Vïng träng ®iÓm phÝa b¾c cã 2220 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi vèn ®Çu t­ trªn 24 tû USD, chiÕm 26% sè dù ¸n, 27% tæng vèn ®¨ng ký c¶ n­íc, trong ®ã Hµ Néi ®øng ®Çu (987 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký 12,4 tû USD ) chiÕm 51% vèn ®¨ng ký vµ 50% vèn thùc hiÖn c¶ vïng. TiÕp theo thø tù lµ H¶i Phßng,VÜnh Phóc vµ H¶i D­¬ng. Vïng träng ®iÓm phÝa Nam thu hót ®­îc 5293 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ 44,87 tû USD, chiÕm 54% tæng vèn ®¨ng ký, trong ®ã Thµnh Phè Hå ChÝ Minh dÉn ®Çu c¶ n­íc (2397 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 16,5 tû USD ) chiÕm 36,9% tæng vèn ®¨ng ký cña vïng. TiÕp theo thø tù lµ §ång Nai, B×nh D­¬ng vµ Bµ RÞa-Vòng Tµu. Vïng träng ®iÓm miÒn Trung thu hót ®­îc 491 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 8,6 tû USD, chiÕm 6% tæng sè vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc, trong ®ã: Phó Yªn (39 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 1,9 tû USD ) hiÖn ®øng ®Çu c¸c tØnh miÒn trung víi dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y läc dÇu Vòng R« cã vèn ®¨ng ký 1,7 tû USD. TiÕp theo lµ §µ N½ng vµ Qu¶ng Nam. T©y Nguyªn vµ c¸c vïng §«ng B¾c, T©y B¾c vµ §ång B»ng S«ng Cöu Long lµ nh÷ng ®Þa bµn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn thÊp so víi vïng kh¸c, dï Nhµ n­íc ®· cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt cho nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Þa lý khã kh¨n. Qua 20 n¨m ®· cã 8 quèc gia vµ vïng l·nh thæ cã ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. C¸c n­íc Ch©u ¸ chiÕm 69%, trong ®ã khèi ASEAN chiÕm 19% tæng sè vèn ®¨ng ký. C¸c n­íc Ch©u ¢u chiÕm 24%, trong ®ã EU chiÕm 10%, c¸c n­íc Ch©u Mü chiÕm 5% riªng Hoa Kú chiÕm 3,6%. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh c¶ sè vèn ®Çu t­ tõ c¸c chi nh¸nh t¹i n­íc thø 3 cña c¸c nhµ ®Çu t­ Hoa Kú th× vèn ®Çu t­ cña Hoa Kú t¹i ViÖt Nam sÏ ®¹t con sè trªn 3 tû USD, ®øng vÞ trÝ thø 5 trong tæng sè 80 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. VÝ dô: tËp ®oµn Intel kh«ng ®Çu t­ th¼ng tõ MÜ vµo ViÖt Nam mµ th«ng qua chi nh¸nh t¹i Hång K«ng. Hai n­íc Ch©u óc (New Zealand vµ Australia ) chØ chiÕm 1% tæng sè vèn ®¨ng ký. Theo ®èi t¸c cã vèn ®Çu t­ vµo n­íc ta hiÖn nay ®· cã 15 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vèn ®¨ng ký trªn 100 triÖu USD, lín nhÊt lµ Hµn Quèc 4463,2 triÖu USD; tiÕp ®Õn lµ quÇn ®¶o Vigin thuéc Anh 4267,7 triÖu USD; Singapore 2614,2 triÖu USD; §µi Loan 1735,6 triÖu USD; Malayxia 1091,2 triÖu USD; NhËt B¶n 965,2 triÖu USD; Céng Hoµ D©n Chñ Nh©n D©n TriÒu Tiªn 460,5 triÖu USD; Mü 358,3 vtriÖu USD. TÝnh tõ 1988 ®Õn nay, ®· cã 18 n­íc vµ vïng l·nh thæ cã sè vèn ®¨ng ký ®¹t trªn 1 tû USD t¹i ViÖt Nam. §øng ®Çu lµ Hµn Quèc vèn ®¨ng ký 13,5 tû USD; ®øng thø 2 lµ Singapore 10,7 tû USD; thø 3 lµ §µi Loan 10,5 tû USD (®ång thêi còng ®øng thø 3 trong gi¶i ng©n vèn ®¹t 3,07 tû USD ); quÇn ®¶o Vigin thuéc Anh gÇn 9,9 tû USD; NhËt B¶n gÇn 9,4 tû USD; Hång K«ng trªn 6,6 tû USD. Nh­ng nÕu tÝnh vÒ vèn gi¶i ng©n ®¹t gÇn 5 tû USD; tiÕp theo lµ Singapore ®øng thø 2 ®¹t 3,8 tû USD. Hµn Quèc ®øng thø 