Một số vấn đề cơ bản về rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật

*Đoàn Văn Tri - Sở Tư phápMỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RÀ SOÁT, HỆ THỐNG HÓA VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬTĐoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Sự cần thiết của công tác rà soát, hệ thống hóa VBQPPLYêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa;Yêu cầu của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế;Yêu cầu dân chủ, công khai, minh bạch;Tăng cường pháp chế XHCN, bảo đảm trật tự kỷ cương, kỷ luật trong xã hội.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Ý nghĩa của công tác rà soát, hệ thống hóa VBQPPLLàm “trật tự hóa”, phát hiện các mâu thuẫn, chồng chéo, những điểm bất hợp lý của hệ thống pháp luậtPhục vụ trực tiếp cho việc XD và hoàn thiện hệ thống pháp luật;Giúp cho việc tiếp cận các quy định pháp luật được dễ dàng và nhanh chóng;Tạo ra tiền đề pháp lý hoàn chỉnh giúp VN sớm hội nhập với khu vực và quốc tế trong lĩnh vực pháp luật.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Khái niệm rà soát, hệ thống hóa VBQPPLCòn nhiều cách hiểu về khái niệm rà soát, hệ thống hóa VBQPPL; Thống nhất cách hiểu: Rà soát, hệ thống hóa VBQPPL là một quá trình thực hiện công việc bao gồm ba giai đoạn, ba bước tiến hành là tập hợp, rà soát và hệ thống hóa.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Khái niệm rà soát, hệ thống hóa VBQPPLTập hợp là việc thu thập và sắp xếp các VBQPPL, các QPPL riêng biệt theo một trình tự nhất định (theo cơ quan ban hành, theo thời gian ban hành, theo cấp độ hiệu lực pháp lý). Hình thức này không làm thay đổi nội dung VB, mà chỉ nhằm loại bỏ những QPPL đã hết hiệu lực hoặc mâu thuẫn với VBQPPL có hiệu lực cao hơn.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Khái niệm rà soát, hệ thống hóa VBQPPLRà soát là việc thực hiện các thao tác kỹ thuật nghiệp vụ nhằm soát, xét lại các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành trong một khoảng thời gian nhất định, được tiến hành theo chuyên đề, lĩnh vực hay theo ngành luật nhằm phát hiện những quy định của văn bản dưới luật có mâu thuẫn, chồng chéo, trái với quy định của Hiến pháp và các đạo luật. Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Khái niệm rà soát, hệ thống hóa VBQPPLHệ thống hóa là sự sắp xếp các văn bản quy phạm pháp luật thành một tổng thể hoàn chỉnh, trong đó các văn bản quy phạm pháp luật đơn lẻ hoặc các quy phạm pháp luật nằm rải rác trong nhiều văn bản được sắp xếp lại với nhau theo một trật tự trên dưới, trước sau, thể hiện tính thống nhất nội tại, tính nhất quán, lô gich và khoa học. Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Đặc điểm của rà soát, hệ thống hóa VBQPPLLà hoạt động thường xuyên hoặc định kỳ của các cơ quan Nhà nước;Là hoạt động chú trọng vào việc liên kết và sắp xếp các VBQPPL theo các dấu hiệu bên ngoài của chúng mà không làm thay đổi nội dung của các VBQPPL.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Đặc điểm của rà soát, hệ thống hóa VBQPPLKết quả của rà soát, hệ thống hóa là việc tập hợp và phân loại từng nhóm VBQPPL theo các danh mục, như: - Danh mục các VBQPPL còn hiệu lực thi hành; - Danh mục các VBQPPL đang còn hiệu lực, nhưng trong các VB đó có những quy định cần sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ; - Danh mục VBQPPL ban hành sai thẩm quyền; - Danh mục VBQPPL đã hết hiệu lực, đã bị bãi bỏ hoặc phải thay thế; - Trong các danh mục trên thì những VB còn hiệu lực được phân theo lĩnh vực, theo thẩm quyền ban hành, theo thời gian hoặc theo alfabet (a, b, c..).Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Các nguyên tắc của rà soát, hệ thống hóa VBQPPLBảo đảm tính thống của các VBQPPL;Không bỏ lọt VBQPPL trong quá trình rà soát, hệ thống hóa;Việc hệ thống hóa phải được thực hiện theo chuyên đề, lĩnh vực điều chỉnh, theo thẩm quyền ban hành và theo trình tự thời gian;Bảo đảm sự phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong quá trình rà soát, hệ thống hóa VBQPPL.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Quy trình rà soát, hệ thống hóa VBQPPLGồm 4 bước sau:Lập kế hoạch rà soát, hệ thống hóa VBQPPL;Thu thập, tập hợp và phân loại VBQPPL;Thực hiện các thao tác nghiệp vụ cụ thể;Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPL.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Lập kế hoạch rà soát, hệ thống hóa VBQPPLNêu mục đích và yêu cầu cụ thể của rà soát, hệ thống hóa:Đánh giá một cách toàn diện hệ thống VBQPPL;Lập và công bố danh mục VBQPPL;Phát hiện, phân tích những tồn tại trong việc soạn thảo, ban hành, công bố, lưu trữĐoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Lập kế hoạch rà soát, hệ thống hóa VBQPPLNêu phạm vi và đối tượng rà soát, hệ thống hóa;Nêu các biện pháp bảo đảm thực hiện;Dự kiến lịch biểu và dự trù kinh phí thực hiện.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Thu thập, tập hợp và phân loại VBQPPLYêu cầu của việc thu thập và tập hợp văn bản quy phạm pháp luật:- Thu thập đúng những văn bản quy phạm pháp luật cần rà soát, hệ thống hóa;- Không để sót văn bản hoặc để sót quy phạm pháp luật trong từng văn bản;- Tập hợp các văn bản, các quy phạm pháp luật theo từng tiêu chí đã xác định;- Có sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ giữa người thu thập với người lưu trữ văn bản dưới sự chỉ đạo thống nhất của cơ quan có thẩm quyền.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Thu thập, tập hợp và phân loại VBQPPL Cách thức thu thập và tập hợp văn bản quy phạm pháp luật: - Nguồn chính thức: Bộ phận lưu trữ của cơ quan ban hành; Công báo, Phụ lục Công báo; bộ phận lưu trữ của cơ quan, tổ chức liên quan việc thực hiện VBQPPL; mạng tin học diện rộng của Chính phủ, của Bộ tư pháp- Các nguồn khác: Trong các ấn phẩm, trên báo chí của TW, địa phươngĐoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Thu thập, tập hợp và phân loại VBQPPLPhân loại văn bản theo các tiêu chí sau:Theo lĩnh vực điều chỉnh của văn bản (theo chuyên đề);Theo cấp độ hiệu lực của văn bản;Theo trình tự thời gian ban hành;Theo thứ tự alfabet (a, b, c).Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Thực hiện các thao tác nghiệp vụ cụ thể trong rà soát, hệ thống hóaĐọc, nghiên cứu văn bản;Đối chiếu, so sánh văn bản:Về hình thức văn bản: Xem xét văn bản có phù hợp về tên gọi, thẩm quyền ban hànhVề nội dung văn bản: Xem xét căn cứ pháp lý ban hành văn bản; tính hợp hiến, hợp pháp; tính thống nhất, đồng bộ; tính phù hợp với thực tiễnĐoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Thực hiện các thao tác nghiệp vụ cụ thể trong rà soát, hệ thống hóaNhận biết các dạng khiếm khuyết của văn bảnVăn bản trái pháp luật: Giải pháp xử lý: Hủy bỏ.Văn bản mâu thuẫn, chồng chéo: Giải pháp xử lý: Sửa đổi, bổ sung.Văn bản có quy định sơ hở: Giải pháp xử lý: Bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung.Các quy phạm pháp luật rãi rác: Giải pháp xử lý: Hợp nhất các quy phạm theo lĩnh vực điều chỉnh vào một văn bản.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLHình thức xử lý:Đình chỉ: Trong trường hợp nội dung sai trái đó nếu chưa được sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, huỷ bỏ kịp thời và nếu tiếp tục thực hiện thì cỏ thể gây hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLHình thức xử lý:Sửa đổi: Trong trường VB được ban hành đúng thẩm quyền nhưng có một phần nội dung không phù hợp với nội dung VB của cơ quan nhà nước cấp trên mới được ban hành hoặc không còn phù hợp với tình hình KT – XH và cần phải có quy định khác thay thế nội dung đó.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLHình thức xử lý:Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ VB: Trong trường hợp nội dung đó trái với nội dung của VB mới được ban hành là cơ sở pháp lý của VB được kiểm tra mà không thuộc trường hợp cần đề xuất sửa đổi.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLHình thức xử lý:Hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ nội dung của văn bản: Trong trường hợp toàn bộ hoặc một phần VB đó được ban hành trái thẩm quyền về hình thức, thẩm quyền về nội dung hoặc không còn phù hợp với quy định của PL ngay từ thời điểm ban hành VB đó.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Xử lý kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLLập danh mục văn bản:Lập danh mục chung;Lập danh mục các văn bản hết hiệu lực;Lập danh mục các văn bản còn hiệu lực;Lập danh mục các văn bản cần hủy bỏ, bãi bỏ;Kiến nghị ban hành VBQPPL mới.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Công bố kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPLCông bố kết quả rà soát, hệ thống hóa VBQPPL;Xuất bản Tập hệ thống hóa và cập nhật Cơ sở dữ liệu Quốc gia tương ứng.Đoàn Văn Tri - Sở Tư pháp*Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi !