Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Nai

1222 NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THOẢ MÃN CÔNG VIỆC CỦA NHÂN VIÊN KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI TỈNH ĐỒNG NAI Nguyễn Thị Quế Trân, Phạm Thuỳ Linh, Đỗ Thị Tuyết Nga, Võ Thị Hiếu Thảo, Nguyễn Thị Kiều Trang Khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Trịnh Ngọc Anh TÓM TẮT Bài viết được thực hiện nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Nai. Bằng việc sử dụng lý thuyết về công việc và thoả mãn công việc để xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu. Phương pháp thống kê và phương pháp phân tích các nhân tố được sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng tới sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đó là: (1) Thu nhập; (2) Đào tạo và thăng tiến công việc; (3) Mối quan hệ với đồng nghiệp; (4) Những chính sách đãi ngộ nhân viên; (5) Điều kiện và môi trường làm việc. Từ khóa: Sự thỏa mãn, kế toán. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Chìa khoá của một doanh nghiệp thành công là sự hài hoà trong tất cả các mối quan hệ, không chỉ tập trung vào những nhu cầu của khách hàng mà còn quan tâm tới sự thoả mãn công việc của nhân viên. Đặc biệt là nhân viên kế toán là những người ghi chép, thu thập, phân tích, thống kê và lập báo cáo tài chính. Nhờ có bộ phận kế toán, những nhà quản lý có thể theo dõi được tình hình sản xuất kinh doanh, từ đó có cơ sở đưa ra những đánh giá và hướng đi cho doanh nghiệp. Vì vậy, vai trò của nhân viên kế toán là rất quan trọng, quyết định đến sự thành bại của mỗi doanh nghiệp. Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Nai có ý nghĩa mang tính thực tiễn to lớn, giúp doanh nghiệp có thể điều chỉnh chính sách nhân sự một cách hợp lý để giữ chân đội ngũ nhân viên kế toán giỏi, hướng họ vào các mục tiêu chiến lược của tổ chức. Chính vì thế việc đo lường và đánh giá mức độ thoả mãn công việc của nhân viên kế toán rất cần thiết. Bài viết nhằm tìm hiểu về các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Đồng Nai, từ đó tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao mức đọ hài lòng và chất lượng công việc của họ. 1223 2 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT Doanh nghiệp vừa và nhỏ là tập trung những doanh nghiệp không phân biệt lĩnh vực kinh doanh, các doanh nghiệp có số vốn đăng ký dưới 10 tỷ đồng hoặc số lượng lao động trung bình hàng năm dưới 300 người được coi là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ là tạo được nhiều việc làm cho người lao động, góp phần xoá đói giảm nghèo, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách của Nhà nước, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và phân công lao động giữa các vùng- địa phương, góp phần đào tạo lực lượng lao động linh hoạt và có chất lượng. Nhiều học giả trong và ngoài nước đã sử dụng JDI để nghiên cứu mức độ hài lòng công việc của người lao động nhằm tìm ra các nhân tố ảnh hưởng để khuyến khích họ làm việc tốt hơn. Các nhà nghiên cứu Smith, Kendall và Hulin(1969) của Trường Đại học Cornell đã xây dựng JDI để đánh giá mức đọ thoả mãn công việc của con người thông qua các nhân tố là bản chất công việc, tiền lương, thăng tiến, đồng nghiệp và sự giám sát của cấp trên. Trong khi Boeve (2007) đã nghiên cứu sự thoả mãn công việc của các giảng viên khoa đào tạo trợ lý bác sỹ ở các trường y tại Mỹ dựa vào lý thuyết hai nhân tố của Heberg và JDI của Smith, Kendall và Hulin. Bên cạnh đó cũng có một số nghiên cứu ở Việt Nam, nghiên cứu của Trương Thị Tố Nga (2007) “Đánh giá mức độ hài lòng của cán bộ công nhân viên với tổ chức tại công ty cổ phần Hải sản Nha Trang” chỉ ra 4 yếu tố tác động: quan hệ nơi làm việc; tiền lương và chế độ chính sách; sự công bằng trong đối xử và coi trọng năng lực