Quan điểm toàn diện với việc tìm hiểu hoạt động của các ngân hàng ở Việt Nam hiện nay

Lêi Më ®Çu Trong mét nÒn kinh tÕ, vèn chÝnh lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt quan träng hµng ®Çu ®Ó duy tr× ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. Nã chÝnh lµ nguån lùc bªn trong ®ãng vai trß quan träng ®Ó x©y dùng hÖ thèng c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng kÜ thuËt trong s¶n xuÊt. Kh«ng chØ cã vËy, vèn hay cßn gäi lµ T­ B¶n gióp cho nh÷ng ®Ò ¸n kinh doanh, nh÷ng ý t­ëng t¸o b¹o trë thµnh hiÖn thùc. NÕu vÊn ®Ò vÒ vèn kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt th× kh«ng chØ nÒn kinh tÕ mµ c¶ ®Êt n­íc sÏ l©m vµo khñng ho¶ng. §Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ta hiÖn nay, mét nÒn kinh tÕ trÎ, míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp sang kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ®­îc 10 n¨m. Vèn lµ 1 vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, cÊp thiÕt ®Ó duy tr× nÒn kinh tÕ. §Ó cã ®­îc nguån vèn dåi dµo, bªn c¹nh viÖc thu hót vèn cña T­ B¶n n­íc ngoµi th× cã lÏ viÖc huy ®éng néi lùc, tiÒn tÖ cã s½n trong nh©n d©n lµ h­íng ®i thùc sù ®óng ®¾n trong thêi ®iÓm nµy. §Ó cã thÓ huy ®éng nguån vèn tiÒm tµng ®ã th× vai trß cña c¸c Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i Nhµ N­íc lµ hÕt søc quan träng. Sù tån t¹i cña c¸c Ng©n Hµng sÏ gãp phÇn l­u th«ng nguån vèn trong x· héi. Ngoµi ra, sù tån t¹i cña c¸c Ng©n Hµng cßn gãp phÇn kiÓm so¸t l¹m ph¸t, æn ®Þnh t¨ng tr­ëng kinh tÕ liªn tôc ë møc cao. ViÖc sö dông c¸c dÞch vô Ng©n Hµng cßn gãp phÇn ®­a ra 1 sù minh b¹ch vÒ tµi chÝnh cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc... Nã gãp phÇn h¹n chÕ c¸c ho¹t ®éng röa tiÒn phi ph¸p. V× vËy, viÖc tæ chøc ho¹t ®éng giao dÞch cña c¸c Ng©n Hµng lu«n ®­îc xem lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng, cã ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. Trªn thÕ giíi hiÖn nay, ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n Hµng nh­ World Bank, City Bank... cïng víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh lín nh­ quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF lµ hÕt søc quan träng. Vµ ë ViÖt Nam ta, tuy lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n Hµng vÉn cßn non trÎ nh­ng §¶ng vµ Nhµ N­íc ®· thÊy ®­îc vai trß quyÕt ®Þnh cña nã. Chóng ta hiÖn ®ang cã 4 Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i lín nhÊt: Ng©n hµng N«ng NghiÖp Vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ViÖt Nam, Ng©n hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam, Ng©n hµng §Çu T­ Ph¸t TriÓn ViÖt Nam. C¸c ng©n hµng nµy ®· ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®iÒu chØnh nguån ngo¹i tÖ cho phï hîp. Ng©n hµng víi lÞch sö tån t¹i cña m×nh ®· ®Ó l¹i rÊt nhiÒu tiÖn Ých nh­ng kÌm theo nã còng cã kh«ng Ýt khiÕm quyÕt vµ bÊt cËp. Bëi vËy, t×m hiÓu ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng lµ mét ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ ®­a ra c¸c dÞch vô Ng©n hµng ngµy cµng mang l¹i nhiÒu tiÖn Ých cho nh©n d©n. quan ®iÓm toµn diÖn víi viÖc t×m hiÓu ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ë viÖt nam hiÖn nay Ch­¬ngI: Quan ®iÓm toµn diÖn 1.1Nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn: 1.1.1Kh¸i niÖm: Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ biÖn chøng duy vËt, hä coi thÕ giíi nh­ mét chØnh thÓ thèng nhÊt, c¸c sù vËt, hiÖn t­îng vµ c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh thÕ giíi võa t¸ch biÖt nhau, võa cã mèi liªn hÖ qua l¹i, th©m nhËp vµ chuyÓn hãa lÉn nhau. C¬ së cña mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng lµ tÝnh thèng nhÊt vËt chÊt cña thÕ giíi. 1.1.2C¸c tÝnh chÊt: Mèi liªn hÖ kh«ng chØ mang tÝnh kh¸ch quan mµ cßn mang tÝnh phæ biÕn. TÝnh phæ biÕn cña mèi liªn hÖ thÓ hiÖn: -BÊt cø mét sù vËt hiÖn t­îng nµo còng liªn hÖ víi sù vËt hiÖn t­îng kh¸c. Kh«ng cã sù vËt, hiÖn t­îng nµo n»m ngoµi mèi liªn hÖ. -Mèi liªn hÖ biÓu hiÖn d­íi nh÷ng h×nh thøc riªng biÖt, cô thÓ tïy theo ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Song dï d­íi h×nh thøc nµo, chóng còng chØ lµ biÓu hiÖn cña mèi liªn hÖ phæ biÕn chung nhÊt. -Dùa vµo tÝnh ®a d¹ng ®ã cã thÓ ph©n chia ra c¸c mèi liªn hÖ kh¸c nhau theo tõng cÆp: mèi liªn hÖ bªn trong vµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi, mèi quan hÖ chñ yÕu vµ mèi quan hÖ thø yÕu, mèi liªn hÖ b¶n chÊt vµ mèi liªn hÖ kh«ng b¶n chÊt, mèi liªn hÖ tÊt nhiªn vµ mèi liªn hÖ ngÉu nhiªn, mèi liªn hÖ chung bao qu¸t toµn bé thÕ giíi vµ mèi liªn hÖ riªng bao qu¸t mét lÜnh vùc cña thÕ giíi, mèi liªn hÖ trùc tiÕp vµ mèi liªn hÖ gi¸n tiÕp. 1.2Nguyªn lÝ vÒ sù ph¸t triÓn: 1.2.1Nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ sù ph¸t triÓn: *Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c yÕu tè trong mét sù vËt hay gi÷a c¸c vËt lµm cho sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Xem xÐt vÒ sù ph¸t triÓn còng cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau, ®èi lËp nhau: quan ®iÓm siªu h×nh vµ quan ®iÓm biÖn chøng. -Quan ®iÓm siªu h×nh: xem xÐt sù ph¸t triÓn chØ t¨ng lªn hay gi¶m ®i ®¬n thuÇn vÒ mÆt l­îng, kh«ng cã g× thay ®æi vÒ mÆt chÊt cña sù vËt. -§èi lËp víi quan ®iÓm siªu h×nh, quan ®iÓm biÖn chøng xem xÐt sù ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh tiÕn lªn tõ thÊp ®Õn cao. Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra võa dÇn dÇn, võa nh¶y vät, ®­a ra sù ra ®êi cña c¸i míi thay thÕ c¸i cò. Dï trong hiÖn thùc kh¸ch quan hay trong t­ duy chñ quan, sù ph¸t triÓn diÔn ra kh«ng ph¶i lóc nµo còng theo ®­êng th¼ng mµ rÊt quanh co, phøc t¹p, thËm chÝ cã thÓ cã nh÷ng b­íc lïi t¹m thêi. 1.2.2TÝnh chÊt cña sù ph¸t triÓn: -Sù ph¸t triÓn bao giê còng mang tÝnh kh¸ch quan. Bëi v× nh­ trªn ®· ph©n tÝch theo quan ®IÓm duy vËt biÖn chøng, nguån gèc cña sù ph¸t triÓn n»m ngay trong b¶n th©n sù vËt. §ã lµ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt liªn tôc nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh trong sù tån t¹i vµ vËn ®éng cña sù vËt. Nhê ®ã, sù vËt lu«n ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn lµ tiÕn tr×nh kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn, nguyÖn väng chñ quan cña con ng­êi. -Sù ph¸t triÓn mang tÝnh phæ biÕn. TÝnh phæ biÕn cña sù ph¸t triÓn ®­îc hiÓu lµ nã diÔn ra ë mäi lÜnh vùc: tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy ë bÊt k× sù vËt, hiÖn t­îng nµo cña thÕ giíi kh¸ch quan. -Ngoµi tÝnh kh¸ch quan vµ phæ biÕn, sù ph¸t triÓn cßn cã tÝnh ®a d¹ng, phong phó. Khuynh h­íng ph¸t triÓn lµ khuynh h­íng chung cña mäi sù vËt, mäi hiÖn t­îng. Song mçi sù vËt, mçi hiÖn t­îng l¹i cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng gièng nhau. §ång thêi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, sù vËt cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c, cña rÊt nhiÒu yÕu tè, ®iÒu kiÖn. Sù t¸c ®éng ®ã cã thÓ thóc ®Èy hay k×m h·m sù ph¸t triÓn cña sù vËt, ®«i khi cã thÓ lµm thay ®æi chiÒu h­íng ph¸t triÓn cña sù vËt, thËm chÝ lµm thôt lïi. =>Tõ viÖc nghiªn cøu nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn cña c¸c sù vËt, hiÖn t­îng chóng ta cÇn rót ra quan ®iÓm toµn diÖn vÒ nhËn thøc, xem xÐt c¸c hiÖn t­îng còng nh­ trong ho¹t déng thùc tiÔn. §Ó nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ sù vËt chóng ta cÇn ph¶i: +Xem xÐt sù vËt, hiÖn t­îng ®ã trong mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn, hiÖn t­îng, gi÷a c¸c yÕu tè, thuéc tÝnh chÝnh cña sù vËt ®ã. +Xem xÐt sù vËt hiÖn t­îng trong mèi liªn hÖ qua l¹i víi c¸c sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c. +Sù vËt, hiÖn t­îng lu«n tån t¹i trong kh«ng gian vµ thêi gian nhÊt ®Þnh vµ mang dÊu Ên cña kh«ng gian vµ thêi gian ®ã. V× vËy, chóng ta ph¶i cã quan ®IÓm lÞch sö cô thÓ khi xem xÐt, gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Æt ra. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Æt ra chóng ta cÇn ph¶i chó ý ®Õn hoµn c¶nh lÞch sö lµm ph¸t sinh vÊn ®Ò ®ã, ph¶i quan t©m ®Õn bèi c¶nh hiÖn thùc, c¶ kh¸ch quan vµ chñ quan. 1.3VÊn ®Ò vÒ sù ph¸t triÓn Ng©n Hµng: Trong sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ mäi vËt, chóng ®Òu cã sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc nh­: Kinh tÕ, chÝnh trÞ, ho¹t ®éng XH... th× mèi liªn hÖ phæ biÕn lu«n gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng. Trong sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña Ng©n Hµng còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. Sù ph¸t triÓn cña mét Ng©n Hµng phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c kh©u: huy ®éng vèn, ho¹t ®éng tÝn dông vµ dÞch vô Ng©n Hµng. ThËt vËy, ®©y lµ 3 vÊn ®Ò quan träng nhÊt, c¬ b¶n nhÊt quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ tån t¹i cña mçi Ng©n Hµng. Vèn lµ mét vÊn ®Ò mµ Ng©n Hµng nµo còng ph¶i quan t©m. ChØ khi cã mét nguån vèn dåi dµo th× néi lùc cña mçi Ng©n Hµng míi cã thÓ ®­îc ph¸t huy. Vµ khi ®ã ho¹t ®éng tÝn dông cña mçi Ng©n Hµng míi ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch hiÖu qu¶. Nguån vèn trong mçi Ng©n Hµng sÏ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tÝn dông, vèn cµng lín th× ho¹t ®éng cho vay cña c¸c Ng©n Hµng sÏ cµng lín. Nh­ng kh«ng chØ cã ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ tÝn dông cã mèi liªn hÖ víi nhau mµ dÞch vô cña mçi Ng©n Hµng còng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng. Nh÷ng dÞch vô tiÖn Ých, nhanh chãng lu«n lµ sù lùa chän hµng ®Çu cña kh¸ch hµng c¶ ng­êi göi vµ ng­êi vay. Thñ tôc nhanh chãng, sù phôc vô tËn t×nh, chu ®¸o lu«n lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt lµm nªn bé mÆt cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i. Ch­¬ngII Theo thêi gian, cïng sù ph¸t triÓn cña c¸c Ng©n Hµng trªn thÕ giíi th× c¸c Ng©n Hµng cña ViÖt Nam, næi bËt lµ 4 Ng©n Hµng: Incombank, Vietcombank, Agribank,... còng ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. Ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n Hµng nµy th× trªn rÊt nhiÒu lÜnh vùc... 2.1Giao dÞch th­¬ng m¹i cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i trong lÜnh vùc huy ®éng vèn: 2.1.1Giao dÞch nhËn tiÒn göi: Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña Ng©n Hµng, nhËn tiÒn göi ®­îc xem lµ mét lo¹i h×nh giao dÞch lín nhÊt vµ l©u ®êi nhÊt. Giao dÞch nhËn tiÒn göi tõ chç chØ lµ giao dÞch d©n sù thuÇn tóy ®· trë thµnh nh÷ng giao dÞch mang tÝnh chÊt th­¬ng m¹i râ rÖt. ThÕ ta hiÓu giao dÞch nhËn tiÒn göi nh­ thÕ nµo? D­íi gãc ®é kinh tÕ, ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi ®­îc nh×n nhËn nh­ mét nghiÖp vô kinh doanh cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i vµ néi dung chñ yÕu lµ tiÕp nhËn c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng th«ng qua viÖc më c¸c tµi kho¶n cho kh¸ch hµng nh­: tµi kho¶n tiÒn göi ®Þnh k× (tiÒn göi cã k× h¹n), tµi kho¶n tiÒn göi ho¹t k× (tiÒn göi kh«ng k× h¹n) vµ tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm. ViÖc c¸c Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i më c¸c tµi kho¶n tiÒn göi nµy cho kh¸ch hµng kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét ho¹t ®éng gi÷ hé tµi s¶n hay qu¶n lÝ tµi s¶n cho kh¸ch hµng ®Ó nhËn tiÒn thï lao mµ quan träng h¬n nã lµ nghiÖp vô huy ®éng vèn, nghiÖp vô ®i vay cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i tõ nÒn kinh tÕ. D­íi gãc ®é ph¸p lÝ, giao dÞch nhËn tiÒn göi cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ®­îc hiÓu lµ cam kÕt song ph­¬ng cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i vµ kh¸ch hµng göi tiÒn, th«ng qua viÖc giao kÕt hîp ®ång göi tiÒn. Ban ®Çu, Ng©n Hµng chØ gi÷ hé kh¸ch hµng nh­ng vÒ sau do yªu cÇu sö dông mµ Ng©n Hµng sö dông chÝnh sè tiÒn göi nµy ®Ó cho vay hay ®Çu t­ vµo môc ®Ých kh¸c nh»m môc ®Ých sinh lîi, víi ®iÒu kiÖn hoµn tr¶ cho ng­êi göi tiÒn toµn bé sè vèn ®· sö dông, kÌm theo mét kho¶n tiÒn l·i nhÊt ®Þnh tïy theo thêi h¹n. Ngµy nay ë ViÖt Nam ta, ho¹t ®éng vÒ giao dÞch nhËn tiÒn göi lµ trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña c¸c Ng©n Hµng. Trong c¸c Ng©n Hµng, víi mét hÖ thèng chi nh¸nh vµ phßng giao dÞch ®· táa kh¾p c¶ n­íc ®Ó phôc vô kh¸ch hµng. Víi c¸c nghiÖp vô Marketing cña m×nh nh­: Qu¶ng c¸o, më c¸c phiÕu dù th­ëng víi c¸c gi¶i th­ëng cã gi¸ trÞ, c¸c Ng©n Hµng ®· thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ d­ thõa trong nh©n d©n. §iÓn h×nh lµ 2 Ng©n Hµng: Viªtcombank, Agribank. Ng©n hµng Agribank víi ph­¬ng ch©m phôc vô ng­êi d©n lµ chñ yÕu ®· më më mét hÖ thèng réng kh¾p víi h¬n 2000 chi nh¸nh vµ phßng giao dÞch trªn toµn quèc. Tõ vïng T©y B¾c nói cao hÎo l¸nh ®Õn nh÷ng ®« thÞ sÇm uÊt nh­ Sµi Gßn, Hµ Néi... Agribank lu«n cã mÆt. Cßn Ng©n Hµng Vietcombank, ®©y lµ Ng©n hµng quèc doanh cã uy tÝn hµng ®Çu ViÖt Nam. Ph­¬ng ch©m cña Ng©n Hµng lµ lµ chÊt l­îng. §èi t­îng göi tiÒn cña Ng©n Hµng Vietcombank lµ c¸c c«ng ty lín cña Nhµ N­íc còng nh­ t­ nh©n. Ng©n Hµng cã sè vèn lín nhÊt trong 4 Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i lªn tíi 8 tØ USD. Tuy nhiªn hiÖn nay do sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta h¬n 8%/n¨m. Bëi vËy, vèn lµ 1 vÊn ®Ò hÕt søc bøc thiÕt. DÉn ®Õn viÖc huy ®éng vèn lµ quan träng h¬n bao giê hÕt. ThÕ nªn n­íc ta hiÖn nay ®ang diÔn ra cuéc c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c Ng©n Hµng nh»m thu hót vèn trong nh©n d©n. Sù c¹nh tranh lµ rÊt cÇn thiÕt nh­ng ®«i khi c¹nh tranh còng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ khã cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc. §Æc biÖt lµ sù t¨ng l·i suÊt hµng lo¹t cña c¸c Ng©n Hµng, mµ chñ yÕu lµ c¸c Ng©n Hµng t­ nh©n, Ng©n Hµng liªn doanh. §iÒu nµy cã thÓ g©y ra 1 sù hçn lo¹n trong thÞ tr­êng tiÒn tÖ, g©y nhiÒu hËu qu¶, thËm chÝ g©y ra sù ph¸ s¶n hµng lo¹t cña c¸c Ng©n Hµng. §Ó gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµy, §¶ng vµ chÝnh phñ cÇn cã c¸c c¬ chÕ hîp lÝ ®Ó ®IÒu chØnh t×nh h×nh l·i suÊt cho phï hîp. Nhµ N­íc ph¶i ®­a ra mét giíi h¹n l·i suÊt thÝch hîp cho tÊt c¶ c¸c Ng©n Hµng ho¹t ®éng trong n­íc. §Æc biÖt theo ý kiÕn cña b¶n th©n em, c¸c Ng©n Hµng nªn kÝ tháa thuËn chung vÒ l·i suÊt. C¸c Ng©n Hµng chØ nªn c¹nh tranh nhau vÒ chÊt l­îng phôc vô chø kh«ng sö dông t¨ng l·i suÊt tiÒn göi hay gi¶m l·i suÊt cho vay ®Ó thu hót kh¸ch hµng. NÕu sö dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó tháa m·n môc ®Ých cña m×nh, thiÖt h¹i ph¶i g¸nh chÞu l¹i chÝnh lµ c¸c Ng©n Hµng. 2.1.2Giao dÞch vµ ph¸t triÓn giÊy tê cã gi¸; Trong lÞch sö ph¸t triÓn Ng©n Hµng, viÖc ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ ®Ó huy ®éng vèn ®­îc xem lµ lo¹i h×nh giao dÞch ra ®êi muén h¬n so víi giao dÞch nhËn tiÒn göi cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i. Lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®Çu tiªn do Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ph¸t hµnh ra c«ng chóng ®Ó huy ®éng vèn vµ ®­îc c«ng chóng chÊp