Cây Măng tây (Asparagus), có tên khoa học là Asparagus Officinalis L., thuộc họ Măng tây Asparagaceae, là một loại Rau "Trường Sinh Bất Lão" sống thọ >2.500 tuổi ra đời từ những năm 500 trước công nguyên, có nguồn gốc ở bờ biển phía tây Châu Âu (từ miền bắc Tây Ban Nha tới bắc Ai-len, Anh, và tây bắc Đức) nên chúng ta quen gọi là Măng tây để phân biệt với Măng ta (Măng tre, Măng le,.), là một loại cây trồng lâu năm nhằm mục đích thù hoạch chồi non (rau Măng tây) làm rau xanh, thực phẩm dinh dưỡng cao cấp, đã được du nhập vao nước ta từ thời Pháp thuộc theo chân nhũtig gia đình quan chức người Pháp. Từ thập niên 1970 đến nay, nhiều vùng trong nước đã trồng được cây Măng tây để lấy rau tươi như Đông Anh (Hà Nội), Kiến An (Hải Phòng), Đà Lạt, Đơn Dương, Đức Trọng, Bảo Lộc (Lầm Đồng), Bà Điểm (Hốc Môn),. nhưng ngày đó diện tích trồng rất ít và do chiến tranh, không có sản lượng và thị trường tiêu thụ nên cây không có điều kiện đế phát triển. Từ năm 2005, nhiều vùng như Củ Chi (TPHCM); Đức Hoà (Long An); Long Thành (Đồng Nai); sông Xoài, Suối Rao, Buhg Riềng (BRVT); Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc (Bình Thuận); Chơn Thành, Bình Long, Lộc Ninh, Đồng Xoài, Đồng Phú, Bù Đăng, Bù Đốp (Bình Phước); Châu Thành (Tây Ninh); Hiệp Thành, Vĩnh Trạch Đông (Bạc Liêu); Sóc Trăng; Vĩnh Long; Chợ Lách (Bến Tre); Đăk Nông; Đăk Lăk; Gia Lai; Phú Thọ; Thái Bình; Thanh Hoá; Nghệ An; Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh;. đã trồng được cây Măng tây đế lấy rau xanh tiêu dùng trong nước, hướng tới xuất khẩu.
Ở nước ngoài, Măng tây là một loại rau thực phẩm giàu dinh dưỡng được dùng phổ biến như rau xanh trong bữa ăn hàng ngày nhiều như người Việt Nam mình ăn rau Muống. Họ còn đông lạnh và đóng hộp dự trữ cho mùa đông và xuất khẩu khắp nơi trên thế giới. Nhưng do các quốc gia phương Tây ở vùng khí hậu ôn đới lạnh lẽo chỉ thu hoạch được rau Măng tây trong 3 tháng mùa Xuân (3 tháng mùa hè phải dưỡng cây mẹ lấy lá quang hợp với nắng cung cấp dinh dưỡng cho bộ rễ tích trữ, 3 tháng mùa thu cây úa vàng chết sinh lý, 3 tháng mùa đông cây ngủ đông không phát triển và không cho Măng) nên nhu cầu nhập khẩu rau Măng tây của thế giới rất lớn (hàng triệu tấn/năm), đến nay cũng còn tăng cao từng năm, chủ yếu là thị trường Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật Bản,.
Về diện tích trồng, tính đến năm 2007 các nước Châu Á như Trung Quốc đã trồng 90.000 ha cây Măng tây sản lượng >1.000.000 tấn/năm, Nhật Bản trồng 7.000 ha, Thái Lan và Đài Loan mỗi nước trồng 1.500 ha, Philippine trồng 1.200 ha,. Ở Châu Âu, Tây Ban Nha đã trồng được 17.000 ha, CHLB Đức trồng 15.000 ha, Pháp trồng 11.000 ha, Italia (Ý) và Greece (Hy Lạp) mỗi nước trồng 6.000 ha,. ớ Châu Mỹ, Hoa Kỳ đã trồng được 35.000 ha, Peru trồng 20.000 ha, Mexico trồng 15.000 ha, Chile trồng 4.000 ha, Argentina trồng 2.000 ha, Canada trồng 1.500 ha,. Ở Châu Úc, Australia trồng 4.500 ha, NewZealand trồng 2.200 ha,. Ở Châu Phi, Nam Phi cũng trồng được 2.500 ha
31 trang |
Chia sẻ: tieuaka001 | Lượt xem: 755 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Quy trình chăm sóc măng tây, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hể tự sản xuất Măng tây trắng để làm phong phú mặt hàng phục vụ thị trường tiêu dùng và đóng hộp xuất khẩu bằng cách xử lý lấp đất hoặc compost dày #25cm phủ kín chồi Măng, dùng màng phủ đen có tráng nhôm (alluminium foil), hoặc dùng ống nước 27mm, cao 30-35cm, màu đen chụp đầu chồi măng ngăn ánh nắng mặt trời tác động vào chồi Măng cho đến khi chồi Măng đạt chiều cao thương phẩm >17-20-23 cm với đường kính thân Măng >10 mm thì tiến hành thu hoạch sản phẩm Măng tây trắng.
