Sinh viên kế toán và những cơ hội - thách thức trong việc tìm kiếm việc làm

1039 SINH VIÊN KẾ TOÁN VÀ NHỮNG CƠ HỘI  THÁCH THỨC TRONG VIỆC TÌM KIẾM VIỆC LÀM Trần Thanh Nghĩa, Võ Thị Huỳnh Như, Cao Minh Trí Khoa Tài chính – Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Võ Tường Oanh, Ngô Ngọc Nguyên Thảo TÓM TẮT Cơ hội và thách thức của nghề Kế toán trong việc tìm kiếm việc làm là như thế nào? Cơ hội nào dành cho mình khi ra trường sẽ tìm kiếm một công việc với đúng ngành kế toán của mình? là một câu hỏi hầu như là các bạn sinh viên đặt ra khi tìm hiểu về ngành học đầy tính cạnh tranh và tiềm năng như ngành Kế toán hiện nay, cũng dễ hiểu rằng việc quan tâm đến ngành của mình phải làm gì, và sẽ làm như thế nào, sẽ giúp bạn có một định hướng riêng cho bản thân từ đó cố gắng học tập tốt và có được một công việc ổn định về sau này. Điều quan trọng nhất ở đây là bạn phải hiểu rõ ngành kế toán ra sao và những cơ hội và thách thức tìm ẩn trong nghề nghiệp ra sao. Nghiên cứu này nhằm mục đích giúp cho các bạn sinh viên và người đọc hiểu được và biết được cái nhìn tổng thể về ngành kế toán và những cơ hội và thách thức của các bạn sinh viên trong việc tìm kiếm cơ hội việc làm trong thời đại Cách mạng Công nghiệp 4.0. Từ khóa: Sinh viên kế toán, cơ hội, thách thức, có việc làm. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, khi nói đến nhóm ngành kinh tế, chúng ta thường nghe nói rằng cơ hội việc làm không còn cao, nhu cầu nhân lực ít, nhưng nhận định như vậy là chưa đúng và chưa chính xác. Kế toán – một bộ phận không thể thiếu trong bất kỳ các tổ chức, doanh nghiệp nào từ tư nhân đến Nhà nước. Do đó, thị trường việc làm và nhu cầu nhân lực của ngành này rất rộng lớn, dù nói trên lý thuyết là như vậy nhưng thực tế thì việc tỷ lệ sinh viên kế toán ra trường có việc làm không cao do nhiều yếu tố tác động bên trong và bên ngoài, ngoài ra bị ảnh hưởng bởi lực lượng sinh viên của ngành kế toán ngày càng tăng khiến cho việc sinh viên kế toán có cơ hội được làm việc đúng chuyên ngành của mình lại càng ít đi, vậy làm sao chúng ta có thể mở rộng ra cơ hội việc làm cho sinh viên chúng ta. Để có thể làm rõ và tìm hiểu chính xác vấn đề này thì tôi đã viết và cho ra các cơ hội và thách thức mà sinh viên cần cải thiện thêm để có thể có được công việc sau khi ra trường đồng thời giúp các bạn sinh viên biết được tầm quan trọng của những kỹ năng mềm khiến bạn ngày càng tốt và hoàn thiện bản thân hơn để thu hút được các nhà tuyển dụng trong tương lai. Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đã tác động mạnh mẽ và toàn diện đến nền kinh tế - xã hội trên thế giới. Cùng với các quốc gia khác, Việt Nam cũng bị tác động không nhỏ bởi cuộc Cách mạng mang tính toàn cầu này. Xu hướng toàn cầu hóa về kế toán - kiểm toán ngày càng mạnh mẽ; các nền kinh tế rộng mở hơn, giao lưu và giao thoa nhiều hơn. Nhiều hiệp định, điều ước, cam kết quốc tế được ký kết, triển khai cho phép không chỉ hàng hóa, dịch vụ mà cả dòng vốn 1040 đầu tư, các dòng tiền, nguồn nhân lực, trong đó có nguồn nhân lực kế toán và kiểm toán di chuyển tự do hơn. Tác động của Cách mạng Công nghiệp 4.0 cũng làm thay đổi cơ bản phương thức thực hiện kế toán - kiểm toán hiện nay bằng việc áp dụng chứng từ điện tử, các phần mềm tổng hợp, xử lý dữ liệu trong môi trường tin học hóa, tiết