đóng góp của nhân viên. Nghiên cứu của Võ Hoàng Phúc (2015) “Đo lường mức độ hài lòng của nhân viên tại công ty TNHH Starprint Việt Nam” đưa ra 7 yếu tố tác động: lãnh đạo; thu nhập; triển vọng và phát triển của công ty; môi trường và điều kiện làm việc; cơ hội đào tạo và thăng tiến; bản chất công việc và đồng nghiệp. Trong phạm vi nghiên cứu này, qua thống kê và phân tích thì các nhân tố ảnh hưởng đến sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Đồng Nai bao gồm: thu nhập; đào tạo và thăng tiến trong công việc; mối quan hệ với đồng nghiệp; những chính sách đãi ngộ của doanh nghiệp; điều kiện và môi trường làm việc. 3 NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG Hình 1: Mô hình nghiên cứu đề xuất của tác giả 1224 Sự thoả mãn công việc của nhân viên là cảm giác thoải mái, dễ chịu, hài lòng với công việc của mình. Thu nhập là khoản tiền mà người lao động được hưởng từ việc bỏ công sức lao động làm việc. Thu nhập gồm có mức lương cơ bản, trợ cấp (nếu có), các loại thưởng hoa hồng hay phát sinh trực tiếp từ công việc hiện tại. Thu nhập có vai trò quan trọng trong ảnh hưởng đến sự thoaar mãn công việc vì người lao đọng luôn so sánh công sức bỏ ra và thu nhập mang về, so sánh thu nhập của mình với đồng nghiệp trong doanh nghiệp hoặc ngoài doanh nghiệp nhằm đánh giá sự công bằng. Vì vậy, thu nhập có tác động tích cực đến sự thoả mãn công việc của nhân viên. Đào tạo và thăng tiến công việc là quá trình học hỏi những kiến thức, kỹ năng cần thiết để hoàn thành tốt công việc của mình. Thăng tiến công việc là việc được bổ nhiệm lên vị trí cao hơn hoặc được giao những công việc quan trọng hoqn. Mục đích doanh nghiệp đào tạo muốn nâng cao trình độ của nhân viên để họ có thể làm việc hiệu quả hơn và thăng tiến cao hơn. Vì vậy, đào tạo và thăng tiến công việc tác động tích cực đến sự thoả mãn công việc của nhân viên. Mối quan hệ với đồng nghiệp bao gồm cách đối xử của những nhân viên với nhau và những mối quan hệ với cấp trên. Sự thoả mãn công việc mang lại từ những yếu tố mối quan hệ giữa cấp trên với nhân viên cấp dưới của mình như sự hỗ trợ cho nhân viên, sự dễ giao tiếp, sự tự do thực hiện công việc, sự ghi nhận đóng góp năng lực của nhân viên và được đối xử công bằng với cấp dưới. Bên cạnh đó, mối quan hệ của những nhân viên với nhau là những người cùng làm việc với nhau trong doanh nghiệp, cùng trao đổi, cùng hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc. Khi nhận được sự giúp đỡ tận tình từ các đồng nghiệp thì công việc sẽ đạt kết quả tốt nhất. Đồng nghiệp của mình phải là những người đáng tin cậy. Vì vậy, mối quan hệ với đồng nghiệp cũng có tác động tích cực tới sự thoả mãn công việc của nhân viên. Những chính sách đãi ngộ vủa doanh nghiệp bao gồm chính sách phụ cấp, chính sách khen thưởng (ngày thành lập công ty, những ngày lễ tết...), chính sách phúc lợi, chính sách bảo hiểm (BHYT, BHXH, BHTN) và chăm sóc sức khoẻ định kỳ cho nhân viên. Vì vậy, những chính sách đãi ngộ cũng có tác động tích cực tới sự thoả mãn công việc của nhân viên. Điều kiện và môi trường làm việc là tình trạng của nơi mà người nhân viên làm việc, công việc phù hợp với năng lực của họ, liên quan đến sức khoẻ và sự thuận tiện khi làm việc như thời gian làm việc phù hợp, có đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho công việc, thời gian đi lại từ nhà tới doanh nghiệp, có được sự an toàn và thoải mái ở nơi làm việc, công việc được phản hồi từ cấp trên để đánh giá công việc của nhân viên đã làm để rút ra kinh nghiệm cho những lần sau. Vì vậy, điều kiện và môi trường làm việc có tác động tích cực tới sự thoả mãn của nhân viên. 3 THỰC TRẠNG KHẢO SÁT Khảo sát ngẫu nhiên 200 bạn sinh viên Khoa Tài chính - Thương mại trong Trường Đại học Công nghệ TP.HCM bằng những câu hỏi: “bạn hãy cho biết nhân tố nào quan trọng và không quan trọng trong 5 nhân tố trên về sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán hiện nay?”