Cách bảo quản Rau Măng tây thành phẩm
Măng tây phải trữ tủ mát ở nhiệt độ >2-5°C và ẩm độ 90% để giữ nước làm tươi thân Măng, không thể bảo quản trong tủ lạnh gia đình vì lạnh + khô của tủ lạnh sẽ làm mất nước, khô héo cọng Măng.
Cách bảo quản: Măng tây mua về dùng dao bào gọt bỏ lớp vỏ xơ mỏng ở #10 cm phần gốc măng, rửa sạch, đem trụn/chần 2-3 phút với nước đã đun sôi sẵn (có 1 ít muối + 1 ít giấm để giữ màu xanh và độ giòn) rồi chuyển qua ngâm ngay 15-20 phút vào thau/chậu nước đá lạnh, xong vớt ra để ráo, tiếp theo:
Cách 1: Bảo quản tươi: Dùng khăn ẩm 50% hoặc giấy báo sạch không có mực in càng tốt quấn kín bó măng cho vào túi PE cột kín xếp vào ngăn mát tủ lạnh sẽ giữ tươi được 5-7 ngày tuỳ chất lượng Măng.
Cách 2: Bảo quản qua chế biến: Măng tây xắt lát chéo 3-4 cm hoặc cắt khúc 5-7 cm xếp gọn vào lọ thuỷ tinh hoặc hũ nhựa không có độc tố, rồi: (a) Hoặc ngâm chua ngọt với giấm chua nấu sôi để nguội với 1 ít đường (hoặc không đường) + 1 ít muối + có thể kết hợp thêm gừng, tiêu, hành, tỏi, ớt...; (b) Hoặc ngâm vào các loại dầu thực phẩm như dầu hào, dầu ô-liu, dầu đậu nành, dầu đậu phộng,...; (c) Hoặc chế biến thành dưa món, kim chi,... để vừa đủ chua rồi xếp vào ngăn mát tủ lạnh sẽ bảo quản được 15-30 ngày tuỳ theo chất lượng Măng.
Cách 3: Trữ kho lạnh: Măng tây muốn giữ tươi lâu >6-12 tháng phải đóng hộp hoặc kích đông nhanh IQF, bảo quản ở kho mát 2-5°C:
- Rửa sạch: Măng tây đưa về nơi chế biến, dùng vòi nước lạnh áp lực mạnh rửa sạch đất cát, tạp chất bám trên thân Măng, bào/gọt bo lớp vỏ xơ mỏng ở 10 cm phần gốc, loại bỏ sản phẩm không đạt yêu cầu sử dụng rồi cắt cỡ dài ngắn 15-17-19-21-23 cm,... theo quy cach hợp đồng, sau đó rửa lạl với thuốc tím hoặc nước Clor nồng độ 20-50 ppm.
- Chần: Dùng dung dịch CaCh nồng độ 0,1% để chần/trụn Măng tây 2-3 phút, sau đó cho làm lạnh nhanh để diệt enzyme, giữ ổn định màu sắc đặc trưng và giữ vitamin C; kết hợp xử iý với ion Ca2+ để Măng tây vẫn giữ được độ cứng giòn khi đưa vào sử dụng.
- Bao bì đóng gói, kích đông nhanh (IQF): Sau đó, Măng tây thành phẩm được đóng gói trong túi trữ đông hoặc rút chân không, hàn kín miệng rồi cho lên băng tải đưa vào thiết bị kích đông nhanh IQF (Pre- Cooling Machine) trong #20-25 phút rồi chuyển vào kho mát 2-5°C.
- Vận chuyển, giao nhận: Măng tươi phải xếp đứng 5-10 kg/thùng vào thùng xốp hoặc thùng carton 5-7 lớp sóng cứng để tránh dập hỏng đầu bông, và phải vận chuyển bằng xe mát ở nhiệt độ 2-5°C.
