Một số ảnh hưởng của văn hóa thần tượng đến sinh viên trường Đại học Giao thông Vận tải

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 253 MỘT SỐ ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA THẦN TƯỢNG ĐẾN SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: Lớp: ThS. Vũ Thị Thanh Phúc Nguyễn Thị Thu Thủy Nguyễn Thị Thùy Dung Mạc Thị Trang Nguyễn Trọng Mạnh Quản trị kinh doanh 2 Khai thác vận tải 4 Tóm tắt: Đề tài nghiên cứu, phân tích về thực trạng văn hóa thần tượng hiện nay cũng như một số ảnh hưởng của nó đến giới trẻ nói chung và sinh viên trường Đại học Giao thông vận tải nói riêng. Từ những diễn biến của hiện tượng, kết hợp với điều tra khảo sát thực tế, đề tài đề xuất hệ thống những giải pháp nhằm hạn chế những tác động tiêu cực của mạng xã hội đến việc học tập của sinh viên, nâng cao nhận thức của mỗi sinh viên trước những hành động không phù hợp của người nổi tiếng. Từ khóa: mạng xã hội, idol giới trẻ, thần tượng mạng xã hội, hiện tượng mạng 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Thời gian gần đây có một vấn đề nổi cộm, được rất nhiều người quan tâm trong xã hội, đó chính là hiện tượng “Thần tượng mạng xã hội”. Ngày nay, thị hiếu của giới trẻ đã thay đổi, các bạn trẻ trong đó có các bạn sinh viên trường Đại học Giao thông Vận tải dần bị thu hút với những nội dung đăng tải, video clip, những phát ngôn gây sốc, hành động không giống ai của một số đối tượng trên mạng xã hội, những đối tượng đó nghiễm nhiên trở nên nổi tiếng và trở thành “Thần tượng” của một bộ phận giới trẻ mặc dù trong thực tế phần lớn đều là những hành động quá khích, vi phạm pháp luật.Từ đó khiến định hướng của giới trẻ trong đó có sinh viên trường Đại học Giao thông Vận tải trở nên lệch lạc, có xu hướng a dua, học đòi, chạy theo xu hướng thần tượng mù quáng.Do đó, nhóm tác giả đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Một số ảnh hưởng của văn hóa thần tượng đến sinh viên trường đại học Giao thông vận tải” nhằm đề ra những giải pháp hi vọng sẽ góp phần giúp giới trẻ và các bạn sinh viên trường ĐHGTVT nâng cao nhận thức, đi đúng hướng trên con đường trưởng thành. TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 254 2. CÁC NỘI DUNG CHÍNH 2.1. Phương pháp nghiên cứu Ngoài việc sử dụng phương pháp nghiên cứu chung như logic, phân tích dữ liệu, so sánh, tổng hợp, đề tài còn: ● Khai thác các nguồn thông tin chính thống, có chọn lọc được thu thập từ các trang báo điện tử uy tín, mạng xã hội internet, các phương tiện thông tin đại chúng, báo đài tivi liên tục được cập nhật mới nhất về tình hình hiện tại của vấn đề. ● Phương pháp lập bảng khảo sát lấy ý kiến sinh viên dựa trên phương thức điền phiếu trực tiếp. Bên cạnh đó, đề tài sử dụng kết hợp thông qua điền link khảo sát trên mạng xã hội như Facebook,... ● Phương pháp phân tích dữ liệu và tổng hợp số liệu từ kết quả khảo sát được nhằm đưa ra kết luận chính xác nhất. 2.2. Nội dung nghiên cứu 2.2.1. Thực trạng và ảnh hưởng của thần tượng giới trẻ đối với sinh viên Trường Đại học Giao thông vận tải * Khái quát về lối sống của các bạn sinh viên, ngoài môi trường học tập và gia phong của gia đình thì các bạn còn có xu hướng học theo những người nối tiếng và các hoạt động được coi là thịnh hành ở những thời điểm nhất định. Với mỗi cá nhân có sự theo dõi những chủ khác nhau nhưng nhìn chung các mạng xã hội mà họ tham gia sử dụng là Facebook, Instagram, Tiktok,.. và họ dành sự chú ý cho các hiện tượng trên các nền tảng này là khác nhau. Hình 1. Biểu đồ phân tích mức độ quan tâm của sinh viên Trường ĐH GTVT với những hiện tượng mạng xã hội TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 255 Đi sâu khảo sát để tìm hiểu tâm lý cũng như phản ứng của đối tượng nghiên cứu là các bạn sinh viên trường Đại học Giao thông Vận tải, đa số vẫn chỉ dừng lại ở mức giải trí và không mấy ảnh hưởng. Có lẽ, đó là phản hồi thực tế nhất cho sự thờ ơ và thiếu chọn lọc, sự dễ dãi trong việc thẩm định đánh giá văn hoá nghệ thuật chăng?Từ đó ta nên hành động và nhằm mục tiêu giảm thiểu tỷ lệ sinh viên chưa nhận thức đúng về tầm quan trọng của việc thần tượng hoá các nhân vật nổi tiếng một cách chóng vánh và thị phi trên mạng xã hội. Hình 2. Biểu đồ nhận xét về sức ảnh hưởng của idol giới trẻ với sinh viên Trường ĐH GTVT 2.2.2. Những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của thần tượng giới trẻ đối với sinh viên Đại học Giao thông vận tải *Ảnh hưởng tiêu cực - “Thần tượng” thực chất là những kẻ giang hồ đội lốt anh hùng, ngày càng lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội với tốc độ chóng mặt với những phát ngôn lố lăng, phản cảm,... - Lôi kéo số lượng lớn các em nhỏ, các bạn học sinh, sinh viên tham gia hưởng ứng trào lưu dẫn đến những hành động cổ súy cho những tư duy cực đoan, định hướng lệch lạc trong sự phát triển nhân cách và những nguy hại khó lường. - Lợi dụng sự nổi tiếng nhất thời để trục lợi, quảng bá hình ảnh phiến diện và phi thực tế. * Ảnh hưởng tích cực TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 256 - Các thần tượng đã mang đến cho người hâm mộ nhiều cảm hứng và cả những ước mơ. - Ở một số kênh youtube nổi tiếng trên mạng xã hội, được đông đảo người theo dõi, ở đa dạng các độ tuổi, top trending-đi đầu xu hướng, ngày ngày họ vẫn đang lan toả năng lượng tích cực, truyền tải những thông điệp hết sức ý nghĩa. - Từ đó vẫn luôn khuyến khích các bạn trẻ sử dụng mạng xã hội thông minh, có chọn lọc, học tập và kế thừa văn minh nhân loại. 2.2.3. Nguyên nhân dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực từ văn hóa thần tượng giới trẻ đến sinh viên trường ĐH GTVT - Về mặt chủ quan: Theo nhóm tác giả, sở dĩ giới trẻ và một bộ phận nhỏ sinh viên trường ĐH GTVT chịu ảnh hưởng xấu về tâm lý, dẫn đến có thể có hành vi sai trái là do sự phát triển chưa hoàn thiện về nhận thức và tâm lý tò mò của giới trẻ. - Về khách quan: Đó là sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội với trào lưu chia sẻ, lan rộng những “hiện tượng” thu hút sự quan tâm cao của cộng đồng mạng. 2.3. Giải pháp nhằm nâng cao nhận thức của sinh viên về văn hóa thần tượng - Nâng cao ý thức của sinh viên trong việc xác định thần tượng, ảnh hưởng tích cực từ văn hóa thần tượng, chủ động giữ gìn văn hóa truyền thống. Là sinh viên trường Đại học GTVT chúng ta luôn phải cố gắng, có ý thức rèn luyện, nâng cao nhận thức của bản thân để có thể nhận thức đúng đắn về hành vi của bản thân, có thể phân biệt đúng - sai, tốt - xấu. Cần thường xuyên nâng cao bản lĩnh, phẩm chất và năng lực toàn diện, có năng lực tư duy và phản biện, nhiệt huyết và dũng khí quyết tâm đẩy lùi những tiêu cực từ mạng xã hội , hạn chế sự gia tăng, lộng hành của những “thần tượng” mạng xã hội đó. Trách nhiệm của chúng ta là phải quyết liệt lên án cũng như tẩy chay các video, hình ảnh tiêu cực. Hạn chế việc sử dụng các mạng xã hội cũng như thiết bị điện tử thông minh bằng cách đọc sách, nghe nhạc, tham gia tích cực các hoạt động xã hội, các hoạt động thể thao.. - Vai trò của gia đình, xã hội và nhà trường trong giáo dục lối sống, đạo đức, nhận thức, nhân cách của con người. Gia đình và nhà trường cần đặc biệt quan tâm đến các con, hạn chế việc các bạn trẻ tiếp xúc với các nguồn tin xấu, độc hại trên mạng. Gia đình và nhà trường nên tạo một môi trường tốt để đưa con em tới những điều đúng đắn, sống tích cực. TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 257 - Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật của nhà nước, có chế tài xử lý nghiêm những hành vi có ảnh hưởng xấu đến xã hội. Thứ nhất, tuyên truyền, giáo dục cũng như răn đe để nâng cao ý thức của các bạn sinh viên. Do đó cần chủ động tích cực tuyên truyền, giáo dục giúp sinh viên nhận thức được những tác động tiêu cực từ những “thần tượng” với những hành vi phản cảm, thiếu văn hóa trên