Mô phỏng liên tục trong quản lý dự án

MUÏC LUÏC CHÖÔNG 1 - GIÔÙI THIEÄU 1.1 Ñaët Vaán Ñeà Döï aùn phaàn meàm laø moät ñoái töôïng quaûn lyù phöùc taïp vaø coù nhieàu ñaëc tröng rieâng. Ñoù laø moät heä thoáng phöùc hôïp cuûa caùc moái quan heä coâng vieäc – coâng vieäc, con ngöôøi – coâng vieäc, con ngöôøi – con ngöôøi, vôùi nhieàu yeáu toá töông taùc laãn nhau. Moãi taùc ñoäng vaø giaûi phaùp cuûa chuùng ta ñeàu daãn ñeán caùc hieäu öùng phuï khoâng mong muoán. Maëc duø phöông phaùp quaûn lyù döï aùn ñaõ ñöôïc hoaøn thieän qua nhieàu naêm, tình traïng treã haïn, vöôït chi phí hay khoâng ñaït veà chaát löôïng trong caùc döï aùn phaàn meàm vaãn dieãn ra khaù phoå bieán treân theá giôùi. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, moät soá phöông phaùp vaø coâng cuï môùi ñöôïc ñaõ nghieân cöùu vaø ñöa vaøo öùng duïng trong quaûn lyù döï aùn. Trong ñoù moâ phoûng lieân tuïc laø moät coâng cuï coù nhieàu tieàm naêng. Moâ phoûng lieân tuïc ñaõ ñöôïc öùng duïng töø haøng chuïc naêm nay trong nhieàu lónh vöïc quaûn lyù, nhöng caùc nghieân cöùu ñeå öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn thì chæ phaùt trieån maïnh trong 10 naêm gaàn ñaây. Nhieàu moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñaõ ñöôïc xaây döïng cho quaûn lyù döï aùn noùi chung vaø döï aùn phaàn meàm noùi rieâng. Maëc duø coù nhieàu öu ñieåm, moâ phoûng lieân tuïc vaãn chöa trôû thaønh moät phöông phaùp quaûn lyù döï aùn ñoäc laäp coù theå thay theá phöông phaùp truyeàn thoáng (vôùi WBS, sô ñoà Gantt/PERT/CPM…). Do ñoù moät soá nhaø nghieân cöùu ñaõ ñeà xuaát giaûi phaùp tích hôïp, aùp duïng caû hai phöông phaùp nhaèm ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát trong quaûn lyù döï aùn. Tuy nhieân caùc keát quaû hieän taïi chæ döøng laïi ôû möùc ñoä toång quan raát khoù cho caùc nhaø quaûn lyù döï aùn phaàn meàm aùp duïng trong thöïc teá. 1. 2 Muïc Ñích Vaø Noäi Dung Cuûa Ñeà Taøi Muïc ñích cuûa ñeà taøi laø xaây döïng ñöôïc moät moâ hình tích hôïp giöõa phöông phaùp quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng vaø moâ phoûng lieân tuïc ôû möùc ñoä chi tieát, cho pheùp phoái hôïp öu ñieåm cuûa caû hai phöông phaùp ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát vaø caùc nhaø quaûn lyù döï aùn deã daøng vaän duïng moâ phoûng lieân tuïc trong coâng vieäc quaûn lyù döï aùn. Moâ hình tích hôïp seõ bao goàm: Quy trình quaûn lyù döï aùn gia coâng phaàn meàm ñang ñöôïc söû duïng phoå bieán ôû Vieät Nam. Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát trong quaûn lyù döï aùn gia coâng phaàn meàm. Nhöõng vaán ñeà naøo neân söû duïng phöông phaùp truyeàn thoáng Nhöõng vaán ñeà naøo neân söû duïng moâ phoûng lieân tuïc vaø söû duïng nhö theá naøo (söû duïng caùc moâ hình ñaõ ñöôïc xaây döïng) Caùc nhaø quaûn lyù döï aùn coù theå söû duïng caùc moâ hình naøy ñeå khaûo saùt caùc vaán ñeà cuûa döï aùn. Tuy nhieân muïc tieâu chính cuûa ñeà taøi khoâng phaûi laø caùc moâ hình saün coù, maø laø ñem ñeán cho caùc nhaø quaûn lyù döï aùn tö duy heä thoáng, phöông phaùp tieáp caän heä thoáng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa döï aùn. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa ñeà taøi laø ñöa phöông phaùp vaø caùc thaønh töïu cuûa moâ phoûng lieân tuïc ñeán caùc coâng ty phaàn meàm Vieät Nam vôùi hy voïng coâng cuï tieân tieán vaø hieäu quaû naøy seõ giuùp naâng cao trình ñoä quaûn lyù döï aùn vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp phaàn meàm Vieät Nam. 1.3 Ñoái Töôïng Vaø Phaïm Vi Nghieân Cöùu Ñoái töôïng chính maø ñeà taøi nhaém tôùi laø caùc coâng ty gia coâng phaàn meàm xuaát khaåu. Caùc coâng ty phaàn meàm khaùc ôû Vieät Nam coù theå söû duïng caùc keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy neáu quy trình phaùt trieån phaàn meàm caùc coâng ty naøy ñang söû duïng töông ñoàng vôùi quy trình gia coâng phaàn meàm. Ñoái töôïng söû duïng laø caùc nhaø quaûn lyù döï aùn (project manager), quaûn lyù doanh nghieäp phaàn meàm (manager) vaø caùc tröôûng nhoùm (team leader). Ñaëc ñieåm cuûa caùc ñoái töôïng naøy laø coù kinh nghieäm laøm vieäc trong caùc döï aùn phaàn meàm, haøng ngaøy tieáp xuùc vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa döï aùn phaàn meàm vôùi caùc möùc ñoä khaùc nhau. Caùc loaïi döï aùn ñöôïc khaûo saùt: Döï aùn gia coâng phaàn meàm: laø taïo ra saûn phaåm vaø dòch vuï phaàn meàm theo yeâu caàu ñaët haøng cuûa moät khaùch haøng (khaùc vôùi vieäc taïo ra saûn phaåm phaàn meàm ñeå baùn haøng loaït cho nhieàu khaùch haøng). Phaùt trieån saûn phaåm: Gia coâng phaàn meàm coù theå chæ laøm moät dòch vuï hay coâng ñoaïn naøo ñoù: nhaäp lieäu (data entry), hoã trôï khaùch haøng (customer support), kieåm tra saûn phaåm (testing), maõ hoaù chöông trình (coding)…Ñoái töôïng maø ñeà taøi nhaém ñeán laø caùc döï aùn phaùt trieån saûn phaåm vôùi nhieàu coâng ñoaïn. Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän döïa treân caùc giaû ñònh sau: Hieäu quaû cuûa moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn: neáu aùp duïng hôïp lyù, moâ phoûng lieân tuïc seõ ñang laïi hieäu quaû nhaát ñònh trong vieäc quaûn lyù döï aùn noùi chung vaø döï aùn phaàn meàm noùi rieâng. Tính ñuùng ñaén cuûa moâ hình: muïc tieâu cuûa ñeà taøi khoâng phaûi laø xaây döïng môùi hay caùc thay ñoåi moâ hình moâ phoûng lieân tuïc maø laø tìm caùch söû duïng hieäu quaû, hôïp lyù caùc moâ hình ñaõ ñöôïc xaây döïng. Caùc moâ hình ñoù ñöôïc phaùt trieån vaø thöû nghieäm bôûi caùc chuyeân gia, caùc nhaø nghieân cöùu vaø ñöôïc coâng boá treân caùc taïp chí uy tín neân ta coù theå giaû ñònh veà tính ñuùng ñaén cuûa moâ hình maø khoâng caàn kieåm chöùng laïi. Ñeà taøi khoâng khaûo saùt taát caû caùc moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñaõ ñöôïc xaây döïng cho döï aùn phaàn meàm maø chæ taäp trung vaøo caùc moâ hình thuoäc 3 nhoùm sau: Nhoùm 1 – Quy trình thöïc hieän döï aùn Nhoùm 2 – Hoaïch ñònh vaø quaûn lyù nhaân söï cho döï aùn Nhoùm 3 – Quaûn lyù caùc thay ñoåi trong döï aùn 1.4 Phöông Phaùp Thöïc Hieän Moâ hình tích hôïp chi tieát seõ ñöôïc xaây döïng töø cô sôû lyù thuyeát. Sau ñoù seõ thöû nghieäm trong thöïc teá ñeå kieåm chöùng hieäu quaû vaø hoaøn thieän daàn. Moâ hình tích hôïp PMIM Caùc ñaëc ñieåm cuûa döï aùn phaàn meàm Quy trình gia coâng phaàn meàm So saùnh phöông phaùp quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng vôùi moâ phoûng lieân tuïc Cô sôû cuûa giaûi phaùp tích hôïp Caùc coâng vieäc, vaán ñeà cuûa quaûn lyù döï aùn gia coâng phaàn meàm Löïa choïn phöông phaùp phuø hôïp cho töøng coâng vieäc, vaán ñeà cuï theå Moâ hình tích hôïp chi tieát Thöû nghieäm, ñaùnh giaù Ñieàu chænh, toái öu moâ hình Hình 1.1 Phöông phaùp thöïc hieän ñeà taøi Moâ hình tích hôïp PMIM ñöôïc söû duïng nhö laø cô sôû ban ñaàu cuûa moâ hình tích hôïp môùi. Tuy nhieân nhöõng ñaëc ñieåm vaø haïn cheá cuûa PMIM cuõng ñöôïc chæ roõ ñeå laøm ñònh höôùng cho moâ hình môùi. Caùc ñaëc ñieåm cuûa döï aùn phaàn meàm vaø quy trình gia coâng phaàn meàm ñöôïc tìm hieåu ñeå ruùt ra caùc coâng vieäc, vaán ñeà cuûa quaûn lyù döï aùn gia coâng phaàn meàm. Caùc coâng vieäc vaø vaán ñeà naøy seõ ñöôïc ñöa vaøo moâ hình tích hôïp môùi ñeå khaûo saùt. So saùnh phöông phaùp quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng vôùi moâ phoûng lieân tuïc (söû duïng keát quaû moät soá nghieân cöùu ñaõ ñöôïc thöïc hieän) ñeå ruùt ra öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa töøng phöông phaùp. Keát quaû naøy ñöôïc söû duïng ñeå löïa choïn phöông phaùp phuø hôïp cho töøng coâng vieäc, vaán ñeà cuï theå töø böôùc #2. Keát hôïp keát quaû cuûa caùc böôùc #1, #2 vaø #3 ñeå ñöa ra moâ hình tích hôïp ñaàu tieân, ñöôïc xaây döïng hoaøn toaøn treân cô sôû lyù thuyeát. Thöû nghieäm moâ hình trong thöïc teá vaø ñaùnh giaù keát quaû. Ñieàu chænh vaø toái öu moâ hình töø keát quaû thöïc nghieäm cuûa böôùc #5 vaø caùc phaûn hoài thu ñöôïc. Quay laïi böôùc #5 ñeå thöïc hieän caùc thöû nghieäm môùi. Sau moät thôøi gian thöïc hieän chu trình thöû nghieäm vaø toái öu: #5 è #6 è #5 è #6 …ta seõ xaây döïng ñöôïc moâ hình tích hôïp hieäu quaû coù khaû naêng aùp duïng roäng raõi trong thöïc teá. Tuy nhieân do haïn cheá veà thôøi gian vaø soá löôïng thöû nghieäm, moâ hình tích hôïp ñöôïc xaây döïng trong ñeà taøi naøy chöa theå ñaït möùc ñoä hieäu quaû cao. CHÖÔNG 2 - TOÅNG QUAN Sô löôïc veà tö duy heä thoáng vaøø moâ phoûng lieân tuïc Heä thoáng Laø moät nhoùm töông hoã cuûa caùc phaàn töû ñeå taïo ra moät daïng thöùc haønh vi thoáng nhaát. Tö duy heä thoáng (system thinking) Theå thoáng nhaát HEÄ THOÁNG Phöông phaùp toång hôïp Phöông phaùp phaân tích Hieåu heä thoáng Coù kieán thöùc veà heä thoáng Caùc thaønh phaàn rieâng leõ Laø phöông phaùp suy nghó trong ñoù coi heä thoáng laø moät theå thoáng nhaát. Ngöôïc laïi vôùi phöông phaùp phaân tích, chia söï vaät hieän töôïng thaønh caùc thaønh phaàn nhoû maø ta coù theå hieåu ñöôïc, tö duy heä thoáng laø caùch suy nghó theo phöông phaùp toång hôïp. Hình 2.1 Phöông phaùp phaân tích vaø phöông phaùp toång hôïp Nguoàn: “System Dynamics and its Use in an Organisation” [16] Caùc phöông phaùp tö duy heä thoáng cung caáp cho chuùng ta caùc coâng cuï höõu hieäu ñeå hieåu ñöôïc caùc haønh vi cuûa moät heä thoáng ñoäng, phöùc taïp vaø coù theå ñöa ra caùc taùc ñoäng phuø hôïp. Muïc tieâu cuûa tö töôûng heä thoáng: Toái öu heä thoáng, caûi thieän moái phuï thuoäc töông hoã giöõa caùc phaàn töû trong heä thoáng. Hieåu roõ caáu truùc heä thoáng ñeå coù theå ñöa ra caùc chính saùch phuø hôïp Moät soá tính chaát cuûa heä thoáng ñoäng Caáu truùc beân trong cuûa heä thoáng quyeát ñònh haønh vi cuûa heä thoáng Xu höôùng cuûa caùc haønh vi cuûa heä thoáng laø ñeå xoùa boû söï khaùc bieät