[08]. CÁCH PHÒNG TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY MĂNG TÂY
a. Nhận diện các loại nấm, bệnh, tuyến trùng hại cây Măng tây:
Cây Măng tây nếu chọn được giống tốt, trồng trên vùng đất tơi xốp giàu dinh dưỡng hữu cơ và vi sinh, thế đất cao ráo, tiêu thoát nước tốt, đất và nước tưới bảo đảm độ pH = 6.5-7.5 và không có độc tố kim loại, đã xử lý khử sạch tuyến trùng, nấm bệnh, côn trùng, chăm sóc đúng kỹ thuật, vệ sinh vườn trồng tốt, môi trường thông thoáng, lành mạnh, thì rất ít bị nấm bệnh gây hại, cây sẽ cho năng suất Măng rất cao 20-25-30 tấn/ha/năm, doanh thu khoảng 400-600 triệu đồng/ha/năm.
Tuy nhiên, vào mùa mưa, lúc "trái gió trở trời", cây Măng tây cũng rất dễ bị nấm bệnh tấn công xâm hại giống như những loại cây trồng khác (con người khoẻ mạnh cũng có thể chễt vì dịch bệnh kia ma !).
Khảo sát cây Măng tây trồng trên đất ở vùng khí hậu nhiệt đới Việt Nam những năm gần đây thường thấy có các bệnh sau đây:
[1] Bệnh Thối gốc rễ :
a. Do nấm Fusarlum: F. Monilitorme, F. Oxysporum f. sp. Asparagi, F. Proliíeratum, F. Culmorum, F. Verticillioides, F. Redolens, Gibberella Fujikuroi,...);
b. Do nấm Phytophthora: Phyt. Megasoerma Drechs; Phyt. Palmivora, Phyt. Capsici, Phyt. Intestans,...);
c. Do nấm Pythium: p. Arrhenomanes, p. Myriotilum, p. Aphanidermatum, p. Megasperma, p. Debaryanum, p. Ultimum; do nấm Rhizoctonia Solani, Rhizoctonia sp., Zopfila Rhizophila,...);
d. Do vi khuẩn Ervvinia Carotovora, Sclerotinia Sclerotiorum);
[2] Bệnh Tuyến trùng: gồm Tuyến trùng nốt sưng khối u (do nấm Meloidogyne Incognita, Meloidogyne Javanica); và Tuyến trùng ngoại ký sinh (do nấm Tylenchorhynchus sp.r Xiphinema sp., Pratylenchus sp.);
[3] Bệnh Rỉ sắt (do nấm Puccinia Asparagi với 4 loại bào tử Basidiospores, Aeciospores, Urediniospores và Teliospores);
[4] Bệnh Thán thư (do nấm Colletotrichum Gloeosporioides, Colletotrichum Dematium);
[5] Bệnh do Virus (do các loại virus Asparagus Virus: AVI, AV2, AV3. AV4; Tobaco streak Virus - TSV);
[6] Bệnh Nấm mốc :
Nấm bạc lá, mốc lá (do nấm Alternaria Alternata, Cercospora Asparagi, Ascochyta Asparagina, Phomopsis Asparagicola, Phomopsis Asparagi, Phomopsis Javanica);
Nấm mốc xám (do nấm Botrytis Cinerea);
Nấm mốc xanh (do nấm Penicillium Aurantiogriseum);
Nấm mốc tím (do nấm Pleospora Herbarum, stemphylium Vesicarium);
[7] Bệnh Nứt tét gốc, thân (lúc dầu có thể do thừa đạm, do bệnh sinh lý,...), về sau là nơi để nấm bệnh tấn công xâm hại;
[8] Bệnh Khô thân cành (do nấm Macrophoma sp.) làm cho cây Măng và chồi măng non phát triển kém, kiệt sức dần, rồi chết dần, và chết hàng loạt...