kiệm thời gian, công sức cũng như không bị giới hạn bởi không gian, khoảng cách địa lý. Vì vậy, người lao động trong lĩnh vực kế - toán kiểm toán buộc phải thay đổi để theo kịp sự biến đổi đó. Năng lực đối với người làm kế toán, kiểm toán không chỉ dừng lại ở trình độ hiểu biết và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ mà còn phải có kỹ năng tổ chức, quản trị thông tin, quản trị mạng, kỹ năng phân tích đánh giá, dự báo, năng lực tư vấn, kỹ năng khai thác, vận hành mạng, sử dụng thông tin và bảo mật thông tin Điều này đòi hỏi, hoạt động đào tạo, phát triển nguồn nhân lực kế toán - kiểm toán cần có sự đổi mới căn bản từ chương trình, nội dung cho đến phương pháp đào tạo. Các tổ chức nghề nghiệp kế toán - kiểm toán cần đảm nhiệm tốt vai trò và trách nhiệm đào tạo đội ngũ kế toán - kiểm toán, tổ chức các hoạt động giáo dục, bồi dưỡng nghề nghiệp, nâng cao và phát triển năng lực cho những người làm kế toán - kiểm toán theo thông lệ và chuẩn mực giáo dục nghề nghiệp... hướng tới xây dựng ngành Kế toán - kiểm toán của Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu thời kỳ hội nhập. 2 THỰC TRẠNG VIỆC LÀM SINH VIÊN NGÀNH KẾ TOÁN Kế toán là ngành đặc thù, chuyên môn mà bất cứ ai muốn làm được cũng cần phải có thời gian, quá trình học tập kiến thức một cách có giáo trình, bài bản. Kế toán là công việc ghi chép và phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong doanh nghiệp. Hàng ngày, tại một doanh nghiệp nhỏ và vừa thì số lượng các giao dịch, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh cũng khá nhiều, ở các doanh nghiệp, tập đoàn lớn thì con số đó còn gấp rất nhiều lần. Hơn nữa, kế toán không chỉ đơn thuần chỉ là ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, phản ánh vào các loại sổ sách: sổ cái, sổ nhật ký chung, các sổ chi tiết, bởi nếu chỉ làm công việc như vậy thì không được gọi là Kế toán mà người ta gọi đó là Book- keeper nghĩa là người phụ trách giữ sổ sách. Mà thực chất kế toán phải là người hiểu hết các nghiệp vụ ghi chép đó và ý nghĩa của những con số nói lên điều gì về tình hình tài chính hiện tại của doanh nghiệp, hay nói đơn giản là kế toán là phải biết biến những con số đó trở thành những con số “biết nói”- mang thông tin kinh tế, tài chính. Để từ đó, người kế toán sẽ có những báo cáo với nhà quản trị để họ nắm được tình hình hoạt động hiện tại của doanh nghiệp mình đang như thế nào. Ngày nay, khi nói đến nhóm ngành kinh tế, chúng ta thường nghe nói rằng cơ hội việc làm không còn cao, nhu cầu nhân lực ít, nhưng nhận định như vậy là chưa đúng và chưa chính xác. Kế toán – một bộ phận không thể thiếu trong bất kỳ các tổ chức, doanh nghiệp nào từ tư nhân đến Nhà nước. Do đó, thị trường việc làm và nhu cầu nhân lực của ngành này rất rộng lớn. Thực trạng sinh viên kế toán hiện nay ra trường có việc làm tỷ lệ không cao, theo hàng năm thì tỷ lệ có đến 80% – 90% những sinh viên được tuyển dụng chưa có khả năng tiếp cận ngay được với công việc của một “Kế toán” thực sự. Như vậy có thể thấy đây là một ngành có nhiều sức cạnh tranh 1041 do sinh viên kế toán ngày càng gia tăng đáng kể nhưng tỷ lệ đông không có nghĩa là ra trường sẽ có việc làm. Để chứng minh điều đó thì nhóm nghiên cứu đã khảo sát 251 bạn sinh viên năm cuối Khoa Tài chính- Thương mại để có một cái nhìn tổng quan hơn về cơ hội