Mô thức quản lý mới của R. Linkert và áp dụng vào doanh nghiệp Việt Nam

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng nÒn kinh tÕ hiÖn nay víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, th× nh÷ng sù thay ®æi trong doanh nghiÖp lµ mét yªu cÇu quan träng. Cô thÓ trong ®ã lµ vÊn ®Ò qu¶n lý trong doanh nghiÖp. ë thêi ®iÓm hiÖn nay th× ch­a bao giê qu¶n lý l¹i ®ãng mét vai trß quan träng nh­ vËy, cã thÓ nãi qu¶n lý quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh hay b¹i trong nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng còng nh­ trong bÊt k× mét tæ chøc nµo nãi chung. Tuy nhiªn cÇn vËn dông nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶n lý nµo vµo trong mét tæ chøc ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao th× l¹i kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n. Bëi lÏ chóng ta ®Òu biÕt r»ng mçi tæ chøc ®Òu cã nh÷ng phong c¸ch qu¶n lý kh¸c nhau. Do ®ã ®Ó chän ®­îc mét phong c¸ch qu¶n lý tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt lu«n lµ môc tiªu hµng ®Çu cña bÊt k× mét tæ chøc nµo. §Ó lµm râ h¬n tÇm quan träng cña nã em xin ®­a ra mét ph­¬ng thøc qu¶n lý míi hiÖn nay ®Ó ph©n tÝch ®ã lµ: "M« thøc qu¶n lý míi cña R. Linkert vµ ¸p dông vµo doanh nghiÖp ViÖt Nam". Bµi cña em chia lµm hai phÇn chÝnh. PhÇn thø nhÊt ph©n tÝch vÒ thuyÕt « vu«ng, phÇn thø hai ¸p dông vµo doanh nghiÖp ViÖt Nam. Néi dung I. Ph©n tÝch m« thøc qu¶n lý míi cña Linkert: 1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý: Qu¶n lý lµ biÕt ®­îc chÝnh x¸c ®iÒu b¹n muèn ng­êi kh¸c lµm vµ sau ®ã biÕt ®­îc r»ng hä ®· hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch tèt nhÊt vµ rÎ nhÊt (Taylor) Theo t«i th× qu¶n lý lµ viÖc ng­êi qu¶n lý dïng quyÒn lùc cña m×nh t¸c ®éng lªn ®èi t­îng bÞ qu¶n lý nh»m thùc hiÖn môc ®Ých cña nhµ qu¶n lý. Khoa häc qu¶n lý: lµ tæng thÓ c¸c kh¸i niÖm, lý thuyÕt c¸c nguyªn t¾c, c¸c ph­¬ng ph¸p vÒ khoa häc qu¶n lý vµ c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶n lý ngµy cµng hiÖn ®¹i ®­îc tæ chøc thµnh hÖ thèng. Chøc n¨ng qu¶n lý: lµ tæng hîp c¸c c«ng viÖc mµ chñ thÓ qu¶n lý ph¶i thùc hiÖn th­êng xuyªn, liªn tôc ®Ó triÓn khai c¸c ho¹t ®éng nh­: ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ kiÓm tra. 2. Giíi thiÖu chung vÒ Linker: Rensis Linker (Mü) Trong chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, ¤ng lµm viÖc trong chÝnh phñ liªn bang Mü, lÇn l­ît lµ Tr­ëng kh¶o s¸t c«ng tr×nh – Bé N«ng nghiÖp vµ Tr­ëng phßng t¸c phong kû luËt thuéc Côc ®iÒu tra oanh t¹c chiÕn l­îc cña Mü. Cèng hiÕn chñ yÕu cña Rensis Linkert thÓ hiÖn ë c¸c mÆt: lý luËn vÒ l·nh ®¹o, lý luËn kÝch thÝch vµ lý luËn tæ chøc. C¸c t¸c phÈm chÝnh cña «ng gåm: “M« thøc qu¶n lý míi” (1961), Qu¶n lý tæ chøc nh©n quÇn vµ gi¸ trÞ cña nã” (1967). “Con ®­êng míi vÒ viÖc gi¶i quyÕt xung ®ét trong qu¶n lý” (do «ng cïng viÕt víi mét ng­êi kh¸c n¨m 1967). «ng cho r»ng, toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý, vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ sù l·nh ®¹o ®èi víi con ng­êi. 3. Néi dung vÒ M« thøc qu¶n lý vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra: a. Néi dung vÒ ph­¬ng thøc qu¶n lý: §Æc tr­ng cña ph­¬ng thøc l·nh ®¹o nµy lµ quyÒn lùc chñ yÕu tËp trung vµo cÊp cao nhÊt, cÊp d­íi kh«ng cã bÊt kú quyÒn ph¸t triÓn nµo. CÊp trªn thiÕu tÝn nhiÖm cÊp d­íi; khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, c¨n b¶n kh«ng l¾ng nghe ý kiÕn cña nh©n viªn cÊp d­íi. b. Ph­¬ng thøc mÖnh lÖnh «n hoµ: §Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc l·nh ®¹o nµy lµ quyÒn lùc ®iÒu khiÓn thuéc cÊp cao nhÊt, song cÊp trªn còng trao ®æi mét bé phËn quyÒn lùc cho cÊp d­íi. C¸n bé l·nh ®¹o lùa chän th¸i ®é «n hoµ, nhòn nhÆn trong quan hÖ víi cÊp d­íi. CÊp trªn còng thØnh tho¶ng, cã thÓ l¾ng nghe ý kiÕn cña nh©n viªn cÊp d­íi d­êng nh­ còng kh«ng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi môc tiªu cña tæ chøc. Néi bé tæ chøc Ýt cã sù hiÓu biÕt lÉn nhau. CÊp trªn chØ tiÕp nhËn th«ng tin mµ m×nh muèn nghe, cã sù hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh ®èi víi cÊp d­íi. C¸c thµnh viªn trong néi bé tæ chøc còng rÊt Ýt khi giao l­u, ®i l¹i. C«ng nh©n viªn nãi chung tham gia quyÕt s¸ch. Môc tiªu cña tæ chøc ®­îc truyÒn ®¹t xuèng cÊp d­íi b»ng mÖnh lÖnh. Nh©n viªn cÊp d­íi cã khi ®­îc bµy tá ý kiÕn. Nh×n bÒ ngoµi, hä tiÕp nhËn, song trong lßng vÉn chèng l¹i. c. Ph­¬ng thøc hiÖp th­¬ng: §Æc tr­ng cña ng­êi l·nh ®¹o cÊp trªn t­¬ng ®èi tin cËy nh©n viªn cÊp d­íi, song quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò qua träng vÉn n»m trong tay cÊp trªn. Trong c«ng viÖc, cÊp trªn vµ cÊp d­íi cã thÓ tù do nãi chuyÖn, ®ång thêi cã thÓ thu n¹p ý kiÕn cña cÊp d­íi. Gi÷a cÊp trªn vµ cÊp d­íi th­êng cã sù hiÖp th­¬ng trong c«ng viÖc, song nh÷ng c«ng nh©n viªn b×nh th­êng kh«ng tham gia quyÕt s¸ch. V× vËy, cã thÓ ®­îc nh©n viªn cÊp d­íi tiÕp nhËn, song cã khi còng cã biÓu hiÖn chèng ®èi sau l­ng. Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn ®­îc th¶ láng ë møc ®é thÝch hîp ®Ó lµm cho trªn d­íi ®Òu cã thÓ g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm cña m×nh. d. Ph­¬ng thøc qu¶n lý cã sù tham gia cña cÊp d­íi: CÊp trªn cè g¾ng l¾ng nghe vµ thu n¹p ý kiÕn cña nh©n viªn cÊp d­íi th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nh­ cÊp d­íi tham gia quyÕt s¸ch, ®·i ngé kinh tÕ, tù x©y dùng môc tiªu, tù ®¸nh gi¸ thµnh tÝch ®Ó huy ®éng nh©n viªn cÊp d­íi. Trong bèn ph­¬ng thøc nãi trªn chØ cã ph­¬ng thøc thø t­ lµ ph­¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn l·nh ®¹o mét c¸ch cã hiÖu qu¶, míi cã thÓ x¸c ®Þnh môc tiªu cña tæ chøc mét c¸ch chÝnh x¸c vµ thùc hiÖn môc tiªu mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra: KÕt lâi cña hÇu hÕt mäi kiÓm tra lµ mét kiÓu liªn hÖ ng­îc nµo ®ã nh­: nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé m¸y ®iÒu nhiÖt trong phßng, hoÆc c¸c bé phËn ®iÒu tèc ®éng c¬ h¬i n­íc. C¸ch kiÓm tra tèt g¾n liÒn víi viÖc t¹o dùng nh÷ng ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ th«ng tin kiÓm tra sao