Mua bán và sáp nhập (M&A) ngân hàng tại Việt Nam - Những vấn đề đặt ra từ thương vụ sáp nhập Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Đệ Nhất - Tín Nghĩa

đầu thời gian sau hợp nhất.[6] Bên cạnh rủi ro tín dụng thì ban quản trị ngân hàng sau hợp nhất cũng cần phải quan tâm tới rủi ro vận hành. Đây là những rủi ro phát sinh do yếu tố con người hoặc do sự không hoàn chỉnh trong các quy trình vận hành, sự yếu kém trong hệ thống thông tin, hệ thống kiểm soát nội bộ, hoặc do những thay đổi của các yếu tố khách quan (cơ chế, chính sách nhà nước, sự thay đổi của môi trường tự nhiên) Do Ngân hàng SCB mới là sự hợp nhất từ 3 ngân hàng Sài Gòn - Tín Nghĩa – Đệ Nhất. Trước khi hợp nhất, ba ngân hàng này hoạt động riêng rẽ với đội ngũ nhân viên khác nhau, quy trình nghiệp vụ, các quy chế, quy định về tác nghiệp khác nhau, hệ thống quản lý, hệ thống công nghệ thông tin khác nhau nên không thể nhanh chóng ban quản trị sau hợp nhất có thể tích hợp dữ liệu công nghệ thông tin của 3 ngân hàng này thành một hệ thống và hòa nhập những yếu tố riêng biệt còn lại thành một thể thống nhất. Để đảm bảo ngân hàng sau sáp nhập hoạt động hiệu quả, an toàn và thống nhất, ban quản trị ngân hàng cần phải xây dựng lại một hệ thống quy trình, quy chế, quy định chặt chẽ, đầy đủ, tuân thủ pháp luật và để làm định hướng thống nhất cho hoạt động của toàn bộ ngân hàng. Công tác quản trị rủi ro cần được xây dựng và triển khai thực hiện trong toàn bộ hệ thống ngân hàng từ cấp quản trị, ban điều hành tới các nhân viên của ngân hàng. Bên cạnh việc xây dựng một hệ thống quy chế, quy định, quy trình chuẩn, ngân hàng cũng cần phải cơ cấu lại mô hình tổ chức của mình trên nguyên tắc phân định rõ khối kinh doanh, quản lý rủi ro và hỗ trợ từ Hội sở xuống các đơn vị về chức năng, nhiệm vụ. Có thể thấy khi hợp nhất 3 ngân hàng với nhau tất yếu sẽ tinh giản các hoạt động phòng, ban hay sự trùng lặp về tổ chức giữa các ngân 146Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Nguyễn Ngọc Lý và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 105(05): 137 - 143 142 hàng. Việc lựa chọn ai hay giảm bỏ vị trí nào cũng là một vấn đề nhạy cảm, đòi hỏi ban quản trị mới cũng cần phải quan tâm để nhanh chóng đưa ngân hàng sau sáp nhập sớm đi vào hoạt động ổn định. Hệ thống công nghệ thông tin: Trước khi hợp nhất, mỗi ngân hàng đều có hệ thống thông tin quản lý ngân hàng khác nhau. Việc hợp nhất hệ thống thông tin quản lý và hệ thống truyền dữ liệu trong nội bộ ngân hàng nhanh chóng là đòi hỏi thiết yếu của thực tế. Trong khi chưa tích hợp được hệ thống này, hoạt động của ngân hàng sẽ gặp nhiều khó khăn, và tốn kém về chi phí nhưng vẫn không thể đáp ứng hết được các yêu cầu giao dịch của khách hàng (ví dụ như khách hàng muốn tra cứu số dư, rút tiền, gửi tiền không có hệ thống chung phải qua thu chi hộ sẽ khó đáp ứng được yêu cầu giao dịch nhanh chóng của khách hàng). Chính vì thế mà sau khi hợp nhất, ngân hàng hợp nhất cần khẩn trương lựa chọn, xây dựng và sử dụng hệ thống quản lý thông tin chung, hiện đại để nhanh chóng đưa hoạt động của ngân hàng vào quỹ đạo ổn định. Vấn đề nhân sự: Quản trị nhân lực cũng không kém phần quan trọng sau khi hợp nhất. Đứng trên góc độ nhân viên để nhìn nhận, có thể thấy việc ba ngân hàng tiến hành hợp nhất sẽ có những thay đổi trong chính sách nhân sự. Sẽ có nhiều vị trí trong ngân hàng được tinh giảm và điều đó sẽ gây hoang mang, lo lắng cho nhân viên. Trên thực tế, khi biết chủ trương hợp nhất ba ngân hàng, một số nhân viên cũng như lãnh đạo cấp thấp-trung của ba ngân hàng đã đệ đơn xin nghỉ việc. Để tránh tình trạng lây lan sự hoang mang trong đội ngũ nhân viên, và làm cho nhân viên yên tâm công tác, ban lãnh đạo ngân hàng cam kết toàn bộ các lao động có ký hợp đồng lao động với SCB, TNB, FCB đều sẽ trở thành lao động của SCB sau hợp nhất. Tuy nhiên, bên cạnh đó, ngân hàng cũng phải phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đảm bảo cho chất lượng hoạt động của ngân hàng về dài hạn. KIẾN NGHỊ Một là, phát triển các kênh kiểm soát thông tin