4 víi vèn gi¶i ng©n ®¹t 2,7 tû USD. Theo ®Þa bµn cã 23 ®Þa ph­¬ng ®¹t trªn 100 triÖu USD, ®øng ®Çu lµ Thµnh Phè Hå ChÝ Minh 2280,7 triÖu USD; tiÕp ®Õn lÇ Hµ Néi 1990,8 triÖu USD; §ång Nai 1786,8 triÖu USD; B×nh D­¬ng 1754,1 triÖu USD; §µ N½ng 872,1 triÖu USD; Long An 809,4 triÖu USD; VÜnh Phóc 780,6 triÖu USD; HËu Giang 629 triÖu USD; Thõa Thiªn HuÕ 560,6 triÖu USD. Bªn c¹nh nh÷ng trung t©m, khu ®« thÞ míi thu hót nhiÒu vèn; n¨m nay ®· xuÊt hiÖn nh÷ng ®Þa danh mµ nh÷ng n¨m tr­íc Ýt xuÊt hiÖn hoÆc l­îng vèn cßn nhá nh­ng hiÖn nay ®· cã l­îng ®¨ng ký lín nh­ Phó Yªn, HËu Giang, Ninh B×nh 118,6 triÖu USD, Th¸i B×nh 27 triÖu USD, Hµ Nam 57,5 triÖu USD, Th¸i Nguyªn 100 triÖu USD, BÕn Tre 68,8 triÖu USD, Sãc Tr¨ng 15,5 triÖu USD. TÝnh tõ n¨m 1988 ®Õn nay, tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¨ng ký ®øng ®Çu lµ Thµnh Phè Hå ChÝ Minh gÇn 20,2 tû USD, tiÕp ®Õn lµ Hµ Néi gÇn 14,6 tû USD, §ång Nai gÇn 12,2 tû USD, B×nh D­¬ng gÇn 8,5 tû USD, Bµ RÞa –Vòng Tµu gÇn 7,5 tû USD. Tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ®¨ng ký hiÖn nay: N¨m 1988tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 341,7 triÖu USD N¨m 1989 tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 525,5 triÖu USD N¨m 1990 tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 735 triÖu USD Tæng céng: 1602,2 triÖu USD N¨m 1991, tæng vèn ®¨ng ký 1291,5triÖu USD, vèn thùc hiÖn 328,8triÖu USD. N¨m 1992, tæng vèn ®¨ng ký 2208,5 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 574,9 triÖu USD. N¨m 1993, tæng vèn ®¨ng ký 3037,4 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 1017,5 triÖu USD. N¨m 1994, tæng vèn ®¨ng ký 4118,4 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2040,6 triÖu USD. N¨m 1995, tæng vèn ®¨ng ký 6937,2 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 3961,8 triÖu USD. Tæng céng : vèn ®¨ng ký lµ 26259 triÖu USD, vèn thùc hiÖn lµ 6517,8 triÖu USD. N¨m 1996, tæng vèn ®¨ng ký 10164,1 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2714 triÖu USD. N¨m 1997 tæng vèn ®¨ng ký 5590,7 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 3195 triÖu USD. N¨m 1998 tæng vèn ®¨ng ký 5099,7 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2367,4 triÖu USD . N¨m 1999, tæng vèn ®¨ng ký 2565,4 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2334,9 triÖu USD. N¨m 2000 tæng vèn ®¨ng ký 2838,9 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2415,5 triÖu USD. Tæng céng: vèn ®¨ng ký lµ 26259,0 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 12944,8triÖu USD. N¨m 2001, tæng vèn ®¨ng ký 3142,8 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2450,5 triÖu USD. N¨m 2002, tæng vèn ®¨ng ký 2998,8 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2591,0 triÖu USD. N¨m 2003, tæng vèn ®¨ng ký3191,2 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2650 triÖu USD. N¨m 2004, tæng vèn ®¨ng ký4547,6 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 2852,5 triÖu USD. N¨m 2005, tæng vèn ®¨ng ký 6839,8 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 3308,8 triÖu USD. Tæng céng: vèn ®¨ng ký lµ 20720,2 triÖu USD, vèn thùc hiÖn lµ 13852,8 triÖu USD. N¨m 