cho phï hîp víi kÕ ho¹ch c¸ nh©n. a. HÖ thèng kiÓm tra vµ qu¸ tr×nh kiÓm tra: Chøc n¨ng qu¶n lý cña c«ng viÖc kiÓm tra lµ ®o l­êng vµ chÊn chØnh viÖc thùc hiÖn nh»m ®Ó b¶o ®¶m r»ng, c¸c môc tiªu cña xÝ nghiÖp vµ c¸c kÕ ho¹ch v¹ch ra ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu nµy ®· ®ang ®­îc hoµn thµnh. C¸c kü thuËt kiÓm tra vµ c¸c hÖ thèng kiÓm tra vÒ c¨n b¶n lµ nh­ nhau ®èi víi tinh thÇn, chÊt l­îng s¶n phÈm, hoÆc mäi sù viÖc kh¸c. b. X©y dùng c¸c tiªu chuÈn: C¸c nhµ qu¶n lý th­êng kh«ng thÓ quan s¸t tÊt c¶ mäi thø, cho nªn nh÷ng tiªu chuÈn ®Æc biÖt sÏ ®­îc x©y dùng. C¸c tiªu chuÈn ch¼ng qua lµ nh÷ng chØ tiªu thùc hiÖn nhiÖm vô. Chóng lµ nh÷ng phÐp ®o vÒ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô sÏ ®­îc tiÕn hµnh nh»m ®Ó cung cÊp cho nh÷ng ng­êi qu¶n lý nh÷ng dÊu hiÖu sao cho nh÷ng c«ng viÖc sÏ diÔn ra mµ hä kh«ng cÇn ph¶i quan s¸t mäi b­íc trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch. Cã nhiÒu lo¹i chuÈn. Trong ®ã tèt nhÊt lµ c¸c ®Ých hoÆc c¸c môc tiªu ®­îc ph¸t hiÖn d­íi d¹ng sè l­îng hoÆc chÊt l­îng, ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch th­êng xuyªn trong hÖ thèng ho¹t ®äng tèt, theo c¸ch th­êng xuyªn trong hÖ thèng ho¹t ®éng tèt, theo c¸ch qu¶n lý b»ng môc tiªu. Bëi v×, c¸c kÕt qu¶ cuèi cïng, mµ ng­êi ta ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chóng, lµ nh÷ng sè ®o tèt nhÊt vÒ sù thµnh c«ng cña kÕ ho¹ch, cho nªn, chóng sÏ cho ta nh÷ng tiªu chuÈn rÊt tèt ®Ó kiÓm tra. Nh÷ng chuÈn ®Ých nµy còng nh­ nh÷ng sè l­îng s¶n phÈm, c¸c ®¬n vÞ dÞch vô, sè giê lao ®éng, tèc ®é, hoÆc sè l­îng vËt th¶i, hoÆc chóng cã thÓ ®­îc biÓu thÞ d­íi d¹ng tiÒn tÖ nh­ khèi l­îng b¸n ra, chi phÝ vèn, hoÆc lîi nhuËn. Chóng còng cã thÓ ®­îc biÓu thÞ d­íi c¸c d¹ng ®Þnh tÝnh cã thÓ x¸c ®Þnh, hoÆc theo bÊt kú mét c¸ch nµo kh¸c mµ nã cã thÓ cho ta mét chØ thÞ râ rµng vÒ sù thùc hiÖn c«ng viÖc. c. §iÒu chØnh c¸c sai lÖch: ViÖc kiÓm tra qu¶n lý th­êng ®­îc hiÓu nh­ mét hÖ thèng ph¶n håi, t­¬ng tù víi c¸ch ho¹t ®éng mét bé ®iÒu nhiÖt trong nhµ. Cã thÓ th©y râ ®iÒu nµy khi xem xÐt qu¸ trinh liªn hÖ ng­îc trong kiÓm tra qu¶n lý, m« t¶ trªn h×nh vÏ 1. C¸c nhµ qu¶n lý tiÕn hµnh ®o l­êng kÕt qu¶ thùc hiÖn thùc tÕ, so s¸nh kÕt qu¶ ®o l­êng nµy víi c¸c tiªu chuÈn, råi x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch nh÷ng sai lÖch. Sau ®ã, ®Ó thùc hiÖn nh÷ng sù ®iÒu chØnh cÇn thiÕt, hä ®­a ra mét ch­¬ng tr×nh cho ho¹t ®éng ®iÒu chØnh vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh nµy nh»m ®Ó ®i tíi kÕt qu¶ mong muèn. d. C¸c hÖ thèng l­êng tr­íc so víi c¸c hÖ thèng ph¶n håi: Trong hÇu hÕt c¸c vÊn ®Ò qu¶n lý do sù trÔ thêi gian trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh, hÖ thèng ph¶n héi nµy kh«ng ®ñ tèt. C¸c hÖ thèng l­êng tr­íc tr¸i l¹i sÏ gi¸m s¸t nh÷ng c¸i ®­a vµo trong qu¸ tr×nh, ®Ó kh¼ng ®Þnh xem nh÷ng c¸i vµo cã ®óng nh­ kÕt ho¹ch hay kh«ng; nÕu kh«ng, th× nh÷ng c¸i vµo hoÆc cã lÏ lµ c¶ qu¸ tr×nh, sÏ ®­îc thay ®æi ®Ó thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ mong muèn. e. Mét sè yªu cÇu ®èi víi viÖc kiÓm tra: -TÊt c¶ c¸c nhµ qu¶n lý th«ng th¹o ®Òu muèn cã mét hÖ thèng kiÓm tra thÝch hîp vµ h÷u hiÖu, ®Ó trî gióp hä trong viÖc ®¶m b¶o cho c¸c sù kiÖn x¶y ra theo ®óng kÕ ho¹ch. Mäi kü thuËt kiÓm tra vµ hÖ thèng kiÓm tra cÇn ph¶i ph¶n ¸nh c¸c kÕ ho¹ch mµ chóng ®­îc thiÕt kÕt ra ®Ó theo dâi. §iÒu mµ c¸c nhµ qu¶n lý cÇn biÕt vµ nªn biÕt lµ nguån th«ng tin mµ nã b¸o cho hä biÕt, nh÷ng kÕ ho¹ch mµ hä chÞu tr¸ch nhiÖm ®ang t¨ng tiÕn nh­ thÕ nµo. Nh÷ng cuéc kiÓm tra cµng ®­îc thiÕt kÕ ®Ó gi¶i quyÕt vµ ph¶n ¸nh vÒ b¶n chÊt vµ cÊu tróc riªng biÖt cña c¸c kÕ ho¹ch, th× chóng sÏ cµng phôc vô hiÖu qu¶ h¬n cho c¸c nhu cÇu vÒ qu¶n lý. - ViÖc kiÓm tra cÇn ph¶i v¹ch râ nh÷ng chç kh¸c biÖt t¹i c¸c ®iÓm thiÕt yÕu. Mét trong nh÷ng ®­êng h­íng quan träng cña viÖc thiÕt kÕ kiÓm tra ®èi víi nh÷ng kh©u cÇn thiÕt cho kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ lµ n¾m ch¾c r»ng, chóng ®­îc thiÕt kÕt ra ®Ó chØ râ nh÷ng chç kh¸c biÖt. - ViÖc kiÓm tra cÇn ph¶i kh¸ch quan, linh ho¹t. ViÖc qu¶n lý tÊt yÕu ph¶i bao gåm nhiÒu yÕu tè chñ quan, nh÷ng viÖc xÐt xem bé phËn cÊp d­íi cã ®ang lµm tèt c«ng viÖc hay kh«ng th× mét c¸ch lý t­ëng lµ kh«ng nªn coi ®ã lµ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh chñ quan. ViÖc kiÓm tra ®ßi hái ph¶i kh¸ch quan, chÝnh x¸c vµ cã nh÷ng tiªu chuÈn thÝch hîp. Cã thÓ dÔ dµng minh ho¹ vÒ sù cÇn thiÕt cña viÖc kiÓm tra tÝnh linh ho¹t. Mét hÖ thèng ng©n quü cã thÓ dù kiÕn ra mét møc chØ tiªu nµo ®ã mét quyÒn h¹n lín cho c¸c nhµ qu¶n lý thuª lao ®éng, mua vËt liÖu vµ dÞch vô ë møc nµy. NÕu nh­ khèi l­îng b¸n ra qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp so víi møc dù ®o¸n. C¸i cÇn thiÕt lµ mét hÖ thèng mµ nã sÏ ph¶n ¸nh ®­îc sù biÕn thiªn vÒ søc b¸n, còng nh­ c¸c sai lÖch kh¸c so víi kÕ ho¹ch. - HÖ thèng kiÓm tra cÇn ph¶i phï hîp víi bÇu kh«ng khÝ cña tæ chøc. §Ó hiÖu qu¶ nhÊt bÊt kú mét hÖ thèng hoÆc mét kü thuËt kiÓm tra nµo còng cÇn ph¶i phï hîp víi bÇu kh«ng khÝ bªn trong tæ chøc. VÝ dô nh­, mét hÖ thèng kiÓm tra ngÆt nghÌo ®­îc ¸p dông vµo mét tæ chøc mµ trong ®ã, mäi ng­êi cã quyÒn tù do vµ quyÒn tham gia ®¸ng kÓ, sÏ cã thÓ ®i ng­îc l¹i thËt sù ®èi víi kÕt qu¶ vµ nã sÏ cã thÓ bÞ thÊt b¹i. - ViÖc kiÓm tra cÇn ph¶i tiÕt kiÖm. C«ng viÖc kiÓm tra cÇn ph¶i t­¬ng xøng víi chi phÝ cho nã. Sù tiÕt kiÖm chØ lµ t­¬ng ®èi do lîi Ých thu ®­îc thay ®æi theo møc ®é quan träng cña mçi ho¹t ®éng, cho nªn, ng­êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc quy m« cña ho¹t ®éng kiÓm tra, chi phÝ cã thÓ ph¸t sinh khi thùc hiÖn kiÓm tra vµ sù ®ãng gãp cña sù kiÓm tra. f. Tiªu chuÈn cña viÖc kiÓm tra: Mçi môc tiªu, mçi môc ®Ých cña nhiÒu ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch, mçi ho¹t ®éng cña c¸c ch­¬ng tr×nh nµy, mçi chÝnh s¸ch, mçi thñ tôc vµ mçi ng©n quü ®Òu trë thµnh nh÷ng môc tiªu ®èi víi viÖc thùc hiÖn thùc tÕ hoÆc mong muèn nµo mµ ta cã thÓ ®o ®­îc. Tuy nhiªn, trong thùc hµnh, c¸c tiªu chuÈn cã khuynh h­íng thuéc vÒ mét trong c¸c d¹ng sau ®©y: - C¸c tiªu chuÈn vËt lý: cã thÓ ph¶n ¸nh c¸c sè liÖu nh­ sè giê lao ®éng tÝnh cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm, sè kg nhiªn liÖu tÝnh cho mét m· lùc ho¹t ®éng, sè tÊn – dÆm vËn chuyÓn ®­îc thùc hiÖn. - C¸c tiªu chuÈn chi phÝ: C¸c tiªu chuÈn chi phÝ liªn quan víi viÖc ®o l­êng b»ng tiÒn tÖ, vµ còng gièng nh­ c¸c tiªu chuÈn vËt lý, chóng lµ chung t¹i møc t¸c nghiÖp. Chóng g¾n liÒn gi¸ trÞ b»ng tiÒn ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ ho¹t ®éng. - C¸c tiªu chuÈn vÒ vèn: C¸c tiªu chuÈn vÒ vèn lµ mét lo¹i c¸c tiªu chuÈn sinh ra tõ viÖc ¸p dông c¸c sè ®o b»ng tiÒn vµo c¸c h¹ng môc vËt chÊt. Nh­ng c¸c tiªu chuÈn nµy cÇn ph¶i thùc hiÖn ®èi víi vèn ®Çu t­ trong c¸c c«ng ty, vµ do ®ã chóng liªn quan víi b¶ng c©n ®èi chø kh«ng liªn quan víi kho¶n môc thu nhËp. - C¸c tiªu chuÈn thu nhËp: C¸c tiªu chuÈn thu nhËp n¶y sinh tõ viÖc g¾n gi¸ trÞ tiÒn tÖ vµ l­îng hµng b¸n ra. Chóng cã thÓ gåm c¸c tiªu chuÈn nh­ kho¶n thu trªn mét dÆm xe buýt chë kh¸ch, vµ sè ®« la trªn mét tÊn c¸c khu«n thÐp b¸n ®­îc, cho tíi l­îng trung b×nh trªn mét kh¸ch hµng vµ l­îng b¸n trªn ®Çu ng­êi trong mét khu vùc thÞ tr­êng b¸o tr­íc. - C¸c tiªu chuÈn vÒ ch­¬ng tr×nh: Khã kh¨n h¬n cho viÖc thiÕt lËp, ®ã lµ c¸c tiªu chuÈn mµ chóng kh«ng thÓ hiÖn ®­îc c¸c sè ®o vËt lý hoÆc tiÒn tÖ. Ng­êi ta cã thÓ dïng c¸i g× ®Ó x¸c ®Þnh xem mét ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o cã ®¸p øng ®­îc c¶ hai môc tiªu ng¾n h¹n vµ dµi h¹n hay kh«ng? . HoÆc ®Ó xem xÐt mét ch­¬ng tr×nh liªn l¹c c«ng céng cã thµnh c«ng hay kh«ng?. C¸c thanh tra viªn cã trung thµnh víi c¸c môc tiªu cña c«ng ty hay kh«ng? g. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn toµn bé: HÇu hÕt c¸c cuéc kiÓm tra ®Òu ®­îc thiÕt kÕ theo nh÷ng sù viÖc cô thÓ nh­ sau: chÝnh s¸ch, tiÒn c«ng vµ tiÒn l­¬ng, tuyÓn chän vµ huÊn luyÖn nh©n viªn, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, chÊt l­îng s¶n phÈm, chi phÝ ®Þnh gi¸ c¶, chØ tiªu c¬ b¶n, tiÒn mÆt vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c mµ t¹i ®ã viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cÇn phï hîp víi kÕ ho¹ch. Nh÷ng cuéc kiÓm tra nh­ vËy lµ kiÓm tra bé phËn theo nghÜa r»ng, chóng ¸p dông cho mét bé phËn cña c¬ së vµ kh«ng ®o l­êng toµn bé kÕt qu¶ hoµn thµnh theo toµn bé c¸c môc tiªu. H¬n n÷a, c¸c chi tiÕt thùc hµnh cña c«ng viÖc kiÓm tra tõng phÇn kh«ng thÓ trë nªn chÝnh x¸c ®­îc, nÕu chÝ Ýt kh«ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ®· cho, vµo chøc vô vµ phÈm chÊt c¸ nh©n cña ng­êi qu¶n lý cã liªn quan vµ vµo c¸c môc tiªu cô thÓ cña c¬ së. Nh­ ta cã thÓ thÊy, c¸c cuéc kiÓm tra toµn bé trong kinh doanh lµ nh÷ng cuéc kiÓm tra vÒ tµi chÝnh. Mét doanh nghiÖp nhê viÖc t¹o ra lîi nhuËn ®Ó tiÕp tôc tån t¹i. H¬n n÷a, còng chØ ra mét c¸ch chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ vÒ c¸c nguån lùc trong viÖc ®¹t tíi c¸c môc tiªu. ®iÒu nµy ®óng cho mäi lo¹i h×nh c¬ së. Ngoµi ra cßn mét sè c¸c b¸o c¸o th«ng qua - C¸c b¸o c¸o vµ tæng kÕt ng©n quü: Mét c¸ch kiÓm tra viÖc thùc hiÖn toµn bé ®­îc sö dông