Ngôn ngữ học - Tổ chức một đoạn văn

Tổ chức một đoạn vănLê Công Minh“Một số rất ít người viết thật sự biết mình đang làm gì đến khi hoàn thành nó” “Very few writers really know what they are doing until they've done it.”Anne Lamott, Bird by Bird (NY: Pantheon, 1994)“Chất lượng không bao giờ là một sự tình cờ, nó luôn luôn là kết quả của sự nổ lực thông minh”(“Quality is never an accident. It is always the result of intelligent effort.” John Ruskin)Tổ chức một đoạn vănCó nhiều cách tổ chức đoạn văn. Tổ chức một đoạn văn là công việc của người viết để chắc chắn rằng cấu trúc hoặc tổ chức của đoạn văn được làm rõ ràng cho người đọc. Tổ chức và kiểm soát ý tưởng để phù hợp nhu cầu người đọc. Cách tổ chức một đoạn vănTheo thời gian (Chronological)Phân loại (Classification)Định nghĩa (Definition)Sự tương phản và sự so sánh (Contrast and comparison)Theo không gian (Spatial)Sự quy nạp (Induction)Sự suy diễn (Deduction)Cách tổ chức một đoạn vănTheo thời gian: Bắt đầu với các gì xảy ra trước.Theo thời gianVí dụ: Để theo dõi sự phát triển của thai, người mẹ nên thực hiện việc khám thai định kỳ ít nhất 3 lần trong suốt thời kỳ thai nghén. Lần thứ nhất vào ba tháng đầu để xác định chắc chắn có thai hay không. Lần thứ hai vào ba tháng giữa để xem thai khoẻ hay yếu để có kế hoạch bồi dưỡng cho người mẹ kịp thời. Lần thứ ba vào ba tháng cuối để xem thai có phát triển bình thường không, thuận hay ngược, tiên lượng cuộc đẻ và dự kiến ngày sinh. Nếu có điều kiện thuận lợi, thai phụ có thể đi khám nhiều lần hơn thì càng tốt, nhất là ba tháng cuối, mỗi tháng nên khám một lần. Cách tổ chức một đoạn vănPhân loại: sắp xếp theo trình tự.Phân loạiVí dụ: Để xác định trẻ có suy dinh dưỡng hay không, ngoài việc quan sát các dấu hiệu trên, cha mẹ còn có thể dựa vào các chỉ số chuẩn để so sánh với con mình. Cách thứ nhất là dựa vào cân nặng theo tuổi. Cách thứ hai là dựa vào chiều cao theo tuổi. Cách tổ chức một đoạn vănĐịnh nghĩa: Sắp xếp thông tin xung quanh một định nghĩa. Định nghĩaVí dụ: Để có một gia đình hạnh phúc, mỗi gia đình cần thực hiện sinh đẻ có kế hoạch. Trong tình hình kinh tế chung hiện nay, mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ một đến hai con. Không nên có con quá sớm, trước 22 tuổi, vì đẻ sớm quá cơ thể người mẹ chưa phát triển đầy đủ và hoàn thiện cơ quan sinh dục và các tuyến nội tiết. Không nên sinh quá muộn sau 35 tuổi, vì đẻ muộn, khung xương chậu, các dây chằng cứng khó dãn nở, dẫn đến nguy cơ đẻ khó. Tốt nhất nên đẻ ở lứa tuổi 25 đến 30 tuổi và khoảng cách mỗi lẫn sinh tối thiểu là 3 nǎm. Cách tổ chức một đoạn vănSự tương phản và sự so sánh: Mô tả sự giống nhau hoặc khác nhau giữa hai hoặc hơn (người, vật).Sự tương phản và sự so sánhVí dụ: Trong số những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng được đưa đến khám, có không ít trẻ là con nhà khá giả. Họ đã không tiếc tiền trăm, tiền triệu để mua cho con những hộp sữa ngoại được quảng cáo là tốt nhất vậy mà con họ vẫn còi xương, chậm lớn. Ngược lại, những gia đình nghèo nhưng họ biết chọn lựa thức ăn và cho trẻ ăn bổ sung đúng cách nên trẻ vẫn phát triển bình thường. Cách tổ chức một đoạn vănTheo không gian: Chọn một phương hướng, từ trên xuống hoặc từ dưới lên; từ trái sang phải hoặc từ trước ra sau... để sắp xếp thông tin cho đúng.Cách tổ chức một đoạn vănSự quy nạp: suy luận một nguyên tắc tổng quát từ một dòng suy luận. Trong kiểu đoạn văn này câu chủ đề thường đặt ở cuối dòng.Sự quy nạpVí dụ: Trẻ chậm lớn, răng mọc không đều, móng tay có màu sắc u ám, da tay nhăn nheo, bị quáng gà, mắt khô, muốn nhìn vật gì phải nhìn thật gần mới thấy nhìn ánh sáng lập tức chảy nước mắt. Sức đề kháng kém, hay ốm vặt, trí nhớ giảm. Ðó là dấu hiệu trẻ bị thiếu vitamin A. Cách tổ chức một đoạn vănSự suy diễn: Câu chủ đề giới thiệu ý tưởng chung, rồi đi theo bởi những chi tiết và một kết luận. Sự suy diễnVí dụ: Bệnh thiếu máu có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ cả mẹ lẫn con. Đối với mẹ, người mẹ thiếu máu thường mệt mỏi, chóng mặt, khó thở khi gắng sức, khi đẻ có nhiều rủi ro. Tỷ lệ tử vong khi đẻ ở những người mẹ thiếu máu cao hơn hẳn ở bà mẹ bình thường. Đối với con, thiếu máu thường gây tình trạng đẻ non và tử vong sơ sinh cao. Thiếu máu dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh thường là do mẹ bị thiếu sắt nên lượng sắt dự trữ của cơ thể trẻ thấp.Hiệu chỉnh vi mô (Micro-editing)cấu trúc câu văn ngữ pháp chấm câu chính tả cách dùng từHiệu chỉnh vĩ mô (Macro-editing)Thiếu thông tin để người đọc hiểu rõ tài liệu?Những ví dụ bỗ trợ làm trong sáng những điểm trong bài viết?Thừa thông tin (thông tin không cần thiết)?Những bằng chứng cung cấp trong tài liệu?Kết cấu phù hợp, logic?Sự chuyển tiếp giữa các đoạn ?Bài viết rõ ràng và sáng sủa ?Tiêu đề, tiêu đề phụ .... làm cho dễ đọc ?