nhËn nh­ mét lo¹i tiÒn, ®ã lµ chøng th­ tiÒn göi. VÒ sau, do nhu cÇu huy ®éng vèn ngµy cµng gia t¨ng, cïng víi sù chÊp nhËn réng r·i cña c«ng chóng ®èi víi c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ nµy, c¸c Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ®· b¾t ®©ï ph¸t hµnh thªm mét sè lo¹i giÊy tê cã gi¸ kh¸c víi h×nh thøc vµ néi dung hÊp dÉn h¬n nh­ tÝn phiÕu Ng©n Hµng vµ tr¸i phiÕu Ng©n Hµng. Nãi chung, tÊt c¶ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ nµy cho dï cã thÓ cã nh÷ng tªn gäi kh¸c nhau nh­ng ®Òu cã b¶n chÊt gièng nhau: ®ã lµ phiÕu hay chøng kho¸n ghi nî, trong ®ã ph¶n ¸nh viÖc Ng©n Hµng m¾c nî ng­êi së h÷u tê phiÕu mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tr¶ cho chñ së h÷u tê phiÕu sè tiÒn ®ã khi ®Õn thêi h¹n ghi phiÕu nî. VÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ, giao dÞch ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ ®­îc hiÓu lµ nghiÖp vô huy ®éng vèn cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i. NghiÖp vô nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ph¸t hµnh ra c«ng chóng nh÷ng lo¹i giÊy tê cã gi¸ d­íi d¹ng chøng kho¸n nî ®Ó vay tiÒn cña c«ng chóng, víi cam kÕt hoµn tr¶ l¹i sè tiÒn ®ã kÌm theo mét kho¶n l·i vµo ngµy ®¸o h¹n. VÒ ph­¬ng diÖn ph¸p lÝ, giao dÞch ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ®­îc hiÓu lµ hµnh vi ph¸p lÝ theo ®ã Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cam kÕt vay tiÒn cña kh¸ch hµng trong 1 thêi h¹n nhÊt ®Þnh víi ®iÒu kiÖn sÏ hoµn tr¶ cho kh¸ch hµng sè tiÒn ghi trªn chøng kho¸n thu nhËn nî do Ng©n Hµng ph¸t hµnh. Giao dÞch ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cã ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau ®©y: -VÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ, viÖc ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ra c«ng chóng thùc chÊt lµ mét hµnh vi vay tiÒn cña kh¸ch hµng chø kh«ng ph¶i lµ hµnh vi b¸n giÊy tê cã gi¸ cho kh¸ch hµng. -§èi t­îng cña giao dÞch: mÆc dï tªn gäi cña giao dÞch lµ ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ nh­ng ®èi t­îng cña giao dÞch kh«ng ph¶i lµ giÊy tê cã gi¸ do Ng©n Hµng ph¸t hµnh mµ chÝnh lµ nh÷ng kho¶n tiÒn vèn do kh¸ch hµng ®ång ý chuyÓn quyÒn së h÷u cho Ng©n Hµng víi ®iÒu kiÖn Ng©n Hµng ph¶i hoµn tr¶ sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, kÌm theo kho¶n tiÒn l·i ®· tháa thuËn. -VÒ t­ c¸ch ph¸p lÝ khi ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ ®Ó vay nî cña kh¸ch hµng, Ng©n Hµng cã t­ c¸ch lµ ng­êi vay hay ng­êi m¾c nî, cßn kh¸ch hµng mua giÊy tê cã gi¸ cã t­ c¸ch lµ ng­êi cho vay hay chñ nî cña Ng©n Hµng. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng giao dÞch vµ ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng giao dÞch rÊt quan träng. Nã gióp huy ®éng vèn cho Ng©n Hµng. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng nµy ®«i khi còng cã nh÷ng rñi do nhÊt ®Þnh. C¸c Ng©n Hµng cã thÓ l©m vµo hoµn c¶nh khã kh¨n, cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ s¶n khi nî ch­a thu ®­îc hÕt mµ ngµy tr¸i phiÕu ®¸o h¹n ®· ®Õn. Bëi vËy, ®Ó ho¹t ®éng nµy diÔn ra víi hiÖu qu¶ lín nhÊt mµ chóng ta cã thÓ lµm ®­îc, chóng ta ph¶i x©y dùng hÖ thèng cho vay ®Ó cã thÓ thu håi vèn nhanh chãng. 2.1.3Giao dÞch vay vèn cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i tõ Ng©n Hµng trung ­¬ng: Trong lÞch sö Ng©n Hµng, ngoµi h×nh thøc nhËn tiÒn göi vµ ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ th× viÖc huy ®éng vèn tõ Ng©n Hµng trung ­¬ng còng lµ h×nh thøc ®­îc c¸c Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i ­a sö dông. Bëi lÏ, lîi Ých cña ph­¬ng thøc nµy lµ nã cho phÐp Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn nhanh chãng, kÞp thêi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn kinh doanh cña m×nh. T¹i ViÖt Nam, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu kh¸ch quan cña viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia còng nh­ ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n Hµng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Òu quy ®Þnh tæ chøc tÝn dông lµ Ng©n Hµng ®­îc vay vèn ng¾n h¹n cña Ng©n Hµng Nhµ N­íc theo chÕ ®é t¸i cÊp vèn. XÐt vÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ, giao dÞch vay vèn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng lµ 1 trong nh÷ng nghiÖp vô qu¶n lÝ tµi s¶n nî cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i. NghiÖp vô nµy kh«ng chØ ph¶n ¸nh kho¶n nî mµ nã ph¶i tr¶ cho chñ nî (Ng©n hµng trung ­¬ng) mµ cßn thÓ hiÖn vai trß trung gian cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i gi÷a Ng©n Hµng trung ­¬ng víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ. Cßn theo ph­¬ng diÖn ph¸p lÝ, giao dÞch vay vèn Ng©n Hµng trung ­¬ng ®­îc quan niÖm lµ hµnh vi ph¸p lÝ do Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i thùc hiÖn b»ng c¸ch kÝ kÕt c¸c hîp ®ång t¸i cÊp vèn víi Ng©n Hµng trung ­¬ng ®Ó vay vèn ng¾n h¹n nh»m tháa m·n nhu cÇu kinh doanh cña m×nh. Giao dÞch vay vèn Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i tõ Ng©n Hµng trung ­¬ng cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau: -VÒ h¹n vay vèn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng, do môc ®Ých vay vèn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng ®èi víi Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i lµ ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia vµ thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t ho¹t ®éng Ng©n Hµng trong nÒn kinh tÕ nªn vÒ nguyªn t¾c, Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i chØ cã thÓ vay tiÒn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng trong thêi h¹n ng¾n vµ kh¶ n¨ng vay dÔ dµng hay khã kh¨n lu«n phô thuéc vµo yªu cÇu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia cña Ng©n Hµng trung ­¬ng trong tõng thêi k×. -VÒ h×nh thøc vay vèn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng. Ng©n Hµng Nhµ N­íc ®­îc t¸i cÊp vèn cho Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i theo c¸c h×nh thøc cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông, chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c, cho vay cã ®¶m b¶o b»ng cÇm cè th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c. Môc ®Ých tham gia vµo giao dÞch. NÕu Ng©n Hµng trung ­¬ng x¸c lËp giao dÞch nµy víi Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i lµ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia vµ hoµn toµn kh«ng nh»m môc tiªu thu lîi nhuËn th× tr¸i l¹i, Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i l¹i tham gia vµo giao dÞch nµy nh»m môc tiªu chÝnh lµ vay tiÒn ®Ó tháa m·n nhu cÇu kinh doanh tiÒn tÖ cña m×nh víi môc tiªu cuèi cïng lµ thu lîi nhuËn tèi ®a. 2.1.4Giao dÞch vay vèn cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i tõ tæ chøc tÝn dông kh¸c trªn thÞ tr­êng liªn Ng©n Hµng: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, ®«i khi mét Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cã thÓ l©m vµo t×nh tr¹ng thiÕu hôt vèn t¹m thêi mµ viÖc vay vèn cña c«ng chóng b»ng h×nh thøc tiÒn göi, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu hay thËm chÝ vay vèn cña Ng©n Hµng trung ­¬ng kh«ng thÓ nµo gi¶i quyÕt ®­îc. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy, gi¶i ph¸p thÝch hîp nhÊt mµ Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cã thÓ lùa chän lµ ®Ò nghÞ tæ chøc tÝn dông kh¸c cung cÊp cho m×nh mét kho¶n tÝn dông th«ng qua h×nh thøc kÝ hîp ®ång tÝn dông hay hîp ®ång chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸ víi tæ chøc tÝn dông ®ã. 2.2Giao dÞch th­¬ng m¹i cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i trong lÜnh vùc cÊp tÝn dông: 2.2.1Giao dÞch cho vay cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cho vay lµ lo¹i h×nh giao dÞch cÊp tÝn dông mang tÝnh truyÒn thèng vµ phæ biÕn nhÊt cña Ng©n Hµng Th­îng M¹i. XÐt tõ gãc ®é kinh tÕ, cho vay ®­îc quan niÖm lµ mét nghiÖp vô qu¶n lÝ tµi s¶n cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i, theo ®ã ph¶n ¸nh kho¶n tiÒn mµ Ng©n Hµng cã thÓ ®ßi tõ phÝa kh¸ch hµng, víi t­ c¸ch lµ chñ nî. Cßn ë gãc ®é ph¸p lÝ, giao dÞch cho vay tiÒn vµ giao dÞch cho vay vèn cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i nãi riªng cã thÓ quan niÖm lµ mét hîp ®ång qua ®ã ng­êi cho vay cam kÕt giao cho ng­êi vay mét kho¶n tiÒn vµ ng­êi vay cam kÕt sÏ hoµn tr¶ cho ng­êi vay kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi sè tiÒn ®· vay kÌm theo kho¶n l·i do c¸c bªn tháa thuËn. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng cho vay: -Giao dÞch cho vay cña Ng©n Hµng lu«n cã môc ®Ých vµ t¹o ra hÖ qu¶ lµ t¹o ra mét hîp ®ång cho vay víi kh¸ch hµng. -Môc ®Ých cho vay cña Ng©n Hµng lµ øng vèn cho ng­êi vay sö dông trong 1 thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó ®­îc nhËn tiÒn l·i, th«ng qua hµnh vi chuyÓn giao quyÒn së h÷u vèn cho ng­êi vay. -HÖ qu¶ ph¸p lÝ cña viÖc cho vay lµ Ng©n Hµng ph¶i chuyÓn giao quyÒn së h÷u tµi s¶n lµ vèn vay cho bªn vay b»ng thñ tôc gi¶i ng©n theo ph­¬ng thøc ®· tháa thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông. Giao dÞch cho vay cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng. Nã lµ nguån thu nhËp chÝnh cña mçi Ng©n Hµng gióp cho Ng©n Hµng cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. Tuy nhiªn, ®©y còng chÝnh lµ ho¹t ®éng mang nhiÒu rñi do cao. Nã cã thÓ lµm sôt gi¶m nguån vèn cña nh÷ng Ng©n Hµng bëi nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi hoÆc kh«ng thÓ chi tr¶. C«ng viÖc cho vay nµy tïy thuéc vµo nh©n viªn phßng tÝn dông. §©y lµ phßng ®Çu n·o, quan träng nhÊt, ®­îc h­ëng l­¬ng cao nhÊt vµ còng nhiÒu rñi do nhÊt trong lÜnh vùc Ng©n Hµng. NhiÒu nh©n viªn trong ngµnh Ng©n Hµng do thiÕu kinh nghiÖm, nghiÖp vô yÕu kÐm ®· x¸c minh nguån gèc tµi s¶n thÕ chÊp cña kh¸ch hµng lÖch so víi giÊy tê g©y hËu qu¶ nghiªm träng. Ch¼ng h¹n mét c¨n nhµ nh­ng mét ng­êi l¹i thÕ chÊp vay tiÒn t¹i nhiÒu Ng©n Hµng kh¸c nhau. Nh­ng ®©y chØ lµ nh÷ng tr­êng hîp v« ý. Cßn cã ng÷ng tr­êng hîp cè ý g©y thÊt tho¸t tµi s¶n Nhµ N­íc XHCN. Do hä ®­îc trÝch % hoa hång tõ hîp ®ång cho vay bëi vËy hä lµm ¨n thiÕu tr¸ch nhiÖm, ®«i khi lµm ng¬ tr­íc nh÷ng sai tr¸i cña ng­êi vay tiÒn. §· cã rÊt nhiÒu sù kiÖn liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng tÝn dông cho vay cña c¸c Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i. §Æc biÖt trong nh­ng n¨m gÇn ®©y lµ vô cña L· ThÞ Kim Oanh vay tiÒn cña c¸c Ng©n Hµng N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng Th«n ViÖt Nam nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ g©y thÊt tho¸t lín tµi s¶n Nhµ N­íc. Mét phÇn nguyªn nh©n lµm sù viÖc diÔn ra lµ do c¸c c¸n bé cña Ng©n Hµng thiÕu tr¸ch nhiÖm, nhËn quµ hèi lé cña ®èi t­îng. §Ó nh÷ng vÊn ®Ò nµy kh«ng tiÕp tôc diÔn ra, c¸c Ng©n Hµng cÇn ph¶I chØnh ®èn l¹i ®éi ngò c¸n bé cña m×nh. Chóng ta ph¶i t¹o ra mét m«i tr­êng lµm viÖc chuyªn nghiÖp. §Æc biÖt lµ vÒ chÕ ®é l­¬ng bæng, ph¶i tr¶ l­¬ng theo ®óng n¨ng lùc cña nh÷ng ng­êi lµm viÖc. ChØ khi nµo hä cã ®­îc cuéc sèng ®Çy ®ñ cho gia ®×nh cña hä th× hä míi cã thÓ ®ãng gãp hÕt m×nh cho §¶ng, Nhµ N­íc nãi chung vµ hÖ thèng Ng©n Hµng cña ViÖt Nam nãi riªng. 2.2.2Giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸: -ChiÕt khÊu lµ dÞch vô cÊp tÝn dông ng¾n h¹n cña Ng©n Hµng cho kh¸ch hµng, dùa trªn kÜ thuËt chuyÓn nh­îng mét tr¸i quyÒn tõ kh¸ch hµng cho Ng©n Hµng víi gi¸ c¶ ®­îc hai bªn tháa thuËn thÊp h¬n gi¸ trÞ bÒ mÆt cña chøng th­ x¸c nhËn tr¸i quyÒn ®­îc chuyÓn nh­îng. -VÒ mÆt lÝ thuyÕt, tuy lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh cÊp tÝn dông nh­ng giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c lo¹i h×nh giao dÞch tÝn dông kh¸c cña Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i nh­ giao dÞch cho vay hay giao dÞch b¶o l·nh Ng©n Hµng. Sù kh¸c biÖt ë chç: +Giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ lu«n cã môc ®Ých vµ hÖ qu¶ t¹o ra mét hîp ®ång mua b¸n tr¸i quyÒn cã tÝnh ®Æc thï, cã tªn gäi lµ hîp ®ång chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸. TÝnh ®Æc thï cña hîp ®ång nµy thÓ hiÖn ë chç: ®èi t­îng mua b¸n lµ c¸c tr¸i quyÒn cßn thêi h¹n thanh to¸n ng¾n, gi¸ b¸n cña tr¸i quyÒn bao giê còng thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tr¸i quyÒn ®­îc giao dÞch. +ChiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ tuy lµ mét nghiÖp vô tÝn dông nh­ng vÒ ph­¬ng diÖn ph¸p lÝ, nã kh«ng ph¶i lµ mét hµnh vi cho vay v× Ng©n Hµng kh«ng cho kh¸ch hµng vay sè tiÒn mµ sau ®ã hä sÏ ph¶i hoµn tr¶ trùc tiÕp cho Ng©n Hµng vµo ngµy ®¸o h¹n. +Giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ tuy cã ®IÓm gièng víi giao dÞch Factoring ë chç c¶ hai lo¹i h×nh giao dÞch th­¬ng m¹i nµy phÝa Ng©n Hµng ®Òu ph¶i øng tr­íc tiÒn cho kh¸ch hµng ®ang së h÷u c¸c tr¸i quyÒn ch­a ®Õn h¹n thanh to¸n. Nh­ng chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ kh¸c víi giao dÞch Factoring ë chç nghiÖp vô chiÕt khÊu chØ cã thÓ do c¸c Ng©n Hµng thùc hiÖn ®èi víi kh¸ch hµng lµ mäi tæ chøc c¸ nh©n, së h÷u th­¬ng phiÕu hay c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c. +NghiÖp vô chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ kh¸c víi nghiÖp vô cho vay cÇm cè giÊy tê cã gi¸ ë chç, viÖc chiÕt khÊu cã môc ®Ých lµ hÖ qu¶ chuyÓn quyÒn së h÷u th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c cho Ng©n Hµng ®Ó sau ®ã Ng©n Hµng ®ßi tiÒn cña ng­êi m¾c nî theo ®óng vµo ngµy ®¸o h¹n. +NghiÖp vô chiÕt khÊu kh¸c víi nghiÖp vô tÝn dông th©u chi ë chç, chiÕt khÊu cã ®é an toµn cao h¬n so víi thÊu chi vµ kh¸ch hµng ®­îc chiÕt khÊu kh«ng ph¶i lµ ng­êi m¾c nî chÝnh cña Ng©n Hµng. Sau khi hä ®­îc sö dông sè tiÒn trªn thanh to¸n v­ît qua sè d­ hiÖn cã theo sù ®ång ý cña Ng©n Hµng, trong h¹n møc thÊu chi ®· tháa thuËn. Trong giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ th× ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i x¸c minh tÝnh hîp ph¸p c¸c giÊy tê mµ kh¸ch hµng ®· cÇm cè. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay th× giao dÞch nµy vÉn ch­a ®­îc thÞnh hµnh. Trong x· héi ViÖt Nam hiÖn nay ®ang diÔn ra t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp cÇn vèn ®Çu t­ muèn vay vèn Ng©n Hµng kh«ng ®­îc. Trong khi ®ã mét sè n¬i l¹i thõa kinh phÝ dÉn ®Ðn c¸c hµnh vi tham « tµi s¶n XHCN. §Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n muèn vay vèn cña Ng©n Hµng lµ rÊt khã kh¨n bëi Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i cña chóng ta hÇu hÕt chØ phôc vô c¸c doanh nghiÖp Nhµ N­íc. Bëi vËy ®Ó cã thÓ ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña h×nh thøc giao dÞch chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay sang c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Hä lµ nh÷ng ng­êi d¸m nghÜ, d¸m lµm. ChØ cã thµnh phÇn kinh tÕ nµy míi cã thÓ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ. 2.2.3Giao dÞch b¶o l·nh Ng©n Hµng: XÐt vÒ ph­¬ng diÖn thuËt häc, b¶o l·