Những giải pháp chủ yếu cho một chiến lược kinh tế dựa vào tri thức

môc lôc PhÇn i : lêi nãi ®Çu phÇn ii : Néi dung chÝnh ch­¬ng i – c¬ së nghiªn cøu i) c¬ së lý luËn Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn cña phÐp biÖn chøng duy vËt ThÕ nµo lµ nÒn kinh tÕ tri thøc ? c¬ së thùc tiÔn Ch­¬ng ii – thùc tr¹ng vÊn ®Ò c¬ héi ®èi víi viÖt nam th¸ch thøc ®èi víi viªt nam ch­¬ng iii—nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu cho mét chiÕn l­îc kinh tÕ dùa vµo tri thøc phÇn iii : kÕt luËn phÇn i : lêi nãi ®Çu ThÕ giíi ®· b­íc sang n¨m 2002 , loµi ng­êi ®ang ®i nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c cña m×nh trong c«ng cuéc lµm chñ thÕ giíi .Nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kÜ thuËt , nh÷ng ph¸t minh , nh÷ng thµnh tùu trong mäi lÜnh vùc kh«ng ngõng gia t¨ng vµ ngµy cµng ®­îc ¸p dông nhiÒu trong thôc tiÔn. §Êt c­íc chóng ta cïng tån t¹i trong mét thÕ giíi kh«ng ngõng biÕn ®æi vËn ®éng Êy.Chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i mµ sù biÕn ®æi diÔn ra s©u s¾c m¹nh mÏ ch­a tõng cã trong lÞch sö .TÝnh ®Õn nay ®Êt n­íc ®· tr¶i qua hai thËp liªn cña nÒn kinh tÕ tri thøc ,c¸c c«ng nghÖ cao ph¸t triÓn nh­ vò b·o vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu k× diÖu mµ tr­íc ®©u vµi thËp liªn con ng­êi ch­a dù b¸o ®­îc vµ còng Ýt d·m m¬ ­íc tíi . §Æc biÖt lµ trong thËp liªn 90 c¸c thµnh tùu vÒ c«ng nghÖ th«ng tin nh­ c«ng nghÖ web, internet , thùc tÕ ¶o , th­¬ng m¹i ®iÖn tö ...Cïng víi nh÷ng thµnh tùu vÒ c«ng nghÖ sinh häc : c«ng nghÖ gen , nh©n b¶n v« tÝnh ... ®ang t¸c ®éng m¹nh mÏ ,s©u s¾c lµm ®¶o lén toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ toµn bé x· héi loµi ng­êi ®­a con gn­êi vµo thêi ®¹i tri thøc . MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nh­ng vÊn ®Ò cña nÒn kih tÕ tri thøc lu«n lu«n ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc cho c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc .N­íc ta so víi thÕ giíi vÉn lµ mét n­íc nghÌo v× thÕ mµ nÒn kinh tÕ tri thøc vÉn cßn gÆp ph¶i nh÷ng mÆt yªó kÐm vµ h¹n chÕ . ChÝnh v× vËy mµ chóng ta ph¶i nghiªn cøu nÒn kinh tÕ tri thøc t×m h­íng ®i ®óng ®¾n cho nÒn kinh tÕ tri thøc , phï hîp víi ®iÒu kiÖn ,hoµn c¶nh ®Êt n­íc ,phï hîp víi khu vùc ,víi thÕ giíi vµ thêi ®¹i.§iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i ph©n tÝch nÒn kinh tÕ tri thøc gi÷a thêi c¬ vµ th¸ch thøc ®èi víi ®Êt n­íc ta hiÖn nay .Trong tæng thÓ c¸c mèi liªn hÖ ,trong sù ph¸t triÓn vËn ®éng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ tri thøc cÇn ph¶i sö dông quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ , quan ®iÓm rót ra tõ hai nguyªn lý c¬ b¶n cña phÐp biÖn chøng triÕt häc Mac-lªnin vµo qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ tri thøc gi÷a thêi c¬ vµ th¸ch thøc cña n­íc ta hiÖn nay. Víi sù hiÓu biÕt h¹n hÑp ,trong bµi viÕt nµy Em chØ xin chØ ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ tri thøc vµ nÒn kinh tÕ tri thøc n­íc ta ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo d­íi t¸c ®éng trong nh­ng ®iÒu kiªn lÞch sö cô thÓ. phÇn II- néi dung chÝnh. Ch­¬ng i – c¬ së nghiªn cøu. I. C¬ së lÝ luËn. Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn cña phÐp biÖn chøng duy vËt. Néi dung nguyªn lý: Mäi sù vËt hiÖn t­îng cña giíi tù nhiªn, x· héi, t­ duy ®Òu n»m trong mèi liªn hÖ biÖn chøng víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau rµng buéc n­¬ng tùa, qui ®Þnh lÉn nhau lµm tiÒn ®Ò ®iÒu kiÖn cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhau. Mèi liªn hÖ nµy ch¼ng nh÷ng diÔn ra ë mäi sù vËt hiÖn t­îng trong tù nhiªn, trong x· héi, trong t­ duy mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c yÕu tè, c¸c mÆt kh¸c cña qó tr×nh cña mçi sù vËt hiÖn t­îng. Mèi liªn hÖ tr­íc ®©y lµ kh¸ch quan, nã b¾t nguån tõ tÝnh thèng nhÊt vËt chÊt cña thÕ giíi biÓu hiÖn trong qu¸ tr×nh tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy. Mèi quan hÖ cña sù vËt hiÖn t­îng trong thÕ giíi lµ ®a d¹ng vµ nhiÒu vÎ: cã mèi liªn hÖ bªn trong vµ bªn ngoµi, trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, c¬ b¶n vµ kh«ng c¬ b¶n, chñ yÕu vµ thø yÕu. Nguyªn lý vÒ sù ph¸t triÓn cña phÐp biÖn chøng. Néi dung nguyªn lý: Mäi sù vËt hiÖn t­îng cña thÕ giíi ®Òu kh«ng ngõng biÕn ®æi vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau, c¸i míi kÕ tiÕp c¸i cò, giai ®o¹n sau kÕ thõa giai ®o¹n tr­íc t¹o thµnh qu¸ tr×nh tiÕn lªn m·i m·i. Ph¸t triÓn lµ khuynh h­íng thèng trÞ thÕ giíi. Nguån gèc nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn lµ sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp. C¸ch thøc h×nh th¸i cña sù ph¸t triÓn lµ sù thay ®æi vÒ l­îng dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ chÊt vµ ng­îc l¹i. Khuynh h­íng cña sù ph¸t triÓn lµ ®i tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ ch­a hoµn thiÖn ®Õn hoµn thiÖn. Sù ph¸t triÓn chØ hoµn thiÖn khi ta so s¸nh c¸c h×nh thøc tån t¹i cña sù vËt ë c¸c thêi ®iÓm khacs nhau trªn trôc thêi gian qu¸ khø-hiÖn t¹i-t­¬ng lai. C¬ së kh¸ch quan cña quan ®iÓn lÞch sö cô thÓ. Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn vµ nguyªn lý vÒ sù ph¸t triÓn lµ c¬ së h×nh thµnh quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ nh­ mäi sù vËt hiÖn t­îng cña thÕ giíi vËt chÊt ®Òu tån t¹i vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng gian vµ thêi gian cô thÓ x¸c ®Þnh. §iÒu kiÖn kh«ng gian vµ thêi gian cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña sù vËt. Cïng mét sù vËt nh­ng nÕu tån t¹i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng gian thêi gian cô thÓ kh¸c nhau, thËm chÝ cã thÓ lµm thay ®æi h¼n b¶n chÊt cña sù vËt. c) Kh«ng gian vµ thêi gian. Kh«ng gian ph¶n ¸nh thuéc tÝnh cña c¸c ®èi t­îng vËt chÊt, cã vÞ trÝ, cã h×nh thøc kÕt cÊu, cã dé dµi ng¾n cao thÊp. Kh«ng gian biÓu hiÖn sù cïng tån t¹i vµ t¸ch biÖt cña c¸c sù vËt víi nhau, biÓu hiÖn b¶n tÝnh cña chóng, trËt tù ph©n bæ cña chóng. Thêi gian ph¶n ¸nh thuéc tÝnh cña c¸c qu¸ tr×nh vËt chÊt diÔn ra nhanh hay chËm, kÕ tiÕp nhau theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh. Thêi gian biÓu hiÖn tèc ®é vµ tr×nh tù diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh vËt chÊt, tÝnh t¸ch biÖt gi÷a c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh ®ã, tr×nh tù xuÊt hiÖn vµ mÊt ®i cña c¸c sù vËt hiÖn t­îng. Kh«ng gian vµ thêi gian nh­ vËy lµ nh÷ng h×nh thøc tån t¹i cña vËt chÊt, lµ nh÷ng thuéc tÝnh chung vèn cã cña c¸c d¹ng vËt chÊt cô thÓ. Kh«ng gian vµ thêi gian tån t¹i khchs quan vµ cã sù biÕn ®æi phô thuéc vµo vËt chÊt vËn ®éng. d) Yªu cÇu c¶u quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ(cã 3 yªu cÇu). Thø nhÊt, khi xem xÐt c¶i biÕn sù vËt ph¶i ®Æt nã trong ®iÒu kiÖn kh«ng gian thêi gian cô thÓ cña nã, ph¶i ph©n tÝch xem nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng gian thêi gian Êy cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña sù vËt, ph¶i ph©n tÝch cô thÓ mäi t×nh h×nh cô thÓ ¶nh h­ëng ®Õn sù vËt. Thø hai, khi nghiªn cøu mét lý luËn, mét luËn ®iÓm khoa häc nµo ®ã cÇn ph¶i ph©n tÝch nguån gèc xuÊt xø, hoµn c¶nh lµm n¶y sinh lÝ luËn ®ã. Cã nh­ vËy ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ vµ h¹n chÕ cña lý luËn ®ã. Thø ba, khi vËn dông mét lý luËn nµo ®ã vµo thùc tiÔn gi¶i thÝch ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n¬i ®­îc vËn dông. 2) ThÕ nµo lµ nÒn kinh tÕ tri thøc? Loµi ng­êi ®ang chøng kiÕn sù ra ®êi cña mét xu h­íng ph¸t triÓn míi, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ dùa trªn tri thøc. NÒn kinh tÕ tri thøc ®· vµ ®ang hoµn thµnh ë nhiÒu n­íc ph¸t triÓn hiÖn nay sÏ trë thµnh mét xu thÕ quèc tÕ trong mét hoÆc hai thËp kû tíi. Xu thÕ nµy lµ thêi c¬ vµ th¸ch thøc ®èi víi chóng ta chíp lÊy thêi c¬ vµ chÊp nhËn th¸ch thøc ®Ó ph¸t triÓn lµ quyÕt t©m cña §¶ng nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã lÏ chóng ta ®Òu chÊp nhËn. Trªn thùc tÕ kinh tÕ dùa trªn tri thøc ®Ó tù l·nh ®¹o m×nh ë trªn nh÷ng khÝa c¹nh rÊt c¬ b¶n. VÒ mÆt biÓu hiÖn, ®· xuÊt hiÖn c¸c yÕu tè kinh tÕ míi nh­ ngµnh kinh tÕ dùa trªn tri thøc, doanh nghiÖp tri thøc, c«ng nh©n tri thøc... VÒ mÆt lîi Ých, ho¹t ®éng dùa trªn kinh tÕ tri thøc mang l¹i kho¶n lîi nhuËn to lín... Tr­íc tiªn, chóng ta cÇn t×m hiÓu vÒ nÒn kinh tÕ tri thøc. Kinh tÕ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ trong ®ã sù s¶n sinh ra, phæ cËp vµ sö dông tri thøc gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o ra cña c¶i, n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc vÉn cßn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nh­ng hai nghµnh nµy chiÕm tû lÖ thÊp. Còng nh­ trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp vÉn cßn n«ng nghiÖp nh­ng n«ng nghiÖp chØ chiÕm mét phÇn nhá. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc chiÕm ®a sè lµ c¸c ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc, dùa vµo c¸c thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. §ã lµ nh÷ng ngµnh míi nh­ c«ng nghÖ th«ng tin ( c«ng nghiÖp phÇn cøng, c«ng nghiÖp phÇn mÒm), c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c dÞch vô míi dùa vµo c«ng nghÖ cao. VÝ dô: s¶n xuÊt «t« lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng, nh­ng nÕu s¶n xuÊt ra nh÷ng lo¹i «t« cã ®é an toµn cao, nh÷ng «t« th«ng minh kh«ng cÇn ng­êi l¸i th× ngµnh s¶n xuÊt «t« cã thÓ coi lµ ngµnh kinh tÕ tri thøc. Nh­ vËy c¸c nhµ m¸y may tù ®éng ho¸ toµn bé,nh÷ng trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp dùa vµo c«ng nghÖ sinh häc, tù ®éng ®iÒu khiÓn...lµ nh÷ng ngµnh kinh tÕ tri thøc. Kinh tÕ tri thøc xuÊt hiÖn trong mäi lÜnh vùc, trong toµn bé c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n, trong c¸c n­íc thuéc Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) kinh tÕ tri thøc ®· chiÕm h¬n 50% GDP, c«ng nh©n tri thøc chiÕm trªn 60% lùc l­îng lao ®éng. C¬ së thùc tiÔn. T¹i sao ph¶i vËn dông quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ vÒ qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ tri thøc? Tr­íc hÕt chóng ta cÇn ph¶i kh¨ng ®Þnh r»ng nÒn kinh tÕ tri thøc còng lµ mét d¹ng vËt chÊt. Theo sù ph©n lo¹i cña triÕt häc M¸c-Lªnin th× nÒn kinh tÕ ViÖt Nam lµ mét d¹ng vËt chÊt x· héi, chÝnh v× thÕ nÒn kinh tÕ tri thøc ViÖt Nam còng tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo nh÷ng nguyªn lý quy luËt cña triÕt häc M¸c mµ cô thÓ lµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng gian, thêi gian theo quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ. Tr­íc ®©y chóng ta nãi khoa häc lµ lùc l­îng s¶n xuÊt, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ khoa häc tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b»ng viÖc t¹o ra c«ng nghÖ, t¹o ra ph­¬ng ph¸p ®Ó ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, cßn b©y giê theo tiªn ®o¸n cña M¸c th× khoa häc ®· cã thÓ trùc tiÕp lµm ra s¶n phÈm, ®· trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ quan träng hµng ®Çu. Thùc tÕ cho thÊy nhê cã c«ng nghÖ míi mµ nhiÒu ngµnh míi, nhÊt lµ trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®­îc t¹o ra. C¸c ngµnh truyÒn thèng ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn nh­ng tû lÖ trong GDP ngµy cµng gi¶m ®i. Tû lÖ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng lªn. N¨m 1998, tÝnh chung cho toµn thÕ giíi tû lÖ dÞch vô trong GDP chiÕm 61%(1980 lµ 56%), nhãm c¸c n­íc thu nhËp thÊp vµ trung b×nh lµ 51%(1980 lµ 42%), nhãm c¸c n­íc thu nhËp cao lµ 65% (1980 lµ 59%), MÜ, Ph¸p: 71%(1980 MÜ lµ 64%, Ph¸p lµ 62%). Trong khi ®ã tû lÖ n«ng nghiÖp t­¬ng øng lµ 5%(7%), 12%(18%), 2%(3%), 2%(3-4%). Ph¸t triÓn m¹nh nhÊt lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô dùa chñ yÕu vµo tri thøc vµ c«ng nghÖ cao - nh÷ng ngµnh kinh tÕ tri thøc, nh÷ng ngµnh nµy cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao nhÊt, ®ong vai trß quan träng nhÊt trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Nh­ vËy khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang ®­a nÒn s¶n xuÊt x· héi tõng b­íc chuyÓn tõ nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dùa chñ yÕu vµo m¸y mãc, tµi nguyªn thiªn nhiªn sang nÒn s¶n xuÊt tri thøc dùa chñ yÕu vµo trÝ lùc vµ th«ng tin. Nh­ vËy cã thÓ nãi hiÖn nay thÕ giíi ®ang b¾t ®Çu qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ tri thøc. C¸c chuyªn gia Liªn hîp quèc cho r»ng c«ng nghÖ cao sÏ t¸c ®éng m¹nh mÏ, s©u réng ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Cßn kho¶ng c¸ch cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Õn nÒn kinh tÕ tri thøc th× cßn rÊt xa, v× khã mµ kh¾c phôc ®­îc kho¶ng c¸ch vÒ tri thøc ®ang rÊt lín vµ ngµy cµng gi·n ra so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn: nÕu kh«ng thùc hiÖn mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã thÓ lµm chñ ®­îc tri thøc míi cu¶ thêi ®¹i th× ®Õn nöa sau cña thÕ kû XXI còng khã mµ x©y dùng ®­îc nÒn kinh tÕ tri thøc. C«ng nghÖ th«ng tin vµ tri thøc, mét mÆt ®· lµm cho sù chªnh lÖch giµu nghÌo gia t¨ng, nh­ng mÆt kh¸c c«ng nghÖ th«ng tin vµ tri thøc l¹i t¹o c¬ héi thuËn lîi nh©t gióp cho sù rót ng¾n kho¶ng c¸ch ®ã, vÞ th«ng tin vµ tri thøc dÔ dµng chia sÎ cho mäi quèc gia, cho mäi ng­êi. Trong thêi ®¹i ngµy nay nÕu c¸c n­íc n¾m b¾t kÞp th«ng tin, lµm chñ ®­îc tri thøc th× sÏ theo kÞp c¸c n­íc ®i tr­íc. §¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh nhiÖm vô cña n­íc ta hiÖn nay lµ ®­a n­íc ta c¬ b¶n thµnh n­íc c«ng nghiÖp vµ b­íc sang nÒn kinh tÕ tri thøc. §©y lµ mét nhiÖm vô hÕt søc nÆng nÒ, khã kh¨n bëi n­íc ta vÉn ®ang ë trong t×nh tr¹ng nghÌo nµn, l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn, tr×nh ®é ph¸t triÓn chung vÉn cßn rÊt thÊp kÐm. HiÖn nay GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña n­íc ta b»ng kho¶ng 1/12 møc b×nh qu©n cña thÕ giíi, thuéc nhãm c¸c n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi. Trong khi tèc ®é t¨ng GDP vµ GDP tÝnh theo ®Çu ng­êi n¨m 1997 so v¬i n¨m 1991 cña Singapore lµ 2,58 lÇn vµ 2,48 lÇn, Trung Quèc lµ 2,48 lÇn vµ 2,32 lÇn. Malaysia lµ 2,14 lÇn vµ 1,81 lÇn... th× ViÖt Nam chØ lµ 1,60 lÇn vµ 1,44 lÇn. So víi nÒn kinh tÕ tri thøc trªn thÕ giíi th× nÒn kinh tÕ tri thøc ë ViÖt Nam rÊt thÊp. Trong ®iÒu kiÖn ®ã viÖc t×m ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p, nh÷ng con ®­êng hîp lý, thÝch øng ®Ó ®¹t môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cã ý nghÜa rÊt quan träng. ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã chóng ta ph¶i vËn dông quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ vµo viÖc nghiªn cøu nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®Ó ®­a n­íc ta tiÕn vµo nÒn kinh tÕ dùa trªn tri thøc. ch­¬ng II - thùc tr¹ng vÊn ®Ò. ®èi diÖn víi nÒn kinh tÕ tri thøc cña n­íc ta. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc. §¹i héi VIII cña §¶ng ®· quyÕt ®Þnh ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta vÒ c¬ b¶n tr¬ thµnh n­íc c«ng nghiÖp. Nh­ng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt, nghiªn cøu tõng vÊn ®Ò, tõng khÝa c¹nh ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n. C¬ héi ®Õn víi nÒn kinh tÕ dùa trªn tri thøc cña n­íc ta ®ang më ra, tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng th¸ch thøc mµ chóng ta sÏ gÆp ph¶i. C¬ héi ®èi víi ViÖt Nam. ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc c¬ héi tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ tri thøc, nÕu bá lì, kh«ng biÕt tËn dông c¬ héi, n©ng cao n¨ng lùc néi sinh, ®æi míi c¸ch nghÜ c¸ch lµm, b¾t kÞp tri thøc míi cña thêi ®¹i, ®i t¾t vµo nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo c«ng nghÖ cao, dùa vµo tri thøc th× sÏ tôt hËu ngµy cµng xa. §¹i héi VIII ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i “®i t¾t ®ãng ®Çu”, nÕu kh«ng lµm ®­îc thÕ th× sù tôt hËu lµ rÊt dÔ x¶y ra. Cã ý kiÕn cho r»ng nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¶i ph¸t triÓn theo m« h×nh 2 tèc ®é: võa ph¶i lo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n, lo gi¶i quyÕt nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vµ bøc xóc cña ng­êi d©n, võa ph¶i ph¸t triÓn nhanh nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc vµ c«ng nghÖ cao, nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó hiÖn ®¹i hã vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, tµo nhµnh nghÒ míi, viÖc lµm míi, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nªn b¾t ch­íc, dËp khu«n theo m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c n­íc kh¸c. Còng kh«ng nªn hiÓu c«ng nghiÖp ho¸ lµ x©y dùng c«ng nghiÖp mµ ph¶i hiÓu ®ã lµ sù chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ t×nh tr¹ng l¹c hËu, n¨ng suÊt chÊt l­îng thÊp kÐm, dùa vµo ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang nÒn kinh tÕ cã n¨ng suÊt chÊt l­îng hiÖu qu¶ cao, theo ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt c«ng nghiÖp dùa vµo tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ míi nhÊt, v× vËy c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®i ®«i víi hiÖn ®¹i ho¸. Trong nh÷ng thËp niªn tíi con ng­êi ®i nhanh vµo nÒn kinh tÕ tri thøc, n­íc ta kh«ng thÓ bá lì c¬ héi lín ®o mµ ph¶i ®i th¼ng vµo nÒn kinh tÕ tri thøc, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc, nh­ vËy nÒn c«ng nghiÖp n­íc ta ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn hai nhiÖm vô: ChuyÓn nÒn kinh tÕ tõ kinh tÕ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp vµ tõ c«ng nghiÖp sang tri thøc. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i n¾m b¾t kÞp thêi c¸c tri thøc vµ c«ng nghÖ møoi nhÊt ®Ó hiÖn ®¹i hãa c«ng nghiÖp, ®ång thêi víi ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô dùa vµo tri thøc vµ c«ng nghÖ míi nhÊt. VÒ c«ng nghÖ th«ng tin th× ë ViÖt Nam, c«ng nghÖ th«ng tin còng lµ mét trong c¸c ®éng lùc chñ yÕu, quan träng nhÊt thóc ®Èy nÒn kinh tÕ tri thøc vµ x· héi th«ng tin, con ng­êi ViÖt Nam cã nhiÒu kh¶ n¨ng trong c¸c ngµnh nµy. C«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng gãp phÇn gi¶i phãng n¨ng lùc vËt chÊt, trÝ tuÖ cña c¶ d©n téc mµ cßn co tr×nh ®é trùc tiÕp ®Õn viÖc n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña mçi doanh nghiÖp. §Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét trong nh÷ng con ®­êng dÉn tíi hoµn cÇu ho¸. Toµn cÇu ho¸ l¹i t¹o ra c¸c c¬ héi gióp cho c¸c n­íc tËn dông ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn tõ néi bé nÒn kinh tÕ. ë ViÖt Nam trong 13 n¨m qua kÓ tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· cã gÇn 3000 dù ¸n ®­îc ®¨ng kÝ voøi sè vèn 40 tû USD vµ l­îng vèn ®· ®­îc gi¶i ng©n vµo kho¶ng 20 tû USD. MÆc dï cßn Ýt vÒ sè l­îng, nhá bÐ vÒ qui m«, nh­ng chóng ta còng cã ®­îc kho¶ng vµi chôc dù ¸n vµ kho¶ng nöa tû USD ®­îc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. §iÒu nµy thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp cña chóng ta vµo khu vùc vµ toµn cÇu. II) Nh÷ng th¸ch thøc lín. Chóng ta ®ang sèng trong mét thêi ®¹i bïng næ th«ng tin vµ tri thøc. Nãi vÒ tri thøc khoa häc kÜ thuËt trong thÕ kØ 19, cø trong 50 n¨m th× t¨ng gÊp ®«i, gi÷a thÕ kØ 20: 10 n¨m, hiÖn nay lµ 3-5 n¨m. Mét sè n­íc ph¸t triÓn sím b­íc vµo x©y dùng kinh tÕ tri thøc ®· ®Æt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tr­íc nhiÒu bÊt lîi: tµi nguyªn vµ søc lao ®éng bÞ gi¶m râ rÖt dÉn ®Õn lµm gi¶m thu nhËp quèc d©n( gi¸ nhiÒu lo¹i nguyªn liÖu vµ n«ng h¶i s¶n gÇn ®©y gi¶m m¹nh). Mét vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i n÷a lµ n¹n mÊt chÊt x¸m, lµm cho c¸c n­íc ®· nghÌo l¹i cµng nghÌo h¬n v× nghÌo tri thøc lµ nguån gèc cña mäi thø nghÌo. Trªn thÕ giíi kho¶ng 20% d©n sè giµu ë c¸c n­íc ph¸t triÓn chiÕm tíi 86% GDP, trong khi 20% d©n sè nghÌo nhÊt chØ chiÕm 1% GDP, t­¬ng tù ë ViÖt Nam lµ 44,5% vµ 8%. Qua ®ã cã thÓ thÊy sù gi·n réng kho¶ng c¸ch giµu nghÌo ®ang lµ mét th¸ch thøc ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh vµ qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi. Trong lÜnh vùc th«ng tin th× ë ViÖt Nam c«ng nghÖ th«ng tin ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, tuy nhiªn c«ng nghÖ th«ng tin cña n­íc ta vÉn cßn ®ang ë t×nh tr¹ng l¹c hËu kÐm h¬n nhiÒu n­íc trong khu vùc, ch­a ®¸p øng ®­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Së dÜ cã t×nh tr¹ng nh­ vËy lµ do nhËn thøc cu¶ c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ toµn x· héi vÒ vai trß cña c«ng nghÖ th«ng tin cßn ch­a ®Çy ®ñ. ChÝnh phñ ch­a cã nh÷ng chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng vÒ c«ng nghÖ vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh. C¸c nhµ ®Çu t­ cho r»ng m«i tr­êng ViÖt Nam ch­a hÊp dÉn. Tèc ®é truyÒn dÉn thÊp, phÝ hoµ m¹ng l¹i cao lµm h¹n chÕ viÖc truy cËp th«ng tin tri thøc ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ho¹t ®éng cu¶ c¸c ngµnh kinh tÕ. §Ó héi nhËp thµnh c«ng ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®a