Luật phòng, chống tham nhũng

hiệp của Nhà nước không được ký kết hợp đồng với doanh nghiệp thuộc sở hữu của vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột; cho phép doanh nghiệp thuộc sở hữu của vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột tham dự các gói thầu của doanh nghiệp mình; bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột giữ chức vụ quản lý về tổ chức nhân sự, kế toán – tài vụ, làm thủ quỹ, thủ kho trong doanh nghiệp hoặc giao dịch, mua bán vật tư, hàng hóa, ký kết hợp đồng cho doanh nghiệp.Điều 40 Luật Phòng, chống tham nhũng quy định một số nguyên tắc chung nhất để ngăn ngừa việc lợi dụng tặng quà, nhận quà tặng để hối lộ Điều 41 quy định thẩm quyền ban hành quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức Quy tắc đạo đức nghề nghiệp (Điều 42) Quy tắc đạo đức nghề nghiệp là chuẩn mực xử sự phù hợp với đặc thù của từng nghề bảo đảm sự liêm chính, trung thực và trách nhiệm trong việc hành nghề (khoản 1 Điều 42).Cách thức ban hành quy tắc đạo đức nghề nghiệpTổ chức xã hội – nghề nghiệp phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quy tắc đạo đức nghề nghiệp đối với hội viên của mình theo quy định của pháp luật (khoản 2 Điều 42).Chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, công chức, viên chức (Điều 43) phân biệt giữa việc chuyển đổi vị trí công tác và luân chuyển cán bộ. Luân chuyển cán bộ là nhằm đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ lãnh đạo để họ có điều kiện nâng cao trình độ hiểu biết và đủ năng lực thực tiễn đáp ứng được yêu cầu của người lãnh đạo quản lý. Chuyển đổi vị trí công tác là nhằm tránh hiện tượng cán bộ, công chức công tác lâu ở một vị trí sẽ tìm cách móc nối, cấu kết với những người có liên quan hình thành “ê-kíp”, “đường dây” tham nhũng. Việc chuyển đổi vị trí công tác phải bảo đảm tính ổn định và chuyên môn của hoạt động công quyền và phải đặt trên những nguyên tắc nhất định chứ không thể chuyển đổi một cách tùy tiện. Việc chuyển đổi đơn giản là vị trí công việc chứ không phải thay đổi tính chất công việc mà cán bộ, công chức đó đang thực hiện và phải phù hợp với chuyên môn, trình độ nghiệp vụ của người được chuyển đổi. Ví dụ, một nhân viên thu thuế nông nghiệp có thể chuyển sang thu thuế công thương nghiệp; một nhân viên có trách nhiệm theo dõi thu thuế của địa bàn A có thể chuyển sang theo dõi địa bàn B; một cảnh sát khu vực này có thể sang làm cảnh sát khu vực khác Vì vậy, Luật quy định: việc chuyển đổi vị trí công tác chỉ áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức không giữ chức vụ quản lý. Việc luân chuyển cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ quản lý thực hiện theo quy định về luân chuyển cán bộ.Minh bạch tài sản, thu nhập (Mục 4) Một là, Luật không chỉ yêu cầu kê khai tài sản của cá nhân cán bộ, công chức mà kê khai tài sản của cả vợ và con chưa thành niên để ngăn chặn việc tẩu tán tài sản tham nhũng;Hai là, Luật có đề cập đến việc xác minh tài sản trong những trường hợp nhất định và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;Ba là, Luật quy định về việc công khai bản kết luận về minh bạch trong kê khai tài sản.Với tinh thần đổi mới như trên, nên khác với các văn bản trước kia chỉ quy định về kê khai tài sản cán bộ, công chức, Luật Phòng, chống tham nhũng hiện hành đặt ra mục tiêu là tiến tới minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức.. Chế độ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng (Mục 5)Thứ nhất, người đứng đầu với tư cách là người lãnh đạo, quản lý cơ quan, tổ chức, đơn vị phải chịu trách nhiệm chung về mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách. Do đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải chịu trách nhiệm về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.Thứ hai, người đứng đầu với tư cách là người trực tiếp quản lý, giao nhiệm vụ cho cán bộ, công chức, viên chức dưới quyền. Theo đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải chịu trách nhiệm về việc để xảy ra hành vi tham nhũng của người do mình trực tiếp quản lý, giao nhiệm vụ.Về trường hợp liên đới chịu trách nhiệm, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải chịu trách nhiệm liên đới về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong lĩnh vực công tác và trong đơn vị do cấp phó của mình trực tiếp phụ trách.Cải cách hành chính, đổi mới công nghệ quản lý và phương thức thanh toán (Mục 6)Cải cách hành chính nhằm phòng ngừa tham nhũng (Điều 56) Nhà nước thực hiện cải cách hành chính nhằm tăng cường tính độc lập và tự chịu trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị; đẩy mạnh việc phân cấp quản lý nhà nước giữa trung ương và địa phương, giữa các cấp chính quyền địa phương; phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cơ quan nhà nước; công khai, đơn giản hóa và hoàn thiện thủ tục hành chính; quy định cụ thể trách nhiệm của từng chức danh trong cơ quan, tổ chức, đơn vị.. Tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ trong quản lý (Điều 57) - Cơ quan, tổ chức, đơn vị thường xuyên cải tiến công tác, tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ trong hoạt động của mình, tạo thuận lợi để công dân, cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của mình.- Cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm hướng dẫn trình tự, thủ tục giải quyết công việc để cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân chủ động thực hiện mà không phải trực tiếp tiếp xúc với cán bộ, công chức, viên chức.Đổi mới phương thức thanh toán (Điều 58)- Nhà nước áp dụng các biện pháp quản lý để thực hiện việc thanh toán thông qua tài khoản tại ngân hàng, Kho bạc nhà nước. Cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm thực hiện các quy định về thanh toán bằng chuyển khoản.- Chính phủ áp dụng các giải pháp tài chính, công nghệ tiến tới thực hiện mọi khoản chi đối với người có chức vụ, quyền hạn quy định tại các điểm a, b và c khoản 3 Điều 1 Luật Phòng, chống tham nhũng và các giao dịch khác sử dụng ngân sách nhà nước phải thông qua tài khoản.Xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách (Điều 55) Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi phải chịu trách nhiệm liên đới về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì bị xử lý kỷ luật.Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị được xem xét miễn hoặc giảm trách nhiệm pháp lý quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 55 Luật Phòng, chống tham nhũng nếu đã thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm ngăn chặn, khắc phục hậu quả của hành vi tham nhũng; xử lý nghiêm minh, báo cáo kịp thời với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền về hành vi tham nhũng.Trong kết luận thanh tra, kết luận kiểm toán, kết luận điều tra vụ việc, vụ án tham nhũng phải nêu rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra hành vi tham nhũng theo các mức độ sau đây:- Yếu kém về năng lực quản lý;- Thiếu trách nhiệm trong quản lý;- Bao che cho người có hành vi tham nhũng.III. PHÁT HIỆN THAM NHŨNG (CHƯƠNG III)Luật quy định việc phát hiện tham nhũng thông qua ba hoạt động chủ yếu:- Công tác kiểm tra của các cơ quan quản lý nhà nước;- Hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán;- Tố cáo của công dân.Kiểm tra là một hoạt động không thể thiếu trong công tác quản lý. Các hành vi tham nhũng có thể diễn ra trong mọi lĩnh vực quản lý. Vì vậy, công tác kiểm tra của các cơ quan quản lý có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc phát hiện các vụ việc tham nhũng. Vì vậy, Luật Phòng, chống tham nhũng nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan quản lý trong việc thường xuyên tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi trách nhiệm quản lý của cơ quan mình. Tùy từng vụ việc cụ thể, căn cứ vào tính chất và mức độ của nó mà có thể xử lý theo thẩm quyền hoặc thông báo cho các cơ quan chức năng xử lý. Điều 59 va 60 Luật Phòng, chống tham nhũng quy định Phát hiện tham nhũng thông qua hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, kiểm sát, xét xử, giám sát (Mục 2)Đây là lực lượng chính trong cuộc đấu tranh chống vi phạm pháp luật. Chính vì vậy mà các hoạt động này được quy định rất chặt chẽ và đầy đủ trong các văn bản pháp luật cao nhất của Nhà nước như Luật Thanh tra, Luật Khiếu nại, tố cáo, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự, Luật Kiểm toán nhà nước, Luật Về hoạt động giám sát của Quốc hội. Luật Phòng, chống tham nhũng Điều 62, 63Tố cáo và giải quyết tố cáo về hành vi tham nhũng (Mục 3)Tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận.Tố cáo và trình tự, thủ tục giải quyết cũng như trách nhiệm giải quyết tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật nói chung đã được quy định trong Luật Khiếu nại, tố cáo và các văn bản hướng dẫn thi hành. Luật Phòng, chống tham nhũng quy định về tố cáo và giải quyết tố cáo hành vi tham nhũng. Điều 64, 65, 66,67Điều 65 Luật Phòng, chống tham nhũng quy định trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để công dân tố cáo Đặc biệt, Luật nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc bảo vệ người tố cáo khỏi sự đe dọa trả thù, trù dập. Đây là vấn đề rất quan trọng vì trong nhiều trường hợp, người bị tố cáo là những người có chức vụ, quyền hạn, thậm chí giữ chức vụ quyền hạn rất cao nên họ có nhiều cách để trả thù người tố cáo hoặc trù dập, bưng bít sự việc mà người tố cáo phát hiện cho Nhà nước. Vì vậy, Nhà nước phải có những cơ chế hữu hiệu để bảo vệ cho người tố cáo. Có như vậy công dân mới vững tin và tích cực phát hiện các hành vi tham nhũng để cơ quan nhà nước kịp thời xử lý.IV. XỬ LÝ HÀNH VI THAM NHŨNG VÀ CÁC HÀNH VI VI PHẠM PHÁP LUẬT KHÁC (CHƯƠNG IV) Chương lV quy định về xử lý hành vi tham nhũng và các hành vi vi phạm pháp luật khác gồm 2 mục 4 điều (từ Điều 68 đến Điều 71).