Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ chính trị vĩ đại, đồng thời là nhà quân sự
xuất sắc của dân tộc ta. Trong toàn bộ di sản quân sự của Người, phong cách tư duy
quân sự có nội dung to lớn và giữ một vị trí hết sức trọng yếu.
Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh là một bộ phận trong phong cách tư
duy của Người, có những đặc điểm riêng và gắn liền với thực tiễn quân sự cách
mạng Việt Nam. Đó là phong cách tư duy luôn luôn xem xét vấn đề quân sự gắn với
yêu cầu, mục tiêu của sự nghiệp cách mạng vì độc lập dân tộc và CNXH; tính biện
chứng trong nhận thức và giải quyết vấn đề quân sự; bám sát thực tiễn quân sự Việt
Nam; không ngừng phát huy sức mạnh tổng hợp và thể hiện quyết tâm lớn, sáng tạo
cao trong các tình huống quân sự. Hồ Chí Minh đã cùng với Đảng ta lãnh đạo quá
trình khởi nghĩa và chiến tranh cách mạng, giành độc lập, thống nhất Tổ quốc gần
nửa thế kỷ qua. Quá trình đấu tranh thắng lợi đó đã khẳng định sự hình thành và
phát triển phong cách tư duy, trong đó có phong cách tư duy quân sự của Người.
Đội ngũ cán bộ, sĩ quan quân đội trưởng thành, chỉ huy bộ đội đánh thắng mọi kẻ
thù xâm lược, giải quyết các tình huống quân sự một cách sáng tạo, là do lĩnh hội
được tư tưởng quân sự và nhất là được rèn luyện theo phong cách tư duy quân sự
của Người. Vì vậy, nghiên cứu phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh để góp
phần hiểu rõ hơn tư tưởng quân sự của Người và xây dựng phong cách tư duy quân
sự cho đội ngũ cán bộ quân đội nói chung, cho đội ngũ học viên ở HVCTQS nói
riêng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, đặc biệt đối
với quá trình xây dựng Quân đội ta trở thành quân đội cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại là một việc làm cần thiết.
111 trang |
Chia sẻ: luyenbuizn | Lượt xem: 1286 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Luận văn Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh với học viên ở Học viện Chính trị – Quân sự hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh với học
viên ở Học viện Chính trị – Quân sự hiện nay
Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ chính trị vĩ đại, đồng thời là nhà quân sự
xuất sắc của dân tộc ta. Trong toàn bộ di sản quân sự của Người, phong cách tư duy
quân sự có nội dung to lớn và giữ một vị trí hết sức trọng yếu.
Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh là một bộ phận trong phong cách tư
duy của Người, có những đặc điểm riêng và gắn liền với thực tiễn quân sự cách
mạng Việt Nam. Đó là phong cách tư duy luôn luôn xem xét vấn đề quân sự gắn với
yêu cầu, mục tiêu của sự nghiệp cách mạng vì độc lập dân tộc và CNXH; tính biện
chứng trong nhận thức và giải quyết vấn đề quân sự; bám sát thực tiễn quân sự Việt
Nam; không ngừng phát huy sức mạnh tổng hợp và thể hiện quyết tâm lớn, sáng tạo
cao trong các tình huống quân sự. Hồ Chí Minh đã cùng với Đảng ta lãnh đạo quá
trình khởi nghĩa và chiến tranh cách mạng, giành độc lập, thống nhất Tổ quốc gần
nửa thế kỷ qua. Quá trình đấu tranh thắng lợi đó đã khẳng định sự hình thành và
phát triển phong cách tư duy, trong đó có phong cách tư duy quân sự của Người.
Đội ngũ cán bộ, sĩ quan quân đội trưởng thành, chỉ huy bộ đội đánh thắng mọi kẻ
thù xâm lược, giải quyết các tình huống quân sự một cách sáng tạo, là do lĩnh hội
được tư tưởng quân sự và nhất là được rèn luyện theo phong cách tư duy quân sự
của Người. Vì vậy, nghiên cứu phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh để góp
phần hiểu rõ hơn tư tưởng quân sự của Người và xây dựng phong cách tư duy quân
sự cho đội ngũ cán bộ quân đội nói chung, cho đội ngũ học viên ở HVCTQS nói
riêng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, đặc biệt đối
với quá trình xây dựng Quân đội ta trở thành quân đội cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại là một việc làm cần thiết.
