Nhu cầu chăm sóc y tế cho người cao tuổi bị bệnh Alzheimer

hoa ão khoa. Đã có hơn 2 triệu người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ; hơn 1,7 triệu người được lập sổ theo dõi sức khỏe. Hầu hết các bệnh viện đều có chính sách ưu tiên khám và chăm sóc sức khỏe đối với người cao tuổi,Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại trong công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi hiện nay như: Nhiều tỉnh chưa hướng dẫn và triển khai chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, chưa bố trí được kinh phí thực hiện thông tư cho người cao tuổi tại trạm y tế xã phường; Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, bác sỹ, điều dưỡng còn thiếu KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC: CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HÀNH ISBN: 978-604-73-4701-8 - 129 - và yếu nên khó khăn trong khám sức khỏe định kỳ, tư vấn, tuyên truyền và phổ biến kiến thức phòng và chữa bệnh cho người cao tuổi tại cộng đồng; Hệ thống bệnh viện ở Việt Nam về cơ bản là để đáp ứng các trường hợp bị bệnh cấp, bệnh nặng, sau đợt cấp thì cho về nhà. Với những nhóm tuổi trẻ thì không có vấn đề gì lớn, tuy nhiên với người già thì như vậy chưa đủ, dự trữ sức khoẻ của người già rất kém, sau giai đoạn cấp cần có giai đoạn điều trị nâng cao sức khoẻ, phục hồi chức năng để người già có thể tái hoà nhập cộng đồng; Vấn đề chăm sóc giảm nhẹ trước khi mất cũng rất cần đối với người cao tuổi. Nhiều bệnh viện tại các thành phố lớn hiện nay đang trong tình trạng quá tải; Ngân sách y tế có hạn, trong khi chi phí chăm sóc y tế cho người già rất tốn kém [Hoài Nam, 2014]. Ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số, kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) cho biết: “Chi phí điều trị cho người cao tuổi thường cao gấp 8-10 lần người trẻ, mặc d số người cao tuổi chiếm 10% dân số nhưng sử dụng tới trên 50% chi phí điều trị mỗi năm. Việc kiểm tra định kỳ sức khỏe cho người cao tuổi ở tuyến xã/phường cũng chỉ là kết hợp các đợt khám từ thiện của các bệnh viện và cũng chỉ bao phủ được khoảng 30-40% người cao tuổi” [Vũ Anh, 9/6/2014]. Trước thực trạng này, một số giải pháp cũng được đưa ra nhằm tăng cường nâng cao chăm sóc y tế cho người cao tuổi – đặc biệt là người cao tuổi bị bệnh Alzheimer’s disease như phải tăng cường hơn nữa hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi từ trung ương đến địa phương; Nhà nước phải có các hành động cụ thể nhằm tăng cường hệ thống y tế, dịch vụ y tế, mở rộng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe có chất lượng cho người cao tuổi; Ngành y tế cần tăng cường dịch vụ y tế và mở rộng các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi; Xem xét hỗ trợ người cao tuổi mắc bệnh hiểm nghèo và 100% chi phí khám chữa bệnh cho người cao tuổi bằng thẻ bảo hiểm y tế từ 80 tuổi trở lên; Xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình phòng bệnh, khám PHẦN 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN - 130 - bệnh, chữa bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh Alzheimer’s disease và các bệnh mạn tính khác; Lập hồ sơ theo dõi, quản lý sức khoẻ cho người cao tuổi; Tổ chức khám sức khoẻ định kỳ cho người cao tuổi; Phát triển các cơ sở chăm sóc tại nhà cho người cao tuổi, đào tạo kỹ năng chăm sóc người cao tuổi cho tình nguyện viên tại cộng đồng; Bên cạnh các giải pháp về chăm sóc sức khỏe y tế thì điều cần thiết là phải thành lập các bệnh viện chuyên khoa lão. Theo quy hoạch phát triển của bệnh viện ão khoa Trung ương đã được Bộ Y tế phê duyệt thì năm 2015 xây dựng Bệnh viện Lão khoa Trung ương cơ sở 2 với quy mô 500 giường bệnh. Tiếp đến sẽ thành lập bệnh viện Lão khoa tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Thành lập khoa Lão khoa tại các bệnh viện (trừ bệnh viện nhi). Thông thường, ở các nước, một bệnh viện đa khoa khoảng 2.000 giường, thì Lão khoa chiếm khoảng 500 giường, bao gồm: Khoa điều trị bệnh cấp (ngắn hạn); Khoa điều trị trung hạn (chăm sóc sau giai đoạn cấp, PHCN); Khoa điều trị dài hạn (chăm sóc giảm nhẹ); Đội lão khoa di động. Song song với các hoạt động hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, đặc biệt là người cao tuổi mắc bệnh Alzheimer’s disease thì trong lĩnh vực công tác xã hội bệnh viện cũng đã có những tín hiệu đáng mừng. Ngày 23/5/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt “Đề án phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010-2020”, với mục tiêu phát triển công tác xã hội trở thành một nghề ở Việt Nam. Theo đó, Bộ Y tế cũng xây dựng “Đề án phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực y tế giai đoạn 2011-2020”. Căn cứ trên thực tiễn để đánh giá và phân tích, Bộ Y tế cho rằng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, công tác xã hội với mục đích thực hiện sự điều chỉnh xã hội giúp thân chủ vượt qua hoàn cảnh để hoà nhập và phát triển, do vậy cũng có một vai trò quan trọng trong việc tạo nên sức khoẻ cho mỗi người. Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ bao gồm: hoàn cảnh và điều kiện sống; trình độ học vấn và văn hoá; b ng nổ dân số - gia tăng nhu cầu chăm sóc sức KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC: CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HÀNH ISBN: 978-604-73-4701-8 - 131 - khỏe; trình độ phát triển khoa học, kỹ thuật Các giải pháp nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe gồm có: nâng cao nhận thức của người dân về chăm sóc sức khỏe; khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào những hoạt động chăm sóc sức khỏe; tôn trọng sự tự quyết và tự lực của cộng đồng đối với các hoạt động chăm sóc sức khỏe; phổ cập các kỹ thuật thích hợp, thích ứng với khả năng chi trả của người dân để tăng khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người. Cả 4 giải pháp này đều cần có sự ứng dụng của công tác xã hội. Song công tác xã hội có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo dựng mối quan hệ hài hoà giữa tinh thần và thể chất của người bệnh, giữa người bệnh với người thân, giữa người bệnh với những người xung quanh, giữa người bệnh với cơ sở y tế, Để làm được điều này, người làm công tác xã hội phải tìm hiểu đặc điểm tâm lý, xã hội của bệnh nhân, hoàn cảnh thực tế mà họ đang phải đối mặt cùng những mong muốn của họ. Từ đó tìm ra sự hỗ trợ thích hợp dành cho thân chủ. Nhân viên công tác xã hội tại bệnh viện sẽ là một thành viên trong nhóm điều trị người bệnh. Nhân viên công tác xã hội có nhiệm vụ tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh, phương pháp chữa trị thích hợp trên cơ sở thu thập thông tin về điều kiện sống, thói quen, cá tính, đặc điểm tâm lý của bệnh nhân. Nhân viên xã hội còn thực hiện các trợ giúp về tâm lý đối với người bệnh như trấn an, giảm áp lực, tư vấn về điều trị, Nhân viên xã hội cũng có thể tham mưu về kế hoạch xuất viện của bệnh nhân và theo dõi bệnh nhân sau khi ra viện,...Công tác xã hội không đồng nghĩa với hoạt động từ thiện. Nếu làm tốt công tác xã hội trong bệnh viện thì sẽ giảm được vấn nạn “cò bệnh viện” cũng như sự không hài lòng của người bệnh với cơ sở y tế; sự căng thẳng trong mối quan hệ giữa người bệnh và thầy thuốc; hỗ trợ thầy thuốc giảm bớt các áp lực công việc, nâng cao hiệu quả điều trị. Như vậy, với người bệnh Alzheimer’s disease và các thành viên chăm sóc trong gia đình, dưới sự hỗ trợ, tư vấn của mạng lưới y tế và đội ngũ nhân viên xã hội làm trong lĩnh vực bệnh viện sẽ giảm bớt những áp lực chăm sóc, áp lực tinh thần cũng như tiếp cận được với các chính sách và dịch vụ hỗ trợ cần thiết. PHẦN 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN - 132 - III. KẾT LUẬN Thực trạng người cao tuổi đang tăng lên không ngừng và già hóa dân số đã thực sự bắt đầu ở nước ta đặt ra cho ngành y tế những vấn đề liên quan đến phát triển hệ thống chăm sóc y tế dành cho người cao tuổi. Đặc biệt, với những căn bệnh mãn tính liên quan đến độ tuổi, trong đó có căn bệnh Alzheimer’s disease thì việc đưa ra các chương trình, hoạt động, dịch vụ hỗ trợ cho người bệnh và gia đình của họ là hết sức cần thiết. Trước những khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ y bác sỹ, kinh phí điều trị, việc đáp ứng được nhu cầu về chăm sóc y tế cho người cao tuổi bị bệnh Alzheimer’s disease là điều không hề dễ dàng. Cùng với những cố gắng trong nâng cao chất lượng của ngành y tế - cụ thể là hệ thống các bệnh viện công, kết hợp với phát triển nghề công tác xã hội trong bệnh viện, hy vọng trong tương lai không xa, những người cao tuổi bị bệnh Alzheimer’s disease được hỗ trợ về chăm sóc y tế một cách tốt nhất, giảm các tổn thương và đau đớn do căn bệnh gây ra cũng như người thân của họ có thể được tiếp cận với các dịch vụ công tác xã hội hỗ trợ, giúp họ giảm các áp lực về tinh thần cũng như căng thẳng trong quá trình chăm sóc người bệnh Alzheimer’s disease. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vũ Anh (9/6/2014), Ngành y tế đang bỏ qu n người cao tuổi, 2. Thái Bình (14/11/2014), M i người cao tuổi sống tại cộng đ ng mắc 3 bệnh mạn tính, 3. Tiêu Bắc (2/8/2015), Người già mất trí nhớ cần đư c đến bệnh viện!, 4. Bùi Thế Cường (2005), Trong miền an sinh xã hội – Nghiên cứu về tuổi già ở đ ng bằng sông H ng, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội. 5. Hoài Nam (14/11/2014), Cần tăng cường dịch vụ y tế và x hội cho người cao tuổi, KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC: CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG BỆNH VIỆN - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HÀNH ISBN: 978-604-73-4701-8 - 133 - 6. United Nations, Economic and Social Affairs (2009), Word population ageing 2009, New York. 7. Tổng cục Thống kê (2009), Kết quả tổng điều tra dân số năm 2009. 8. Thông tấn xã Việt Nam (22/01/2008) 9. Family Caregiver Alliance, Bệnh lzheimer và cách chăm sóc. 10. Family Caregiver Resource Center Orange County, Tài liệu về bệnh Azheimer.