. Kết quả cho thấy số bạn trả lời là thu nhập có 123 phiếu chiếm 61.5%, đào tạo và thăng tiến có 5 phiếu chiếm 2.5%, mối quan hệ với đồng nghiệp có 8 phiếu chiếm 4%, những chính sách đãi ngộ có 23 phiếu chiếm 1225 11.5%, điều kiện và môi trường làm việc 41 phiếu chiếm 20.5%. Như vậy, qua cuộc khảo sát này chúng ta thấy thu nhập, những chính chích đãi ngộ, điều kiện và môi trường làm việc là ba nhân tố quan trọng nhất và ta có được bảng khảo sát sau: Bảng 1: Kết quả khảo sát về mức độ quan trọng của sinh viên đối với các nhân tố Các nhân tố ảnh hưởng Mức độ khảo sát (%) Quan trọng Không quan trọng Thu nhập 61.5 Đào tạo và thăng tiến 2.5 Mối quan hệ với đồng nghiệp 4 Những chính sách đãi ngộ 11.5 Điều kiện và môi trường làm việc 20.5 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP 4.1 Giải pháp về thu nhập Bản thân của nhân viên đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao mức thu nhập của họ. Muốn có thu nhập cao nhân viên phải hoàn thành tốt công việc của mình, phải có trình độ, kinh nghiệm, tay nghề cao nhằm đáp ứng yêu cầu quá trình sản xuất. Ngoài ra còn phải có các yếu tố khác như thâm niên công tác, tiềm năng của bản thân,.. 4.2 Giải pháp về đào tạo và thăng tiến công việc Doanh nghiệp mở nhiều khoá đào tạo tay nghề cho nhân viên đặc biệt là nhân viên kế toán có thể giúp họ có được sự hiểu biết sâu sắc về mục tiêu, văn hoá doanh nghiệp, hiểu rõ hơn về yêu cầu công việc, nghề nghiệp, thực hiện nhiệm vụ của mình một cách tự giác. 4.3 Giải pháp về mối quan hệ với đồng nghiệp Duy trì và phát huy mối quan hệ thân thiện, gần gũi, cởi mở, giúp đỡ lẫn nhau trong doanh nghiệp. Xây dựng niềm tin giữa các cá nhân trong cùng một tập thể. Xây dựng các chương trình chia sẻ trong cuộc sống, giúp đỡ những đồng nghiệp có hoàn cảnh khó khăn. 4.4 Giải pháp về những chính sách đãi ngộ Đa dạng việc khen thưởng cho nhân viên kế toán như thưởng sáng kiến, thưởng tiết kiệm chi tiêu nội bộ. Việc khen thưởng nên đúng lúc, kịp thời gian như vậy nhân viên mới có cảm nhận được sự quan tâm của doanh nghiệp đối với mình. Doanh nghiệp đóng hỗ trợ cho nhân viên đầy đủ về các khoản BHYT, BHTN, BHXH, được nghĩ phép theo quy định của pháp luật, được chúc mừng, thăm hỏi khi nhà có hiếu hỉ. Tổ chức đi du lịch mỗi năm cho nhân viên. 1226 4.5 Giải pháp về điều kiện và môi trường làm việc Doanh nghiệp cần tạo môi trường thoải mái trong công việc. Tạo cho nhân viên có quyền tự do hon trong quyết định những vấn đề lựa chọn phương pháp làm việc, trình tự thực hiện công việc và thời gian làm việc trong khuôn khổ những quy định chung của doanh nghiệp. Bổ sung các trang thiết bị mới cho nhân viên. 5 KẾT LUẬN Nghiên cứu tập trung xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Nai. Nghiên cứu này kế thừa và bổ sung từ các kết quả của các nghiên cứu trước đây. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng tới sự thoả mãn công việc: (1) Thu nhập; (2) Đào tạo và thăng tiến công việc; (3) Mối quan hệ với đồng nghiệp; (4) Những chính sách đãi ngộ; (5) Điều kiện và môi trường làm việc. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Sách hội thảo khoa học thành phố - ESR 2020 của ThS. Trịnh Ngọc Anh viết về nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến sự thoả mãn công việc của nhân viên kế toán tại Trường Đại học Công nghệ TP.HCM. [2] https://gass.edu.vn/CMS/Lists/LuanVan_LuanAn/Attachments/17502/Luanvan_DoThiThuHa ng.pdf [3] Trần Kim Dung (2005), Đo lường mức độ thỏa mãn đối với công việc trong điều kiện của Việt Nam, Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ. [4] Võ Hoàng Phúc (2015) , Đo lường mức độ hài lòng của nhân viên tại công ty TNHH Starprint Việt Nam.