của doanh nghiệp như: thị trường chứng khoán, tăng cường vai trò của cơ quan quản lý nhằm tăng tính minh bạch trong các thông tin công bố của doanh nghiệp. Hai là, ban hành những quy định cụ thể về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tư vấn M&A, đồng thời tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để khuyến khích sự phát triển của các công ty tư vấn chuyên nghiệp đủ điều kiện theo pháp luật. Ba là, hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động M&A. Hiện nay, Ngân hàng nhà nước đã có thông tư 04/2010/TT-NHNN ngày 11 tháng 2 năm 2010 hướng dẫn cụ thể quy trình thực hiện một thương vụ M&A trong ngành ngân hàng một cách khá đầy đủ. Dựa trên đó, Nhà nước có thể phát triển thành luật sáp nhập hoàn thiện không chỉ đối với ngành ngân hàng mà cả những loại hình doanh nghiệp khác. Bốn là, ban hành những quy định cụ thể để bảo vệ tính cạnh tranh của thị trường nhằm chống lại các nguy cơ dẫn tới độc quyền mà một thương vụ M&A có thể mang lại. Điều này là cần thiết khi mà sắp đến thời điểm mở cửa thị trường và thời điểm các ngân hàng nước ngoài được phép hoạt động ở Việt Nam theo cam kết gia nhập WTO. Năm là, xây dựng các chính sách để phát triển nguồn nhân lực cho thị trường M&A như cho phép một số trường đại học mở chuyên ngành đào tạo về M&A, có các chính sách đào tạo chuyên gia M&A ở nước ngoài KẾT LUẬN Đứng trước yêu cầu lành mạnh hóa thị trường tài chính, vấn đề tái cấu trúc hệ thống ngân hàng vẫn rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Việc hợp nhất thành công ba ngân hàng là ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Đệ Nhất – Tín Nghĩa làm nền tảng thúc đẩy hoạt động M&A ngân hàng tại Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, để hoạt động này tiếp tục phát triển thì những vấn đề đặt ra từ thương vụ sáp nhập ba ngân hàng như tác giả đã nêu ở trên rất cần được quan tâm xem xét. 147Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Nguyễn Ngọc Lý và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 105(05): 137 - 143 143 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Báo cáo thường niên của NHTMCP Sài Gòn, Tín Nghĩa, Đệ Nhất 2010, 2011 [2]. Luật ngân hàng nhà nước số 46/2010/QH12 ngày16 tháng 06 năm 2010 [3]. Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16 tháng 06 năm 2010 [4]. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2009), Dự thảo Thông tư hướng dẫn việc sáp nhập, hợp nhất tổ chức tín dụng. [5]. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2012), Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11 tháng 02 năm 2010 quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổ chức tín dụng. [6]. Nguyễn Thị Hải Yến (2012), Mua bán và sáp nhập ngân hàng ở Việt Nam - trường hợp 3 ngân hàng Đệ Nhất – Tín Nghĩa – Sài Gòn, Luận văn cao học kinh tế, Đại học Kinh tế, ĐHQGHN [7]. Website Ngân hàng Nhà nước: SUMMARY MERGER AND ACQUISITION IN THE BANKING SYSTEM OF VIETNAM: ARISEN ISSUES AND EVIDENCE FROM THE REUNIFICATION OF THREE COMMERCIAL BANKS INCLUDING SAI GON, TIN NGHIA AND DE NHAT Nguyen Ngoc Ly*, Tran Van Quet, Duong Thanh Tinh College of economics and business administration- TNU The restructure of the whole economy in general and the banking system in particular is considered to be on right direction and one of the biggest concerns of society and the Government. That the three commercial banks as Sai Gon, Tin Nghia and De Nhat have been reunified to form a big bank is the first case of the restructure policy successfully promoted by Vietnam State Bank (VSP). A part from this initial achievement, there are some arisen issues that need to be addressed and resolved for the banking system restructure. This paper aims to discuss these and proposes policy implications to improve the restructure of the banking system in Vietnam for coming years. Key words: merger, restructure, banking system. Ngày nhận bài: 16/4/2013; Ngày phản biện: 26/4/2013; Ngày duyệt đăng: 06/6/2013 * Tel: 0988467658 148Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên