Luận văn Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may X19 – Công ty 247 -BQP

Lời mở đầu Cùng với sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của nền kinh tế Thế giới nói cung và Việt Nam nói riên, các doanh nghiệp Việt nam đang cố gắng từng ngaỳ, từng giờ để có thể hoà vào nhịp độ phát triển đó. Đặc biệt, từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI năm 1986 đến nay, Đảng, Nhà nước ta chủ trương chuyển đổi nền kinh tế nước ta từ cơ chế kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước thì mục tiêu hoạt động của các doanh nghiệp cũng đồng thời được xác định một cách rõ ràng - đó là loựi nhuận .Không chỉ dừng lại ở mục tiêu có lợi nhuận mà là lợi nhuận ngày càng cao tiến tới tối đâ hoá lưọi nhuận. Và để đạt được mụtc tiêu đó trong điều kiện khắc nghiệt của các quy luật kinh tế thì một trong những biện pháp tốt nhất mà các doanh nghiệp nên thực hiện là tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm . Điều đó đòi hỏi các chủ thể kinh tế không chỉ quan tâm đến việc thực hiện tố hoạt động sản phẩm kinh doanh mà còn phải tổ chức tốt công tác hạch toán các khoản thu, chi phát sinh hay nói cách khác là tổ chức tốt công tác kế toán của doanh nghiệp mà trong đó kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đóng vai trò rất quan trọng nhằm đảm bảo cho các doanh nghiệp không tính thừa các khoản chi phí, không tính thiếu các khoản thu nhập góp phần xác định đúng đắn lợi nhận của doanh nghiệp, tạo tiền đề cho doanh nghiệp thực hiện tốt các mục tiêu đặt ra. Sau khi được học tập và nghiên cứu về bộ môn kế toán tại trường và được thực tế tại Xí nghiệp may X19 – Công ty 247 -BQP em thực sự nhận thấy được tầm quan trong và sự cần thiết của công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Do vậy, em đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may X19 – Công ty 247 -BQP “ nhằm đi sâu nghiên cứu về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm để nâng cao hơn nữa kiến thức chuyên ngành của mình cũng như để phục vụ cho công việc thực tế của em sau này. Bài luận văn này gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp sản xuất trong điều kiện sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường. Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Xí nghiệp may X19 – Công ty 247 -BQP . Chương 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Xí nghiệp may X19 – Công ty 247 -BQP . Chương 1 Lý luận cơ bản về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất --------*-------- 1. khái niệm chi phí sản xuất Trong quá trình hoạt động doanh nghiệp cần phải huy động các nguồn tài lực, vật lực (lao động, vật tư, tiền vốn…) để thực hiện việc sản xuất chế tạo sản xuất, thực hiện các công việc lao vụ, thu mua dự trữ hàng hoá, luân chuyển lưu thông sản phẩm, hàng hoá, thực hiện hoạt động đầu tư… Kể cả chi cho công tác quản lý chung của doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa là doanh nghiệp phải bỏ ra các khoản hao phí về lao động vật hoá cho quá trình hoạt động của mình. Như vậy, chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong một thời kỳ nhất định, biểu hiện bằng tiền. 1.2 Phân loại chi phí sản xuất Chi phí sản xuất bao gồm nhiều khoản chi có nội dung, công dụng và mục đích khác nhau. Vì vậy để quản lý chi phí được chặt chẽ, theo dõi và hạch toán chi phí một cách có hệ thống, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra và phân tích kinh tế trong các doanh nghiệp, cần phân loại chi phí theo các tiêu thức thích hợp. Tuỳ theo việc xem xét chi phí ở các góc độ khác nhau và mục đích quản lý chi phí mà chi phí sản xuất được phân loại theo các tiêu thức khác nhau. Sau đây xin đề cập đến hai cách phân loại chủ yếu đối với chi phí của doanh nghiệp. * Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế: Theo cách phân loại này những khoản chi phí có chung tính chất, nội dung kinh tế được xếp chung vào một yếu tố, không phân biệt chi phí đó phát sinh ở đâu và sử dụng vào mục đích gì. Theo tiêu thức này thì toàn bộ hi phí của doanh nghiệp được phân biệt thành 5 yếu tố: - Chi phí nguyên liệu, vật liệu Bao gồm các chi phí nguyên liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu phụ tùng thay thế, vật liệu và thiết bị cơ bản. - Chi phí nhân công: Là chi phí về tiền lương, tiền công phải trả bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, tiền lương, tiền công… - Chi phí khấu hao TSCĐ: Là toàn bộ chi phí khấu hao của tất cả các TSCĐ trong doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài: Là số tiền phải trả cho các dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài phục vụ cho các hoạt động của doanh nghiệp (như dịch vụ cung cấp điện, nước, sửa chữa các TSCĐ…) - Chi phí khác bằng tiền: Là chi phí khác bằng tiền phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh ngoài 4 chi phí nói trên: Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung tính chất kinh tế có tác dụng quan trọng đối với việc quản lý chi phí của lĩnh vực sản xuất. Cho phép hiểu rõ cơ cấu, tỷ trọng từng yếu tố chi phí, là cơ sở để phân tích, đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi phí sản xuất, làm cơ sở cho việc dự trù hay xây dựng kế hoạch cung ứng vật tư, tiền vốn huy động sử dụng lao động. * Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, công dụng của chi phí Theo cách phân loại này, căn cứ vào mục đích và công dụng của chi phí trong sản xuất để chia ra các khoản mục chi phí khác nhau. Mỗi khoản mục chi phí chỉ bao gồm những chi phí có cùng mục đích và công dụng, không phân biệt chi phí đó có nội dung kinh tế như thế nào. Theo tiêu thức này chi phí sản xuất được chia thành các loại: - Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về các nguyên vật liệu chính (kể cả nửa thành phẩm mua ngoài) vật liệu phụ, nhiên liệu… sử dụng trực tiếp vào việc sản xuất tạo ra những sản phẩm hay thực hiện công việc lao vụ. Không tính vào khoản mục này những chi phí nguyên vật liệu dùng vào mục đích sản xuất chung hay do những hoạt động ngoài lĩnh vực sản xuất. - Chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm chi phí về tiền lương, phụ cấp phải trả các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ trên tiền lương của công nhân (lao động) trực tiếp sản xuất theo quy định. Không tính vào khoản mục này khoản tiền lương, phụ cấp và các khoản trích trên tiền lương của nhân viên phân xưởng, nhân viên bán hàng, nhân viên quản lý doanh nghiệp hay nhân viên khác. - Chi phí sản xuất chung: Là chi phí dùng vào việc quản lý và phục vụ sản xuất chung tại bộ phận sản xuất (phân xưởng, đội, trại…) bao gồm các khoản sau: + Chi phí nhân viên phân xưởng + Chi phí vật liệu + Chi phí dụng cụ sản xuất + Chi phí khấu hao TSCĐ + Chi phí dịch vụ mua ngoài + Chi phí bằng tiền khác. Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng kinh tế có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo khoản mục, là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và định mức chi phí cho kỳ sau: Ngoài hai cách phân loại trên đây, để phục vụ cho công tác quản lý và công tác kế toán chi phí sản xuất có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau như: - Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí với khối sản phẩm, lao vụ thành chi phí khả biến và chi phí bất biến, phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi phí giá thành chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp, hoặc có thể phân loại chi phí theo mối quan hệ của chi phí với quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm thành chi phí cơ bản và chi phí chung. 2. Giá thành sản phẩm 2.1 Khái niệm giá thành sản phẩm Giá thành sản phẩm (công việc, lao vụ) là chi phí sản xuất tính cho một khối lượng hoặc một đơn vị sản phẩm (công việc, lao vụ) do doanh nghiệp sản xuất đã hoàn thành. Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả sử dụng tài sản, vật tư lao động và tiền vốn trong quá trình sản xuất, cũng như tính đúng đắn của các giải pháp tổ chức, kinh tế, kỹ thuật và công nghệ mà doanh nghiệp đã sử dụng nhằm nâng cao hiệu quả, năng suất lao động, chất lượng sản xuất, hạ thấp chi phí và tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Giá thành còn là một căn cứ quan trọng để định giá bán và xác định hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất. Mức hạ giá thành và tỷ lệ hạ giá thành phản ánh trình độ sử dụng hợp lý và tiết kiệm lao động, vật tư, khả năng tận dụng công suất máy móc, trình độ quản lý kinh tế và hạch toán kinh tế nội bộ. 2.2 Phân loại giá thành sản phẩm * Phân loại giá thành sản phẩm theo cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành mà giá thành sản phẩm được chia thành ba loại sau: - Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện và được tính trước khi bắt đầu quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp. - Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở của định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Giá thành định mức được xem như thước đo chính xác để xác định kết quả sử dụng các loại tài sản, vật tư, tiền vốn trong doanh nghiệp, giúp cho việc đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế, kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Cũng giống như giá thành kế hoạch việc tính giá thành định mức cũng được tiến hành trước khi sản xuất chế tạo sản phẩm. - Giá thành thực tế: Là giá thành được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp được trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất hoàn thành trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ có thể tính toán được sau khi kết thúc quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm được tính toán cho cả chi tiêu tổng giá thành và giá thành đơn vị. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong quá trình tổ chức và sử dụng các giải pháp kinh tế kỹ thuật… để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm; là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với Nhà nước cũng như các đối tác liên doanh, liên kết. * Phân loại giá thành theo phạm vi các yếu tố cấu thành. Theo phạm vi tính toán giá thành sản phẩm được chia thành hai loại: - Giá thành sản xuất: Giá thành sản xuất của sản phẩm bao gồm chi phí sản xuất, chế tạo sản phẩm (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung…) tính cho những sản phẩm, công việc hoặc lao vụ đã hoàn thành. Giá thành sản xuất của sản phẩm được sử dụng để ghi sổ cho sản phẩm đã hoàn thành nhập kho hoặc giao thẳng cho khách hàng, đồng thời là căn cứ để tính giá vốn hàng bán và lãi gộp trong kỳ ở các doanh nghiệp. - Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ: bao gồm giá thành sản xuất và chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ. Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ chỉ xác định và tính toán khi sản phẩm, công việc hoặc lao vụ đã được xác định là tiêu thụ. Giá thành toàn bộ là căn cứ để tính toán, xác định mức lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp. 3. Vai trò của kế toán trong tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Trong quản trị doanh nghiệp, chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là những chỉ tiêu kinh tế quan trọng luôn được các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm vì chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là những chỉ tiêu phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tính đúng, tính đủ chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là tiền đề để hạch toán kinh tế, xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Tài liệu về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm còn là căn cứ quan trọng để phân tích, đánh giá tình hình thực hiện các định mức chi phí và dự toán chi phí, tình hình sử dụng các nguồn lực trong doanh nghiệp. Từ đó giúp cho nhà quản lý đề ra các quyết định phù hợp. Để tổ chức tốt kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, đáp ứng tốt yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cần thực hiện tốt các vai trò sau: - Xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành sản phẩm phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp và yêu cầu quản lý. - Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phù hợp với phương pháp kế toán hàng tồn kho mà doanh nghiệp đã lựa chọn. - Tổ chức tập hợp, kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất theo đúng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đã xác định, theo yếu tố chi phí và khoản mục giá thành. - Lập báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố, định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp. - Tổ chức kiểm kê đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang một cách khoa học, hợp lý xác định giá thành và hạch toán giá thành và hạch toán giá thành sản phẩm sản xuất trong kỳ một cách đầy đủ, chính xác. 4. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Xét về bản chất chi phí và giá thành sản phẩm là biểu hiện hai mặt của quá trình sản xuất kinh doanh. Cũng giống nhau về chất vì đều biểu hiện bằng tiền những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá bỏ ra, nhưng khác nhau về mặt lượng. Khi nói đến chi phí sản xuất là giới hạn thời kỳ nhất định, không phân biệt là cho loại sản phẩm nào, đã hoàn thành hay chưa, còn khi nói đến giá thành sản phẩm là xác định một lượng chi phí sản xuất nhất định, tính cho một đại lượng kết quả hoàn thành nhất định. Đứng trên góc độ quá trình hoạt động để xem xét thì quá trình sản xuất là một quá trình hoạt động liên tục, còn việc tính giá thành sản phẩm thực hiện tại một thời điểm có tính chất chu kỳ để so sánh chi phí với khối lượng sản phẩm, lao vụ, dịch vụ hoàn thành. Tại thời điểm tính giá thành có thể có một khối lượng sản phẩm chưa hoàn thành, chứa đựng một lượng chi phí đó là chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ. Tương tự như vậy, đầu kỳ có thể có một số khối lượng sản phẩm sản xuất chưa hoàn thành kỳ trước chuyển sang để tiếp tục sản xuất, chứa đựng một lượng chi phí sản xuất cho nó, đó là chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ. Như vậy, giá thành sản phẩm hoàn thành trong kỳ bao gồm chi phí sản xuất của kỳ trước chuyển sang và một phần chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ: = + - Hơn nữa, giá thành sản phẩm mang tính chất chủ quan, việc giới hạn chi phí tính vào giá thành sản phẩm gồm những chi phí nào còn phụ thuộc vào quan điểm tính toán xác định chi phí, doanh thu và kết quả, cũng như quy định của chế độ quản lý kinh tế tài chính, chế độ kế toán hiện hành. Những quan điểm và quy định đó đôi khi không hoàn toàn phù hợp với bản chất của chi phí và giá thành sản phẩm, đòi hỏi các nhà quản trị doanh nghiệp phải nhận thức rõ ràng đầy đủ để sử dụng thông tin một cách thích hợp. Xét về mặt công tác kế toán thì kế toán tập hợp chi phí sản xuất và kế toán tính giá thành sản phẩm là hai bước công việc kế tiếp nhau. Việc tính giá thành sản phẩm chỉ được tiến hành khi toàn bộ công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong kỳ hoàn tất. Khác nhau giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm cũng chính là sự biểu hiện của mối quan hệ giữa chúng. Chi phí sản xuất là căn cứ để tính giá thành sản phẩm và ngược lại giá thành sản phẩm là kết quả của quá trình tính toán, phân bổ tập hợp chi phí sản xuất. II. Đối tượng, phương pháp và nội dung tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 1. Đối tượng, phương pháp và nội dung hạch toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất 1.1 Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất Đối tượng chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn để tập hợp chi phí nhằm đáp ứng nhu cầu hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm. Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với những nội dung kinh tế, công dụng khác nhau phát sinh ở những địa điểm khác nhau. Mục đích của việc bỏ ra chi phí là tạo ra các sản phẩm lao vụ của doanh nghiệp được sản xuất chế tạo bởi các phân xưởng, bộ phận khác nhau theo quy trình công nghệ sản xuất của doanh nghiệp đó. Các chi phí cần được tập hợp theo phạm vi, giới hạn cần được tập hợp, có thể là: - Nơi phát sinh chi phí: Phân xưởng, đội, bộ phận sản xuất, giai đoạn công nghệ, các phòng chức năng… - Nơi gánh chịu chi phí: sản phẩm, công việc hoặc lao vụ do doanh nghiệp đang sản xuất, công trình, hạng mục công trình, đơn đặt hàng. Như vậy, thực chất của việc xác định đối tượng của việc tập hợp chi phí sản xuất là xác định nơi các chi phí đã phát sinh và các đối tượng chịu chi phí đó. Xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên rất quan trọng trong toàn bộ khâu tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Có xác định được đối tượng đúng đắn, khoa học và hợp lý mới có tác dụng phục vụ tốt cho công việc tăng cường công tác quản lý sản xuất, thực hiện hạch toán kinh tế nội bộ và hạch toán kinh tế toàn doanh nghiệp, phát huy vai trò chức năng của kế toán. Việc lựa chọn đối tượng kế toán tập hợp chi phí ở các doanh nghiệp là không giống nhau mà phải căn cứ vào: - Đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp. - Tình hình sản xuất và quy trình công nghệ kỹ thuật sản xuất sản phẩm. - Địa điểm phát sinh, mục đích, công dụng của chi phí. - Yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp. 1.2 Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất là hệ thống các phương pháp được sử dụng để hạch toán và phân bổ các chi phí trong giới hạn của đối tượng hạch toán chi phí sản xuất đã xác định. Tuỳ thuộc vào khả năng quy nạp chi phí vào các đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất, kế toán sẽ áp dụng phương pháp hạch toán chi phí sản xuất một cách phù hợp. * Phương pháp hạch toán trực tiếp Phương pháp hạch toán trực tiếp áp dụng đối với các chi phí có liên quan trực tiếp đến đối tượng kế toán hạch toán chi phí đã xác định và công tác hạch toán ghi chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp các chi phí này vào từng đối tượng kế toán chi phí có liên quan. * Phương pháp phân bổ gián tiếp. Phương pháp phân bổ gián tiếp được áp dụng khi một loại chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng kế toán hạch toán chi phí sản xuất, không thể tập hợp trực tiếp cho từng đối tượng. Trường hợp này phải lựa chọn đối tượng phân bổ hợp lý, để tiến hành phân bổ chi phí cho các đối tượng có liên quan theo công thức: Ci = Trong đó: Ci: Là chi phí sản xuất phân bổ cho đối tượng thứ i SC: Là tổng chi phí đã tập hợp cần phân bổ. Sni=1.T: Là tổng đại lượng của tiêu chuẩn dùng để phân bổ. Ti: Là đại lượng của tiêu chuẩn dùng để phân bổ của đối tượng thứ i. Tiêu chuẩn được lựa chọn để phân bổ chi phí cho các đối tượng đòi hỏi phải hợp lý khoa học. 1.3 Trình tự hạch toán tập hợp chi phí sản xuất tại doanh nghiệp Tập hợp chi phí sản xuất là việc tập hợp lại, hệ thống hoá các chi phí sản xuất phát sinh trong quá trình sản xuất ở doanh nghiệp tại từng thời điểm vị trí nhất định vào các tài khoản kế toán và phân chia chi phí theo từng đối tượng hạch toán chi phí. Việc tập hợp chi phí sản xuất phải được tiến hành theo trình tự hợp lý, khoa học thì mới có thể tính giá thành sản phẩm một cách chính xác, kịp thời. Việc tập hợp chi phí sản xuất có thể khái quát theo 4 bước sau: - Bước 1: Tập hợp chi phí cơ bản có liên quan trực tiếp cho từng đối tượng sử dụng. - Bước 2: Tính toán và phân bổ lao vụ của các ngành sản xuất kinh doanh có liên quan trực tiếp cho từng đối tượng sử dụng trên cơ sở khối lượng lao vụ và giá thành đơn vị lao vụ. - Bước 3: Tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung cho các loại sản phẩm có liên quan. - Bước 4: Xác định chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ tuỳ theo phương pháp hạch toán hàng tồn kho áp dụng trong doanh nghiệp mà nội dung, cách thức hạch toán chi phí sản xuất có những điểm khác nhau. 1.4 Nội dung tổ chức hạch toán chi phí sản xuất tại doanh nghiệp theo phương pháp kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ 1.4.1 Tài khoản sử dụng. Phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp theo dõi, phản ánh thường xuyên liên tục tình hình nhập, xuất hàng tồn kho trên các tài khoản phản ánh hàng tồn kho. Theo phương pháp này để tập hợp và phân bổ các chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ kế toán sử dụng các tài khoản sau: TK 621: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. TK 622: Chi phí nhân công trực tiếp. TK 627: Chi phí sản xuất chung TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang * Tài khoản 621 (TK 621): Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Tài khoản này dùng để phản ánh các chi phí nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất, chế tạo sản phẩm, thực hiện các lao vụ, dịch vụ… phát sinh trong kỳ, cuối kỳ chuyển sang TK tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. * Tài khoản 622 (TK 622): Chi phí nhân công trực tiếp Tài khoản này