Hiện nay, thế giới đang diễn ra quá trình chuyển biến mạnh mẽ từ loại hình
quân sự của thời đại công nghiệp sang loại hình quân sự của thời đại thông tin, mà
yêu cầu của sự chuyển biến tư duy quân sự là tiền đề, là cốt lõi của quá trình đó. Vì
vậy, Quân đội ta cần được xây dựng vững mạnh, sẵn sàng đối phó với những cuộc
chiến tranh trong tương lai có thể xảy ra với tính chất phức tạp, quy mô rộng lớn, chiến
tranh vũ khí công nghệ cao trong mọi tình huống. Tình hình đó đặt ra yêu cầu nâng cao
trình độ mọi mặt, đặc biệt là phong cách tư duy quân sự cho đội ngũ cán bộ, sĩ quan,
trong đó có học viên HVCTQS.
Nhìn chung, thực trạng phong cách tư duy quân sự của học viên HVCTQS
trong những năm qua về cơ bản đã bám sát thực tiễn quân sự Việt Nam, thể hiện
tinh thần tích cực nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo, có ý chí rèn luyện để trở thành
người chính trị viên – bí thư cấp uỷ theo yêu cầu mục tiêu đào tạo. Tuy nhiên phong
cách tư duy quân sự ở đội ngũ này còn hạn chế nhiều mặt, nhất là về phương pháp
phân tích, giải quyết mâu thuẫn, giải quyết những vấn đề thực tiễn. Bởi vậy, việc xây
dựng, rèn luyện theo phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh cho học viên HVCTQS
là vấn đề cấp thiết trước mắt, đồng thời là vấn đề cơ bản lâu dài, góp phần làm cho đội
ngũ cán bộ chính trị trưởng thành, đáp ứng yêu cầu xây dựng và chiến đấu trong mọi
tình huống.
Với những lý do nêu trên, học viên chọn đề tài “Phong cách tư duy quân sự Hồ
Chí Minh với học viên ở Học viện Chính trị – Quân sự hiện nay” làm luận văn Thạc sĩ
khoa học chính trị, chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Phong cách tư duy Hồ Chí Minh nói chung, phong cách tư duy quân sự nói
riêng, là một bộ phận quan trọng trong di sản tư tưởng của Người, nhưng còn ít
được nghiên cứu. Tuy nhiên, đến nay đã có một số nghiên cứu, bước đầu về vấn đề
này ở những góc độ khác nhau.
Mở đầu tác giả Cao Thái có bài “Những nét đặc sắc trong phong cách tư duy
Hồ Chí Minh”, Tạp chí Triết học số 2 – 1980, bước đầu phác thảo những nét lớn
trong phong cách tư duy Hồ Chí Minh. Đó là tư duy vượt lên mọi thành kiến tư
tưởng; có sự thống nhất giữa tình cảm cách mạng và lý trí khoa học, gắn lý luận với
thực tiễn; tổng kết kinh nghiệm để làm giàu tri thức; mọi suy nghĩ đều hướng tới
hành động cải tạo và xây dựng xã hội; luôn luôn coi trọng điều kiện khách quan,
phát huy tối đa nỗ lực chủ quan và tính tự giác cách mạng. Tác giả kết luận: đứng
trước những nhiệm vụ cách mạng mới mẻ, chúng ta không có con đường nào khác
ngoài con đường nâng cao phương pháp tư duy lý luận – mà phương pháp tư duy
Hồ Chí Minh là một mẫu mực.
Tiếp đó trong sách “Hồ Chí Minh – một con người, một dân tộc, một thời
đại”, Nxb Sự Thật, Hà Nội 1990, Cố vấn Phạm Văn Đồng đã đề cập phong cách tư
duy Hồ Chí Minh ở một số nét tiêu biểu như: gắn lý luận cách mạng với thực tiễn
cách mạng, tính hệ thống, diễn đạt giản đơn, dễ hiểu, dễ nhớ, có sức thuyết phục
mạnh mẽ.
