Những vấn đề cơ bản về phạm trù tài chính

2/27/2009 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ PHAÏM TRUØ TAØI CHÍNH CHƯƠNG 1 LYÙ THUYEÁT TAØI CHÍNH 2/27/2009 2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU  Khaùi quaùt söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa taøi chính  Baûn chaát cuûa taøi chính  Chöùc naêng cuûa taøi chính  Heä thoáng taøi chính 2/27/2009 3 KHAÙI QUAÙT Khaùi nieäm taøi chính  Theo nghóa heïp: taøi chính ñöôïc hieåu nhö laø :  Thu chi tieàn teä cuûa caùc chuû theå nhaø nöôùc, doanh nghieäp, hoä gia ñình daân cö  Theo quan ñieåm hieän ñaïi, taøi chính phaûn aûnh hoaït ñoäng chuyeån giao tieàn teä ñeå thoûa maõn nhu caàu cuûa caùc chuû theå 2/27/2009 4 KHAÙI QUAÙT SÖÏ RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TAØI CHÍNH  Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa taøi chính gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa tieàn teä vaø neàn kinh teá haøng hoùa..  Quaù trình naøy gaén lieàn  Söï xuaát hieän cuûa tieàn teä trong quaù trình trao ñoåi  Söï hình thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä  Taøi chính gaén vôùi caùc chuû theå söû duïng --> hình thaønh caùc khaâu taøi chính.  Taøi chính coâng  Taøi chính doanh nghieäp  Taøi chính caù nhaân hoä gia ñình  Ngaøy nay, taøi chính trôû thaønh ngaønh khoa hoïc vaø ñöôïc hoã trôï raát nheàu töø khoa hoïc toaùn öùng duïng. 2/27/2009 5 BAÛN CHAÁT CUÛA TAØI CHÍNH  Khaùi nieäm nguoàn taøi chính  Theo nghóa heïp: nguoàn taøi chính laø khoái löôïng tieàn teä coù tính loûng cao maø caùc chuû theå coù ñöôïc  Theo nghóa roäng: ngoaøi khoái tieàn coù tính loûng cao, nguoàn taøi chính theå hieän döôùi caùc daïng  Caùc loaïi taøi saûn taøi chính hay caùc loaïi chöùng khoaùn  Caùc daïng taøi saûn nhö baát ñoäng saûn, sôû höõu trí tueä vaø caùc loaïi taøi saûn voâ hình khaùc maø coù khaû naêng tieàn teä hoùa 2/27/2009 6 Khaùi nieäm nguoàn taøi chính Nguoàn taøi chính bao goàm: Nguoàn taøi chính trong nöôùc Nguoàn taøi chính nöôùc ngoaøi  Buø ñaép söï maát caân ñoái caùn caân thanh toaùn  Buø ñaép söï maát caân ñoái tieát kieäm – ñaàu tö trong nöôùc. 2/27/2009 7 BAÛN CHAÁT CUÛA TAØI CHÍNH  Söï vaän ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính phaûn aùnh moái quan heä kinh teá giöõa caùc chuû theå trong phaân phoái nguoàn löïc.  Söï phaân phoái theå hieän (i) hoaëc laø taïo laäp quyõ tieàn teä (ii) hoaëc laø ñaàu tö, söû duïng quyõ tieàn teä nhö theá naøo  quan taâm ñeán lôïi ích vaø chi phí.  Lôïi ích vaø chi phí laø hai khaùi nieäm coù tính chuaån taéc trong phaân phoái nguoàn löïc taøi chính. Giaûi baøi toaùn veà hieäu quaû kinh teá ñeå ñaùnh ñoåi trong löïa choïn trong soá caùc nhu caàu thöïc teá, treân cô sôû toái ña hoùa lôïi ích vaø toái thieåu hoùa chi phí.  Max(lôïi ích – chi phí) 2/27/2009 8 BAÛN CHAÁT CUÛA TAØI CHÍNH  Baûn chaát cuûa taøi chính phaûn aùnh moái quan heä kinh teá phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi chính thoâng qua vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä nhaèm muïc ñích ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa caùc chuû theå trong xaõ hoäi.  