Quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 2: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

CHƯƠNG 2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG QUẢN TRỊBỐI CẢNH LỊCH SỬII. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ CỔ ĐIỂNIII. TRƯỜNG PHÁI TÂM LÝ XÃ HỘI IV. TRƯỜNG PHÁI ĐỊNH LƯỢNG V. TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP TRONG QUẢN TRỊVI. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠII. BỐI CẢNH LỊCH SỬ4 mốc quan trọngTrước công nguyên : tư tưởng quản trị sơ khai, gắn liền với tư tưởng tôn giáo & triết họcThế kỷ 14 : Sự phát triển của hoạt động thương mại thúc đẩy sự phát triển của quản trịThế kỷ 18 : Cuộc cách mạng công nghiệp là tiền đề xuất hiện lý thuyết QTThế kỷ 19 : Sự xuất hiện của nhà quản trị chuyên nghiệp đánh dấu sự ra đời của các lý thuyết quản trịI. BỐI CẢNH LỊCH SỬTư tưởng quản trị ra đời gắn liền với những điều kiện : Kinh tếChính trịXã hộiVăn hoá 1.TP QT Khoa Học (W.Taylor)2.TP QT Tổng Quát (Hành chiùnh) (H.Fayol; M Weber)3.TP TâmLý-XãHội (E.Mayo; A.Maslow;M.Gregor)4.TP QT Định Lượng ( H. Simon)TP “Qúa trình QT” (H.Koontz)TP “QTHệ Thống”TP “NgẫuNhiên”Thuyết ZMô hình 7SThời kỳ Biệt lậpThời kỳ Hội nhậpThời kỳ Hiện đạiII. TRƯỜNG PHÁI QT CỔ ĐIỂN1. Trường phái quản trị khoa học2. Trường phái quản trị hành chínhII.1. Trường phái quản trị khoa học * Frederick WinslowTaylor (1856 – 1915)Charles Babbage (1792 - 1871)Federich W Taylor (1856 - 1915)Vôï choàng Frank Gilbreth (1868 -1924) & Lillian Gilbreth (1878 -1972) Henry GanttPhê phán cách quản lý cũ:Thuê mướn chỉ dựa trên cơ sở ai đến trước thuê trước -> không dựa trên khả năngKhông có huấn luyện nhân viên mớiLàm việc theo thói quen -> không có phương phápHầu hết việc và trách nhiệm được giao cho công nhânNhà quản lý làm việc bên người thợ -> quên hết trách nhiệm quản trịTư tưởng chủ yếu của ông thể hiện trong tác phẩm nổi tiếng “Những nguyên tắc trong quản trị học” Tröôøng phaùi naøy höôùng ñeán Hieäu quaû QT thoâng qua vieäc taêng Naêng suaát lao ñoäng treân cô sôû cuûa hôïp lyù hoaù caùc böôùc coâng vieäc.II.1. Trường phái quản trị khoa học NGUYÊN TẮC TAYLORCÔNG TÁC QUẢN TRỊ TƯƠNG ỨNG1. Xây dựng cơ sở khoa học cho các công việc với những định mức và các phương pháp phải tuân theoNghiên cứu thời gian và các thao tác hợp lý nhất để thực hiện một công việc2. Chọn công nhân một cách khoa học, chú trọng kỹ năng và sự phù hợp với công việc, huấn luyện một cách tốt nhất để hoàn thành công việcDùng cách mô tả công việc để lựa chọn công nhân, thiết lập hệ thống tiêu chuẩn và hệ thống huấn luyện chính thức3. Khen thưởng để đảm bảo tinh thần hợp tác, trang bị nơi làm việc một cách đầy đủ và hiệu quảTrả lương theo năng suất, khuyến khích thưởng theo sản lượng, bảo đảm an toàn lao động bằng các dụng cụ thích hợp4. Phân nhiệm giữa quản trị và sản xuất, tạo ra tính chuyên nghiệp của nhà quản trịThăng tiến trong công việc, chú