và thách thức của ngành kế toán và những khó khăn mà sinh viên gặp phải thông qua bảng khảo sát câu hỏi và kết quả thu về như sau: Nội dung đánh giá Tỷ lệ (%) Đồng ý Không đồng ý Kiến thức chuyên ngành 83 17 Sinh viên năm 4 thực tập tại các công ty để lấy thêm kinh nghiệm làm việc 84 16 Nhà tuyển dụng đến trường tạo cơ hội cho sinh viên có việc làm 85 15 Thiếu kỹ năng mềm (word, excel, powerpoint... ) 84 16 Kỹ năng ngoại ngữ chưa đáp ứng yêu cầu của vị trí tuyển dụng 70 30 Thiếu kỹ năng nghiệp vụ 81 19 Nhìn trên bảng đánh giá có thể thấy tỷ lệ Kiến thức chuyên ngành chiếm 83% điều này chứng tỏ các bạn đã biết được tầm quan trọng của việc có được kỹ năng chuyên ngành là điều các bạn cần thiết để có việc làm, cũng có 84% trên tổng 3 nội dung đánh giá bằng nhau, qua đó cho thấy nếu thiếu (kỹ năng mềm, nghiệp vụ chuyên môn, thiếu ngoại ngữ) thì sẽ không thể có được một chỗ đứng tốt trong công ty sau này. Về phần không đồng ý thì có tất cả tổng số cao nhất là 30% về phần thiếu ngoại ngữ có thể các bạn sinh viên vẫn chưa hiểu được thiếu ngoại ngữ các bạn sẽ không thể nào có được công việc ổn định sau này vì trong công cuộc đổi mới đất nước gắn liền với nền Công nghiệp 4.0 nên việc các công ty nước ngoài hợp tác và phát triển với nước ta ngày càng tăng cao, cơ hội biết được ngoại ngữ là một lợi thế quan trọng giúp các bạn có được một chỗ đứng khi phỏng vấn xin việc. Để khắc phục những khó khăn đồng thời giúp các bạn có thêm những thông tin chính xác về những cơ hội và thách thức mà sinh viên kế toán khi đi xin việc thường gặp phải. Để có thể có công việc kế toán ổn định thì các bạn sinh viên hiện nay cần phải trang bị cho mình một hành trang vững chắc là kiến thức cơ bản hay nâng cao về chuyên ngành mà mình đã chọn lựa để có thể chiến đấu trong cuộc đua tranh giành việc làm mà bạn đã chọn ngay từ khi bước chân vào cổng Trường Đại học. Vì là một ngành nghề thu hút khá nhiều bạn sinh viên lựa chọn và theo học dẫn đến cung cầu mất cân bằng, cung vượt cầu dẫn đến một sự cạnh tranh đáng chú ý, nên việc nắm bắt các cơ hội tìm việc làm là một điều được đại đa số các bạn sinh viên quan tâm đến. Vậy điều gì hay cơ hội gì để chúng ta có thể làm đúng ngành nghề mà mình mong muốn, cụ thể là công việc kế toán? Nhà trường thường xuyên tạo nhiều cơ hội tìm việc làm bằng cách mời các nhà tuyển dụng đến trường thông qua việc tổ chức các chương trình như “Sinh viên khối ngành Kinh tế và cơ hội tìm việc 1042 làm”, Đây là cơ hội để các bạn lần đầu tiên trải nghiệm việc phỏng vấn khi vào một công ty là như thế nào, và những yêu cầu của các nhà tuyển dụng, Giúp các bạn nhận ra những thiếu sót của bản thân và cải thiện để đáp ứng nhu cầu của các nhà tuyển dụng. Kỹ năng chuyên môn tốt chính là lợi thế để ghi điểm với các nhà tuyển dụng được thể hiện qua những kiến thức cơ bản mà các bạn được trau dồi từ các giảng viên khi còn đang học tập trên giảng đường đại học. Ngoài ra khi trong quá trình giảng dạy bằng những kinh nghiệm thực tế thì các giảng viên sẽ chia sẻ cho các bạn những mẹo hay điều này giúp ích rất nhiều cho các bạn sau này trong công việc của mình. Ngày nay với sự phát triển của Công nghệ 4.0 thì việc kế toán trở nên dễ dàng hơn với việc ra đời của các phần mềm dành riêng cho lĩnh vực kế toán, điển hình có thể kể đến một vài phần mềm kế toán tiêu biểu