ph­¬ng, gi¶m vµ tiÕn tíi hµng rµo b¶o hé vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi cÇn ®æi níi t­ duy vÒ c«ng t¸c c¸n bé cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ héi nhËp ngµy nay. PhÇn III: nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu cho mét chiÕn l­îc kinh tÕ dùa vµo tri thøc. §Ó ®Êt n­íc ta cã c¬ héi héi nhËp víi nÒn kinh tÕ tri thøc cña nh©n lo¹i chóng ta cã nh÷ng biÖn ph¸p sau: Ph¶i ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lÝ nh»m t¹o m«i tr­êng x· héi th«ng tho¸ng, ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi d©n cã thÓ lµm viÖc mét c¸ch ®éc lËp, nh­ng cã søc s¸ng t¹o vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao, gãp phËn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Ch¨m lo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n tµi. Trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i t¨ng m¹nh ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn c¶ gi¸o dôc vµ ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc c¶i c¸ch gi¸o dôc míi. §Ó ph¸t triÓn m¹nh nÒn c«ng nghÖ th«ng tin ®éng lùc chñ yÕu ®­a n­íc ta lªn x· héi th«ng tin vµ nÒn kinh tÕ tri thøc chóng ta ph¶i: §Èy m¹nh ®µo t¹o c¸n bé c«ng nghÖ th«ng tin b»ng nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, t¨ng c­êng d¹y tin häc trong c¸c tr­êng häc sö dông ®­îc c«ng nghÖ th«ng tin. Ph¸t triÓn nhanh ngµnh viÔn th«ng víi tèc ®é lín, thuËn lîi, gi¸ rÎ. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ­u ®·i vÒ thuÕ, vÒ vay tÝn dông, gi¸ ®Êy sö dông c¬ së h¹ tÇng cho nh÷ng ng­êi lµm c«ng nghÖ th«ng tin. Trªn ®©y lµ mét vµi gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt trong tiÕp cËn, x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh trong t­¬ng lai gÇn kinh tÕ tri thøc lµ ®Æc tr­ng cña toµn nh©n lo¹i. V× vËy ®Ó cã thÓ tiÕn nhanh ®Õn nÒn kinh tÕ tri thøc kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c h¬n lµ ®Çu t­ cho sù ph¸t triÓn con ng­êi nhÊt lµ cho c¸c tr­êng ®¹i häc mµ cô thÓ lµ sinh viªn. PhÇn IV: kÕt luËn. Qua bµi tiÓu luËn trªn chóng ta thÊy nÒn kinh tÕ tri thøc ®· vµ ®ang trë nªn rÊt quan träng trong x· héi loµi ng­êi. Vµ nÒn kinh tÕ tri thøc ®ang lµ mét môc tiªu mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®Æt ra quyÕt t©m ph¶i tiÕp cËn ®­îc. Cã nhiÒu c¬ héi ®Ó n­íc ta n¾m b¾t lÊy vµ tõ ®ã cã thÓ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc, theo kÞp ®­îc nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc mµ chóng ta ph¶i v­ît qua. N­íc ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n tr­íc m¾t, vËn dông nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy lïi nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu, tiÕn vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. T¨ng c­êng më réng c¸c mèi quan hÖ ngo¹i giao, t×m hiÓu kinh nghiÖm cña c¸c n­íc tiªn tiÕn. Vµ mét ®iÒu quan träng n÷a lµ ph¶i ch¨m lo ®Õn c¶i c¸ch gi¸o dôc vÒ con ng­êi vµ vËt chÊt n­íc nhµ.