Nuôi trẻ dưới 6 tháng khi không có sữa mẹ

NUÔI TRẺ DƯỚI 6 THÁNG KHI KHÔNG CÓ SỮA MẸThs Nguyễn Hoài PhongBỘ MÔN NHI – ĐH YDTPHCMMục tiêuKể được các loại sữa có thể dùng khi không có sữa mẹTrình bày tính chất của từng loại sữaTrình bày những nhược điểm của sữa bò so với sữa mẹTrình bày nguyên tắc nuôi trẻ sơ sinh bằng sữa bòMỘT SỐ LÝ DO KHIẾN CHO TRẺ KHÔNG THỂ BÚ MẸDO TRẺSanh quá non cần nuôi dưỡng đặc biệtBị sứt môi chẻ vòm hầuDO MẸBị bệnh lao tiến triển, viêm gan siêu vi nặng, AIDS, tâm thần nặngMẹ phải đi làm sớm vì nghèoMẹ rời bỏ con: chết, ly hôn Mẹ bị mất sữa do dùng thuốcAùp xe hai vúGIẢI PHÁP KHI KHÔNG CÓ SỮA MẸSAI LẦM Nuôi trẻ bằng nước cháo loãng hay bột khuấyTrẻ không tiêu hóa được chất bột trứơc 4 tháng tuổiHậu quả là trẻ sẽ tụt cân nhanh, ngừng phát triển về chiều cao, vòng đầu, vòng ngực. Sau cùng tiến đến:-         Suy dinh dưỡng thể teo đét nếu cho cháu bé ăn toàn nước cháo loãng.-         Suy dinh dưỡng thể phù nếu cho cháu ăn bột khuấy đặc.Cả hai thể suy dinh dưỡng đều kèm theo thiếu vitamin A gây mù mắt cho trẻ nếu không điều trị kịp thời.GIẢI PHÁP KHI KHÔNG CÓ SỮA MẸCHẤP NHẬN ĐƯỢCBú chực người mẹ khác cho đến 6 tháng tuổi, hoặc dùng ngân hàng sữa mẹ ở các quốc gia phát triển.Nuôi bằng sữa súc vật (bò, dê, trâu) tùy hoàn cảnh. Nuôi bằng sữa đậu nành.SO SÁNH THÀNH PHẦN CÁC LOẠI SỮALoaïi söõaÑöôøng (g%)Ñaïm (g%)Lipid (g%)Cal/lítSöõa meï7,01,54,0650Söõa boø töôi4,43,54,8770Söõa deâ4,44,04,0700Söõa traâu5,07,210,01388Söõa ñaäu naønh1,63,10,4290Sữa bòSỮA BÒ TƯƠI TIỆT TRÙNGLà sữa bò tươi được khử trùng thep pp Pasteur (đun nóng 710C trong 15 giây sau đó làm lanh thật nhanh) Sữa này khó tiêu dễ nhiễm trùng  phải đun sôi trở lại trước khi cho trẻ búSữa bò Sữa bột: Được chế tạo bằng cách cho sữa tươi bốc hơi thật nhanh khi đi qua một ống nóng, hay phun mù sữa tươi trong một luồng không khí khô nóng, Ưu điểm: dễ bảo quản, các chất caséine bị phá hũy một phần nên trẻ dễ tiêu hóa hơn khi bú sữa tươi Nhược điểm là thiếu một số chất như vit C. D. và giá thành cao. Sữa bò Sữa bột giả lập giống sữa mẹ (sữa công thức)Sữa bột chế biến từ sữa bò được bổ sung thêm các chất sao cho thành phần đường, đạm, mỡ, khoáng vitamine, yếu tố vi lượng gần giống như các thành phần này trong sữa mẹ. Sữa này có 2 loại chính: sữa dành cho trẻ 6 tháng.Sữa bòSữa công thức cho trẻ 6 tháng (sữa công thức 2) giàu protein hơn sữa công thức số 1 giàu calci, natri và sắtSữa đặc biệt sữa thủy phân (cho trẻ dị ứng protein sữa bò)Sữa cho ttrẻ sinh non, nhẹ cânSữa cao năng lượng (trẻ suy dinh dưỡng)Sữa không lactose (dành cho trẻ tiêu chảy)Sữa bòSữa đặc có đường tiệt trùng ở nhiệt độ caoThêm 40% đường Không phù hợp với nuôi trẻ < 6 thángSữa lên men chuaCho acid lactic vào sữa tươi trước khi cho bay hơiCho vi khuẩn lên men đường lactoseDùng cho trẻ bị rối loạn tiêu hoáSữa bòSo sánh sữa bò và sữa mẹĐạmSM: ít hơn SB, dễ tiêu hoá vì chứa ít casein, nhiều lysin  tăng cân nhanh, whey/casein=60/40, thành phần whey chủ yếu là  lactalbumin thích hợp cho sự phát triển bifidobacteriaSB: cao hơn SM, khó tiêu, nhiều casein, whey/casein=18/82, thành phần whey chủ yếu là  lactoglobulin, do thải nhièu urea  gan thận to hơn trẻ bú SMSữa bòSo sánh sữa bò và sữa mẹLipid SM: chứa nhiều acid béo không no, dễ hấp thu, tăng tiêu hoá chất đạm, phù hợp với sự myeline hoá dây thần kinhSM chứa nhiều acid béo chuỗi dài đa nối đôi (long chain polyunsaturated fatty acid- LCPUFA) quan trọng trong sự phát triển não, thị giác, hệ miễn dịch: DHA (Docohexaenoic acid), ARA (arachidonic acid)Sữa bòSo sánh sữa bò và sữa mẹGlucid: SM:  lactose: giúp phát triển vi trùng bifidus, thích hợp cho sự chuyển hoá tế bàoSB:  lactose thuận lợi cho sự phát triển E coliMuối khoángSM: ít hơn SB, nhưng hấp thu tốt hơnSB: nhiều, nhưng tỷ lệ không thích hợp hấp thuSữa bòSữa bò dễ bị ô nhiễm từ chai, núm vú, nước pha sữa  dễ nhiễm trùng tiêu hóaCách pha sữa: có muỗng lườngNguyên tắc nuôi trẻ bằng sữa công thứctuần đầu: tăng 10ml/cử/ngày Ngày 1: 10ml/cử x 8 cửN2: 20ml/cử x 8 cử N7: 70ml/cử x 8 cửTuần thứ hai: 80ml/cử x 8 cử Tuần thứ ba: 90ml/cử x 8 cửTuần thứ tư: 100ml/cử x 8 cửCách dùng các loại sữa khác (tham khảo SGK)