Mô hình cấu trúc năng lực hợp tác giải quyết vấn đề

là xương sống, là đích đến của quá trình HTGQVĐ. Ngoài ra, để HTGQVĐ hiệu quả còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố chủ quan như nhu cầu, động cơ, tính cách, trình độ kinh nghiệm của cá nhân đó, cá nhân đó có nhu cầu, động cơ thúc đẩy mạnh mẽ sẽ tích cực hợp tác cùng giải quyết vấn đề, cá nhân đó có tính cách vui vẻ, hòa đồng, tôn trọng, chấp nhận sự khác biệt và có khả năng nhận thức tốt và vốn kinh nghiệm phong phú sẽ thúc đẩy quá trình hợp tác giải quyết vấn đề tốt hơn và dần dần phát triển được năng lực HTGQVĐ ở bản thân, ngược lại, nếu cá nhân không có nhu cầu, động cơ cùng HTGQVĐ, cá tính mạnh, không thích lắng, thiếu tôn trọng, trình độ nhận thức kém, thiếu kinh nghiệm chắc chắn khó có thể HTGQVĐ. Ngoài ra, những yếu tố khách quan như loại vấn đề không cần thiết phải hợp tác, nhóm quá đông, môi trường ồn ào, không khuyến khích HTGQVĐ chắc chắn cũng ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển năng lực HTGQVĐ, ngược lại, nếu môi trường ủng hộ, khích lệ HTGQVĐ, nhóm hợp tác có số lượng thành viên phù hợp, vấn đề bắt buộc phải hợp tác mới giải quyết được sẽ ảnh hưởng tích cực đến việc hình thành và phát triển năng lực này. Dưới đây, chúng tôi sẽ phân tích và mô tả cụ thể về bốn thành tố của năng lực HTGQVĐ: Bảng 1: Mô tả thành phần cấu trúc năng lực HTGQVĐ Năng lực thành phần Mô tả (1) Cùng nhau xác định và thống nhất được vấn đề cần giải quyết - Chỉ ra, phân tích, thuyết phục được các thành viên trong nhóm về vấn đề cần giải quyết - Lắng nghe, phân tích và chỉ rõ được những điểm chung trong các ý kiến của các thành viên trong nhóm - Thống nhất, gọi tên được vấn đề chung và cam kết cùng hợp tác giải quyết vấn đề (2) Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm để cùng xác định không gian vấn đề và các giải pháp cần có - Trình bày kinh nghiệm, hiểu biết và quan điểm của cá nhân trước nhóm về các hướng phát triển của vấn đề. - Đề xuất các biện pháp giải quyết theo các hướng phát triển của vấn đề. - Cùng nhau xác định được quy luật phát triển của vấn đề và các giải pháp cần có. Phần 3. ĐÁNH GIÁ PHÁT TRIỂN NĂNG lỰc NGƯỜI HỌc 375 (3) Cùng nhau lập kế hoạch và tiến hành thực hiện giải quyết vấn đề - Cùng nhau xác định mục tiêu, nội dung, cách thức tiến hành và thời gian từng công việc cụ thể để giải quyết vấn đề. - Phân công công việc phù hợp và mỗi cá nhân đều hiểu rõ nhiệm vụ của mình cũng như của nhóm. - Triển khai kế hoạch và hỗ trợ nhau trong quá trình giải quyết vấn đề. - Linh hoạt trong xử lý tình huống khi triển khai và giám sát công việc của cá nhân và công việc chung của nhóm. (4) Đánh giá hiệu quả của giải pháp và quá trình hợp tác - Đánh giá được mức độ giải quyết vấn đề - Chỉ ra được hiệu quả của các giải pháp mà nhóm đã thực hiện. - Phân tích được những đóng góp của từng cá nhân trong việc hoàn thành nhiệm vụ của nhóm. - Rút ra được bài học kinh nghiệm về quá trình hợp tác giải quyết vấn đề. Dựa trên mô hình cấu trúc năng lực HTGQVĐ, chúng tôi sẽ xây dựng các chỉ số chỉ báo về biểu hiện hành vi của HS có năng lực này ở các mức độ từ thấp đến cao. Từ đó, giúp GV đánh giá được năng lực của HS thông quan biểu hiện hành vi cụ thể và GV có thể vạch hướng đi, rèn luyện cho HS các kĩ năng, biểu hiện hành vi cụ thể tiếp theo để phát triển năng lực của mình. Bản thân HS cũng có khả năng tự đánh giá năng lực của mình dựa trên các biểu hiện hành vi. Với mô hình cấu trúc năng lực HTGQVĐ được xây dựng, chúng tôi/những nhà nghiên cứu sau có thêm cơ sở lí luận vững chắc, làm tiền đề triển khai nghiên cứu phát triển năng lực này ở HS trong thực tiễn. 4. Kết luận Năng lực HTGQVĐ là một trong những năng lực cốt lõi cần được hình thành cho công dân tương lai và đây cũng là một trong những năng lực chung cần có trong chương trình giáo dục phổ thông mới. Năng lực HTGQVĐ được phát triển dựa trên các năng lực thành phần: (1) Cùng nhau xác định và thống nhất được vấn đề cần giải quyết; (2) Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm để cùng xác định không gian vấn đề và các giải pháp cần có; (3) Cùng