dùng để phản ánh chi phí lao động trực tiếp tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh, chế tạo sản phẩm… cuối kỳ kết chuyển vào TK tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành (bao gồm các khoản: tiền lương, tiền công, tiền thưởng các khoản phụ cấp) cuối kỳ chuyển sang TK tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. * Tài khoản 627 (TK 627): Chi phí sản xuất chung Tài khoản này dùng để phản ánh những chi phí có liên quan đến việc phục vụ, quản lý sản xuất trong các phân xưởng, đội sản xuất… cuối kỳ kết chuyển vào TK tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Tài khoản 627 được mở thành 6 TK cấp 2 để theo dõi phản ánh riêng từng nội dung chi phí. TK 6271: Chi phí nhân viên phân xưởng. TK 6272: Chi phí nguyên vật liệu TK 6273: Chi phí công cụ dụng cụ TK 6274: Chi phí khấu hao tài sản cố định TK 6277: Chi phí dịch vụ mua ngoài TK 6278: Chi phí khác bằng tiền * Tài khoản 154 (TK 154): Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Tài khoản này được sử dụng để tập hợp chi phí sản xuất và cung cấp số liệu để tính giá thành sản phẩm, lao vụ dịch vụ ở các doanh nghiệp sản xuất và các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ tài khoản còn được sử dụng để hạch toán nghiệp vụ thuê ngoài gia công chế biến và tính giá thành vật liệu thuê ngoài chế biến. 1.4.2 Theo phương pháp kê khai thường xuyên Tập hợp chi phí sản xuất của toàn doanh nghiệp: Chi phí sản xuất sau khi tập hợp riêng từng khoản mục: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung cần được kết chuyển để tập hợp chi phí sản xuất của toàn doanh nghiệp và chi tiết theo từng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Trình tự kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành theo phương pháp kê khai thường xuyên được biểu hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.1: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm (Theo phương pháp kê khai thường xuyên) TK 621 Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 622 Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp TK 154 Trị giá sản phẩm hàng bắt bồi thường phế liệu do sản phẩm hỏng TK 622 Kết chuyển chi phí sản xuất chung TK 622 Dư đk: xxx TK 155 TK 157 TK 157 Giá thành thực tế thành phẩm hoàn thành nhập kho Giá thành thực tế thành phẩm gửi bán không qua kho Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành bán ngày Dck: xxx 1.4.3. Theo phương pháp kiểm kê định kỳ Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ là không theo dõi một cách thường xuyên liên tục về tình hình biến động của hàng tồn kho trên các tài khoản hàng tồn kho mà chỉ theo dõi, phản ánh giá trị hàng tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ trên cơ sở kiểm kê cuối kỳ, xác định lượng hàng tồn kho thực tế. Từ đó xác định lượng xuất dùng cho sản xuất kinh doanh và các mục đích khác bằng công thức: = + - Cũng tương tự phương pháp kê khai thường xuyên, chi phí sản xuất trong kỳ được tập hợp trên các tài khoản: TK 621: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 622: Chi phí nhân công trực tiếp TK 627: Chi phí sản xuất chung Tuy nhiên, do đặc điểm của kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ. TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang chỉ sử dụng để phản ánh chi phí dở dang đầu kỳ và cuối kỳ, việc tập hợp và tính giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ được thực hiện trên tài khoản 631: Giá thành sản xuất. Trình tự kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ được khái quát ở sơ đồ sau: Phương pháp hạch toán: Sơ đồ 1.2: Trình tự kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm (Theo phương pháp kiểm kê định kỳ) TK 154 Kết chuyển chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ TK 154 Phản ánh chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ TK 632 TK 611 TK 611 Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp TK 611,138,822 Phế liệu sản phẩm hỏng thu hồi trị giá sản phẩm hàng bắt bồi thường, tính vào chi phí bất thường Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành sản xuất trong kỳ TK 622 Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp TK 627 Kết chuyển chi phí sả