2006, tæng vèn ®¨ng ký 12003,8 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 3956,5 triÖu USD. N¨m 2007, tæng vèn ®¨ng ký 21300 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 6400 triÖu USD. Tæng céng: vèn ®¨ng ký 99548,2 triÖu USD, vèn thùc hiÖn 43671,7 triÖu USD. 2: §Çu t­ gi¸n tiÕp Thùc tr¹ng ®Çu t­ gi¸n tiÕp vµo ViÖt Nam: N­íc ta ®· cã nh÷ng thµnh c«ng trong thu hót nguån vån FDI nh­ng nguån vèn FII vÉn cßn h¹n chÕ. Sau n¨m 1997, nguån vèn FII vµo ViÖt Nam cã xu h­íng t¨ng nh­ng quy m« cån nhá vµ chiÕm tØ lÖ thÊp so víi vèn FDI. Mét sè quü míi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam tõ n¨m 2001 cã quy m« vèn b×nh qu©n tõ 5 ®Õn20 triÖu USD cho mét quü nhá h¬n giai ®o¹n (1991-1997) chiÕm 1,2 vèn FDI t¨ng lªn 3,7% n¨m 2004 tû lÖ nµy cßn qu¸ thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc(tû lÖ thu hót FII vµ FDI trong kho¶ng 30-40%). Thùc tÕ còng cho thÊy ®Çu t­ FII vµo ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y còng ®· t¨ng rÊt m¹nh. §Õn cuèi n¨m 2008, cã kho¶ng 2 tû USD vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp ®­îc c«ng bè th«ng qua c¸c quü ®Çu t­ chÝnh thøc. Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §ã lµ nguån vèn bæ sung quan träng vµo tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi vµ gãp phÇn c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n trong thêi gian qua, gãp phÇn t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ, khai th«ng thÞ tr­êng s¶n phÈm, gia t¨ng kim ngh¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸, ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ t¹o viÒc lµm cho mét bé phËn lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, ®Çu t­ n­íc ngoµi cã vai trß trong chuyÓn giao c«ng nghÖ còng t¹o søc Ðp buéc c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i tù ®æi míi c«ng nghÖ ,n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. C¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi còng t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. 3: Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ cña ®Çu t­ n­íc ngoµi Tuy ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng nªu trªn, nh­ng ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam cßn nh÷ng mÆt h¹n chÕ, bÊt cËp. So víi vèn ®¨ng ký cña nh÷ng dù ¸n cßn hiÖu lùc, sè vèn thùc hiÖn míi ®¹t 52,3% cßn tíi kho¶ng 40 tû USD ch­a thùc hiÖn. Trong tæng sè 8590 dù ¸n cßn hiÖu lùc míi cã kho¶ng b50% dù ¸n triÓn khai. Tû träng vèn trong tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi cña n­íc ta gi¶m tõ 30% vµo n¨m 1995 xuèng 17% vµo nh÷ng n¨m 2000 cho tíi nay. Nh×n chung, c«ng nghÖ ®­îc sö dông trong c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng cao h¬n mÆt b»ng c«ng nghÖ cña ngµnh vµ cïng lo¹i s¶n phÈm t¹i n­íc ta . Tuy vËy, mét sè tr­êng hîp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· lîi dông s¬ hë cña ph¸p luËt ViÖt Nam còng nh­ sù yÕu kÐm trong kiÓm tra gi¸m s¸t t¹i c¸c cöa khÈu nªn ®· nhËp vµo ViÖt Nam mét sè m¸y mãc thiÕt bÞ cã c«ng nghÖ l¹c hËu thËm chÝ lµ nh÷ng phÕ th¶i cña nh÷ng n­íc kh¸c. ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam cßn hÕt søc khã kh¨n, bëi khã cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc cña tõng lo¹i c«ng nghÖ trong nh÷ng ngµnh kh¸c nhau, ®Æc biÖt trong nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ cao. Do vËy, th­êng ph¶i th«ng qua th­¬ng l­îng theo h×nh thøc mÆc c¶ ®Õn khi hai bªn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc, th× ký kÕt hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ. C¬ cÊu ph©n bè vµ sö dông vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn cã nh÷ng bÊt hîp lý, khi th× tËp trung vµo nét sè ngµnh dÔ thu lîi nhuËn, thu håi vèn nhanh, khi th× tËp trung vµo mét sè ngµnh s¶n xuÊt ®­îc b¶o hé nh­ xi m¨ng, « t«, xe m¸y, cßn nh÷ng dù ¸n lÜnh vùc mÆc dï rÊt cÇn thiÕt cho d©n sinh, nh­ng kh«ng ®­a ra lîi nhuËn tho¶ ®¸ng th× kh«ng thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §èi víi viÖc lùa chän ®Þa ®iÓm ®Ó triÓn khai dù ¸n x¶y ra t×nh tr¹ng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ®Çu t­ vµo nh÷ng n¬i cã kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi thuËn lîi. Do ®ã, nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã c¶ng biÓn, nh÷ng thµnh phè lín, c¶ng hµng kh«ng, c¸c tØnh ®ång b»ng lµ n¬i tËp trung nhiÒu dù ¸n ®Êu t­ n­íc ngoµi nhÊt. Trong khi ®ã c¸c tØnh miÒn nói vïng s©u, vïng xa nh÷ng ®Þa ph­¬ng cÇn ®­îc ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, mÆc dï chÝnh phñ vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cã nh÷ng ­u ®·i cao h¬n nh­ng kh«ng ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi quan t©m. T×nh tr¹ng trªn ®· dÉn ®Õn mét nghÞch lý. Nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao th× thu hót ®­îc ®Çu t­ n­íc ngoµi nhiÒu, do ®ã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ v­ît qu¸ tèc ®é trung b×nh cña c¶ n­íc. Trong khi ®ã, nh÷ng vïng cã tr×nh ®é thÊp, kÐm ph¸t triÓn th× cã Ýt dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vÉn thÊp. VÒ vèn ®Çu t­, phÇn lín vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸ (Singapore, NhËt B¶n, Hµn Quèc…), ch­a thu hót ®­îc nhiÒu ®Çu t­ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. C¸c n­íc G8 míi chiÕm 23,7% tæng vèn ë ViÖt Nam. §Çu t­ cña Hoa Kú (nÕu kh«ng kÓ ®Çu t­ theo n­íc thø 3 ) tõ khi cã hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i BTA gi÷a hai n­íc cßn thÊp so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i hai chiÒu. §Çu t­ cña EU t¹i ViÖt Nam t¨ng chËm so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i hai chiÒu vµ ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña mçi bªn. Môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2006 - 2010 ®Ò ra cho khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ vèn ®¨ng ký míi vµ t¨ng vèn ®¹t kho¶ng 55 tû USD (t¨ng h¬n 2 lÇn so víi giai ®o¹n 2001-2005), vèn thùc hiÖn kho¶ng 25 tû USD (t¨ng 70%-75% so vøi giai ®o¹n 2001-2005), doanh thu ®¹t kho¶ng 163,4 tû USD, xuÊt khÈu ®¹t kho¶ng 93,3 tû USD (kh«ng kÓ dÇu th«), nhËp khÈu ®¹t 10,3 tû USD. Nh÷ng ngµnh sÏ ­u tiªnthu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ ngµnh cã t¸c ®éng lín trªn c¸c ph­¬ng diÖn nh­: thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ nhÊt lµ ngµnh cã c«ng nghÖ cao, t¹o viÖc lµm; c¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm dÞch vô cã søc c¹nh tranh; c¸c dù ¸n x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng.; c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ c«ng nghÖ th«ng tin ®iÖn tö, c«ng nghÖ sinh häc… , chó träng c«ng nghÖ nguån tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh­ Hoa Kú, EU, NhËt B¶n, coi träng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi g¾n víi nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. Bªn c¹nh ®ã, sÏ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp phô trî nh»m gi¶m tri phÝ ®Çu vµo vÒ nguyªn –phô liÖu cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, gãp n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc. VÒ ®èi t¸c ®Çu t­: chó träng h¬n n÷a vµo viÖc thu hót ®Çu t­ tõ c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia, nhÊt lµ c¸c tËp ®oµn ®Õn tõ c¸c trung t©m kinh tÕ lín cña thÕ giíi nh­ NhËt B¶n, Hoa Kú vµ EU theo h­íng ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n lín, c«ng nghÖ cao h­íng vµo xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mét sè tËp ®oµn x©y dùng c¸c trung t©m nghiªn cøu, ph¸t triÓn, v­ên ­¬m c«ng nghÖ g¾n víi ®µo t¹o nguån nh©n lùc. 4: NhËn xÐt HiÖn nay, ®Çu t­ n­íc ngoµi cã vai trß rÊt quan träng vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. Nhê cã ®Çu t­ n­íc ngoµi mµ c¬ së h¹ tÇng ë ViÖt Nam ®· ®­îc n©ng cao mét c¸ch ®¸ng kÓ, nhiÒu vÊn ®Ò x· héi ®­îc gi¶i quyÕt nh­ vÊn ®Ò viÖc lµm…, ®Çu t­ n­íc ngoµi còng gãp phÇn lµm t¨ng GDP. ¶nh h­ëng cña ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy cµng râ nÐt vµ lan réng trªn nhiÒu mÆt ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña n­íc ta vµ ®ang trë thµnh nh©n tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn ph©n bè ch­a hîp lý chñ yÕu c¸c nhµ ®Çu t­ tËp trung ®Çu t­ vµo nh÷ng vïng ®· cã nÒn kinh tÕ kh¸ ph¸t triÓn, Ýt ®Çu t­ vµo c¸c vïng nh­ duyªn h¶i miÒn trung, trung du miÒn nói. ChÝnh v× vËy, nhµ n­íc ta cÇn c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh tÕ ph¸p lý ®Ó thu hót m¹nh vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn th× cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hÊp dÉn ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. C©u 2: Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ë ViÖt Nam.NhËn xÐt sù chuyÓn dÞch ®ã. 1:Sù chuyÓn dÞch ViÖt Nam lµ mét n­íc ®i lªn tõ n«ng nghiÖp vµ hiÖn nay ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. V× vËy, trong c¸c ngµnh kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu. Sù chuyÓn dÞch ®ã ®­îc thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt chñ yÕu sau: - XÐt vÒ tæng thÓ, c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng: tû träng nhãm ngµnh n«ng - l©m nghiÖp –thuû s¶n tiÕp tôc gi¶m, tû träng nhãm ngµnh c«ng nghiÖp –x©y dùng t¨ng lªn, tû träng nhãm ngµnh dÞch vô ®· chÆn l¹i ®­îc sù gi¶m sót liªn tôc trong 10 n¨m tõ 1995-2004 (n¨m 1995 lµ 44,06%, n¨m 1996 lµ 42,51%, n¨m1997 lµ 42,15%, n¨m 1988 lµ 41,73%, n¨m 1999 lµ 40,08%, n¨m 2000 lµ 38,74%, n¨m 2001 lµ 38,63%, n¨m 2002 lµ 38,46%, n¨m 2003 