nhau lập kế hoạch và tiến hành thực hiện giải quyết vấn đề và (4) Đánh giá hiệu quả của giải pháp và quá trình hợp tác. Các thành tố này liên quan chặt chẽ và bổ sung cho nhau. Với cấu trúc mới có sự phối kết hợp một cách linh hoạt giữa năng lực nhận thức và năng lực tham gia, giao tiếp, quản lý cảm Kỷ yếu Hội tHảo quốc tế CáC vấn đề mới trong khoa họC giáo dụC: tiếp Cận liên ngành và xuyên ngành376 xúc và giải quyết bất đồng, mâu thuẫn điều đó thể hiện được một cách tường minh về một người có năng lực HTGQVĐ và chỉ ra được con đường hình thành năng lực này ở HS. Từ đó, để phát triển năng lực HTGQVĐ trong thực tiễn cần: (1) Nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng và hình thành thái độ HTGQVĐ cho HS. Quá trình hình thành năng lực bao giờ cũng cần tích lũy đầy đủ kiến thức, kỹ năng và thái độ; (2) Nhà giáo dục/GV cần quan tâm chú ý đến thiết kế các hoạt động/nhiệm vụ đòi hỏi tính hợp tác giải quyết vấn đề: HS chỉ có thể hợp tác thực sự khi có nhiệm vụ/hoạt động đòi hỏi tính hợp tác; (3) GV tạo môi trường hợp tác, khuyến khích và ghi nhận năng lực HTGQVĐ của HS. Việc phát triển năng lực HTGQVĐ cần được thực hiện và khuyến khích ở mọi nơi và trong mọi hoạt động; (4) Tập huấn nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng và hình thành thái độ cho giáo viên trong việc phát triển năng lực HTGQVĐ Lý luận và những đề xuất bước đầu trong việc phát triển năng lực HTGQVĐ trong nghiên cứu này là cơ sở hữu ích cho các nghiên cứu sâu hơn về lý luận cũng như tiến hành thực nghiệm trong dạy học, giáo dục. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Thái Hưng, Lê Thị Hoàng Hà, Dương Thị Anh (2016), “Năng lực hợp tác giải quyết vấn đề trong dạy học và đánh giá bậc trung học ở Việt Nam”, Tạp chí Quản lý Giáo dục số 80 (Tr 8 -14). 2. Đinh Thi Kim Thoa, Trần Văn Tính, Đặng Hoàng Minh, 2009, Tâm lý học đại cương, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. 3. Dillenbourg, P., & Traum, D. (2006), Sharing solutions: persistence and grounding in multimodal collaborative problem solving. The Journal of the Learning Sciences, 15 (1) 121 – 151. 5. Griffin, P. & E. Care. (2015), Assessment and Teaching of 21st Century Skill. Methods and Approach (Eds) Springer. Dordrecht. 6. Nancy Willhnganz, Collaborative Problem Solving: camosun.bc.ca/col laborativeps. htm 7. OECD (2015), PISA 2015, Draft Collaborative Problem Solving framework. 8. O’Neil, H. F, Chuang, S. H. (2008), Measuring collaborative problem solving in low- stakes tests. Im E. L. Baker, J Dickieson, W. Wulfeck & H. F. O’Neil (Eds.), Assessment of problem solving using simulations (pp. 177 - 199). Mahwah, NJ: Lawrence Erbaum Associates. 9. O’Neil, H. F, Chuang, S. H, & Chung, G. K. U. K. (2003). Isues in the computer- based asessment of collaborativeproblem solving. Asessment in Education, 10, Phần 3. ĐÁNH GIÁ PHÁT TRIỂN NĂNG lỰc NGƯỜI HỌc 377 361 – 373. 10. Rod Windle and Suzanna Warre (2015). Collaborative Problem Solving: Step in the Process. STRUCTURE MODEL COLLABORATIVE PROBLEM SOLVING COMPETENCE Abstract: Collaborative problem solving competence (CPS) is one of the core competencies needed to be formed for students in the context of globalization. CPS competence has characteristics (a) the existence of a group of learners consisting of at least two people, (b) having a problem to solve and a common goal, and (c) to solve the problem group of learners need not only cognitive competence but also need of social competence y, communication competence... CPS structure consists of 4 elements (1) Identify and agree on the problem to be solved together; (2) Sharing information and experiences to determine the problem space and solutions needed (3) Planning together and implementing problem solving and (4) Evaluate the effectiveness of the solution and the cooperation process. These elements are closely related and complementary. In this article, we focus on analyzing the psychological structure of CPS competence. Keywords: Competence, Collaborative problem solving, Collaborative problem solving competence.