Nông nghiệp - Chương 4: Kế hoạch khuyến nông

Chương 4 Kế hoạch khuyến nông NGUYỄN THỊ MINH THU 8/17/2015 1 Nội dung? 1. Những vấn đề cơ bản của kế hoạch KN 2. Trình tự lập kế hoạch KN 3. Tổ chức thực hiện kế hoạch KN 4. Giám sát và đánh giá kế hoạch KN 8/17/2015 2 4.1 Những vấn đề cơ bản của kế hoạch KN 1. Khái niệm 2. Phân loại 3. Vai trò 4. Nguyên tắc cơ bản của kế hoạch KN 5. Căn cứ để xây dựng kế hoạch KN 6. Phương thức lập kế hoạch KN 7. Công cụ cơ bản để lập kế hoạch KN 8. Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN 9. Tổ chức lập kế hoạch KN 8/17/2015 3 4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN (1) KẾ HOẠCH? Tập hợp các hoạt động theo trình tự thời gian với quy mô, địa bàn triển khai cụ thể → Đạt mục tiêu trong điều kiện nguồn lực và thời gian xác định →Cần phải làm gì? Làm như thế nào? Làm khi nào? 8/17/2015 4 4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN (2) KẾ HOẠCH KN? Là tập hợp các hoạt động KN ở một địa bàn cụ thể → Đạt mục tiêu cụ thể về KN với nguồn lực và thời gian xác định Là tập hợp các hoạt động KN nhằm giải quyết khó khăn trong sản xuất nông nghiệp mà nông dân đang phải đối mặt 8/17/2015 5 4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN (3) MỤC ĐÍCH CỦA LẬP KẾ HOẠCH KN? Phát hiện, giúp đỡ nông dân vượt qua khó khăn Xây dựng các chương trình khuyến nông Làm cơ sở chỉ đạo thực hiện 8/17/2015 6 4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN (3) NỘI DUNG CỦA BẢN KẾ HOẠCH KN? Nhu cầu KN Mục tiêu KN Các hoạt động KN Kết quả dự kiến Kinh phí Tổ chức thực hiện 8/17/2015 7 4.1.2 Phân loại kế hoạch KN TIÊU THỨC LOẠI KẾ HOẠCH KN Cấp quản lý - Kế hoạch KN quốc gia ↓ - Kế hoạch KN thôn bản Nội dung/lĩnh vực - Kế hoạch nhân lực, vật chất, tài chính - Kế hoạch tập huấn, tham quan, hội thi... Cơ cấu quản lý của cơ quan/đơn vị KN - Kế hoạch hoạt động của cả cơ quan KN - Kế hoạch hoạt động của từng đơn vị trong cơ quan KN Thời gian - Kế hoạch dài hạn - Kế hoạch hàng năm - Kế hoạch hàng vụ - Kế hoạch hàng quý - Kế hoạch hàng tháng, tuần, ngày 8/17/2015 8 4.1.3 Vai trò của kế hoạch KN Đảm bảo cho cá nhân, đơn vị KN hoàn thành nhiệm vụ được giao Đảm bảo cho cá nhân, đơn vị KN thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ Tiết kiệm nguồn lực KN Nâng cao hiệu quả hoạt động KN Phát triển KN Phát triển nông nghiệp bền vững 8/17/2015 9 4.1.4 Nguyên tắc cơ bản của kế hoạch KN Mang tính pháp lệnh Phù hợp với quy định Tiến hành định kỳ và thường xuyên Thống nhất giữa các cấp, các đơn vị trong cơ quan KN, các tổ chức KN (nếu lồng ghép) về nội dung – chỉ tiêu – cấu trúc của kế hoạch KN Gắn với KN theo định hướng thị trường và xây dựng nông thôn mới Phát huy sự tham gia vào kế hoạch KN, nhất là bên hưởng lợi Kế hoạch phải cụ thể để dễ triển khai thực hiện Kế hoạch phải đơn giản, dễ hiểu, dễ tổng hợp 8/17/2015 10 4.1.5 Căn cứ cơ bản để xây dựng kế hoạch KN Chức năng và nhiệm vụ của cơ quan KN Tình hình thực hiện kế hoạch KN của kỳ trước để lập cho kỳ sau Nhu cầu của nông dân Dự đoán cơ hội và nguy cơ của kỳ kế hoạch Khả năng tài chính có thể của kỳ kế hoạch Định mức cho từng hoạt động KN Các ưu tiên của chương trình PTNNNT 8/17/2015 11 4.1.6 Phương thức lập kế hoạch KN Trên xuống Dưới lên Có sự tham gia Cách làm Cơ quan KN cấp trên lập kế hoạch cho cơ quan KN cấp dưới Cơ quan KN cấp trên tổng hợp kế hoạch do cơ quan KN cấp dưới lập Các bên liên quan được tham gia trao đổi (CÁI GÌ?) để lập kế hoạch Ưu điểm - Mang tính chỉ đạo - Chủ trươngcấp trên - Mang tính tập trung, vĩ mô - Phản ánh được nhu cầu của dân và sát với địa phương - Hài hòa lợi ích các bên - Hiệu quả, bền vững - Phù hợp với cơ chế thị trường Hạn chế - Ít tính tới nhu cầu - Không theo cơ chế thị trường - Không sát thực tế - Thiếu bền vững - Không phản ánh hết chủ trương của cơ quan KN cấp trên/ tính vĩ mô 8/17/2015 12 4.1.7 Công cụ cơ bản để lập kế hoạch KN Thu thập thông tin thứ cấp Khảo sát thực tế địa phương Đánh giá thực hiện kế hoạch KN ở kỳ trước Phân tích vấn đề: Cây vấn đề - mục tiêu – giải pháp và SWOT → Khó khăn, mục tiêu và giải pháp cho kế hoạch KN Xếp hạng, cho điểm → Nhu cầu, ưu tiên và phương án giải quyết 8/17/2015 13 4.1.8 Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN (1) Lồng ghép trong khuyến nông? Là sự phối kết hợp giữa các tổ chức KN trong thực hiện các hoạt động KN Tại sao cần thực hiện lồng ghép trong KN? Tránh lãng phí nguồn lực trong KN Nâng cao hiệu quả hoạt động KN Phối hợp tốt giữa các bên liên quan  8/17/2015 14 4.1.8 Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN (2) Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN ntn? Xác định nhu cầu KN của các tổ chức KN liên quan và xếp thứ tự ưu tiên Tập trung nguồn lực của các tổ chức KN cho nhu cầu KN đã chọn (được ưu tiên) Phân công nhiệm vụ cụ thể của các tổ chức KN trong kế hoạch KN Thực hiện kiểm soát, đánh giá theo nhiệm vụ đã giao cho các tổ chức KN Cung cấp thông tin KN cho các tổ chức KN liên quan 8/17/2015 15 4.1.9 Tổ chức lập kế hoạch KN Thành lập nhóm công tác lập kế hoạch khuyến nông (AI?) Liên hệ địa phương, lập kế hoạch làm việc với địa phương Chuẩn bị vật tư thiết bị phục vụ công tác lập kế hoạch Chọn công cụ lập kế hoạch... 8/17/2015 16 4.2 Trình tự lập kế hoạch KN Xác định nhu cầu KN Xác định mục tiêu kế hoạch KN Xác định các giải pháp và hoạt động KN Xác định kết quả dự kiến cho kế hoạch KN Xác định kinh phí cho kế hoạch KN Xây dựng kế hoạch thực hiện các hoạt động KN 8/17/2015 17 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (1) Nhu cầu? Mục đích? Nội dung? Thành phần tham gia? Công cụ chủ yếu? 8/17/2015 18 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (2) Nhu cầu? Tình huống mong muốn Nhu cầu (khoảng cách) Tình huống cần đạt ở một thời điểm nhất định Nhu cầu (khoảng cách) Tình huống hiện tại 8/17/2015 19 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (3) Nhu cầu KN? Tình huống KN mong muốn Nhu cầu (khoảng cách) Tình huống KN cần đạt ở một thời điểm nhất định Nhu cầu (khoảng cách) Tình huống KN ởhiện tại 8/17/2015 20 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (4) MỤC ĐÍCH CỦA XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN? •Hiện trạng TN – KT - XH địa phương •Tình hình nông nghiệp, nông thôn •Tình hình thực hiện kế hoạch của kỳ hiện tại •Khó khăn của nông dân về nông nghiệp, KN •Nhu cầu nào cần KN can thiệp 8/17/2015 21 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (5) NỘI DUNG TRONG XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN ? • Tình hình cơ bản