Những vấn đề lý luận về mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng

Lêi Më ®Çu Trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, ViÖt Nam ®ang lµ mét ®Êt n­íc cã ®­îc nhiÒu sù chó ý tõ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §ã lµ ®Êt n­íc ViÖt Nam ®· vµ ®ang trªn con ®­êng ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn vµ ngµy cµng s©u s¾c vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cña x· héi. Trªn c¬ së quan hÖ s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn c¸c quan hÖ vÒ chÝnh trÞ vµ tinh thÇn cña x· héi. Hai mÆt ®ã cña ®êi sèng x· héi ®­îc kh¸i qu¸t thµnh c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cña x· héi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi ë n­íc ta, cÇn vËn dông vµ qu¸n triÖt quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng lµ kÕt cÊu kinh tÕ ®a thµnh phÇn trong ®ã cã thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, tËp thÓ vµ nhiÒu thµnh kinh tÕ kh¸c nhau. TÝnh chÊt ®an xen - qu¸ ®é vÒ kÕt cÊu cña c¬ së kinh tÕ võa lµm cho nÒn kinh tÕ s«i ®éng, phong phó, võa mang t×nh phøc t¹p trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi. §©y lµ mét kÕt cÊu kinh tÕ n¨ng ®éng, phong phó ®­îc ph¶n chiÕu trªn nÒn kiÕn tróc th­îng tÇng vµ ®Æt ra ®ßi hái kh¸ch quan lµ nÒn kiÕn tróc th­îng tÇng còng ph¶i ®æi míi ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ së kinh tÕ. Nh­ vËy kiÕn tróc th­îng tÇng míi cã søc m¹nh ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ së h¹ tÇng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng 1 Kh¸i niÖm 1.1 C¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng lµ toµn bé nh÷ng QHSX hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh. KÕt cÊu cña c¬ së h¹ tÇng gåm 3 bé phËn -Quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ -Quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ -Quan hÖ s¶n xuÊt mÇm mèng C¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi cô thÓ bao gåm quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ. Quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ cña x· héi cò vµ quan hÖ s¶n xuÊt mÇm mèng cña x· héi míi. Trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chñ ®¹o , chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c, nã quy ®Þnh xu h­íng chung cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi. Bíi vËy, c¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi cô thÓ ®­îc ®Æc tr­ng bëi quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ trong x· héi ®ã. Tuy nhiªn, quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ vµ quan hÖ s¶n xuÊt mÇm mèng còng cã vai trß nhÊt ®Þnh. 1.2. KiÕn tróc th­îng tÇng Lµ toµn bé nh÷ng t­ t­ëng x· héi, nh÷ng thiÕt chÕ t­¬ng øng vµ nh÷ng quan hÖ néi t¹i cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®­îc h×nh thµnh trªn mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh. Trong kÕt cÊu kiÕn tróc th­îng tÇng th× Nhµ n­íc lµ bé phËn quan träng nhÊt. Bëi v×, Nhµ n­íc n¾m trong tay s­c m¹nh kinh tÕ vµ b¹o lùc, nã chi phèi mäi bé phËn kh¸c cña kiÕn tróc th­îng tÇng vµ c¸c bé phËn nµy ph¶i phôc ting nã. 2. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi. 2.1 C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh néi dung, tÝnh chÊt kÕt cÊu cña kiÕn tróc th­îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi nhÊt ®Þnh nh­ thÕ nµo, tÝnh chÊt cña nã ra sao, giai cÊp ®¹i diÖn cho nã nh­ thÕ nµo th× hÖ thèng thiÕt chÕ chÝnh trÞ ph¸p quyÒn, ®¹o ®øc, triÕt häc v..v.. vµ quan hÖ cña c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng víi c¸c thiÕt chÕ Êy còng nh­ vËy. C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: -C¬ së h¹ tÇng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh kiÕn tróc th­îng tÇng, c¬ së h¹ tÇng nµo sinh ra kiÕn tróc th­îng tÇng Êy. -C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh sù biÕn ®æi cña kiÕn tróc th­îng tÇng trong mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhËt ®Þnh, khi c¬ së h¹ tÇng biÕn ®æi th× kiÕn tróc th­îng tÇng còng biÕn ®æi theo. -C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh sù thay ®æi c¨n b¶n cña kiÕn tróc th­îng tÇng. Khi c¬ së h¹ tÇng nµo mÊt ®i th× kiÕn tróc th­îng tÇng do nã sinh ra còng mÊt theo, khi c¬ së h¹ tÇng míi xuÊt hiÖn th× nã l¹i s¶n sinh ra kiÕn tróc th­îng tÇng míi phï hîp víi nã. VÝ dô c¬ chÕ bao cÊp t­¬ng ­íng víi nã lµ Nhµ n­íc x¬ cøng, mÖnh lÖnh quan liªu C¬ chÕ thÞ tr­êng t­¬ng øng víi nã lµ Nhµ n­íc n¨ng ®éng, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng lµ quy luËt phæ biÕn cña mäi h×nh th¸i KTXH. 2.2 KiÕn tróc th­îng tÇng t¸c ®éng trë l¹i c¬ së h¹ tÇng KiÕn tróc th­îng tÇng cñng cè, b¶o vÖ duy tr× CSHT sinh ra nã vµ ®Êu tranh chãng l¹i CSHT vµ KTTT ®èi lËp víi nã. KiÕn tróc th­îng tÇng do c¬ së h¹ tÇng sinh ra nh­ng sau khi xuÊt hiÖn nã cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi do ®ã nã t¸c ®éng l¹i c¬ së h¹ tÇng thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: -Chøc n¨ng x· héi cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ b¶o vÖ, duy tr× cñng cè vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng ®· sinh ra nã vµt×m c¸ch xo¸ bá c¬ së h¹ tÇng cò, kiÕn tróc th­îng tÇng cò. Nã lu«n lu«n gi÷ l¹i vµ kÕ thõa nh÷ng c¸i cò ®· lµm tiÒn ®Ò cho c¸i míi. VÝ du: Nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i cñng cè, b¶o vÖ, ph¸t triÓn së h÷u t­ nh©n t­ liÖu s¶n xuÊt. Cßn Nhµ n­íc v« s¶n th× b¶o vÖ, ph¸t triÓn së h÷u x· héi (tËp thÓ). Trong c¸c yÕu tè cña kiÕn tróc th­îng tÇng th× Nhµ n­íc lµ yÕu tè c¬ b¶n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng. Vai trß cña Nhµ n­íc t¸c ®éng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng thÓ hiÖn ë 3 chiÒu h­íng. B»ng c«ng cô ph¸p luËt, b»ng søc m¹nh kinh tÕ vµ søc m¹ng b¹o lùc cña Nhµ n­íc cã thÓ t¸c ®éng lµm cho kinh tÐ ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tÊt yÕu. Nhµ n­íc lµ yÕu tè t¸c ®éng trë l¹i m¹nh mÏ nhÊt ®èi víi CSHT v× nã lµ c«ng cô b¹o lùc tËp trung trong tay giai cÊp thèng trÞ. Nã kh«ng chØ thùc hiÖn chøc n¨ng kinh tÕ b»ng hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi ®óng, nã cßn cã t¸c dông trùc tiÕp thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. C¸c bé phËn kh¸c cña kiÕn tróc th­îng tÇng còng ph¶i th«ng qua th× míi cã hiÖu lùc ®èi víi CSHT. KiÕn tróc th­îng tÇng t¸c ®éng trë l¹i CSHT theo hai chiÒu -TÝch cùc: Khi KTTT t¸c ®éng cïng chiÒu víi nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña CSHT th× nã thóc ®Èy CSHT ph¸t triÓn. Do ®ã, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. -Tiªu cùc: Khi KTTT t¸c ®éng ng­îc chiÒu víi nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña CSHT, khi nã lµ s¶n phÈm cña quan hÖ kinh tÕ lçi thêi th× nã c¶n trá, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng. Do ®ã, nã k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ. PhÇn II MèI QUAN HÖ BIÖN CHøNG GI÷A C¥ Së H¹ TÇNG Vµ KIÕN TRóC TH¦îNG TÇNG TRONG THêI Kú QU¸ §é L£N CHñ NGHÜA X· HéI ë N¦íC TA. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta , cÇn vËn dông qu¸n triÖt quan hÖ biÖn chøng gi÷ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay lµ kÕt cÊu kinh tÕ ®a thµnh phÇn. TÝnh chÊt ®an xen, qu¸ ®é vÒ kÕt cÊu cña c¬ së kinh tÕ võa lµm cho nÒn kinh tÕ sèng ®éng, phongphó, võa mang tÝnh ph­vs t¹p trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Þnh h­íng XHCN. §©y lµ mét kÕt cÊu kinh tÕ n¨ng ®éng, phong phó cña nÒn kinh tÕ, ®­îc ph¶n chiÕu lªn kiÕn tróc th­îng tÇng vµ ®Æt ra ®ßi hái kh¸ch quan lµ kiÕn tróc th­îng tÇng còng ph¶i ®­îc ®æi míi ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ së kinh tÕ. Kh«ng ph¶i ®a thµnh phÇn kinh tÕ th× ph¶i ®a ®¶ng, ®a nguyªn chÝnh trÞ, nh­ng nhÊt thiÕt kiÕn tróc th­îng tÇng ph¶i ®­îc ®æi míi theo h­íng ®æi míi tæ chøc , ®æi míi bé m¸y, ®æi míi con ng­êi, ®æi míi phong c¸ch l·nh ®¹o, ®a d¹ng ho¸ c¸c tæ chøc hiÖp häi, ®oµn thÓ… më réng d©n chñ, nh»m quy tô søc m¹nh cña quÇn chóng d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n. ChØ cã nh­ vËy kiÕn tróc th­îng tÇng míi cã søc m¹nh ®¸p øng kÞp thêi ®ßi hái cña c¬ së h¹ tÇng. Vµ nh­ vËy chØ cÇn mét ®¶ng lµ §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o vÉn thùc hiÖn ®­îc mùc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh. 1. §Æc ®iÓm h×nh thµnh c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng céng s¶n chñ nghÜa. C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng céng s¶n chñ nghÜa kh«ng h×nh thµnh tù ph¸t trong x· héi cò, mµ h×nh thµnh tù gi¸c sau khi giai cÊp v« s¶n giµnh chÝnh quyÒn vµ ph¸t triÓn hoµn thiÖn “Suèt thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa céng s¶n ”. Muèn cã c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng céng s¶n chñ nghÜa. Tr­íc hÕt giai cÊp v« s¶n ph¶i dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng ®Ëp tan nhµ n­íc cò, lËp nªn nhµ n­íc v« s¶n. Sau khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn, giai cÊp v« s¶n tiÕn hµnh quèc h÷u ho¸, tÞch thu, tr­ng thu nhµ m¸y, xÝ nghiÖp cña giai cÊp t­ s¶n nh»m t¹o ra c¬ së kinh tÕ ban ®Çu cña chñ nghÜa x· héi. ViÖc nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n ph¶i ra ®êi tr­íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ lµm c«ng cô, ph­¬ng tiÖn cho quÇn chóng nh©n d©n, tiÕn hµnh triÖt ®Ó qu¸ tr×nh Êy hoµn toµn phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan cña x· héi. §ã lµ sù ph¸t triÓn kh¸ch quan trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi, ®ßi hái ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng tiÕn bé h¬n thay thÕ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng t­ b¶n chñ nghÜa lçi thêi ph¶n ®éng. Tuynhiªn, nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n cã thËt sù v÷ng m¹nh hay kh«ng l¹i hoµn toµn phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng céng s¶n chñ nghÜa. 2. C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng XHCN kh¸c c¨n b¼n víi c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cña x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng. D­íi chñ nghÜa x· héi hoµn chØnh, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng thuÇn nhÊt vµ thèng nhÊt. V× c¬ së h¹ tÇng x· héi chñ nghÜa kh«ng cã tÝnh chÊt ®èi kh¸ng, kh«ng bao hµm nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®èi lËp nhau. H×nh thøc së h÷u bao trïm lµ së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ, hîp t¸c t­¬ng trî nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi s¶n phÈm theo lao ®éng, kh«ng cßn chÕ ®é bãc lét . KiÕn tróc th­îng tÇng x· héi chñ nghÜa ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng cña x· héi chñ nghÜa, v× vËy mµ cã sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ vµ tinh thÇn. Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa lµ nhµ n­íc kiÓu míi: cña d©n do d©n vµ v× d©n. Ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa lµ c«ng cô ®Ó c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi chñ nghÜa tiÕn bé, khoa häc trë thµnh ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn x· héi. Thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c vµ triÖt ®Ó, lµ mét giai ®o¹n lÞch sö chuyÒn tiÕp. Cho nªn c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng víi ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc tr­ng cña nã. Bëi v×, c¬ së h¹ tÇng mang tÝnh chÊt qu¸ ®é víi mét kÕt cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®an xen cña nhiÒu lo¹i h×nh kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Cßn kiÕn tróc th­îng tÇng cã sù ®èi kh¸ng vÒ t­ t­ëng vµ cã sù ®Êu tranh gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t­ s¶n trªn lÜnh vùc t­ tuëng v¨n ho¸. Bëi vËy c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ vµ ®æi míi thÓ chÕ chÝnh trÞ lµ mét qu¸ tr×nh mang tÝnh c¸ch m¹ng l©u dµi, phøc t¹p mµ thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh gay go, quyÕt liÖt gi÷a hai con ®­êng t­ b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa. ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã mµ n­íc ta tõ mét n­íc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn víi nÒn kinh tÕ l¹c hËu s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu, ®i lªn chñ nghÜa x· héi (bá qua chÕ ®é ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa ) chóng ta ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi. C¬ së h¹ tÇng thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta bao gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh­: kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ hîp t¸c, kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc, kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, cïng c¸c kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau cïng tån t¹i trong mét c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt. §ã lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C¸c thµnh phÇn ®ã võa kh¸c nhau vÒ vai trß, chøc n¨ng, tÝnh chÊt, l¹i võa thèng nhÊt víi nhau trong mét c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt, chóng võa c¹nh tranh nhau, võa liªn kÕt víi nhau, bæ xung víi nhau. §Ó ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy, nhµ n­íc ph¶i sö dông tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ hµnh chÝnh vµ gi¸o dôc. Trong ®ã biÖn ph¸p kinh tÕ cã vai trß quan träng nhÊt nh»m tõng b­íc x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt víi h×nh thøc vµ b­íc ®i thÝch hîp theo h­íng: kinh tÕ quèc doanh ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn v­¬n lªn gi÷ vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ tËp thÓ d­íi h×nh thøc thu hót phÇn lín nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá trong c¸c ngµnh nghÒ, c¸c h×nh thøc xÝ nghiÖp , c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn m¹nh, kinh tÕ t­ nh©n vµ gia ®×nh ph¸t huy ®­îc mäi tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së kinh tÕ hîp lý. Trong v¨n kiÖn Héi nghÞ ®¹i biÓu §¶ng gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, §¶ng ghi râ “ph¶i tËp chung nguån vèn ®Çu t­ nhµ n­íc cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi vµ mét sè c«ng tr×nh c«ng nghiÖp then chèt ®· ®­îc chuÈn bÞ vèn vµ c«ng nghÖ. N©ng cÊp vµ x©y dùng míi hÖ thèng giao th«ng, s©n bay, bÕn c¶ng, th«ng tin liªn l¹c, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ ”. §ång thêi v¨n kiÖn §¶ng còng ghi râ:”T­ nay tíi cuèi thËp kû, ph¶i quan t©m tíi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng, l©m, ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu”. VÒ kiÕn tróc th­îng tÇng, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: LÊy chñ nghÜa M¸c-Lª nin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh lµm kim chØ nam cho mäi hµnh ®éng cña toµn §¶ng, toµn d©n ta. Néi dung cèt lâi cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh lµ t­ t­ëng vÒ sù gi¶i phãng con ng­êi khái chÕ ®é bãc lét tho¸t khái nçi nhôc cña m×nh lµ ®i lµm thuª bÞ ®¸nh ®Ëp, l­¬ng Ýt. Bëi vËy, trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña nh©n d©n ta, viÖc gi¸o dôc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c-Lªnin t­ t­ëng Hå ChÝ Minh trë thµnh t­ t­ënh chñ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn cña x· héi lµ viÖc lµm th­êng xuyªn, liªn tôc cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa trªn lÜnh vùc kiÕn tróc th­îng tÇng. X©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ, x· héi chñ nghÜa mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n, do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o ®¶m b¶o cho nh©n d©n lµ ng­êi chñ thùc sù cña x· héi. Toµn bé quyÒn lùc cña x· héi thuéc vÒ nh©n d©n thùc hiÖn d©n chñ x· héi chñ nghÜa ®¶m b¶o ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, tÝch cùc chñ ®éng cña mäi c¸ nh©n. Trong c­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, §¶ng ghi râ : ”x©y dùng nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa , nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n, liªn minh giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng, do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o ”. Nh­ vËy, tÊt c¶ c¸c tæ chøc, bé m¸y t¹o thµnh hÖ thèng chÝnh trÞ - x· héi kkh«ng tån t¹i nh­ mét môc ®Ých t­ nh©n mµ v× phôc vô con ng­êi, thùc hiÖn cho ®­îc lîi Ých vµ quyÒn lîi thuéc vÒ nh©n d©n lao ®éng. Mçi b­íc ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng lµ mét b­íc gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a chóng. ViÖc ph¸t triÓn vµ cñng cè c¬ së h¹ tÇng ®iÒu chØnh vµ cñng cè c¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra trong suèt thêi kú qu¸ ®é. 3. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m vËn dông quy luËt nµy trong c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta §æi míi kinh tÕ ph¶i ®i liÒn víi ®æi míi chÝnh trÞ. Kinh tÕ vµ chÝnh trÞ lµ hai mÆt cèt lâi cña mèi quan hÖ gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Trong mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ th× kinh tÕ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh chÝnh trÞ, v×. Kinh tÕ lµ néi dung vËt chÊt cña chÝnh trÞ, cßn chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ. C¬ së kinh tÕ víi tÝnh c¸ch lµ kÕt cÊu hiÖn thùc s¶n sinh ra hÖ thèng chÝnh trÞ t­¬ng øng víi quy ®Þnh hÖ thèng ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, tÝnh chÊt x· héi, giai cÊp cña chÝnh trÞ bao giê còng ph¶n ¸nh tÝnh chÊt x· héi vµ gia cÊp cña c¬ së h¹ tÇng. Tõ ®ã dÉn ®Õn ù biÕn ®æi c¨n b¶n cña kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Sù t¸c ®éng cña chÝnh trÞ ®ãi víi kinh tÕ: ChÝnh trÞ ®­îc biÓu hiÖn tËp trung b»ng nhµ n­íc, cã søc m¹nh vËt chÊt t­¬ng øng. Nhµ n­íc cã t¸c dông quyÕt ®Þnh n¨ng lùc hiÖn thùc ho¸ nh½ng tÊt yÕu kinh tÕ. ¡nghen nãi" B¹o lùc ( quyÒn lùc nhµ n­íc) còng lµ mét lùc l­îng kinh tÕ". Sau khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn, bÊt cø giai cÊp nµo muèn thèng trÞ v÷ng ch¾c toµn x· héi, th× giai cÊp ®ã ph¶i ®­a ra ®­êng lèi më réng, ph¸t triÓn kinh tÕ trªn quy m« toµn x· héi ®Ó tong b­íc thèng trÞ kinh tÕ ®èi víi toµn x· héi. Kinh tÕ v÷ng m¹nh, nhµ n­íc ®­îc t¨ng c­êng. Nhµ n­íc ®­îc t¨ng c­êng l¹i t¹o thªm ph­¬ng tiÖn vËtchÊt ®Ó cñng cè ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp thèng trÞ. Trong c«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta hiÖn nay, chóng ta chñ ch­¬ng tiÕn hµnh ®æi míi ®ång bé ph¶i kÕt hîp ngay tõ ®Çu, ®æi míi kinh tÕ víi ®æi míi chÝnh trÞ vµ c¸c mÆt kh¸c cña ®êi sèng x· héi. Trong ®ã, ®æi míi kinh tÕ lµ träng t©m, cßn ®æi míi chÝnh trÞ thóc ®Èy ®æi míi kinh tÕ. §æi míi kinh tÕ chÝnh lµ ®æi míi ë lÜnh vùc CSHT, ®ã lµ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ph­¬ng thøc ph©n phèi, quy tr×nh c«ng nghÖ…nh»m lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn hoµ nhËp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. §æi míi kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò cho ®æi míi chÝnh trÞ, nã t¹o ra nÒn t¶ng vËt chÊt cho æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi, nã lµm n¶y sinh nhu cÇu ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ, lµm cho nã n¨ng ®éng vµ trë thµnh ®éng lùc thùc sù cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §æi míi chÝnh trÞ ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®æi míi kinh tÕ, ph¶i phï hîp víi ®æi míi kinh tÕ. §æi míi chÝnh trÞ chÝnh lµ ®æi míi ë bé phËn quan träng cña KTTT, ®æi míi chÝnh trÞ thÓ hiÖn ë ®æi míi tæ choc, ®æi míi bé m¸y, ph©n cÊp l·nh ®¹o cña §¶ng, d©n chñ ho¸ tr­íc hÕt tõ trong §¶ng. §æi míi chÝnh trÞ, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®æi míi kinh tÕ Khi ®­êng lèi chÝnh trÞ, thiÕt chÕ chÝnh trÞ ®­îc ®æi míi phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ th× chÝnh trÞ trë thµnh ®Þnh h­íng cho ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi t¹o m«i tr­êng ph¸t triÓn vÒ an ninh trËt tù ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cßn ®ãng vai trß can thiÖp ®iÒu tiÕt, kh¾c phôc nh÷ng mÆt tr¸i do ®æi míi kinh tÕ ®­a ®Õn. KÕT LUËN Mçi b­íc ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng hoÆc kiÕn tróc th­îng tÇng lµ mét b­íc gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a chóng. Cho nªn viÖc gi¶i quyÕt cñng cè c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu chØnh vµ cñng cè c¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh rÊt phøc t¹p. Mäi quan niÖm, mäi t­ëng ®¬n gi¶n ®Òu kh«ng phï hîp víi thùc tÕ, nhÊt lµ chóng ta ®ang ë chÆng ®Çu tiªn cña cña thêi kú qu¸ ®é. N¾m v÷ng mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng, §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®· chØ râ: ®Èy m¹nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng chñ nghÜa x· héi, liªn tôc trßn suèt thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH víi nh÷ng h×nh thøc vµ b­íc ®i thÝch hîp. §¶ng ta ®· s¸ng suèt khi ®Ò ra b­íc ®Çu thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi toµn diÖn b»ng c¸ch kÕt hîp chÆt chÏ ®æi míi c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Em tin r»ng víi nhËn thøc ®óng ®¾n cña toµn §¶ng, toµn d©n, toµn qu©n, ®¶ng ta nhÊt ®Þnh l·nh ®¹o c«ng cuéc ®æi míi ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn, d­íi ®µ ph¸t triÓn cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng hiÖn nay, c«ng cuéc ®æi míi §¶ng l·nh ®¹o nhÊt ®Þnh sÏ ®­a n­íc ta lªn ngang tÇm víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc vµ thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin 2. Hái ®¸p TriÕt häc 3. V¨n kiÕn §¹i héi §¶ng VII, VIII 4. §æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. 5. Vµ mét sè t¹p chÝ kh¸c…