b. Nguyên nhân gây ra nấm, bệnh hại cây Măng tây
Các nguyên nhân gây ra nấm bệnh riêng lẻ hoặc tổng hợp gồm:
- Cây Măng tây chịu hạn rất tốt trong mùa nắng, nhưng rất dễ bị "sốc" nước trong mùa mưa (tương tự như trẻ con hay bị bệnh nóng, lạnh thất thường hay nhức đầu sổ mũi lúc "trái gió trở trời"!);
- Mật độ trồng dày + mưa nhiều khiến bộ lá sum suê bị nước mưa (và nước tưới) kết dính dễ hư thối tạo điều kiện để nấm bệnh xâm hại;
- Mưa nhiều, nhất là những lúc mưa to kéo dài nhiều ngày, làm cho ẩm độ không khí và ẩm độ trong chân đất trồng tăng cao 90-100%, tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn, vi sinh vật xấu, nấm bệnh phát triển; người trồng không kịp thời có biện pháp xới xáo đất, khai thông rãnh thoát chống úng để chân đất ngập nước và ngậm nước trương nở nén chặt khiến đất trồng bị bão hoà làm mất tế khổng (khoảng trống chứa không khí và nước lưu dẫn phân bón, dinh dưỡng trong đất) và đóng váng bề mặt làm đất mất dưỡng khí khiến bộ rễ cây Măng tây bị ngộp, mất khả năng trao đổi ion, không hấp thu được dinh dưỡng; úng nước kéo dài khiến bộ rễ đổi màu từ trắng qua vàng, qua nâu, rồi đen, thối nhũn, cây phát triển kém, mất khả năng cung cấp Măng, vàng lá, héo úa từ từ rồi chết dần, chết dần,...;
- Cây quang hợp kém do ít lá, trời mưa dầm dề, thiếu nắng kéo dài;
- Đất trồng lâu ngày bị nén chặt, thiếu dinh dưỡng hữu cơ, và thiếu canxi, làm độ pH đất và nước biến đổi giảm sâu dưới biên độ pH = 4.5 - 5.5, khiến môi trường đất lành mạnh bị đẩy lui, môi trường đất yếm khí phát triển tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh (đặc biệt nguy hiểm là tuyến trùng, nấm Phytophthora, Fusarium và Pythium), virus, vi khuẩn, vi sinh vật xấu phát triển, bao vây xâm hại bộ rễ, cộng hưởng với các loại côn trùng, sâu bọ khác đồng thời tấn công làm cho bộ rễ bị tổn thương nặng, thối nhũn, khiến cây bị cong queo dị dạng, chùn ngọn, chột lá, vàng lá, héo úa, khô thân cành, chết từ từ và chết hàng loạt...;
- Sử dụng phân bón không đúng cách, không cân đối liều lượng và chủng loại (có khi còn gặp phân giả); khi thì thiếu hụt và mất cân đối dinh dưỡng, khi thì bón quá nhiều đạm hoá học hoặc thừa đạm hữu cơ gây ngộ độc hữu cơ; sử dụng phân chuồng chưa ủ hoai mục hoặc dùng lại các loại phân chuồng và giá thể chứa nhiều mầm nấm bệnh (như giá thể loại bỏ từ các vườn trồng nấm); hay phủ gốc bằng vật liệu chưa qua xử lý nấm bệnh như trấu, rơm rạ, vỏ cà phê, mạt cưa gỗ cao su,...;
- Dùng thuốc BVTV không đúng nguyên tắc "4 đúng", không tưới được thuốc BVTV xuyên thấu 10-20cm lớp đất mặt đến tận đáy hộ rễ cây Măng tây, dùng liều quá cao hoặc liều quá thấp gây ra hiện tượng lờn thuốc, làm vô hiệu hoá tác dụng phòng, trị bệnh của thuốc;
- Chăm sóc vườn trồng không đúng yêu cầu kỹ thuật, vệ sinh vườn trồng yếu kém, vườn trồng không thông thoáng, cắt tỉa cành nhánh bị nấm bệnh bỏ rơi vãi trên mặt đất tạo điều kiện để nấm bệnh phát tán, lây lan tự do trên cây, trên đất trồng mà không có biện pháp ngăn chặn kịp thời (Phải kiên quyết cách ly, đưa ra khỏi vườn trong và tiêu huỷ ngay lập tức tất cả các thân, cành, lá, rễ, cây có mầm mống nấm bệnh lạ, các đốm bệnh có màu sắc không bình thường, khác màu xanh cây Măng vừa mới chớm xuất hiện trên cây Măng hoặc trên đất trồng).
- Môi trường xung quanh và lân cận vườn trồng Măng tây đang có bệnh hoặc dịch bệnh trên cây trồng làm ảnh hưởng lây lan, việc phòng chữa bệnh phải biết kết hợp tiến hành đồng loạt trong khu vực, nếu chỉ xử lý cục bộ cho từng vườn trồng thì không thể có hiệu quả tốt;
- Cộng thêm vào đó một nguyên nhân nữa là tình trạng tận thu cạn kiệt từ nhiều vụ thu hoạch trước khiến cây Măng tây bị suy yếu, mất sức đề kháng, lúc này càng rất dễ bị nấm bệnh tấn công xâm hại;...
Nếu không kịp thời phát hiện sớm và khẩn trương ngăn chặn dịch bệnh ngay từ đầu, để mầm mống và bào tử nấm bệnh phát tán tự do trên cây và trên đất trồng theo gió, theo nước mưa và nước tưới, thông qua dụng cụ lao động, vết chân giày dép người lạ mang mầm bệnh vào... làm lây lan nhanh ra cả vườn, rẫy Măng tây sẽ phát sinh nhiều bệnh từ nhẹ đến nặng, rồi trầm trọng mất khả năng kiểm soát, cây sẽ không cho Măng, héo úa suy kiệt dần và chết hàng loạt khiến người trồng hoang mang, mất tinh thần, chán nản, có tư tưởng muốn bỏ cuộc, thụ động xuôi tay không có biện pháp xử lý hay đối phó khiến tình trạng nấm bệnh chết cây, hư vườn càng bi đát hơn !
c. Cách phòng, trị nấm bệnh hại cây Măng tây:
Không giống như các loại rau màu khác, trồng và chăm sóc cây Măng tây thực chất là Trồng và Chăm sóc Bộ Rễ và Chăm sóc Đất hoặc Giá thể trồng cây Măng tây; bộ rễ càng khoẻ mạnh cây càng có năng suất và chất lượng cao. Nói cách khác, công việc của người trông chủ yếu là những phần việc diễn ra ở dưới mặt đất.