lµ 38%, n¨m 2004 lµ 37.98%) vµ tõ 3 n¨m nay ®· t¨ng nhÑ (n¨m 2005 lµ 38,01%;n¨m 2006 lµ 38,08 vµ s¬ bé n¨m 2007 lµ 38,14%). - Trong nhãm ngµnh n«ng - l©m nghiÖp - thuû s¶n, tû träng trong GDP cña ngµnh n«ng nghiÖp ®· gi¶m tõ 19,82% n¨m 2000 xuèng 15,85% n¨m 2005, xuèng15,32% n¨m 2006 vµ n¨m 2007 chØ cßn 15,18%; cña ngµnh thuû s¶n ®· t¨ng tõ 3,37% n¨m 2000 lªn 3,93% n¨m 2005, n¨m 2006 vµ 4,03%n¨m 2007. - C¬ cÊu nhãm ngµnh n«ng - l©m –ng­ nghiÖp trong thêi kú 2001-2007 ®· chuyÓn dÞch theo h­íng: chuyÓn tõ c©y con cã gi¸ trÞ t¨ng thªm thÊp sang c©y con cã gi¸ trÞ t¨ng thªm cao; chuyÓn tõ c¸c s¶n phÈm cung ®· v­ît cÇu sang c¸c s¶n phÈm cã thi tr­êng tiªu thô réng lín h¬n. N¨m 2007 so víi n¨m 2000, diÖn tÝch lóa c¶ n¨m gi¶m 1024 ngh×n ha, ng« t¨ng 338 ngh×n ha, khoai lang gi¶m 77 ngh×n ha, s¾n t¨ng 259 ngh×n ha, b«ng gi¶m 6 ngh×n ha, ®ay t¨ng 6 ngh×n ha, cãi t¨ng gÇn 5 ngh×n ha, chÌ t¨ng 38 ngh×n ha, mÝa gi¶m gÇn 12 ngh×n ha, l¹c gÇn 10 ngh×n ha, ®Ëu t­¬ng t¨ng 66 ngh×n ha, thuèc l¸ gi¶m trªn 5 ngh×n ha, cµ phª gi¶m gÇn 56 ngh×n ha (nh­ng do ®­îc gi¸ n¨m 2007 ®· t¨ng gÇn 10 ngh×n ha so víi n¨m 2006), cao su t¨ng gÇn 138 ngh×n ha, ®iÒu t¨ng trªn 241 ngh×n ha, hå tiªu gi¶m 20 ngh×n ha, dõa gi¶m gÇn 27 ngh×n ha, tr©u t¨ng 99ngh×n con, bß t¨ng 2597 ngh×n con, lîn t¨ng gÇn 6,4 triÖu con (nh­ng n¨m 2007 ®· gi¶m 294 ngh×n con so víi n¨m 2006), gia cÇm t¨ng 30 triÖu con, diÖn tÝch mÆt n­íc nu«i c¸ t¨ng 366 ngh×n ha. Trong tæng gi¸ trÞ ngµnh thuû s¶n tÝnh theo gi¸ thùc tÕ, gi¸ trÞ s¶n xuÊt thuû s¶n nu«i trång n¨m 2007 ­íc ®· chiÕm trªn 2/3 cao gÊp ®«i tû träng 32,6% cña n¨m 1996, cao gÊp r­ìi tû träng 44,4% cña n¨m 2000. - Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80, c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ta cã sù chuyÓn dÞch râ rÖt nh»m thÝch øng víi t×nh h×nh míi vµ cã thÓ hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. Sù chuyÓn biÕn nµy tr­íc hÕt thÓ hiÖn ë sù thay ®æi tû träng gi÷a nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nhãm A vµ ngµnh c«ng nghiÖp nhãm B. - Tõ 1980 - 1989: T¨ng tû träng gi¸ trÞ s¶n l­îng nhãm B (1980:62,2% ®Õn n¨m 1989 t¨ng lªn 71,1%. Trong vßng 9 n¨m ngµnh c«ng nghiÖp nhãm B t¨ng lªn 8,9%); gi¶m tû träng gi¸ trÞ s¶n l­îng nhãm A (1980:37,8% ®Õn n¨m 1989 chØ cßn 28,9%). - Tõ1990-1998 th× l¹i cã sù chuyÓn dÞch ng­îc l¹i, t¨ng tû träng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhãm A (c«ng nghiÖp nhÑ), gi¶m tû träng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhãm A (c«ng nghiÖp nÆng). - Trong GDP cña c¶ n­íc n¨m 2007, c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm tû träng 21,38% cao h¬n tû träng 18.56%cña n¨m 2000 vµ 21,25% cña n¨m 2006, trong khi c¸c con sè cña khai th¸c má t­¬ng øng lµ 9,79%; 9,65% vµ 10,26% vµ c«ng nghiÖp ®iÖn n­íc lµ 3,48% ;3,17%; 3,43%. C«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng lªn lµ phï hîp víi xu h­íng c«ng nghiÖp ho¸, bëi tû träng nµy thÓ hiÖn ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt, th­êng ®­îc c¸c chuyªn gia sö dông lµm tiªu chÝ ph©n biÖt mét n­íc n«ng nghiÖp hay ®· chuyÓn sang c«ng nghiÖp. Mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng víi tèc ®é cao, nh­ m¸y c«ng cô, « t«, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, quÇn ¸o may s½n …lµ nh÷ng s¶n phÈm cã thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc nhê cã møc tiªu dïng t¨ng cao, xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi nhê c¾t gi¶m thuÕ quan vµ phi thuÕ quan nhËp khÈu vµo c¸c n­íc thµnh viªn Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Tû träng khai th¸c má gi¶m lµ phï hîp víi chñ tr­¬ng tiÕt kiÖm tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n­íc trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ thÕ giíi ngµy mét t¨ng do nhu cÇu t¨ng cao, tr÷ l­îng ngµy mét c¹n kiÖt. Tû träng GDP cña ngµnh x©y dùng n¨m 2007 ®· cao h¬n n¨m 2000 (6,96%so víi 5,35%). GDP mét sè ngµnh dÞch vô trong GDP cña c¶ n­íc n¨m 2007 ®· cao h¬n n¨m 2000,nh­ kh¸ch s¹n nhµ hµng (3,93% so víi 3,25%) vËn t¶i, kho b·i vµ th«ng tin liªn l¹c (4,44% so víi 3,93%), ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ (0,62% so víi 0,53%). Nhê cã, sù ph¸t triÓn h¬n c¶ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn vµ cã sù tham gia cña c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, nªn tû träng GDP cña nghµnh tµi chÝnh, tÝn dông n¨m 2007 ®· ®¹t 1,81%, cao h¬n c¸c con sè 1,77% cña n¨m 2003;1,78% n¨m 2004; 1,80% cña n¨m 2005. 2:NhËn xÐt C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ë ViÖt Nam ®ang cã sù chuyÓn dÞch ngµy cµng hîp lý phï hîp víi thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, khi gi¶m tû träng n«ng nghiÖp th× vÉn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó t¨ng s¶n l­îng. - §Ó gi¶m tû träng n«ng nghiÖp nh­ng s¶n l­îng vÉn t¨ng th× ta ph¶i cã mét sè biÖn ph¸p nh­: C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n T¨ng c­êng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô… - §Ó t¨ng tû träng GDP cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô th× ph¶i tËp trung vµo ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, c«ng nghÖ cao. C¢U 3: ViÖt Nam Héi nhËp WTO c¬ héi vµ th¸ch thøc 1. C¬ héi: Khi gia nhËp WTO ViÖt Nam cã nh÷ng c¬ héi chñ yÕu sau. - Mét lµ: Khi gia nhËp WTO, ViÖt Nam ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô ë tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn víi møc thuÕ nhËp khÈu ®· ®­îc c¾t gi¶m vµ c¸c ngµnh dÞch vô kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö. - Hai lµ: Víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ thùc hiÖn c«ng khai minh b¹ch c¸c thiÕt chÕ qu¶n lý theo quy ®Þnh cña WTO, m«i tr­êng kinh doanh cña ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc më réng. - Ba lµ: Gia nhËp WTO ViÖt Nam cã ®­îc vÞ thÕ b×nh ®¼ng nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i toµn cÇu, cã c¬ hé ®Ó ®Êu tranh nh»m thiÕt lËp mét trËt tù kinh tÕ míi c«ng b»ng h¬n, hîp lý h¬n, cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña ®Êt n­íc cña doanh nghiÖp. - Bèn lµ: ViÖc gia nhËp WTO héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¶i c¸ch cña ViÖt Nam ®ång bé h¬n cã hiÖu qu¶ h¬n. - N¨m lµ: Cïng víi nh÷ng thµnh tùu to lín cã ý nghÜa lÞch sö sau 20 n¨m ®æi míi, viÖc gia nhËp WTO sÏ n©ng cao vÞ thÕ c