Đối tượng bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự (Điều 68)- Người có hành vi tham nhũng quy định tại Điều 3 (bao gồm 12 hành vi tham nhũng).- Người không báo cáo, tố giác khi biết được hành vi tham nhũng - Người không xử lý báo cáo, tố giác, tố cáo về hành vi tham nhũng.- Người có hành vi đe dọa, trả thù, trù dập người phát hiện, báo cáo, tố giác, tố cáo, cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng.- Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.- Người thực hiện hành vi khác vi phạm quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng và quy định khác của pháp luật có liên quan.Các đối tượng theo quy định tại khoản 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 68 thì tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà có thể xử lý kỷ luật, xử lý hình sự.Xử lý đối với người có hành vi tham nhũng (Điều 69)Người có hành vi tham nhũng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự; trong trường hợp bị kết án về hành vi tham nhũng và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì phải bị buộc thôi việc; đối với đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân thì đương nhiên mất quyền đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân.Điều lưu ý ở quy định này là đối với người có hành vi tham nhũng đã bị xử lý về mặt hình sự thì đồng thời cũng phải chịu xử lý kỷ luật với hình thức buộc thôi việc, điều này thể hiện thái độ kiên quyết của Đảng, Nhà nước trong việc xử lý người có hành vi tham nhũng. Nguyên tắc xử lý tài sản tham nhũng (Điều 70) Thu hồi tài sản tham nhũng có yếu tố nước ngoài (Điều 71)Vai trò và trách nhiệm của xã hội trong phòng, chống tham nhũng Luật phòng, chống tham nhũng tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý hiện hành nhằm khuyến khích và đảm bảo việc tham gia chủ động, tích cực và hiệu quả của xã hội trong phòng, chống tham nhũng, gồm các nội dung sau:- Ghi nhận và đề cao vai trò, trách nhiệm của các đoàn thể xã hội, báo chí, doanh nghiệp và công dân trong phòng, chống tham nhũng; có các quy định cụ thể nhằm khuyến khích và đảm bảo sự tham gia của xã hội.- Quy định rõ về quyền tiếp cận thông tin của cơ quan, tổ chức và công dân; cơ chế cụ thể để thực hiện quyền này.- Quy định những nội dung cơ bản về tố cáo hành vi tham nhũng. Chế định về tố cáo hành vi tham nhũng là một phần quan trọng của Luạt phòng, chống tham nhũng. Đây cũng là cơ chế quan trọng nhất để công dân trực tiếp tham gia phát hiện các hành vi tham nhũng. Hợp tác quốc tế về phòng, chống tham nhũng Trên cơ sở ghi nhận nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các bên cùng có lợi, Luật phòng, chống tham nhũng quy định trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong hợp tác quốc tế về phòng, chống tham nhũng như sau: - Thanh tra Chính phủ phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công an và các cơ quan hữu quan thực hiện hoạt động hợp tác quốc tế về nghiên cưú, đào tạo, xây dựng chính sách, trao đổi thông tin, hỗ trợ tài chính, trợ giúp kỹ thuật, trao đổi kinh nghiệm trong phòng, chống tham nhũng.- Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Công an trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện nhiệm vụ hợp tác quốc tế về tương trợ tư pháp trong phòng, chống tham nhũng.Điều 73. Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng 1. Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng do Thủ tướng Chính phủ đứng đầu có trách nhiệm chỉ đạo, phối hợp, kiểm tra, đôn đốc hoạt động phòng, chống tham nhũng trong phạm vi cả nước. Giúp việc cho Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng có bộ phận thường trực hoạt động chuyên trách.2. Ban chỉ đạo tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về phòng, chống tham nhũng do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đứng đầu có trách nhiệm chỉ đạo, phối hợp, kiểm tra, đôn đốc hoạt động phòng, chống tham nhũng trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Ban chỉ đạo tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về phòng, chống tham nhũng có bộ phận giúp việc.Điều 74. Giám sát công tác phòng, chống tham nhũng 1. Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội giám sát công tác phòng, chống tham nhũng trong phạm vi cả nước.2. Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban của Quốc hội trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát công tác phòng ngừa tham nhũng thuộc lĩnh vực do mình phụ trách.Uỷ ban tư pháp của Quốc hội trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng.3. Hội đồng nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm giám sát công tác phòng, chống tham nhũng tại địa phương.4. Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng.”