Cách chữa bệnh tốt nhất cho cây Măng tây là Phải Làm Thật Tốt Việc Phòng Bệnh. Cần phải thường xuyên cải tạo môi trường đất trồng cho thật tơi xốp, xử lý triệt để mầm mống tuyến trùng, nấm bệnh và côn trùng hại cây, cung cấp đầy đủ và cân đối dinh dưỡng hữu cơ và vi sinh, lên luống đất trồng cao ráo 20-30cm nhưng vẫn phải bảo đảm độ ẩm đều đặn trong chân đất đủ 60-70% mùa nắng cũng như mùa mưa (việc tưới nước không quan trọng ở hệ thống tưới kiểu nào mà quan trọng ở cách tưới thế nào để chân đất bảo đảm thường xuyên có đủ độ ẩm 50%-60%); thường xuyên cung cấp dầy đủ, cân đối dinh dưỡng và nước tưới có pH = 6.5-7.5 để cây thật sự khoẻ mạnh; thường xuyên kiểm tra rãnh thoát nước cho thật tốt, không để nước ngập úng chân đất quá 8-9giờ/ngày và không để đất bị ngậm nước trương nở bão hoà làm mất dưỡng khí; thường xuyên xới xáo đất, phá váng đóng khằn bề mặt luống trồng để đất có đủ dưỡng khí cung cấp cho rễ; thường xuyên tỉa cây giữ thế "mẹ bồng con" 3-5 cây mẹ + 3-5 chồi măng non to khoẻ ở mỗi gốc/bụi Măng và cắt bỏ toàn bộ các cành nhánh nhện từ mặt luống lên cao 50cm cho vườn trồng thông thoáng; thường xuyên làm cỏ và vệ sinh vườn trồng cho thật tốt, thẳng tay xử lý loại bỏ, cách ly khỏi vườn trồng mọi mầm mống nấm bệnh và tồn dư nấm bệnh ra khỏi vườn trồng; và Khi Thấy Đường Kính Thắn Măng Đã Nhỏ Hơn <7-8mm Thì Dứt Khoát Phải Ngưng Thu Hoạch Đê’ Dưỡng Cây !
Phải nhớ chăm sóc cây Măng tây đúng kỹ thuật hướng dẫn (trồng cây Măng "tây" không thể dễ dãi chăm sóc theo kiểu "ta" được) và phải thường xuyên làm thật tốt việc phòng bệnh. Khi quan sát thấy nấm, bệnh (có màu sắc khác màu xanh đặc trưng của cây Măng tây) vừa mới chớm xuất hiện trên cây thì phải khẩn trương cắt tỉa bỏ hết những phần thân, lá bị bệnh đem ra khỏi vườn đốt tiêu huỷ ngay và tiến hành phun thuốc phòng + trị nấm bệnh không để bệnh lây lan ra cả vườn (dùng chế phẩm sinh học Pseudomonas, hoặc dùng các hỗn hợp thuốc phòng+chữa bệnh: Metalaxyl + Mancozeb / Carbendazim + Sulfur / Fosetyl Aluminium + Zineb / Cercospora + stemphylium, v.v...). Phải định kỳ sử dụng thuốc phòng + trị bệnh như là một công việc bắt buộc phải làm cứ mỗi 10-15- 30 ngày/lần, không được lơ là bỏ qua dù với bất cứ lý do gì.
Để xử lý đất trồng Măng tây, có thể áp dụng các biện pháp sau:
Biện pháp vật lý: Bổ sung phân chuồng ủ hoai, phân hữu cơ, hợp chất lưu huỳnh + vôi, lân vi sinh; hay vôi bột và canxi để tăng độ tơi xốp cho đất; thường xuyên kiểm tra pH = 6.5-7.S trong đất trồng và nước tưới; kiểm tra hàm lượng Clor = <600 mg/llít nước trong nước tưới và hàm lượng muối EC = <2 milisiemens/cm trong đất.