mạng xã hội. Thứ hai, hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp để quản lý internet trên cơ sở hành lang pháp lý là Luật An ninh mạng và các luật, bộ luật liên quan. Cần thường xuyên theo dõi, khảo sát, đánh giá, nếu cần thiết phải kịp thời điều chỉnh, bổ sung, để hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách,... giúp quản lý hiệu quả, vừa phù hợp với các quy tắc điều chỉnh hành vi văn hóa trong sinh hoạt xã hội và cộng đồng, vừa theo kịp sự phát triển của mạng xã hội với các vấn đề mới của nó. 3. KẾT LUẬN Mỗi sinh viên là một công dân riêng biệt, sinh ra- lớn lên, phát triển không ngừng về thể chất, tinh thần và đều tuân theo theo quy luật sinh học cũng như các quy luật vận hành trong xã hội. Nghiên cứu sự ảnh hưởng có các nhân vật được cho rằng là nổi tiếng, có mức ảnh hưởng tích cực và tiêu cực nhất định tới giới trẻ thanh thiếu niên nói chung và sinh viên trường ĐH GTVT nói riêng, nhóm tác giả thấy rõ điểm tích cực ở chỗ giúp sinh viên trường ĐH GTVT định hướng được lối sống lành mạnh và tìm ra đam mê trong cuộc sống. Song, bên cạnh mặt tích cực cũng có những hạn chế đáng lo ngại từ những “idol” trẻ. Trong hệ thống giáo dục đại học, việc giáo dục các môn lí luận chính trị góp phần không nhỏ vào việc chấn chỉnh lại những tư tưởng lệch lạc mà các bạn sinh viên học từ các thần tượng “xấu”. Trong thời đại cách mạng số hóa, đất nước đang hội nhập, phát triển thị trường định hướng XHCN đòi hỏi sinh viên Việt nam nói chung và sinh viên ĐH GTVT nói riêng phải có đầy đủ năng lực chuyên môn và lí tưởng sống đúng đắn nói... cách khách là phẩm chất đạo đức tốt mới đáp đứng được nhu cầu tuyển dụng khắt khe. Nhân cách sinh viên sẽ phát triển đúng hướng hơn nên được giáo dục bài bản mà sống trong môi trường trong sách. Qua đó, sinh viên có khả năng phát triển toàn diện đức-trí-thể-mỹ, sống có mục đích, có niềm tin lập nghiệp vì tương lai. Bên cạnh đó, nhà trường và gia đình cũng phải có những can thiệp để dẫn dắt sinh viên có đường đi đúng đắn, không bị lạc hướng và ngộ độc thông tin. Mỗi hành động và lối tư duy không phải tư dưng mà có, đó là quá trình quan sát, học tập và làm theo nên việc có bản mẫu tốt nay từ đầu là vô cùng quan trọng. TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI Kỷ yếu nghiên cứu khoa học sinh viên năm 2021 258 Tài liệu tham khảo [1]. Hoàng Chí Bảo, Văn hóa và sự phát triển nhân cách thanh niên, tạp chí nghiên cứu lý luận 1997. [2]. Hoàng Chí Bảo, Nhân cách và giáo dục văn hóa nhân cách, tạp chí Triết học 2001 [3]. Trần Sỹ Phán, Giáo dục đạo đức đối với việc hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện này, tạp chí nghiên cứu lý luận, số 1/2007. [4]. Nguyễn Ngọc Bích, Hồ Chí Minh- những vấn đề tâm lý học, Viện tâm lý học Hà Nội 1995-2000. [5]. Vũ Khắc Liên, Nhân cách văn hóa trong bảng giá trị Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội 2003. [6]. Lương Quỳnh Khuê, Văn hóa thẩm mỹ và Nhân cách, NXB Chính tri quốc gia, Hà Nội 1995. [7]. Hà Nhật Thăng, Đạo đức và giáo dục đạo đức, NXB Đại học sư phạm Hà Nội 2016. [8]. Hoàng Chí Bảo, Văn hóa và sự phát triển nhân cách thanh niên, tạp chí nghiên cứu lý luận 1997. [9]. Hoàng Chí Bảo, Nhân cách và giáo dục văn hóa nhân cách, tạp chí Triết học 2001. [10]. Trần Sỹ Phán, Giáo dục đạo đức đối với việc hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện này, tạp chí nghiên cứu lý luận, số 1/2007. [11]. Nguyễn Ngọc Bích, Hồ Chí Minh- những vấn đề tâm lý học, Viện tâm lý học Hà Nội 1995-2000 [12]. Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 1996. [13]. Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 27-7-2010 của Ban Bí thư T.Ư Đảng (khóa X). [14]. Nghị định 15/2020/NĐ -CP về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực bưu chính viễn thông, tần số, vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử [15]. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT.