Phân tích chính sách

PGS.TS PHAN KIM CHIẾNPHÂN TÍCH CHÍNH SÁCHPGS.TS PHAN KIM CHIẾNCHƯƠNG 1TỔNG QUAN VỀ CÁC CÔNG CỤ QUẢN LÝ VÀ CÁC CHÍNH SÁCH KINH TẾ - XÃ HỘI Nhà nước với các công cụ quản lýKTXHTổng quan về các chính sách kinh tế - xã hội (Các chính sách công)PGS.TS PHAN KIM CHIẾNI. NHÀ NƯỚC VÀ CÁC CÔNG CỤ QUẢN LÝ KTXHMột số vấn đề tổng quan về Nhà nướcĐịnh nghĩa về Nhà nước: Nhà nước là cơ quan thống trị của một (hoặc một nhóm) giai cấp này đối với một hoặc toàn bộ các giai cấp khác trong xã hội; vừa là cơ quan quyền lực công đại diện cho lợi ích của cộng đồng xã hội, thực hiện những hoạt động nhằm duy trì và phát triển xã hộiĐặc trưng của Nhà nước:Phân chia dân cư theo lãnh thổ hành chínhSự hiện diện của một bộ máy đặc biệt có chức năng quản lý xã hộiQuyền tối cao trong việc quyết định các vấn đề đối nội đối ngoạiBan hành luật pháp Quy định và thu các loại thuế để tạo nguồn kinh phí cho Nhà nước hoạt độngPGS.TS PHAN KIM CHIẾNCỦA CHỨC NĂNG NHÀ NƯỚCChức năng củaNhà nướcChức năng đối nộiChức năng đối ngoạiChức năng trấn áp Chức năng Quan hệđối ngoạiChức năngquốc phòngChức năng quản lý Kinh tếChức năngtổ chứcquản lýPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ XÃ HỘITính chu kỳ của kinh doanhCó những lĩnh vực tư nhân không muốn đầu tưTồn tại những yếu tố phi kinh tế như dân số, môi trường, tài nguyên,Cung cấp thông tinXử lý vấn đề công bằng trong xã hộiPGS.TS PHAN KIM CHIẾN3. CÁC CÔNG CỤ QUẢN LÝ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NHÀ NƯỚCKế hoạchLuật pháp Các chính sách Bộ máy Tài sản công Hệ thống thông tin Nhà nướcVăn hoá dân tộcPGS.TS PHAN KIM CHIẾNII. TỔNG QUAN VỀ CÁC CHÍNH SÁCH KT - XHKhái niệm về các chính sách Là tổng thể các quan điểm, tư tưởng, các giải pháp và các công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên các chủ thể KT – XH nhằm giải quyết vấn đề nhằm thực hiện những mục tiêu nhất địnhPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 - Phân loại chính sách Xét theo phạm vi ảnh hưởngChính sách vĩ môChính sách vi môChính sách trung môPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Phân loại chính sách Xét theo thời gian phát huy tác dụngChính sách dài hạnChính sách trung hạnChính sách ngắn hạnPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Phân loại chính sách Xét theo cấp độ của chính sáchChính sách của Trung ươngChính sách của địa phươngPGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 - Cấu trúc của chính sách kt-xh Mục tiêu của chính sách Nguyên tắcCác giải pháp PGS.TS PHAN KIM CHIẾNMuc tiêu tối caocủa các chính sách kt - xhMục tiêu Chung củachính sách kinh tếMục tiêu chung của chính sách xã hội Mục tiêu chung của chínhsách đối ngoại Mục tiêu chung của chính sáchquốc phòng Mục tiêu riêng của chính sách văn hoáMục tiêu riêng của từng chính sách xã hộiMục tiêu riêng của chính sách kinh tếMục tiêu riêng của chính sáchquốcphòngMục tiêu riêng của chính sách đối ngoạiMục tiêu chung của chính sách Văn hoáPGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 - Cấu trúc của chính sách Nguyên tắc thực hiện mục tiêu của chính sáchĐịnh nghĩa: Nguyên tắc thực hiện mục tiêu của chính sách là những quan điểm chỉ đạo hành vi của các cơ quan Nhà nước trong quá trình hoạch định và tổ chức thực thi chính sáchPGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 - Cấu trúc của chính sáchCác giải pháp của chính sách: Là những phương thức hành động của Nhà nước để đạt mục tiêuCác giải pháp có hai loại:Giải pháp tác động trực tiếpCác giải pháp tác động gián tiếpPGS.TS PHAN KIM CHIẾN4 – Vai trò của chính sách Chức năng định hướngChức năng điều tiếtChức năng tạo điều kiện cho sự phát triểnChức năng khuyến khích sự phát triểnPGS.TS PHAN KIM CHIẾN5 – Yêu cầu đối với các chính sách Tính khách quanTính chính trịTính đồng bộ và hệ thốngTính thực tếTính hiệu quả KT -XHPGS.TS PHAN KIM CHIẾN6 – Quá trình chính sách Hoạch định chính sách Thể chế hoá chính sách Tổ chức các hình thức cơ cấu Chỉ đạo thực hiệnKiểm trađiềuchỉnhPGS.TS PHAN KIM CHIẾNCHƯƠNG 2HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH KT - XHPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Khái niệm, vị trí và mục đích của công tác hoạch định chính sách kt – xh2 – Quan điểm và nguyên tắc hoạch định chính sách kt – xh3 – Quá trình hoạch định chính sáchPGS.TS PHAN KIM CHIẾNI - Khái niệm,vị trí và mục đích1. Khái niệm:Hoạch định chính sách KT – XH là một quá trình bao gồm việc nghiên cứu đề xuất ra một chính sách với các mục tiêu, giải pháp và công cụ nhằm đạt tới mục tiêu được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thông qua và ban hành chinh sách đó dưới hình thức một văn bản quy phạm pháp luậtPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 - Vị trí của giai đoạn hoạch định chính sáchNó là giai đoạn lập kế hoạch Là căn cứ để đánh giá toàn bộ chu trình chính sách Nó quyết định kết quả hoạt động thực tiễn PGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 - Mục đích của hoạch định chính sách Đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển KT- XHXác định cơ hội và những vấn đề cần giải quyết Hiện thực hoá triển vọng, khắc phục và hạn chế những nguy cơPGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Quan điểm và nguyên tắc1 – Quan điểm2 – Nguyên tắcPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Quan điểm chỉ đạo quá trình hoạch định chính sáchQuan điểm nhân vănQuan điểm giai cấp Quan điểm lịch sửQuan điểm hệ thốngPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Nguyên tắc trong công tác hoạch định chính sách- Đường lối chính trị quyết định nội dung của chính sách - Chính sách kt – xh phải phù hợp với pháp luật hiện hành- Chính sách phải phù hợp với hoàn cảnh cụ thể ( trong nước cũng như thế giới )- Chính sách kt – xh phải tận dụng được những thành tựu khoa học kỹ thuật và phải chú ý đến vấn đề môi trường PGS.TS PHAN KIM CHIẾNIII – Quá trình hoạch định chính sách kt – xhPGS.TS PHAN KIM CHIẾNXác định vấn đềXây dựng các phương án chính sáchquyết định chính sáchlựa chọn phươgÁn tối ưukhẳng định đường lốiNghiên cứudự báo Xác địnhmục tiêuPGS.TS PHAN KIM CHIẾN CHƯƠNG 3TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH  SÁCH KT - XHI – Khái niệm , tầm quan trọng của việc tổ chức thực thi chính sáchII – Các yếu tố ảnh hưởng và các điều kiện để thực thi chính sáchIII - Quá trình tổ chức thực thi chính sách IV - Lựa chọn các hình thức và phương pháp thực thi chính sáchPGS.TS PHAN KIM CHIẾNI - khái niệm và tầm quan trọng1- Khái niệm :Tổ chức thực thi chính sách là quá trình biến các chính sách thành những kết quả trên thực tế thông qua các hoạt động có tổ chức trong bộ máy Nhà nước , nhằm hiện thực hoá những mục tiêu mà chính sách đã đề ra PGS.TS PHAN KIM CHIẾNI – Khái niệm và tầm quan trọng2 - Tầm quan trọng của việc tổ chức thực thi chính sách+ Để giải quyết các vấn đề bức xúc của xã hội đặt ra.+ Nếu công tác tổ chức thực thi chính sách không tốt sẽ dẫn đến thiếu lòng tin+Quá trình tổ chức thực thi chính sách góp phần hoàn chỉnh bổ sung chính sách PGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Các yếu tố ảnh hưởng và điều kiện để thực thi chính sách1- Các yếu tố ảnh hưởng - Các yếu tố khách quan. bản chất của vấn đề . Bối cảnh thực tế . Tiềm lực chính trị và kinh tế của nhóm đối tượng chính sáchPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Các yếu tố ảnh hưởng - Các yếu tố chủ quan+ Quá trình truyền đạt+ Bộ máy cán bộ tổ chức thực thi chính sách+ Thủ tục hành chính + Kinh phí+ Thái độ của nhân dânPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 - Các điều kiện tổ chức thực thi chính sách + Phải có chính sách khoa học + Phải có nền hành chính đủ mạnh+ Sự quyết tâm của nhà lãnh đạo+ Phải tạo được niềm tin cho quần chúng PGS.TS PHAN KIM CHIẾNIII – Quá trình tổ chức thực thi chính sách - Giai đoạn 1 : Chuẩn bị triển khai- Giai đoạn 2 : Tổ chức triển khai- Giai đoạn 3 : Kiểm tra đánh giá và điều chỉnh PGS.TS PHAN KIM CHIẾNXây dựng cơ Quan tổ chức thực thiXây dựng chương Trình hành động(lập kh)Ra văn bản hướng dẫnTổ chức tập huấnGiai đoạn 1: Chuẩn bị triển khaiThu thập thông tin thực hiện chính sách Đánh giá việc thực hiệnĐiều chỉnh chính sách Tổng kết và kiến nghịGiai đoạn 3: Kiểm tra đánh giá , điều chỉnhHệ thống Thông tin đại chúnghệ thống sự nghiệpvà dịch vụphối hợp ngànhđịa phương tổ chức quản lývận hành các quỹXD thẩm định và phêduyệt dự ánGiai đoạn 2 : Tổ chức triển khaiPGS.TS PHAN KIM CHIẾN4 - Lựa chọn các hình thức và các phương pháp thực thi chính sách - Các hình thức+ Theo địa chỉ cụ thể + Theo địa chỉ mở+ Theo thông lệ xã hội+ Hình thức sốc+ Hình thức đi vào chiều sâuPGS.TS PHAN KIM CHIẾNCác phương pháp thực thi chính sách+ Phương pháp thuyết phục+ Phương pháp cưỡng chế .+ Phương pháp tổ chức..+ Phương pháp kinh tế . . .+ Phương pháp hành chínhPGS.TS PHAN KIM CHIẾN CHƯƠNG 4 PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCHI - Tổng quan về phân tích chính sáchII – Qúa trình phân tích chính sáchPGS.TS PHAN KIM CHIẾNI - Tổng quan về phân tích chính sách :1 – Khái niệm :quá trình xem xét , so sánh đánh giá mục tiêu nội dungvà các ảnh hưởng của chính sáchđể đưa ra những lời khuyên ( kiến nghị ) về chính sách trên cơ sở lợi ích xã hội PGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 - Nhiệm vụ của phân tích chính sách- Hình thành cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc đề ra các chính sách - Lựa chọn phương án thích hợp cho sự can thiệp của nhà nước vào quá trình phát triển kt-xh- Đánh giá các ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến sự phát triển kt-xh- Đề ra khuyến nghị để điều chỉnh hoàn thiện chính sách PGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Quá trình phân tích chính sách1 – phân tích chính sách trên bình diện vĩ mô2 – phân tích chính sách trên bình diện vi mô PGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – phân tích chính sách trên bình diện vĩ mô- Mục đích của phân tích chính sách trên bình diện vĩ mô là xem xét đánh giá ảnh hưởng của chính sách lên tất cả các chủ thể kinh tế và tất cả các mục tiêu như: Tăng trưởng , ổn định , công bằng .PGS.TS PHAN KIM CHIẾNBa bộ phận cấu thành của phân tích chính sách trên bình diện vĩ môChiến lượcBối cảnhCác chỉ tiêu thực hiệnCác mục tiêu:-Tăng trưởng cao-Ổn định -Thu nhập -Độc lập chủ quyềnCác chính sách-Chính sách tài Chính -Chính sách tiền tệ QUỐC GIA.. -Các nguồn lực:Tài nguyênLao động, vốn, công nghệ-Các chủ thể : Hộ gia đình , các tổ chức,doanh nghiệp -Luật chơi Luật pháp , thông lệ xã hội QUỐC TẾ Các tổ chức quốc tế , các hiệp hội quốc tế Kinh tếLạm phát -Thất nghiệp Xã hội -Phân phối thu nhập-Vấn đề dân số Chính trị -Chính phủ -Vấn đề dân chủ Quốc tế Thuế quan -Cán cân thanh toán PGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Phân tích chính sách trên bình diện vi mô- Đánh giá ảnh hưởng của chính sách lên hoạt động của những chủ thể kt-xh cụ thể . Ví dụ : chính sách dân số , chính sách giáo dục.PGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 – Quá trình phân tích chính sáchPhân tích hành độngChính sách Đánh giá chính sáchPhân tích vấn đề Chính sách Phântích giải phápChính sách Thu thập thông tinPGS.TS PHAN KIM CHIẾN CHƯƠNG V CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNHI – Khái niệmII - Hệ thống tài chính quốc giaIII – Vai trò của chính sách tài chính .IV - Nội dung của chính sách tài chính quốc giaPGS.TS PHAN KIM CHIẾN I – Khái niệm1 – Tài chính là gì: Tài chính là những quan hệ thu chi tiền tệ , qua đó hình thành nên những quĩ tiền tệ tập trung ( ngân sách nhà nước ) và không tập trung ( vốn của các doanh nghiệp , quĩ gia đình ) và sử dụng những quĩ tiền tệ đó để thực hiện những mục tiêu nhất định.PGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Chính sách tài chính là các quyết định của nhà nước về thu nhập và chi tiêu- Các nguồn thu nhập- Các khoản chi tiêuPGS.TS PHAN KIM CHIẾNII -Hệ thống tài chính quốc gia1 – Tài chính nhà nước2 – Tài chính doanh nghiệp3 – Tài chính trung gian4 – Tài chính hộ gia đìnhPGS.TS PHAN KIM CHIẾNIII – Vai trò của chính sách tài chính 1 - Chức năng phân phối 2 - Chức năng giám sát PGS.TS PHAN KIM CHIẾNIV - Nội dung của chính sách tài chính quốc gia 1 – Chính sách huy động vốn2 – Chính sách về thu thuế3 – Chính sách ngân sách nhà nướcPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Chính sách huy động vốn - Nguồn vốn trong nước + Từ ngân sách+ Nguồn vốn từ trong dân+ Nguồn vốn do phát triển hệ thống tài chính trung gianPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Chính sách huy động vốn - Nguồn vốn từ bên ngoài + Vốn đầu tư nước ngoài+ Nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế+ Nợ quốc tếPGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 – Chính sách thuế - Thuế trực thu + Thuế thu nhập công ty+ Thuế thu nhập cá nhân- Thuế gián thu+ Thuế doanh thu+ Thuế giá trị gia tăng+ Thuế tiêu thụ đặc biệt+ Thuế xuất nhập khẩu + Thuế sử dụng tài nguyênPGS.TS PHAN KIM CHIẾN3 – Chính sách ngân sách nhà nước- Phương hướng thu chi ngân sách+ Thu ngân sách+ Chi ngân sách- Phân cấp ngân sách.. PGS.TS PHAN KIM CHIẾN CHƯƠNG 6 CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC I – GIÁO DỤC VÀ SỰ PHÁT TRIỂNII – CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOPGS.TS PHAN KIM CHIẾNI – GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO1 – Khái niệm giáo dục và đào tạo2 - Hệ thống giáo dục quốc dân .3 - Mục đích của giáo dục và đào tạoPGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Khái niệm giáo dục và đào tạo- Theo nghĩa rộng :Giáo dục là một quá trình bao gồm tất cả các hoạt động hướng vào sự phát triển và rèn luyện năng lực ( tri thức , kỹ năng , kỹ xảo ) và phẩm chất ( niềm tin , đạo đức , thái độ ..) ở con người để có thể phát triển nhân cách đầy đủ và trở nên có giá trị tích cực đối với xã hội .PGS.TS PHAN KIM CHIẾN1 – Khái niệm giáo dục và đào tạo- Định nghĩa theo nghĩa hẹp:Giáo dục là một quá trình được tổ chức một cách có mục đích , có kế hoach nhằm truyền đạt và lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội của loài người PGS.TS PHAN KIM CHIẾN2 - Hệ thống giáo dục quốc dânTiến sĩ( 2-3năm)Đại học(4-6 năm)Trung học phổ thông ( 3 năm )Trung học cơ sở ( 4 năm )Tiểu học ( 5 năm )Mẫu giáo ( 3 năm )Nhà trẻ ( 3 năm )Cao học( 2 năm )Đào tạo nghề( 1-2 )Cao đẳng( 3 năm )Trung học chuyênnghiệp ( 3-4 năm)Đào tạo nghề( 1 năm )PGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Chính sách giáo dục và đào tạoĐịnh nghĩa :Chính sách giáo dục và đào tạo là một hệ thống các quan điểm , các mục tiêu của nhà nước về giáo dục , đào tạo , cùng các phương hướng , giải pháp nhằm thực hiện các mục tiêu đó trong một giai đoạn nhất định của sự phát triển đất nướcPGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Chính sách giáo dục và đào tạo 2 - Định hướng giáo dục- Coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu - Đến năm 2000 đại bộ phận trẻ em 5 tuổi được hưởng chương trình giáo dục mần non- Xây dựng hệ thống các trường trọng điểm , trung tâm giáo dục chất lượng cao ở các bậc học.- Đổi mới hệ thống giáo dục chuyên nghiệp và đại học- Đổi mới chương trình và phương pháp đào tạo theo hướng hiện đại- Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục PGS.TS PHAN KIM CHIẾNII – Chính sách giáo dục và đào tạo3 - Một số nội dung quan trọng trong việc xây dựng và thực thi chính sách giáo dục và đào tạo- Phân tích môi trường bên trong- Phân tích môi trường bên ngoài- Xác định hệ thống các quan điểm chỉ đạo- Phương hướng phát triển giáo dục và dào tạo- Lựa chọn mục tiêu- Một số giải pháp cho chính sách giáo dục và đào tạo- Lựa chọn cơ quan thực hiện- Lựa chọn hình thức thực hiện-Đánh giá hiệu lực hiệu quả , tổng kết chính sách