Biện pháp hoá học: Có thể dùng Sincosin, Norshield, Bromua Methyl, Nokaph, Daconil, Formalin, Zineb, Chlorothalomin, Tilt Super, COC-85, Bordeaux (Suntat Đồng + vôi), Penta Clorua Nitro Bengien, Sodium Hypochlorite 10% (Thuốc tẩyJavel giặt quần áo);... kết hợp xử lý các loại thuốc diệt tuyến trùng và phòng trừ nấm, bệnh, côn trùng và vi sinh vật hại cây như Agrispon, Vimonyl, Aliette, Ridomil, Amistar Top, Antracol, Kasumin, Phytocide, Mancozeb, Carbenzim, starner, Physan, Anvil, Validacin, Xanthomix, Takumi, New Kasuran, Vialphos, Vilaxyn, Viben-C, và các chế phẩm có gốc đồng,...
Biện pháp hữu cơ, sinh học: Cũng có thể thường xuyên, định kỳ sử dụng nhiều phân trùn quế, phân chuồng ủ hoai mục, các loại phân hữu cơ và các chế phẩm Trichoderma, Active Cleaner, Pseudomonas, Weviro, Wehg, Super Canxỉ, vôi, Lân,... để cải tạo đất, ổn định độ pH = 6,5 - 7,5 cho đất và nước tưới; các loại phân vi sinh, phân sinh học,...
Thông thường, phân hữu cơ và các loại chế phẩm cải tạo đất đều có tác dụng giải độc và nâng cao độ pH đất, tạo điều kiện thuận lợi để phục hồi trùn đất và phát triển các loại vi sinh vật có ích giúp làm tơi xốp đất, đồng thời các loại thiên địch cũng phát triển mạnh khiến các loại virus, vi khuẩn, tuyến trùng, nấm bệnh, côn trùng, vi sinh vật có hại trong đất và trên cây bị mất môi trường sống, bị suy yếu và bị thiên địch tiêu diệt; tạo điều kiện kích thích cây phát triển rễ, thân và lá, cây Măng tây khoẻ mạnh miễn nhiễm với các loại nấm bệnh và côn trùng gây hại, giúp cây phát triển thật tốt, cân đối, góp phần làm tăng thêm đáng kể năng suất và chất lượng sản phẩm Măng tây xanh.
Thường xuyên dùng phân hữu cơ, Trichoderma và chế phẩm sinh học cải tạo đất có thể giảm được 80-90 % lượng phân hoá học và giảm được 80-90% dịch bệnh trên đất trồng Măng tây.
Cuối cùng, nếu vườn/rẫy Măng bị bệnh quá nặng không thể khắc phục được thì nên tiến hành cắt bỏ hết cây trên vườn rồi xới xáo đất, dùng các chế phẩm Trichoderma, Pseudomonas, GA3, WEHG, Active Cleaner, Phytocide, Agrostim, NutriSmart,... để cải tạo môi trường đất, bổ sung NPK pha loãng để giúp phục hồi rễ và cây (trong giai đoạn chữa bệnh nên hạn chế dùng phân chuồng vì vô tình có thể đưa thêm nấm bệnh vào đất làm cây bệnh nặng thêm). Cuối cùng nếu vẫn không khắc phục được thì nên tuyển lấy những bộ rễ khoẻ mạnh xử lý qua nước Javel rồi đem trồng lại trên đất mới đã được cải tạo tơi xốp và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng nếu chưa đủ điều kiện trồng lại cây mới.
Nếu đầu tư chăm sóc vườn/rẫy Măng tây với quyết tâm cao; xem việc trồng Măng tây là công việc chính nhằm tạo nguon thu nhập sống chết của gia đình; biết thương yêu, quý trọng cây Mang tây như thương yêu, quý trọng vợ/chồng chung chăn chung gối trong nhà; biết chăm sóc cây Măng tây khẩn trương, đúng mức như chăm sóc đứa con mọn yêu quý của mình lúc trái gió trở trời thì người trồng vẫn có thể thành công, tránh được tình trạng thiệt hại trắng tay do nấm bệnh gây ra.
Nhờ làm tốt công tác phòng, chữa bệnh, mùa mưa năm 2011, trong lúc các địa phương khác mất khả năng cung cấp Măng thì cây Măng tây ở tỉnh Ninh Thuận vẫn phát triển và cung cấp Măng tây xanh đều đạn.
2. Cách phòng, trừ các loại sâu bọ, côn trùng hại cây Măng tây:
Ở nước ngoài, đối với các loại sâu bọ, côn trùng cắn hại cây Măng tây như Armyvvorms, Asparagus Beetles (bọ Măng tây), Cutvvorms (sâu ngài đêm), Garden Symphylan, European Asparagus Aphid (rệp vừng châu Âu),... người ta dùng Permithrin 38% tiêu diệt chúng rất dễ dàng.
