Luật Hiến pháp Nhà nước: Chương trình tổng thể

Luật HPNN: Chương trình tổng thể Tuần 1: Những vấn đề lý luận về luật hiến pháp và hiến pháp Tuần 2: Chính thể và các đảng phái chính trị Tuần 3: Pháp luật bầu cử và mối quan hệ cơ bản giữa Nhà nước và công dân Tuần 4: Nghị viện các nước Tuần 5: Chính phủ và nguyên thủ quốc gia các nước Tuần 6: Hệ thống tư pháp và vấn đề bảo vệ Hiến pháp ở các nước Bài 4: Nghị viện các nước Vị trí, vai trò của nghị viện trong bộ máy nhà nước Chức năng, thẩm quyền của nghị viện Cơ cấu của nghị viện Quy chế làm việc và thủ tục làm luật I. Vị trí, vai trò của nghị viện trong BMNN Nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước (division of power), tam quyền phân lập (separation of powers): Lịch sử, bối cảnh: nước Anh Nội dung: Lập pháp (legislative), Hành pháp (executive), Tư pháp (judiciary) Các hình thức thể hiện khác nhau ở các nước khác nhau Hai môi hình về vị trí, vai trò của nghị viện: Mô hình 1, Mô hình 2 II. Chức năng, thẩm quyền của nghị viện Trong lĩnh vực lập pháp: Thẩm quyền truyền thống từ nguyên tắc SoP Hai giai đoạn: Giai đoạn đầu, giai đoạn từ chủ nghĩa tư bản độc quyền Trong lĩnh vực ngân sách và tài chính Trong lĩnh vực đối ngoại và phòng thủ quốc gia Trong lĩnh vực tư pháp (impeachment): mô hình đa dạng, phần lớn nghị viện các nước có quyền này Trong lĩnh vực giám sát hoạt động của hành pháp (Việt Nam thể hiện rõ nhất, các nước Bắc âu, Các nước theo DoP) Hai mô hình về vị trí, vai trò của nghị viện trong một bộ máy nhà nước Mô hình 1: Nghị viện có vai trò cao (DoP) Mô hình 2: Nghị viện có vai trò ngang bằng (SoP) Nghị viện Chính phủ Tòa án Nghị viện Chính phủ Tòa án Sơ đồ tổ chức BMNN Việt nam so sánh với một mô hình BMNN tương tự Quốc hội CTN UBTVQH CP TATC VKSTC Nghị viện CP Tòa án II. Cơ cấu của nghị viện Nhất viện và lưỡng viện: Các nước khác nhau: nghị viện lưỡng viện (Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật ...), nghị viện đơn viện (Việt Nam, Trung quốc, Thụy điển, Na uy ...) Vị trí vai trò, nhiệm vụ quyền hạn của hại viện khác nhau trong các nước lưỡng viện: Anh, Pháp, Đức, Mỹ Vai trò của nghị viện trong các nước nhất viện: thường có vai trò quan trọng trong BMNN Cơ quan lãnh đạo của nghị viện: Chủ tịch (chairperson, người phát ngôn (speakers), cách thức hình thành Khác nhau giữa các nước khác hệ thống: lưỡng viện, nhất viện. Khác nhau giữa các nước cùng hệ thống: các nước lưỡng viện (Anh, Mỹ) Các ủy ban của nghị viện: cánh tay của nghị viện NV nào cũng có Hai loại ủy ban: thường trực và lâm thời IV. Quy chế làm việc và thủ tục làm luật Quy chế làm việc: đặc điểm chung là theo kỳ họp và hoạt động chuyên trách: VN là ngoại lệ Hạ nghị sĩ thể hiện rõ hơn thượng nghị sĩ Thủ tục lập pháp: Sáng kiến luật: nghị sĩ (từ cử tri, nhóm lợi ích), từ chính phủ Thảo luận: thảo luận tại ủy ban (Mỹ), thảo luận tại phiên toàn thể, thủ tục khác giữa các nước khác nhau (Mỹ, Anh, Pháp) do vai trò các đảng phái. Thông qua luật: tại phiên họp, có thể từng viện, có thể họp chung, vai trò của hạ viện thường lớn hơn, vai trò của thượng viện ở các nước khác nhau. Công bố luật Quy trình lập pháp phổ biến Sáng kiến Công bố Thảo luận Thông qua Nghị viên Tổng thống Bảo hiến Bảo hiến