Tính kinh teá cuûa taøi chính bieåu hieän  Nguoàn löïc giôùi haïn  caàn lôïi ích toái ña (kinh teá hoaëc xaõ hoäi) vaø toái thieåu hoùa chi phí söû duïng nguoàn löïc. 2/27/2009 9 Phaïm truø taøi chính coù moái quan heä chaët cheõ vôùi phaïm truø tieàn teä vaø giaù caû  Tieàn teä vaø giaù caû quyeát ñònh quy moâ taøi chính cuûa chuû theå:  Löôïng tieàn tích luyõ  Giaù caû haøng hoùa  Ñònh giaù taøi saûn  Taøi chính goùp phaàn  OÅn ñònh tieàn teä  OÅn ñònh giaù caû  Taêng thu nhaäp tieàn teä cho nhaø ñaàu tö BAÛN CHAÁT CUÛA TAØI CHÍNH 2/27/2009 10 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH Taøi chính coù 3 chöùc naêng:  Huy ñoäng nguoàn löïc taøi chính  Phaân boå nguoàn löïc taøi chính  Kieåm tra, giaùm saùt naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn löïc taøi chính 2/27/2009 11  Chöùc naêng huy ñoäng nguoàn löïc taøi chính Huy ñoäng nguoàn löïc phaûn aùnh quaù trình taïo laäp nguoàn taøi chính cuûa caùc chuû theå. Theå hieän khaû naêng toå chöùc khai thaùc caùc nguoàn taøi chính nhaèm ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá.  Nguoàn taøi chính goàm:  Tieàn tích luyõ/ voán  Taøi saûn coù theå chuyeån hoùa thaønh tieàn  Ñeå thoûa maõn nhu caàu caùc chuû theå caàn phaûi tìm kieám nguoàn taøi trôï, goàm: CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH 2/27/2009 12 Huy ñoäng (tt)  Töï taøi trôï  Tieát kieän / tích luyõ  Tieát kieän chính phuû: cheânh leâch thu chi thöôøng xuyeân.  Tieát kieäm hoä gia ñình: cheânh leäch thu chi tieâu duøng.  Tieát kieäm cuûa doanh nghieäp: lôïi nhuaän sau thueá.  Huy ñoäng töø beân ngoaøi  Vay voán töø caùc ñònh cheá taøi chính trung gian  Phaùt haønh chöùng khoaùn huy ñoäng voán treân thò tröôøng voán. 2/27/2009 13 Huy ñoäng (tt)  Chöùc naêng huy ñoäng voán ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töông taùc giöõa caùc yeáu toá:  Chuû theå huy động: nhà nước, doanh nghiệp, dân cư là những nhaø ñaàu tö có nhu cầu về vốn.  Phương thức huy động: qua heä thoáng taøi chính goàm thò tröôøng taøi chính vaø caùc ñònh cheá taøi chính.  Moâi tröôøng taøi chính vaø kinh teá. 2/27/2009 14  Caàn chuù yù: Huy ñoäng nguoàn löïc taøi chính phuï thuoäc vaøo  Möùc ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, cuûa heä thoáng taøi chính.  Caùc coâng cuï taøi chính ñöôïc söû duïng ñeå huy ñoäng.  Khuoân khoå phaùp lyù. CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH 2/27/2009 15  Chöùc naêng phaân boå nguoàn löïc taøi chính Phaân boå nguoàn löïc phaûn aùnh keá hoaïch söû duïng tieàn cuûa chuû the åñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu trong töông lai.  Thöû thaùch ñaët ra  Nguoàn löïc coù haïn  Nhu caàu taêng voâ haïn. CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH 2/27/2009 16 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH  Caàn giaûi quyeát:  Ñaùnh giaù ñuùng ñaén nguoàn löïc.  Ñaùnh ñoåi caùc nhu caàu coù tính caïnh tranh Caùc chuû theå caàn coù chieán löôïc  Thieát laäp caùc muïc tieâu öu tieân phuø hôïp vôùi nguoàn löïc saün coù.  Caùc bieän phaùp ñeo ñuoåi chieán löôïc  Ño löôøng söï thöïc hieän vaø ñaùnh giaù keát quaû. Chieán löôïc muïc tieâu quaûn lyù theoToå chöùc thöïc hieän Muïc tieâu phaùt trieån Vò trí ôû hieän taïi Caùch thöùc ñaït ñöôïc muïc tieâu Quy trình chieán löôïc phaân boå nguoàn löïc taøi chính 2/27/2009 17 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH  Chöùc naêng kieåm tra taøi chính Kieåm tra taøi chính phaûn aùnh hoaït ñoäng thu thaäp vaø ñaùnh giaù nhöõng baèng chöùng veà thoâng tin lieân quan ñeán quaù trình huy ñoäng vaø phaân boå caùc nguoàn taøi chính vôùi muïc ñích ñaûm baûo tính ñuùng ñaén, tính hieäu quaû vaø hieäu löïc cuûa vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä.  Noäi dung kieåm tra  Kieåm tra tính tuaân thuû nhöõng quy ñònh veà quaûn lyù taøi chính.  Kieåm tra vaø ñaùnh giaù veà tính hieäu quaû vaø hieäu löïc ñoái vôùi quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi chính. 2/27/2009 18 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH  Muïc ñích kieåm tra taøi chính  Taêng ñoä tin caäy  Minh baïch vaø traùch nhieäm  Hieäu quaû vaø hieäu löïc  YÙ nghóa:  Ñaûm baûo cho vieäc taïo laäp, phaân boå caùc nguoàn löïc taøi chính ñuùng ñaén, hôïp lyù, ñaït hieäu quaû toái öu.  