giöõa traïng thaùi hieän taïi vaø traïng thaùi mong muoán cuûa heä thoáng Quaù trình ñoäng Caùc nguyeân nhaân gaây ra keát quaû nhöng keát quaû cuõng taùc ñoäng leân caùc nguyeân nhaân. Ngyeân nhaân cuûa vaán ñeà thöôøng naèm ôû caùch xa hieän töôïng veà khoâng gian vaø thôøi gian. Moãi vaán ñeà laø keát quaû cuûa moät quaù trình tích luõy söï töông taùc giöõa nhieàu vaán ñeà nhoû trong heä thoáng. Hieäu öùng leà Caùc chính saùch giaûi quyeát vaán ñeà trong heä thoáng thöôøng taïo ra hieäu öùng leà. Hieäu öùng leà laø nhöõng keát quaû ngoaøi döï kieán vaø noù laø nguyeân nhaân gaây ra söï baát oån trong heä thoáng. Nguyeân nhaân cuûa hieäu öùng leà laø do khuynh höôùng trôû veà traïng thaùi oån ñònh ban ñaàu cuûa heä thoáng. Moâ Phoûng Lieân Tuïc (System Dynamics) Laø coâng cuï ñeå moâ hình toå chöùc vaø haønh vi cuûa heä thoáng theo tö duy heä thoáng. Ñaây laø moät phöông phaùp hieäu quaû ñeå khaûo saùt caùc vaán ñeà phöùc taïp cuûa quaûn lyù. Caùc khaùi nieäm vaø kyõ thuaät cuûa moâ phoûng lieân tuïc: Voøng phaûn hoài aâm Voøng phaûn hoài döông Giaûn ñoà nhaân quaû Giaûn ñoà caáu truùc Kho vaø doøng 2.2 ÖÙng duïng trong quaûn lyù döï aùn Phaàn naøy toùm taét moät soá nghieân cöùu ñaõ ñöôïc thöïc hieän nhaèm öùng duïng tö duy heä thoáng vaø moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn. Nhöõng keát quaû naøy laø neàn taûng cho moâ hình tích hôïp ñöôïc thöïc hieän trong ñeà taøi. 2.2.1 Cô sôû cuûa vieäc öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn Sau khi Forrester ñeà xuaát moâ phoûng lieân tuïc nhö laø moät phöông phaùp höõu hieäu ñeå khaûo saùt caùc heä thoáng xaõ hoäi – kinh teá phöùc taïp, moâ phoûng lieân tuïc ñaõ phaùt tieån maïnh vaø ñöôïc aùp duïng trong nhieàu lónh vöïc quaûn lyù. Neáu John D.Sterman laø moät trong nhöõng ngöôøi ñi tieân phong trong vieäc ñöa moâ phoûng lieân tuïc vaøo quaûn lyù döï aùn thì Abdel-Hamid vaø Madnick laø nhöõng ngöôøi tieân phong trong vieäc öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc vaøo quy trình phaàn meàm. Qua moät soá moâ hình rieâng leõ ñöôïc xaây döïng vaø chöùng minh ñöôïc hieäu quaû trong thöïc teá, tö duy heä thoáng vaø moâ phoûng lieân tuïc daàn phaùt trieån vaø phoå bieán trong quaûn lyù döï aùn nhö laø moät caùch tieáp caän môùi coù khaû naêng giaûi quyeát nhöõng giôùi haïn cuûa caùc phöông phaùp quaûn lyù hieän taïi. Trong “System Dynamics Modeling for Project Management” [20], John D.Sterman toùm taét vieäc söû duïng moâ hình moâ phoûng lieân tuïc trong vieäc quaûn lyù caùc döï aùn lôùn. Moâ phoûng lieân tuïc ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi trong nhieàu coâng ty lôùn nhö laø moät coâng cuï phaân tích hieäu quaû trong caû nghieân cöùu vaø thöïc teá. Beân caïnh quaûn lyù döï aùn, moâ phoûng lieân tuïc coøn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù caùc chieán löôïc vaø chính saùch kinh doanh. Taùc giaû cuõng ñöa ra caùc giaûi thích lyù do taïi sao chuùng ta phaûi söû duïng moâ hình maùy tính moät caùch chính quy thay vì moâ hình nhaän thöùc (mental model) hình thaønh trong ñaàu chuùng ta. Moâ hình tri thöùc coù nhieàu öu ñieåm nhö xöû lyù nhieàu loaïi thoâng tin döôùi nhieàu daïng khaùc nhau, deã thay ñoåi vaø ñieàu chænh. Tuy nhieân vôùi