réng r·i cã d¹ng mét b¶ng tæng kÕt c¸c ng©n quü. Mét b¶ng tæng kÕt ng©n quü lµ mét b¶ng tãm t¾t c¸c ng©n quü riªng lÎ, nã ph¶n ¸nh c¸c kÕt ho¹ch cña c«ng ty ®Ó sao cho cã thÓ thÊy khèi l­îng b¸n, chi phÝ lîi nhuËn, viÖc sö dông vèn vµ kho¶n thu håi ®Çu t­ trong mèi quan hÖ ®óng ®¾n cña chóng. Theo nh÷ng quan hÖ nµy, b¶ng tæng kÕt ng©n quü chØ cho ban qu¶n lý c¸c cÊp thÊy toµn c«ng ty ®ang thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu cña nã nh­ thÕ nµo. - KiÓm tra lîi nhuËn vµ tæn thÊt: B¸o c¸o vÒ lîi nhuËn vµ tæn thÊt ®èi víi toµn bé mét c¬ së gióp cho c¸c môc ®Ých kiÓm tra quan träng phÇn lín lµ v×, nã gióp Ých cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè thu nhËp hoÆc chi phÝ trùc tiÕp cã ®ãng gãp vµo sù thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i. Râ rµng lµ, tho¹t ®Çu nã ®­îc nªu ra d­íi h×nh thøc dù to¸n th× chÝnh nã lµ mét biÖn ph¸p kiÓm tra tèt h¬n theo nghÜa nã t¹o cho c¸c nhµ qu¶n lý mét c¬ héi ®Ó t¸c ®éng tíi c¸c tµi kho¶n thu nhËp, chi phÝ vµ kÕt qu¶ lµ lîi nhuËn, tr­íc khi c¸c sù kiÖn x¶y ra. V× sù sèng cßn cña mét doanh nghiÖp phô thuéc vµo lîi nhuËn vµ v× lîi nhuËn lµ mét tiªu chuÈn x¸c ®Þnh ®Ó ®o l­êng thµnh tÝch, cho nªn nhiÒu c«ng ty dïng b¸o c¸o vÒ lîi nhuËn vµ tæn thÊt ®Ó kiÓm tra theo ph©n ngµnh hoÆc bé phËn. Bëi v×, ®©y lµ b¸o c¸o vÒ toµn bé thu nhËp vµ chi tiªu trong mét kh¶ng thêi gian cho tr­íc, cho nªn b¶ng tæng kÕt vÒ c¸c kÕt qu¶ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh lµ ®óng sù thËt. ViÖc kiÓm tra lîi nhuËn vµ chi phÝ khi ¸p dông cho c¸c ph©n ngµnh hoÆc bé phËn dùa trªn tiÒn ®Ò lµ nÕu môc ®Ých cña toµn bé doanh nghiÖp lµ ®Ó lµm ra lîi nhuËn, th× mçi bé phËn cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®ãng gãp vµo môc ®Ých nµy. Nhê vËy, kh¶ n¨ng cña mçi bé phËn ®Ó t¹o ra lîi nhuËn mong muèn sÏ thµnh tiªu chuÈn ®Ó ®o l­êng viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña nã. - KiÓm tra th«ng qua sù thu håi vèn ®Çu t­: Mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®­îc ¸p dông thµnh c«ng nhÊt ®ã lµ ph­¬ng ph¸p c¶ kÕt qu¶ t­¬ng ®èi lÉn tuyÖt ®èi cña mét c«ng ty hoÆc cña c¶ mét ®¬n vÞ trong c«ng ty, b»ng tû lÖ gi÷a tiÒn l·i víi phÇn ®Çu t­ vèn. C¸ch tiÕp cËn nµy, th­êng gäi t¾t lµ ROI (Return On Investment) ®· trë thµnh nßng cèt cña hÖ thèng kiÓm tra cña C«ng ty Dupont tõ n¨m 1999. mét sè lín c¸c c«ng ty ®· chän nã lµm ph­¬ng ph¸p ®o l­êng chÝnh cña hä ®èi víi thùc hiÖn toµn bé. Tiªu chuÈn so s¸nh nµy lµ tû lÖ gi÷a kho¶n thu vÒ mµ mét c«ng ty hay mét chi nh¸nh thu ®­îc so víi phÇn vèn ph©n bæ cña nã. Lîi nhuËn kh«ng ®­îc coi lµ mét ®¹i l­îng tuyÖt ®èi, mµ lµ kho¶n thu håi tÝnh trªn sè vèn ®­îc dïng trong kinh doanh. Do ®ã, môc tiªu cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ t¹o ra lîi nhuËn cao nhÊt mµ lµ ®Ó nhËn ®­îc nh÷ng kho¶n thu håi tèt nhÊt tõ phÇn vèn ®· dïng vµo môc ®Ých kinh doanh. Tiªu chuÈn nµy còng nhÊn m¹nh mét thùc tÕ lµ, c«ng viÖc cña ng­êi qu¶n lý lµ nh»m cho viÖc sö dông c¸c tµi s¶n giao phã cho hä tèt nhÊt cã thÓ ®­îc. II. øng