trọng việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt độngII.2 Trường phái quản trị hành chính (tổng quát)Trường phái này hướng đến Hiệu quả QT thông qua việc tăng Năng suất lao động trên cơ sở phát triển những nguyên tắc quản trị chung cho cả một tổ chứcCác nhà quản trị tiêu biểu :Henry Fayol (1814 - 1925)Max Weber (1864 - 1920)II.2. Trường phái quản trị hành chính Henry Fayol(1841-1925)1. Là một nhà quản trị hành chính người Pháp2. xem công việc quản trị nằm trong 06 phạm trù:3. Đưa ra 14 nguyên tắc quản trị tổng quát1. Kỹ thuật chế tạo2. Thương mại mua bán3. Tài chính – kiểm soát tư bản4. An ninh – bảo vệ công nhân và tài sản5. Kế toán – thống kê6. Hành chínhPhân chia công việc Thẩm quyền và trách nhiệm Kỷ luật Thống nhất chỉ huy Thống nhất điều khiển Lợi ích cá nhân phụ thuộc lợi ích chung Thù lao xứng đáng.Tập trung và phân tán Hệ thống quyền hành (tuyến xích lãnh đạo) Trật tựï.Công bằng.Ổn định nhiệm vụ.Sáng kiến.Tinh thần đoàn kết.Max Weber(1864－1920)II.2. Trường phái quản trị hành chính1. Là một nhà xã hội học người Đức2. Đưa ra khái niệm quan liêu bàn giấy: Hệ thống chức vụ và nhiệm vụ được xác định rõ ràng, phân công phân nhiệm chính xác, mục tiêu riêng biệt, hệ thống quyền hành có tôn ti trật tự3. Chủ nghĩa quan liêu của Weber:1. Phân công lao động với trách nhiệm và thẩm quyền được xác định rõ và được hợp pháp hóa2. Các chức vụ được thiết lập theo hệ thống chỉ huy, mỗi chức vụ nằm dưới một chức vụ cao hơn3. Nhân sự được tuyển dụng và thăng cấp qua thi cử, huấn luyện và kinh nghiệm4. Hành vi hành chánh và các quyết định phải thành văn bản5. Các nhà quản trị phải tuân thủ điều lệ và thủ tụcIII. TRƯỜNG PHÁI TÂM LÝ XÃ HỘITrường phái này hướng đến Hiệu quả QT thông qua việc tăng Năng suất lao động trên cơ sở nhấn mạnh đến vai trò của yếu tố tâm lý, tình cảm, quan hệ xã hội của con người trong công việcCác nhà quản trị tiêu biểu :Robert Owen (1771-1858)Hugo Munsterberg (1863-1916)Elton Mayo (1880-1949)Abraham Maslow (1908-1970)Doulas Mc Gregor ( 1906-1964)*Elton Mayo(1880-1949)1. Đưa ra nhận thức mới về yếu tố con người trong quản trị => Phong trào quan hệ con người  Phong trào quản trị khoa học của Taylor2. Ảnh hưởng tập thể đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra phong cách cá nhân3. Nhà quản trị phải tìm cách thỏa mãn tâm lý và tinh thần của nhân viênIV. TRƯỜNG PHÁI ĐỊNH LƯỢNGTrường phái quản trị định lượng hướng đến Hiệu quả QT thông qua ra quyết định đđúng với việc áp sở là lý thuyết quyết định, áp dụng thống kê và mô hình toán kinh tế với sự trợ giúp của máy tính điện tử trong việc. Chú trọng vào các quyết định.Dùng các mô hình toán học để giải quyết vấn đề.Coi máy tính là công cụ cơ bản.V. CÁC TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP TRONG QUẢN TRỊ1. Trường phái “Quản trị quá trình ”Quan điểm của khảo hướng này được đề cập từ đầu thế 20 qua tư tưởng của Henri Fayol, nhưng thực sự chỉ phát triển mạnh và trở thành một phương pháp tiếp cận về quản trị từ năm 1960 do công của Harold Koontz. Tư tưởng này cho rằng quản trị là một quá trình liên tục của các chức năng quản trị đó là hoạch định, tổ chức, điều khiển và kiểm soát Quá trình quản trịHoạch địnhTổ chứcĐiều khiển Kiểm traV. TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP TRONG QUẢN TRỊ2. Trường phái “Ngẫu nhiên”Lý thuyết này cho rằng kỹ thuật quản trị thích hợp cho một hoàn cảnh nhất định tuỳ thuộc vào bản chất và điều kiện của hoàn cảnh đó. Trong quản trị luôn có sự tác động của những yếu tố ngẫu nhiên,vì thế không thể có một khuôn mẫu giải quyết cho tất cả các trường hợp mà phải linh hoạt vận dụng2. Trường phái ngẫu nhiênXZNếu cóTất cóYPhụ thuộcZ: là biến ngẫu nhiênV. TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP TRONG QUẢN TRỊ3. Trường phái “Quản trị hệ thống”Coi tổ chức(doanh nghiệp) là một hệ thống và hoạt động của nó vận hành theo nguyên lý cơ bản của lý thuyết hệ thống. Giữa các bộ phận của DN cũng như giữa doanh nghiệp với môi trường có mối quan hệ tác động hữu cơ với nhau, bất kỳ một thay đổi dù nhỏ của hệ thống con cũng có ảnh hưỡng đến cả hệ thống và ngược lại. 3. Trường phái quản trị hệ thốngĐầu vàoBiến đổiĐầu raMôi trườngVI. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI1. Lý thuyết ZLý thuyết Z được một giáo sư người Mỹ gốc Nhật Bản là giáo sư William Ouchi xây dựng trên cơ sở áp dụng cách quản lý của Nhật Bản vào các công ty Mỹ. Lý thuyết ra đời năm 1978, chú trọng đến quan hệ xã hội và yếu tố con người trong tổ chức VI. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI2. Tiếp cận theo 7-yếu tố (7’S) Cách tiếp cận này nhấn mạnh rằng trong quản trị cần phải phối hợp hài hoà 7 yếu tố quản trị có ảnh hưởng lên nhau, khi một yếu tố thay đổi kéo theo các yếu tố khác cũng bị ảnh hưởng Mơ hình 7 yếu tố (7’s) của McKinseyStrategy (chiến lược)Structure (cơ cấu)System (hệ thống)Staffs (nhân viên)Style (phong cách)Skill (kỹ năng)Shared values (giá trị chia sẻ)VI. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI2. Tiếp cận theo 7-yếu tố (7’S)Cách tiếp cận này nhấn mạnh rằng trong quản trị cần phải phối hợp hài hoà 7 yếu tố quản trị có ảnh hưởng lên nhau, khi một yếu tố thay đổi kéo theo các yếu tố khác cũng bị ảnh hưởng Mơ hình 7 yếu tố (7’s) của McKinseyStrategy (chiến lược)Structure (cơ cấu)System (hệ thống)Staffs (nhân viên)Style (phong cách)Skill (kỹ năng)Shared values (giá trị chia sẻ)Câu hỏi thảo luận ch 21.Sự kiện lịch sử quan trọng nào là nguyên nhân sâu xa thúc đẩy sự ra đời của khoa học quản trị?2. Sự quan tâm chung ( mục tiêu hướng đến) giữa các trường phái quản trị là gì ?3. Sự giống/khác nhau giữa các trường phái: QTKH,QTTQ,TL-XH, QTĐL là gì?4. Phân tích ý nghĩa 14 nguyên tắc của H. Fayol5.Ý nghĩa vận dụng của 3 tư tưởng: Quá trình, hệ thống, ngẫu nhiên6. Mô hình 7S, thuyết Z : tư tưởng và ý nghĩa vận dụng.