của địa phương • Tình hình nông nghiệp, nông thôn và KN ở địa phương • Thực hiện kế hoạch KN năm nay: Kết quả đạt được, mạnh, yếu và nguyên nhân • Phân tích khó khăn và nhu cầu của nông dân •Hình thành cây vấn đề • Lựa chọn ưu tiên để đưa vào kế hoạch của năm tiếp theo 8/17/2015 22 Thí dụ về Cây vấn đề của diêm dân xã X 8/17/2015 23 Thí dụ về Cây vấn đề lựa chọn của diêm dân xã X 8/17/2015 24 Thí dụ về Cây vấn đề của người chăn nuôi bò sữa Phù Đổng Thu nhập từ nuôi bò sữa thấp Năng suất sữa thấp Giá thức ăn cao Giá sữa thấp Chăm sóc, quản lý kém Chất lượng giống kém Dịch bệnh 8/17/2015 25 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (6) THÀNH PHẦN THAM GIA XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN? •Cán bộ KN •Cán bộ chính quyền địa phương •Đại diện các tổ chức đoàn thể xã hội ở địa phương •Đại diện các nhóm nông dân ở địa phương 8/17/2015 26 4.2.1 Xác định nhu cầu KN (8) CÔNG CỤ ĐỂ XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN? •Thăm và khảo sát địa phương •Quan sát đồng ruộng •Vẽ sơ đồ có sự tham gia •Phân tích SWOT •Sơ đồ nguyên nhân – hậu quả •Cây vấn đề •Xếp hạng ưu tiên... 8/17/2015 27 4.2.2 Xác định mục tiêu kế hoạch KN (1) Khái niệm Mục tiêu của kế hoạch KN Loại mục tiêu Cấu trúc của mục tiêu Cách xác định mục tiêu 8/17/2015 28 4.2.2 Xác định mục tiêu kế hoạch KN (2) THẾ NÀO LÀ MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN? •Là cái đích mà từng cá nhân, đơn vị, tổ chức KN và cộng đồng phấn đấu để hoàn thành •Là mô tả tình hình của đơn vị, địa phương trong tương lai khi giải quyết được vấn đề khó khăn và đáp ứng được nhu cầu KN 8/17/2015 29 4.2.2 Xác định mục tiêu kế hoạch KN (3) CÁC LOẠI MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN? LOẠI MỤC TIÊU Mục tiêu chung - Là cái đích cuối cùng - Là ngọn của cây mục tiêu Mục tiêu trung gian - Là mục tiêu góp phần đạt được mục tiêu chung Mục tiêu cụ thể - Là cụ thể hóa của mục tiêu chung - Là gốc của cây mục tiêu 8/17/2015 30 4.2.2 Xác định mục tiêu kế hoạch KN (4) CẤU TRÚC MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN? •Bao gồm: TÊN và CHỈ TIÊU của mục tiêu •Tên: Tích cực, ngược với khó khăn •Chỉ tiêu: Định lượng, gắn với thời gian – không gian→ SMART 8/17/2015 31 4.2.2 Xác định mục tiêu kế hoạch KN (4) CÁCH XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN? •Chuyển ngược cây vấn đề thành cây mục tiêu •Xác định chỉ tiêu cho từng mục tiêu SMART.docx •Nêu rõ các giả định (Là vấn đề/nhu cầu không được chọn khi xác định nhu cầu) 8/17/2015 32 Thí dụ về Cây mục tiêu của kế hoạch khuyến nông ở Phù Đổng Tăng thu nhập từ nuôi bò sữa Tăng năng suất sữa Nâng cao kỹ năng chăm sóc, quản lý Giảm tác động của dịch bệnh Cải thiện, nâng cao chất lượng giống 8/17/2015 33 4.2.3 Xác định các giải pháp và hoạt động KN (1) MỤC ĐÍCH? Tìm ra các giải pháp để đạt được mục tiêu đề ra trên cơ sở khai thác tiềm năng sẵn có hay cải tiến/thay đổi các phương thức sử dụng tiềm năng không hợp lý của người dân 8/17/2015 34 4.2.3 Xác định các giải pháp và hoạt động KN (2) CÁCH LÀM? •Căn cứ vào từng mục tiêu, chia nhóm lập kế hoạch thành các hợp phần khác nhau để xây dựng giải pháp thực hiện từng mục tiêu cụ thể •Tìm và lựa chọn PA có thể để đạt từng mục tiêu cụ thểCau hoi xem xet tinh kha thi cua PA.docx •Xác định các hoạt động cần làm của PA đã chọn 8/17/2015 35 Thí dụ về PA có thể và PA lựa chọn của kế hoạch KN Mục tiêu Phương án có thể Phương án lựa chọn - Nâng cao kỹ năng chăm sóc và quản lý bò sữa cho nông dân - Tập huấn và tham quan tại tỉnh bạn(1) - Xây dựng mô hình tại địa phương(2) (1) - Cải thiện, nâng cao chất lượng giống bò sữa - Mua con giống từ nước ngoài(1) - Hỗ trợ nhân giống tại địa phương(2) (2) 8/17/2015 36 Thí dụ về PA lựa chọn và các hoạt động của kế hoạch KN PA lua chon va hoat dong cua KHKN.docx 8/17/2015 37 4.2.4 Xác định kết quả dự kiến cho kế hoạch KN MỤC ĐÍCH? Xác định được kết quả cho từng hoạt động, góp phần đạt mục tiêu đề ra, làm cơ sở tính kinh phí cho từng hoạt động KN CÁCH LÀM? •Ứng với mỗi hoạt động sẽ có những kết quả xác định •Ứng với mỗi kết quả sẽ có chỉ tiêu thể hiện sự thành công của kết quả đó (SMART) 8/17/2015 38 Thí dụ về Kết quả dự kiến cho kế hoạch KN Cac hoat dong va ket qua du kien cua KHKN.docx 8/17/2015 39 4.2.5 Xác định kinh phí cho kế hoạch KN MỤC ĐÍCH? Xác định kinh phí làm cơ sở xây dựng kế hoạch tài chính cho từng hoạt động KN CÁCH LÀM? • Căn cứ vào SL, CL kết quả dự kiến đạt được và định mức cho từng hoạt động KN để tính kinh phí • Xác định khả năng đóng góp của các bên liên quan để tính kinh phí • Phân bổ kinh phí theo hướng lồng ghép, tăng cường sự phân cấp và đóng góp của cơ sở trong triển khai thực hiện 8/17/2015 40 Thí dụ về Kinh phí của kế hoạch khuyến nông Kinh phi cua KHKN.docx 8/17/2015 41 4.2.6 Xây dựng kế hoạch thực hiện (1) MỤC ĐÍCH? Xác định được kế hoạch thực hiện và thể hiện được sự phối kết hợp của các bên liên quan trong triển khai các hoạt động KN CẤU TRÚC/KẾT CẤU? Hoạt động Kết quả dự kiến Kinh phí Thời gian Trách nhiệm chính Phối hợp 1... 2... 8/17/2015 42 4.2.6 Xây dựng kế hoạch thực hiện (2) CÁCH LÀM? •Việc gì? • Kết quả cần đạt? • Kinh phí? • Khi nào thực hiện? (Theo âm hay dương phải thống nhất) •Ai chịu trách nhiệm chính? •Ai phối hợp? 8/17/2015 43 Thí dụ về Xây dựng kế hoạch thực hiện Xay dung ke hoach thuc hien.docx 8/17/2015 44 4.3 Tổ chức thực hiện kế hoạch KN Thông qua và phê duyệt kế hoạch Tổng hợp kế hoạch của đơn vị Xây dựng kế hoạch công tác của đơn vị Tổ chức các nguồn lực để thực hiện kế hoạch công tác của đơn vị 8/17/2015 45 4.3.1 Thông qua và phê duyệt kế hoạch Vai trò? ◦ Thẩm định/đánh giá khả thi để đảm bảo tính pháp lý cho kế hoạch KN Tiến hành khi nào? ◦ Sau khi xây dựng xong kế hoạch KN Ai làm? ◦ Chuyên gia/người am hiểu về lĩnh vực mà kế hoạch KN đề cấp ◦ Cấp trên thẩm định kế hoạch của cấp dưới 8/17/2015 46 4.3.2 Tổng hợp kế hoạch KN của đơn vị KẾ HOẠCH KN ĐƯỢC PHÊ DUYỆT ↓ (TỔNG HỢP) =========== CÁC LOẠI KẾ HOẠCH KN CỦA ĐƠN VỊ Các loại kế hoạch của đơn vị KN? • KH nhân sự • KH vật chất/đầu tư trang thiết bị vật tư • KH của từng hoạt động KN cụ thể (Tập huấn...) • KH tài chính... Từng kế hoạch trên sẽ do các bộ phận chức năng (AI?) đảm nhận 8/17/2015 47 4.3.3 Xây dựng kế hoạch công tác của đơn vị KN (1) NHIỆM VỤ ĐƯỢC GIAO + KH ĐÃ ĐƯỢC PHÊ DUYỆT & TỔNG HỢP ================ KẾ HOẠCH CÔNG TÁC Lưu ý: Kế hoạch công tác/KH công việc được xây dựng theo mùa vụ SX, quý, tháng, tuần, ngày 8/17/2015 48 4.3.3 Xây dựng kế hoạch công tác của đơn vị KN (2) AI sẽ phải lập kế hoạch công tác? • Phòng ban • Tổ nhóm • Cá nhân AI sẽ duyệt kế hoạch công tác? NỘI DUNG của kế hoạch công tác? • Làm gì? • Kết quả dự kiến? • Kinh phí? (Bao nhiêu? Khi nào? Nguồn? Cách huy động?) • Thời gian? (Bắt đầu – Kết thúc) • Ai chịu trách nhiệm chính? • Ai phối hợp • Có gì phải điều chỉnh so với KH ban đầu? 8/17/2015 49 4.3.4 Tổ chức nguồn lực để thực hiện KH công tác của đơn vị KN Kế hoạch công tác được thông qua/duyệt ↓ Tổ chức nguồn lực để thực hiện kế hoạch đó 8/17/2015 50 4.4 Giám sát và đánh giá kế hoạch KN Đánh giá tính khả thi của kế hoạch KN Giám sát và đánh giá thực hiện kế hoạch KN Đánh giá kết quả và tác động 8/17/2015 51 4.4.1 Đánh giá tính khả thi của kế hoạch KN (1) MỤC ĐÍCH? •KH có khả thi không (công nghệ, kinh tế, xã hội, môi trường, tổ chức, tài chính...) •KH phải thay đổi/hoàn thiện thêm gì 8/17/2015 52 4.4.1 Đánh giá khả thi của KH KN (2) NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ KHẢ THI CỦA KH KN? Khả thi Trả lời các câu hỏi 1. Công nghệ -Phù hợp với điều kiện kỹ thuật địa phương? -Giải quyết khó khăn về công nghệ của địa phương? -Phát huy được công nghệ hiện có của địa phương? -Phù hợp với năng lực sử dụng của dân địa phương? 2. Kinh tế -Phù hợp với nhu cầu thị trường, địa phương? -Mang lại hiệu quả kinh tế? -Có giúp người dân vượt qua khó khăn? 3. Xã hội -Đạt mục tiêu xã hội, giảm nghèo, bảo tồn VH truyền thống? -Cơ hội phát triển cho nhóm dễ bị tổn thương? 4. Môi trường -Bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học? -Ô nhiễm môi trường, giảm cấp tài nguyên thiên nhiên? 5. Tổ chức -Vai trò tham mưu/tư vấn của cơ quan KN? -Tham gia của phía hưởng lợi? -Phù hợp với tổ chức của nông dân trong cộng đồng? 6. Tài chính -Cách huy động, tổ chức sử dụng nguồn lực? -Bên hưởng lợi có đủ khả năng chi trả và tiếp nhận? 8/17/2015 53 4.4.2 Giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch KN (1) YÊU CẦU? •Kịp thời, phản hồi nhanh → Để ? •Phát hiện cơ hội, khó khăn trong khi thực hiện •Đảm bảo mục tiêu của KH KN •Có sự tham gia trong công tác giám sát, đánh giá 8/17/2015 54 4.4.2 Giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch KN (2) NỘI DUNG? •Thực hiện so với KH •Tiến độ cung cấp, đóng góp nguồn lực •Kết quả của từng hoạt động (SL, CL, thời gian, kinh phí theo thời điểm đánh giá) •Mục tiêu đạt được so với KH •Khó khăn, cơ hội trong thực hiện •Rút kinh nghiệm trong thực hiện •Đề xuất cách khắc phục 8/17/2015 55 Theo dõi Thực hiện So sánh Điều chỉnh Xây dựng tiêu chuẩn Chu trình giám sát thực hiện KHKN 8/17/2015 56 PhÐp so s¸nh khi gi¸m s¸t 57 SO SÁNH Thùc hiÖn - kÕ ho¹ch Thùc hiÖn - tiªu chuÈn KÕt qu¶ - chi phÝ 8/17/2015 Phép so sánh trong đánh giá 58 So sánh Thùc tÕ – Môc tiªu Chi phÝ – Lîi Ých Cã – Kh«ng Truíc – Sau 8/17/2015 4.4.3 Đánh giá kết quả và tác động (1) MỤC ĐÍCH? •Kết quả đạt được từ các hoạt động KN •Tác động KT-XH-MT do thực hiện các hoạt động KN •Kinh nghiệm triển khai các hoạt động KN tiếp theo 8/17/2015 59 4.4.3 Đánh giá kết quả và tác động (2) NỘI DUNG? •Tổ chức thực hiện KH KN ở các cấp •Tham gia của các bên liên quan •Kết quả đạt được của từng hoạt động KN •Mục tiêu đạt được so với KH •Tác động tích cực, tiêu cực •Đề xuất để hoàn thiện công tác KN trong tương lai 8/17/2015 60