dông vµo c¸c doanh nghiÖp viÖt Nam: HiÖn nay nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ toµn cÇu, cô thÓ nh­ viÖc gia nhËp vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. ®Ó cã ®ñ hµnh trang v÷ng b­íc vµo sù héi nhËp th× chóng ta cÇn ph¶i chuÈn thËt tèt vÒ mäi mÆt. Mét trong nh÷ng sù chuÈn bÞ quan träng ®ã lµ viÖc t¹o ra nh÷ng doanh nghiÖp lín, cã kh¶ n¨ng linh ho¹t vµ thÝch øng cao. Tuy nhiªn ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy th× l¹i kh«ng hÒ ®¬n gi¶n bëi lÏ chóng ta ®Òu thÊy nh÷ng doanh nghiÖp hiÖn nay chñ yÕu lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá lªn tÝnh c¹nh tranh lµ ch­a cao. Do ®ã ®Ó ®­a nh÷ng doanh nghiÖp nµy trë thµnh nh÷ng doanh nghiÖp lín cã tÝnh c¹nh tranh cao th× chóng ta cÇn ph¶i lµm rÊt nhiÒu. Vµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó ®¹t ®­îc sù thay ®æi nµy ®ã lµ viÖc vËn dông nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn vµo trong doanh nghiÖp. víi quy m« hiÖn cã cña nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay th× viÖc chän ra mét m« thøc l·nh ®¹o tèt vµ hiÖu qu¶ lµ kh«ng khã. VÊn ®Ò con ng­êi vµ s¶n xuÊt ®Òu bÞ coi nhÑ do ®ã tÝnh hiÖu qu¶ cña ph­¬ng thøc nµy lµ kh«ng cao nªn viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc nµy lµ kh«ng nhiÒu phÇn lín chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo kiÓu kinh doanh c©u l¹c bé vËn dông mµ th«i. Cßn trong ®Þnh h­íng 5,5 th× vÊn ®Ò con ng­êi vµ s¶n xuÊt ®· ®­îc chó ý h¬n nh­ng còng chØ ë møc trung b×nh nªn tÝnh hîp lý cña ph­¬ng thøc nµy ®em l¹i còng ch­a cao, tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn cã ®­îc sù thµnh c«ng trong ng¾n h¹n th× ®­îc nh­ nh÷ng doanh nghiÖp bu«n b¸n kinh doanh theo thêi vô. §èi víi viÖc kiÓm tra th× hiÖn ®ang ®­îc mét sè nh÷ng doanh nghiÖp ¸p dông thùc hiÖn. Bëi nh÷ng doanh nghiÖp nµy th­êng cã thiªn h­íng tËp trung vµo trong s¶n xuÊt vµ n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng. §èi víi ®Þnh h­íng trung vµo trong s¶n xuÊt vµ n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng. §èi víi ®Þnh h­íng l¾ng nghe l¹i gãp ý cña cÊp d­íi. Th× ph­¬ng thøc l·nh ®¹o lµ kh¸ phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ cña chóng ta tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét quyÕt ®Þnh s¸ng suèt. Nhê cã sù thay ®æi nµy mµ bé mÆt cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· trë nªn t­¬i s¸ng h¬n. Song trong phong c¸ch qu¶n lý cña c¸c nhµ l·nh ®¹o hiÖn nay th× vÉn cßn nhiÒu t­ t­ëng qu¸ coi träng con ng­êi nªn viÖc vËn dông ph­¬ng thøc l·nh ®¹o nµy lµ rÊt phï hîp, ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc. Trong nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn nay nÕu ta nh×n th¼ng vµo vÊn ®Ò th× cã qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò ®Ó nãi, nh­ vÊn ®Ò quan liªu, ®em l¹i hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt… Nh×n chung ®Ó ¸p dông ®­îc m« thøc qu¶n lý trªn ®ßi, hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i thay ®æi vÒ phong c¸ch lµm viÖc. HiÖn nay th× nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cao chñ yÕu lµ nh÷ng doanh nghiÖp t­ nh©n, TNHH, liªn doanh… §©y ®­îc coi lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®em l¹i sù h­ng thÞnh cho nÒn kinh tÕ n­íc nhµ trong t­¬ng lai. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng víi nh÷ng phong c¸ch l·nh ®¹o hÕt søc ­u viÖt, do ®ã ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao cho doanh nghiÖp. hä lu«n biÕt c¸ch sö dông vµ coi träng con ng­êi trong c«ng viÖc nªn nh÷ng ®ãng gãp l¹i cña nh÷ng con ng­êi nµy lµ cùc kú to lín. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× lu«n ®­îc chó träng quan t©m rÊt cao. C¸c nhµ qu¶n lý th­êng xuyªn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng. Víi nh÷ng sù quan t©m chó ý hÕt m×nh ®ã th× nh÷ng thµnh qu¶ mang l¹i cho doanh nghiÖp lµ mét ®iÒu t­¬ng ®èi víi mäi doanh nghiÖp cña ViÖt Nam hiÖn nay, tuy nhiªn ®Ó ¸p dông nã vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng l¹i kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò dÔ lµm. Tãm l¹i, trong mçi ph­¬ng thøc qu¶n lý trªn ®Òu cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nhÊt ®Þnh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt c¨n cø vµo t×nh h×nh hiÖn cã cña doanh nghiÖp m×nh mµ chän ph­¬ng thøc l·nh ®¹o cho phï hîp nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. KÕt luËn Víi nh÷ng sù ®ßi hái ngµy cµng kh¾t khe cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nã, th× nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cÇn cã sù cè g¾ng vµ quyÕt t©m cao nhÊt ®Ó thÝch øng vµ ®¸p øng ®Çy ®ñ nh÷ng ®ßi hái trªn. Vµ mét trong nh÷ng nh©n tè ®em l¹i sù thµnh c«ng ®ã chÝnh lµ lùa chän ®­îc cho m×nh mét c¸ch øng dông nã vµo trong thùc tiÔn. Qu¶n lý kh«ng chØ mang l¹i sù hiÖu qu¶, thµnh c«ng trong c«ng viÖc mµ nã cßn thóc ®Èy ®­a thÕ giíi lªn mét tÇm cao míi h¬n cña tri thøc. Linkert ®· gãp phÇn rÊt lín vµo sù thµnh c«ng trong qu¶n lý hiÖn nay kh«ng chØ víi nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam mµ ®èi víi c¶ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc quèc tÕ. Trªn ®©y lµ nh÷ng ph©n tÝch vµ quan ®iÓm c¬ b¶n cña c¸ nh©n em vÒ vÊn ®Ò nµy, mÆc dï cã nhiÒu thiÕu sãt vµ h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc trong qu¸ tr×nh viÕt bµi nh­ng ®©y lµ nh÷ng c¶m nhËn cña riªng em, lªn nh÷ng thiÕu sãt trong bµi rÊt mong ®­îc sù nh¾c nhë vµ gãp ý cña c¸c thÇy c¸c thÇy ®Ó gióp em cã ®­îc nh÷ng c¸i nh×n ®Çy ®ñ h¬n vÒ mét vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt thêi ®¹i cao nh­ vÊn ®Ò trªn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Môc lôc A. Lêi më ®Çu B. Néi dung 1 I. Ph©n tÝch m« thøc qu¶n lý míi cña Linkert 1 1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý 1 2. Giíi thiÖu chung vÒ Linker 1 3. Néi dung vÒ M« thøc qu¶n lý vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra 2 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra 3 II. øng dông vµo c¸c doanh nghiÖp viÖt Nam 9 III. KÕt luËn 11