như: Phần mềm kế toán MISA SME.NET - là phần mềm kế toán đầu tiên có thể quản lý tài chính kế toán thông qua Mobile. Phần mềm kế toán FAST ACCOUNTING – được đánh giá là phần mềm mạnh về kế toán quản trị và tính giá thành sản xuất và giá thành xây lắp. Phần mềm kế toán EFFECT – cho phép khách hàng thiết kế riêng biệt do từng doanh nghiệp theo yêu cầu của doanh nghiệp. Phần mền kế toán BRAVO – với hình thức sử dụng tương tự với EFFECT. Phần mềm kế toán G9 ACCOUNTING 2014 – đáp ứng nhu cầu về quản trị, tài chính kế toán cho tất cả loại hình doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực. Vì thế ngoài kỹ năng chuyên môn thì việc có một kỹ năng tin phòng tốt với các phần mềm văn phòng như Word, Excel, PowerPoint, đặc biệt là Excel là điều cần thiết để chứng tỏ rằng bạn có thể chủ động hơn khi được phân công công việc sau này. Giao tiếp xã hội là yếu tố quan trọng, góp phần tạo dựng nên thành công trong bất kỳ lĩnh vực gì. Có khả năng giao tiếp trình bày vấn đề tốt, nhạy bén, khả năng làm việc độc lập, và khả năng làm việc nhóm tốt sẽ là một vũ khí tốt nhất của bạn. Với khả năng này sẽ giúp bạn thuyết phục được các nhà tuyển dụng nhận mình, cũng như giúp ích cho bạn rất nhiều trong quá trình làm việc. Thực tập tại công ty là cơ hội quan trọng mà sinh viên năm cuối cần phải nắm bắt để có nhiều kinh nghiệm làm việc và để cho nhà tuyển dụng thấy được những tiềm năng, phẩm chất mà bạn có. Với sự phát triển về hội nhập như hiện nay thì việc các công ty nước ngoài liên kết và đầu tư vào việt Nam rất phổ biến. Vì thế với vốn ngôn ngữ tốt sẽ là một quân bài để bạn có thể vượt được nhiều đối thủ trong trận chiến cuối cùng này và có cơ hội có được một chỗ đứng trong các công ty nước ngoài. Để có được những cơ hội đó chúng ta phải chắt lọc qua từng năm tháng còn học tập và làm việc ở Trường Đại học, vì chỉ có ở trên giảng đường chúng ta mới học được những kiến thức bổ ích giúp 1043 cho chúng ta có thêm cơ hội để khi ra trường có công việc ổn định với đúng chuyên ngành của mình. Ngoài những cơ hội để làm việc thì cũng có không ít những thách thức mà sinh viên kế toán phải đối mặt: Sinh viên thiếu kiến thức chuyên ngành trầm trọng là một trong những trở ngại sinh viên khó có cơ hội để làm việc sau khi ra trường. Không một doanh nghiệp nào có thể giao việc cho bạn mà ngay cả bản thân bạn còn không biết mình phải làm gì, thiếu kinh nghiệm có thể tích lũy, thiếu kỹ năng có thể trau dồi, nhưng ngay cả kiến thức chuyên ngành bạn chưa nắm vững thì thật là khó để tìm cho mình một công việc ổn định và đúng ngành. Có thể thấy một cuộc cách mạng mới mang tên gọi cuộc Cách mạng Thời đại 4.0 đang diễn ra rầm rộ, đi cùng với đó là sự phát triển không ngừng của thời đại công nghệ và sự ra đời của nhiều phần mềm máy tính, phần mềm công nghệ dần dần thay thế cho con người làm nhiều việc hơn trong đó có cả việc liên quan đến ngành kế toán bằng việc ra đời ngày càng nhiều các phần mềm phục vụ cho việc kế toán, nếu nói đây là một cơ hội như trên thì đây cũng là một thách thức lớn đối với đại đa số các bạn sinh viên. Thiếu sự trải nghiệm, kinh nghiệm làm việc, thực tập sau khi ra trường cũng là một thách thức gây khó khăn khi các bạn ra xin một công việc chính thức vì sẽ rất tốn thời gian và năng lực để đào tạo một người, điều này sẽ khiến cho các công ty phải cân nhắc thật kỹ là có nhận bạn vào làm hay không và cũng đồng nghĩa với việc bạn từ bỏ ước mơ được vào một công ty có quy mô to lớn. Nhiều thì dư, ít thì thiếu, vì vậy việc số lượng các bạn sinh viên chọn và theo học ngành này ngày một nhiều, tuy có thể nói bất cứ một doanh nghiệp nào cũng cần đến kế toán nhưng tình trạng chung hiện nay là cung nhiều hơn cầu vậy nên đã tạo ra một môi trường cạnh tranh vô cùng gắt gao, tạo không ít áp lực và lo lắng cho nhiều bạn sinh viên, nhất là các bạn vừa mới ra trường. Những yêu cầu từ các nhà tuyển dụng ngày càng đa dạng và phong phú đó là lý do khiến cho các bạn sinh viên khó có thể đáp ứng được và cũng như có được việc làm mình mong muốn. 3 GIẢI PHÁP Để giảm đi những thách thức của ngành kế toán thì sinh viên nên học tập một cách thật chăm chỉ kể từ đây, không ngừng trau dồi những kiến thức chuyên ngành và những kỹ năng phần mềm máy tính chỉ khi bạn cố gắng học tập không ngừng nghỉ thì bạn mới mong có được một công việc tốt mà đúng với chuyên ngành kế toán của mình. Và mình đã tìm hiểu và cho ra ba thứ quan trọng có thể giúp các bạn có thể thành công khi xin việc của ngành kế toán: Thứ nhất, khi làm việc tại bất kỳ doanh nghiệp hay bất cứ công việc gì, điều quan trọng nhất mà ai cũng phải cải thiện đó chinh là kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử, kỹ năng xử lý tình huống, hay còn gọi đó là “kỹ năng mềm”. Có “kỹ năng mềm” sẽ giúp cho chính bản thân của ta trở nên tự tin hơn, năng động, hoạt bát và điều đó sẽ tạo ấn tượng tốt cho đồng nghiệp cũng như cấp trên của mình. Từ đó cơ hội thăng tiến, cơ hội được học hỏi từ những người có kinh nghiệm sẽ giúp bạn rất nhiều trong công việc cũng như là trong đời sống. 1044 Thứ hai, kế toán là ngành nghề cần kinh nghiệm và thành thạo máy tính văn phòng. Chính vì thế, bạn hãy trang bị cho mình những kiến thức cơ bản và nâng cao về kỹ năng Word và Excel là điều thiết yếu. Hơn nữa, hầu hết bất kỳ công ty nào đều có một phần mềm kế toán riêng cho mình, luôn học hỏi và tìm hiểu các phần mềm kế toán để có thể làm được một công tác trên phần mềm mà công ty yêu cầu. Công việc này sẽ cho bạn kinh nghiệm làm việc hiện đại trên máy tính. Thứ ba, tạo một hồ sơ xin việc ấn tượng: Một CV xin việc ấn tượng sẽ giúp các bạn dễ dàng để lại thiện cảm tốt trong mắt nhà tuyển dụng, vì vậy bạn phải chuẩn bị cho mình một bộ hồ sơ thu hút, đặc biệt là những bạn mới ra trường chưa có kinh nghiệm đi làm thì việc làm hồ sơ thường rất khó, thay vào đó bạn có thể lái sang những kỹ năng thu được khi tham gia các hoạt động tình nguyện, đi làm thêm, tham gia các câu lạc bộ 4 KẾT LUẬN Việc để xin được việc làm sau khi ra trường đúng chuyên ngành là một chuỵên rất khó nhưng cũng không phải là khó hoàn toàn. Hãy bắt lấy những cơ hội mong manh khi còn đang ở trên giảng đường vì chỉ khi ở đó bạn mới cố gắng học tập và có được sự trải nghiệm thực tế khi còn đang học tập và làm việc tại trường. Quan trọng là sinh viên phải rèn luyện kỹ năng và học tập chăm chỉ ngay từ bây giờ. Việc có được việc khi ra trường hay không là tùy thuộc vào bản thân của chúng ta. Không ngừng cải thiện những khuyết điểm của bản thân để ngày một hoàn thiện và đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] toan-truong-cong-ty-bsd---trading-cua-canada [2] viet-nam-trong-boi-canh-moi-318241.html