nhöõng haïn cheá lôùn nhö khoâng töôøng minh (khoù khaûo saùt, kieåm chöùng bôûi ngöôøi khaùc), dieãn dòch khaùc nhau, coù caùc giaû ñònh aån, caùc maâu thuaãn khoù boäc loä ñeå giaûi quyeát…cuøng vôùi nhöõng haïn cheá cuûa boä naõo nhö giôùi haïn veà boä nhôù, khaû naêng xöû lyù, thieáu thoâng tin, thaønh kieán… moâ hình tri thöùc khoâng thích hôïp cho caùc döï aùn lôùn. Moâ hình maùy tính coù theå khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa moâ hình tri thöùc bôûi vì noù: Töôøng minh. Caùc giaû ñònh coù theå ñöôïc xem xeùt, khaûo saùt. Coù theå tính toaùn taùc ñoäng cuûa caùc giaû ñònh moät caùch chính xaùc Coù theå khaûo saùt ñoàng thôøi nhieàu yeáu toá coù quan heä vôùi nhau Moâ phoûng ñöôïc: cho pheùp thöïc hieän caùc thí nghieäm tröôùc khi tieán haønh trong heä thoáng thöïc. Do chi phí vaø tính phöùc taïp cuûa phöông phaùp môùi, moâ phoûng lieân tuïc chæ ñöôïc öùng duïng nhieàu trong caùc döï aùn lôùn vaø phöùc taïp. James M. Lyneis, Kenneth G. Coopera vaø Sharon A. Elsa ñaõ khaûo saùt vaán ñeà quaûn lyù chieán löôïc caùc döï aùn loaïi naøy trong “Strategic management of complex projects:a case study using system dynamics”[15]. Moâ phoûng lieân tuïc cho pheùp quaûn lyù döï aùn theo caùc muïc tieâu cuûa coâng ty, hoã trôï trong vieäc ra caùc quyeát ñònh chieán löôïc, laâu daøi vaø quan troïng nhaát, laø nhöõng vaán ñeà maø caùc phöông phaùp khaùc chöa giaûi quyeát ñöôïc. Quy trình vaø phöông phaùp moâ phoûng cho quy trình phaàn meàm ñöôïc Marc I.Kellner, Raymond J.Madachy, and David M.Raffo khaûo saùt trong “Software Process Simulation Modeling:Why? What? How?”[13]. Muïc tieâu cuûa moâ phoûng seõ quyeát ñònh yeáu toá naøo caàn ñöa vaøo moâ hình. Muïc tieâu cuûa moâ hình Caùc bieán keát quaû Phaïm vi cuûa moâ hình Möùc ñoä chi tieát cuûa quaù trình Caùc bieán ñöa vaøo Hình 2.2 - Quan heä giöõa muïc tieâu vôùi caùc thaønh phaàn cuûa moâ phoûng Nguoàn: “Software Process Simulation Modeling:Why? What? How?”[13] Moâ phoûng coù theå aùp duïng trong nhieàu caáp ñoä khaùc nhau: Trong moät giai ñoaïn cuûa döï aùn (phaân tích, thieát keá...) Trong toaøn boä moät döï aùn Trong moät taäp caùc döï aùn song song Trong moät saûn phaåm Trong toaøn boä coâng ty/toå chöùc Caùc taùc giaû cuõng ñeà xuaát moät soá höôùng nghieân cöùu: Tìm caùch thöùc tích hôïp giöõa moâ phoûng, thöïc thi, höôùng daãn vaø caùch theå hieän ñeå laøm cho caùc moâ hình deã söû duïng vaø deã hieåu ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng (ñaây laø moät trong nhöõng yù töôûng daãn ñaán vieäc hình thaønh ñeà taøi naøy) Caûi tieán caùch thöùc kieåm chöùng moâ hình vôùi nhöõng giôùi haïn veà döõ lieäu thöïc. So saùnh caùc phöông phaùp moâ phoûng ñeå ñöa ra caùch söû duïng phuø hôïp Xaây döïng caùc kyõ thuaät cho moâ phoûng hoãn hôïp cuõng nhö caùc tröôøng hôïp öùng duïng Phaùt trieån caùc coâng cuï hoã trôï cho caùc vaán ñeà hoaïch ñònh Xaây döïng nhöõng moâ hình moâ phoûng quaù trình toång quaùt coù theå ñieàu chænh ñeå öùng duïng cho nhieàu tröôøng hôïp. So saùnh giöõa moâ phoûng lieân tuïc vaø phöông phaùp quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng ñöôïc Alexandre Rodrigues vaø John Bowers phaân tích chi tieát trong “System Dynamics in Project Management: A