Goùp phaàn ñieàu chænh quaù trình phaân phoái caùc nguoàn taøi chính. 2/27/2009 19 Kieåm tra taøi chính (tt)  Kieåm tra taøi chính theå hieän döôùi caùc loaïi hình sau:  Thanh tra taøi chính.  Kieåm toaùn noäi boä.  Kieåm toaùn ñoäc laäp.  Kieåm toaùn nhaø nöôùc. 2/27/2009 20 Kieåm tra taøi chính (tt)  Kieåm tra taøi chính ñöôïc thöïc hieän döïa treân söï keát hôïp caùc yeáu toá sau:  Chuû theå kieåm tra  Ñoái töôïng kieåm tra  Cô sôû kieåm tra  Phöông phaùp kieåm tra  Baùo caùo vaø ñaùnh giaù keát quaû kieåm tra 2/27/2009 21 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH  Khaùi nieäm vaø cô caáu heä thoáng taøi chính  Ñaëc ñieåm caùc boä phaän cuûa heä thoáng taøi chính 2/27/2009 22 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH  Khaùi nieäm Heä thoáng taøi chính laø moät heä thoáng bao goàm thò tröôøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính thöïc hieän chöùc naêng gaén keát cung – caàu veà voán laïi vôùi nhau.  Cô caáu heä thoáng taøi chính goàm:  Thò tröôøng taøi chính.  Caùc chuû theå taøi chính - nhöõng kieán taïo thò tröôøng  Cô sôû haï taàng taøi chính cuûa heä thoáng taøi chính. 2/27/2009 23 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH 2/27/2009 24 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH Chöùc naêng heä thoáng taøi chính  Taïo ra keânh chuyeån taûi voán töø ngöôøi thöøa voán ñeán ngöôøi caàn voán.  Cung caáp caùc dòch vuï taøi chính nhö: chia seû ruûi ro, tính loûng vaø thoâng tin caùc giao dòch taøi chính. 2/27/2009 25 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH  Ñaëc ñieåm caùc boä phaän cuûa heä thoáng taøi chính  Thò tröôøng taøi chính Thò tröôøng taøi chính laø toång hoøa caùc moái quan heä cung caàu veà voán, dieãn ra döôùi hình thöùc vay möôïn, mua baùn veà voán, tieàn teä vaø caùc chöùng töø coù giaù nhaèm chuyeån dòch töø nôi cung caáp ñeán nôi coù nhu caàu veà voán cho caùc hoaït ñoäng kinh teá.  Thò tröôøng tieàn teä  Thò tröôøng voán 2/27/2009 26 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH  Caùc chuû theå taøi chính  Taøi chính coâng  Taøi chính doanh nghieäp  Doanh nghieäp phi taøi chính  Doanh nghieäp taøi chính  Taøi chính caù nhaân hoaëc hoä gia ñình  Chuû theå taøi chính quoác teá 2/27/2009 27 HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH Cô sôû haï taàng taøi chính  Heä thoáng luaät phaùp vaø quaûn lyù nhaø nöôùc.  Heä thoáng giaùm saùt.  Heä thoáng thoâng tin .  Heä thoáng thanh toaùn.  Heä thoáng dòch vuï chöùng khoaùn.  Nguoàn nhaân löïc. 2/27/2009 28 Moái quan heä giöõa caùc boä phaän cuûa heä thoáng taøi chính  Moái quan heä giöõa caùc chuû theå taøi chính vaø thò tröôøng taøi chính  Taøi chính coâng vôùi thò tröôøng taøi chính  Taøi chính doanh nghieäp vôùi thò tröôøng taøi chính  Taøi chính hoä gia ñình vôùi thò tröôøng taøi chính  Caùc trung gian taøi chính vôùi thò tröôøng taøi chính  Caùc coâng ty baûo hieåm, caùc quyõ ñaàu tö, coâng ty taøi chính, coâng ty chöùng khoaùn  Caùc trung gian taøi chính laø caùc ngaân haøng thöông maïi  Caùc trung gian taøi chính ñoùng vai troø laø toå chöùc hoã trôï naâng cao möùc tín nhieäm  Caùc trung gian taøi chính ñoùng vai troø laø beân thöù ba trong quaù trình chöùng khoaùn hoùa 2/27/2009 29 Moái quan heä giöõa caùc boä phaän cuûa heä thoáng taøi chính  Moái quan heä giöõa caùc chuû theå taøi chính  Taøi chính coâng coù aûnh höôûng to lôùn ñeán boä phaän taøi chính coøn laïi  Caùc hoä gia ñình vaø doanh nghieäp caàn phaûi döïa vaøo caùc chöùc naêng maø caùc trung gian taøi chính cung caáp