Ở trong nước, đối với sâu lông, sâu keo, sâu xanh, sâu đục thân, ốc sên, bọ trĩ, rầy mềm, dế nhũi, rệp sáp,... thường xuất hiện lúc chạng vạng tối để cắn hại cây Măng tây, có thể dùng các chế phẩm Takumi, Padan, Basudin, Topsin, Supracide, Contidor, Regent, Anvil, Antracol, ... (Các "binh đoàn"sâu bọ côn trùng có thể tự do ăn trụi lá 1 ha Măng tây trong 1-3 ngày I).
Trong dân gian cũng có một biện pháp rất hay: Dùng tiêu, hành, tỏl, ớt giã nhuyễn hoà nồng độ cao với nước tưới vào vườn/rẫy Măng tây để xua đuổi côn trùng sâu bọ hại cây rất hiệu quả.
Nếu vệ sinh vườn trồng kém (để lại tàn dư nấm bệnh từ các chu kỳ thu hoạch trước), lơ là chăm sóc để các loại sâu bọ ẩn nấp cắn hại bộ rễ (hoặc thu hoạch để móng tay va chạm làm trầy xước thân Măng lân cận) sẽ làm chồi Măng biến dạng, hình thù cong vẹo, Măng sẽ kém chất lượng và mẩt giá trị thương phẩm, không thể thu hoạch được.
Để phòng trừ có hiệu quả các loại côn trùng, sâu bọ hại cây Măng tây, cần thường xuyên bổ sung đầy đủ và cân đối dinh dưỡng để cây phát triển khoẻ mạnh, vệ sinh chăm sóc vườn trồng thật tốt, nhanh chóng loại bỏ các mầm móng nấm bệnh mới vừa phát sinh, thường xuyên duy trì độ ẩm 50-60% trong chân đất, dùng chế phẩm sinh học cải tạo đất để duy trì pH đất = 6.5-7.5 (có thể thường xuyên dùng vôi, Trichoderma, Pseudomonas, Carbendazim, Mancozeb, Metalaxyl, Anvil, Ridomil, Antracol, Furadan, Vibamec, Katumi, Bordeaux, dung dịch xà phòng nước hoặc tiêu, hành, tỏi, ớt, lá cây thuốc cá giã nhuyễn hoà chung nước tưới vào gốc để khử nấm bệnh, côn trùng và vi sinh vật có hại, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật hữu ích và trùn đất phát triển, đẩy lùi và cô lập các loại côn trùng và vi sinh vật có hại cho cây).
LÀM SAO TRỒNG CÂY MĂNG TÂY
ĐẠT NĂNG SUẤT >30-40 TẤN/HA/NĂM & TÍCH LUỸ ĐƯỢC >200-300 TRIỆU/HA/NĂM ?
Trồng Măng tây xanh muốn có năng suất >30-40 tấn/ha/năm, tích luỹ được >200-300-400.000.000 đ/ha/năm, điều kiện tiên quyết là ngay từ đầu người trồng cần phải cải tạo đất trồng (tầng canh tác dày 30-50cm) cho thật tơi xốp, thật giàu dinh dưỡng hữu cơ và vi sinh hữu ích, liếp đất trồng phải tôn cao 20-30 cm (đáy bộ rễ cây Măng phải cao hơn tầng sét và mực nước ngầm >30-50 cm), đặt hệ thông tưới nhỏ giọt kết hợp bon phân cút/dơi/bánh đấu, phân vi sinh (Agrostim, NutriSmart, Grow More...) + trung, vi lượng.
Các tài liệu khoa học về đặc điểm cấu tạo sinh học thực vật tự nhiên cho thấy khi cây Măng tây đã đạt tuổi trưởng thành, sau 5 năm tuổi các mầm chồi non của cây thường xuất hiện rất nhiều từ >10-15 chồi măng lớn nhỏ trong phạm vi bán kính 15-20-30 cm quạnh cổ bộ rễ cây Măng, các chồi Măng lớn nhỏ sẽ mọc tràn ra khắp mặt liếp đất trông như nấm mọc sau mưa Ị (Đến lúc đó, người trồng Măng tây ngủ một đêm sáng ra thức dậy là thấy tiền vào nhà !).
Căn cứ vào đặc điểm sinh học tự nhiên này, có thể tính năng suất và doanh thu bình quân của 1 hecta rau Măng tây xanh như sau (hiệu suất thu hoạch 20% với cọng măng có trọng lượng bình quân 10 gr:
Năm 1: Cây Măng chưa phát triển, chỉ có bộ rễ con, tạm gọi là "bộ rễ thiếu nhi", bình thường trên mặt đất trồng chỉ có lác đác 1- 3 chồi măng lớn nhỏ/gốc/ngày thu hoạch, ở năm đầu tiên này người trồng chỉ nên thu hoạch tượng trưng ở mức độ tỉa Măng tơ 5-7 tấn/ha/năm, tuyệt đối không nên thu hoạch cạn kiệt vì sẽ làm suy yếu trầm trọng các đời/thếhệ cây về sau này.
Năm 2: Cây Măng bước đầu phát triển, chưa trưởng thành, chỉ có "bộ rễ thiếu niên", bình thường trên mặt đất trồng chỉ có khoảng 1-5 chồi măng lớn nhỏ/gốc/ngày thu hoạch. Mỗi ngày có thể thu hai bình quân 2 chồi 10gr/cọng X 18.500 cây/ha X 200 ngàythuhoạch/năm X hiệu suất 20% = 10-15 tấn/ha/năm X bình quân 20.000 đ/kg = Doanh thu khoảng 200-300.000.000 đ/ha/năm.
Năm 3: Cây Măng có "bộ rễ mới trưởng thành", bình thường có thể xuất hiện trnhỏ/gốc/ngày thu hoạch. Mỗi ngày có thể thu hái bình quân 3 chồi 10gr/cọng X 18.500 cây/ha X 200 ngàythuhoạch/năm x hiệu suất 20% = 15-20 tấn/ha/năni X bình quân 20.000 đ/kg = Doanh thu khoảng 300-400.000.000 đ/ha/năm.
Năm 4: cây Măng có "bộ rễ trưởng thành", có thể cung cấp khoảng 1-9 chồi măng lớn nhỏ/gốc/ngày thu hoạch. Mỗi ngày có thê’ thu hái bình quân 4 choi lOgr/cọng X 18.500 cây/ha X 200 ngày thu hoạch/năm X hiệu suất 20% = 20-25 tấn/ha/năm X bình quân đ/kg = Doanh thu khoảng 400-500.000.000 đ/ha/năm.
Năm 5-10-15: Cây Măng có "bộ rễ trưởng thành đủ độ chín", có thể cung cấp >10-15 chồi măng lớn nhỏ/gốc/ngày thu hoạch. Mỗi ngày hái bình quân 5 chồi 10gr/cọng X 18.500 cầy/ha X 200 ngàythuhoạch/năm X hiệu suất 20% = 25-30 tấn/ha/năm X bq 20.000 đ/kg = Doanh thu khoảng 500-600.000.000 đ/ha/năm...
Tất nhiên trên đây chỉ đơn thuần là những con số toán học, kết quả sản xuất thực tế trên đất trồng còn tuỳ thuộc rất nhiều yếu tố khách quan khác như kỹ thuật chăm sóc, thổ nhưỡng, thời tiết, cây giống,...
ở Peru, nhờ áp dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt kết hợp với bón phân tự động theo công nghệ Israel có thiết bị tự đọng kiểm soát nhiệt độ vườn trồng bình quân 30*c, độ ẩm trong không khí và độ ẩm trong chân đất trồng bình quân 60% - 70%, độ pH = 6.5 - 7.5 trong đất và nước tưới, độ bốc hơi của nước tưới, hàm lượng dinh dưỡng trong đất đủ hay thiếu chất gì để điều chỉnh bổ sung dinh dưỡng kịp thời hàng ngày, v.v... người ta đã thu hoạch Măng tây xanh và Măng tây trắng với năng suất 60 - 80 tấn/ha/năm, cho thu nhập rất cao !
Ở nước ta, nếu muốn có thu nhập cao, người trồng Măng tây không nên thụ động trông chờ ỷ lại vào giá bán sản phẩm tăng cao, mà nên chủ động áp dụng khoa học kỹ thuật, thâm canh tăng năng suất, chỉ cân tăng thêm 5-10 tấn/ha/năm là đã có thể tăng thêm thu nhập 150-300.000.000 đ/ha/năm.
Khi có sản phẩm rau Măng tây giá rẻ hợp lý, mọi người từ công nhân đến lao động bình dân ai cũng có điều kiện ăn rau Măng tây như ăn rau muống, xà lách,... thì khi đó người trồng sẽ ăn no ngủ yên với kết quả trồng được bao nhiêu hecta sẽ bán hết bấy nhiêu hecta, còn hơn cứ mỏi cổ mong bán sản phẩm ra với giá cao mà trồng 1 hecta chỉ bán được 1/2 - 1/3 hecta, phần thừa ế còn lại có thể sẽ phải đem đổ bỏ hoặc cho gia súc ăn !
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- quy_trinh_cham_soc_cay_mang_tay_theo_quy_trinh_huu_co_vi_sinh_7302.docx