Comparative Analysis With Traditional Methods”[17]. Caùc taùc giaû ñaõ so saùnh hai phöông phaùp treân nhieàu khía caïnh (ñöôïc giôùi thieäu chi tieát trong chöông 4). Phöông phaùp quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng taäp trung vaøo caùc thaønh phaàn beân trong döï aùn. Noù caàn ñöôïc môû roäng ra boái caûnh lôùn hôn, coù tính ñeán caùc hieäu öùng veà maët quaûn lyù. Caùc vaán ñeà mang tính chieán löôïc khoâng ñöôïc khaûo saùt töôøng minh maø thöôøng döïa vaøo kinh nghieäm chuû quan. Moâ phoûng lieân tuïc cung caáp caùi nhìn toång quaùt hôn, taäp trung vaøo caùc phaûn hoài ñoái vôùi caùc haønh vi cuûa döï aùn vaø caùch tieáp caän mang tính heä thoáng hôn ñoái vôùi caùc vaán ñeà cuûa döï aùn. Caùc taùc giaû cuõng ñeà xuaát vieäc taïo ra moät moâ hình duy nhaát chöùa ñöïng nhöõng öu ñieåm cuûa caû hai phöông phaùp. Moät soá nghieân cöùu veà giaûi phaùp tích hôïp cuõng ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Rodrigues vaø Terry Williams ñöa ra moät moâ hình toång quaùt ñeå aùp duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn [19]. Moâ hình mang teân PMIM (Project Management Integrated Model) vaø döïa treân PMBOK. PMIM cho pheùp öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc ôû caû caáp ñoä quaûn lyù chieán löôïc vaø ñieàu haønh, baèng caùch ñöa keát quaû hieän taïi cuûa döï aùn cuûa döï aùn vaøo moâ hình ñeå döï ñoaùn keát quaû töông lai vaø phaân tích ruûi ro. Caùc moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñöôïc söû duïng nhö “phoøng thí nghieäm” ñeå phaân tích haønh vi quaù khöù vaø xaùc ñònh nguyeân nhaân cuûa caùc sai hoûng. Hình 2.3 Sô ñoà toàng theå cuûa moâ hình PMIM Nguoàn: System Dynamics in Software Project Management: towards the development of a formal integrated framework [19] Quy trình quaûn lyù döï aùn truyeàn thoáng: 1 è 5 è 6 è 7 è 11 è13 PMIM theâm hai chu trình môùi: (B1) Hoã trôï laäp keá hoaïch: 1 è 2 è 3 è 4 Döõ lieäu trong caùc baûn keá hoaïch daïng sô ñoà Gantt/PERT ñöôïc ñöa vaøo caùc moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñeå thöû nghieäm vaø ñaùnh giaù. Keát quaû seõ ñöôïc duøng ñeå hieäu chænh keá hoaïch. (B2) Hoã trôï kieåm soaùt döï aùn: 7 è 8 è 9 è 10 Caùc moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñöôïc söû duïng ñeå giaûi thích keát quaû vaø baùo caùo caùc thoâng tin maø phöông phaùp truyeàn thoáng khoâng theå cung caáp (tyû leä loãi chöa ñöôïc phaùt hieän, yeáu toá nhaân söï…) Vaán ñeà gia coâng phaàn meàm ñöôïc Gordon E. McCraya vaø Thomas D. Clark khaûo saùt trong “Using system dynamics to anticipate the organizational impacts of outsourcing”[25]. Tuy nhieân ñoái töôïng ñöôïc khaûo saùt laïi laø caùc coâng ty coù saûn phaåm ñöôïc gia coâng chöù khoâng phaûi laø caùc coâng ty cung caáp dòch vuï gia coâng phaàn meàm maø ñeà taøi naøy nhaém tôùi. Caùc moâ hình moâ phoûng ñöôïc xaây döïng ñeå khaûo saùt caùc taùc ñoäng cuûa vieäc gia coâng phaàn meàm, hoã trôï cho vieäc ra quyeát ñònh ñi gia coâng hay töï saûn xuaát (make-or-buy decision). Gia coâng cho pheùp caùc coâng ty giaûm giaù thaønh, nhöng cuõng taïo ra caùc chi phí môùi vaø ruûi ro môùi, ñoâi khi cao hôn lôïi ích maø vieäc gia coâng mang laïi. Caùc moâ hình naøy cuõng giuùp caùc coâng ty cung caáp dòch vuï gia coâng phaàn meàm bieát ñöôïc caùc yeáu toá daãn ñeán quyeát ñònh cuûa khaùch haøng vaø baèng caùch naøo ñem laïi lôïi ích cao nhaát cho caùc khaùch haøng cuûa mình. 2.2.2 Moät soá moâ hình moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn Nhieàu moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñaõ ñöôïc xaây döïng cho quaûn lyù döï aùn noùi chung vaø döï aùn phaàn meàm noùi rieâng. Phaàn naøy moâ taû toùm taét moät soá moâ hình ñaõ ñöôïc khaûo saùt vaø öùng duïng ñeà taøi. Moâ hình ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi thieát keá Do Terry Williams, Colin Eden, Fran Ackermann, Andrew Tait xaây döïng trong “The effects of design changes and delays on project costs”[22]. Moâ hình cho thaáy söï thay ñoåi thieát keá khoâng chæ laøm taêng thôøi gian (cho vieäc thieát keá laïi) vaø caùc coâng vieäc tröïc tieáp bò thay ñoåi maø coøn taùc ñoäng leân toaøn boä döï aùn do nhieàu coâng vieäc bò xaùo troän. Do ñoù caùc taùc ñoäng phaûi ñöôïc khaûo saùt toaøn dieän vaø keá hoaïch thöïc hieän döï aùn phaûi ñöôïc ñieàu chænh laïi. Moâ hình ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa haønh vi khaùch haøng leân döï aùn Do Alexandre G.Rodrigues vaø Terry Williams xaây döïng trong “System Dynamics in Project Management: Assessing the Impact of Client Behavior on Project Performance”[18]. Moâ hình phaân tích caùc taùc ñoäng cuûa khaùch haøng: Thay ñoåi yeâu caàu, phaïm vi coâng vieäc, chaäm treã vieäc thoâng qua thieát keá, yeâu caàu baùo caùo tieán ñoä… vaø ñeà nghò moät soá giaûi phaùp nhaèm giaûm thieåu haäu quaû cuûa nhöõng taùc ñoäng ñoù. Moâ hình Khaûo Saùt Quy Trình Kieåm Soaùt Chaát Löôïng Moät soá moâ hình ñöôïc xaây döïng ñeå khaûo saùt hieäu quaû cuûa vieäc aùp duïng caùc quy trình kieåm soaùt chaát löôïng, do John D.Sterman vaø Nelson P.Repenting moâ taû trong “Getting Quality the old-fashioned way: self-confirming attributions in the Dynamics of Process Improvement” [5], Shinji Kusumotoy, Osamu Mizunoy, Tohru Kikunoy, Yuji Hirayamayy, Yasunari Takagiyy vaø Keishi Sakamoto trong “Software Project Simulator for Effective Process Improvement”[14]. Caùc moâ hình cho thaáy söï ñaàu tö nguoàn löïc cho caùc hoaït ñoäng caûi tieán quy trình seõ coù taùc ñoäng daøi haïn baèng caùch naâng cao hieäu quaû cuûa quy trình, töø ñoù giaûm tyû leä sai hoûng ñöôïc taïo ra. Moâ hình Quaûn Lyù Ruûi Ro Do Alexandre G.Rodrigues xaây döïng, ñöôïc moâ taû trong “Managing and Modelling Project Risk Dynamics A System Dynamics-based Framework” [6]. Ruûi ro ñöôïc hình thaønh trong moái lieân heä chaèng chòt giöõa caùc yeáu toá trong döï aùn. Do ñoù moät yeáu toá rieâng leû khoâng theå laø nguyeân nhaân cuûa moät ruûi ro cuõng nhö ta khoâng deã daøng tìm ñöôïc giaûi phaùp khaéc phuïc ruûi ro. Ñeå hieåu nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro vaø coù giaûi phaùp phuø hôïp, nhaø quaûn lyù phaûi nhìn vaán ñeà moät caùch toång theå. Moâ phoûng lieân tuïc ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp moät caùch nhìn vaø coâng cuï môùi ñeå quaûn lyù caùc ruûi ro trong döï aùn, baèng caùch hoã trôï 6 quaù trình quaûn lyù ruûi ro neâu ra ôû treân, nhö laø moät phaàn cuûa öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn. Moâ hình Khaûo Saùt Ñònh Luaät Brooks Coù nhieàu nghieân cöùu khaûo saùt ñinh luaät Brooks cho vaán ñeà boå sung nhaân söï, döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau, Ray Madachy vaø Denton Tarbet trong “Case Studies in Software Process Modeling with System Dynamics”[3], Pei Hsia, Chih-tung Hsu, David C. Kung trong “Brooks’ Law Revisited: A System Dynamics Approach”[2]. Moâ hình giaûi thích nhaän ñònh cuûa Fred Brooks: “Theâm ngöôøi vaøo moät döï aùn phaàn meàm ñang bò treã seõ caøng laøm noù treã hôn” do nhöõng chi phí veà huaán luyeän vaø giao tieáp (training and communication overhead). Tuy nhieân moâ hình cuõng cho thaáy ñònh luaät Brooks chæ ñuùng trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Ta vaãn coù theå theâm ngöôøi trong giai ñoaïn ñaàu cuûa döï aùn hoaëc thôøi gian cuûa döï aùn coøn ñuû daøi ñeå vieäc taêng ngöôøi coù theå phaùt huy taùc duïng. Moâ hình Quaûn Lyù Nhaân Söï Cuõng coù nhieàu moâ hình ñöôïc xaây döïng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà nhaân söï trong döï aùn: luaân chuyeån nhaân söï, tuyeån duïng… do Tarek K. Abdel-Hamid moâ taû trong “The dynamics of project staffing: A System Dynamics Based Simulation Approach” [21], Ray Madachy vaø Denton Tarbet trong “Case Studies in Software Process Modeling with System Dynamics”[3] Moâ hình cho thaáy söï chuyeån ñoåi nhaân söï thöôøng mang laïi hieäu quaû keùm. Caû hai döï aùn ñeàu phaûi daønh thôøi gian cho vieäc huaán luyeän ngöôøi môùi vaø taêng soá löôïng caùc trao ñoåi (communication). Ngoaøi ra, hieäu quaû khi moät ngöôøi laøm nhieàu vieäc ñoàng thôøi cuõng thaáp hôn so vôùi khi laøm moät coâng vieäc taïi moät thôøi ñieåm. 2.3 Vaán ñeà vaø höôùng nghieân cöùu Vaán ñeà aùp duïng moâ phoûng lieân tuïc Duø coù nhieàu öu ñieåm, moâ phoûng lieân tuïc vaãn chöa ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong quaûn lyù döï aùn phaàn meàm. Haàu nhö chæ coù moät soá coâng ty lôùn aùp duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn. Moät soá nguyeân nhaân ñöôïc ñöa ra laø: Moâ phoûng lieân tuïc vaãn chöa ñöôïc bieát ñeán trong coäng ñoàng saûn xuaát phaàn meàm nhö laø moät coâng cuï hoã trôï quaûn lyù döï aùn höõu hieäu. Caùc thaønh töïu vaø keát quaû nghieân cöùu veà öùng duïng moâ phoûng lieân tuïc trong quaûn lyù döï aùn noùi chung vaø döï aùn phaàn meàm noùi rieâng chöa ñöôïc taäp hôïp, trình baøy moät caùch heä thoáng vaø gaén vôùi caùc phöông phaùp quaûn lyù, quy trình ñang ñöôïc söû duïng. Phöông phaùp vaø kyõ thuaät moâ phoûng coøn khoù hieåu ñoái vôùi phaàn lôùn caùc nhaø quaûn lyù. Vaán ñeà cuûa caùc moâ hình moâ phoûng lieân tuïc ñaõ ñöôïc xaây döïng Haàu heát caùc moâ hình ñaõ ñöôïc xaây döïng ñeàu ñöôïc tieán haønh sau khi döï aùn keát thuùc vôùi muïc tieâu tìm ra nguyeân nhaân cuûa caùc sai leäch. Do ñoù nhöõng moâ hình naøy chuû yeáu phuïc vuï cho vieäc hoïc hoûi, ruùt kinh nghieäm nhieàu hôn laø aùp duïng tröïc tieáp trong vieäc quaûn lyù döï aùn hieän taïi. Moâ hình tích hôïp PMIM khaéc phuïc ñöôïc moät phaàn nhöôïc ñieåm naøy baèng caùch döï ñoaùn keát quaû töông lai cuûa döï aùn caùc keát quaû hieän taïi. Vaán ñeà cuûa moâ hình tích hôïp PMIM Moâ hình tích hôïp PMIM ñeà xuaát moät phöông aùn phoái hôïp moâ ph