Tác phẩm “Phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh” của nhiều nhà khoa
học, do Đặng Xuân Kỳ chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1997, đã nhận
định rằng: nét đặc trưng của phong cách tư duy Hồ Chí Minh là độc lập, tự chủ,
sáng tạo. Đặc trưng này đã có trong phong cách tư duy của Người từ rất sớm, lúc
còn thiếu thời và bước vào tuổi thanh niên. Tính độc lập, tự chủ của tư duy đã sớm
giúp Người đi đến những nhận định mới mẻ, không thụ động trong suy nghĩ và
trong hành động. Nhưng độc lập, tự chủ của tư duy Hồ Chí Minh thực sự có bước
phát triển nhảy vọt khi Người bắt gặp chủ nghĩa Mác Lênin và làm cho tính độc lập,
tự chủ có nét sáng tạo. Các tác giả còn nhận định rằng, chủ nghĩa Mác Lênin đã đưa
tư duy của Hồ Chí Minh đến độ chín để đối chiếu, so sánh, lựa chọn, chắt lọc và
tổng hợp những cứ liệu mà thực tiễn Việt Nam và thế giới cung cấp, những kinh
nghiệm mà cuộc sống mang lại, những tư tưởng của người đi trước được gợi mở, để
từ đó đi đến những kết luận mới, tư duy mới. Lý giải vì sao phong cách tư duy Hồ
Chí Minh lại có nét đặc trưng đó, các tác giả cho rằng: mọi suy nghĩ của Người luôn
luôn xuất phát từ thực tiễn Việt Nam; Người thực hiện rộng mở tư duy, nghiên cứu mọi
tư tưởng, học thuyết đã có và hướng tầm nhìn ra thế giới; đồng thời không ngừng học tập
nâng cao trình độ văn hóa, làm giàu trí tuệ của mình.
Tác phẩm “Học tập phong cách tư duy Hồ Chí Minh” của nhiều nhà khoa
học, do Trần Văn Phòng chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2001, cũng bàn
về nét đặc trưng phong cách tư duy Hồ Chí Minh và cho đó là phong cách tư duy
độc lập, tự chủ, sáng tạo, thiết thực, gắn với thực tiễn đất nước và thời đại. Nét đặc
trưng đó không chỉ trong tư duy mà cả trong hành động cách mạng, trong kháng
chiến cũng như trong xây dựng đất nước, là nét đặc trưng rất Hồ Chí Minh. Bàn về
cơ sở hình thành phong cách tư duy của Người, các tác giả cho rằng: đó chính là
phong cách tư duy phương Đông; là chủ nghĩa Mác Lênin mà đặc biệt là phương
pháp biện chứng duy vật; là bản sắc cá nhân của chính tư duy Hồ Chí Minh. Tác
phẩm còn giành một phần bàn đến việc xây dựng phong cách tư duy cho cán bộ
lãnh đạo, quản lý theo phong cách tư duy Hồ Chí Minh.
Về tư duy quân sự và phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh cũng đã được
một số nhà khoa học, nhà quân sự bước đầu nghiên cứu.
Bài: “Tính biện chứng trong tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh” của Hoàng
Minh Thảo, Tạp chí Cộng sản số 4 – 1990 đã bước đầu gợi ý một số đặc điểm lớn
về phong cách tư duy quân sự của Người như: kế thừa với tư tưởng sáng tạo để sáng
tạo; năng động chủ quan trong việc giải quyết mâu thuẫn trong quân sự; không có
quân sự đơn thuần, nó vận động gắn liền với các hoạt động khác. Tác giả đã nêu rõ sự
xuyên suốt của tính biện chứng trong tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh là đặt quân sự
trong mối quan hệ tổng thể, thống nhất, toàn diện với các lĩnh vực chính trị, kinh tế,
văn hóa, tư tưởng… đồng thời đặt các mối quan hệ đó trong từng thời điểm lịch sử cụ
thể để giải quyết các vấn đề quân sự.
Bài “Tư duy quân sự Hồ Chí Minh, tiếp cận từ góc độ văn hoá” của Quang
Cận, Tạp chí QPTD số 5 – 2000 đề cập một số nội dung cụ thể về tư duy quân sự
Hồ Chí Minh, đó là: xác định mục đích của chiến tranh cách mạng nhằm mục tiêu
độc lập dân tộc và CNXH; về xây dựng lực lượng cách mạng là khối đại đoàn kết
toàn dân trên cơ sở liên minh công nông; phát động và tổ chức toàn dân đánh giặc,
lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt; phương thức tiến hành chiến tranh và nghệ
thuật đánh giặc toàn diện: quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá, ngoại giao... Tác giả
còn đề cập đến chủ nghĩa nhân văn trong tư duy quân sự Hồ Chí Minh về sự quan
tâm đối với con người, nhất là đối với nhân dân và các lực lượng vũ trang. Người
chăm lo bồi dưỡng sức dân, đẩy mạnh xây dựng chế độ mới ngay trong kháng
chiến. Đối với tù, hàng binh và những người lầm lỗi Người hết sức khoan dung…
Tư duy quân sự Hồ Chí Minh đã được thể hiện trong chiến lược, sách lược của
Đảng trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng, vì độc lập dân tộc và CNXH. Tác
giả kết luận: tư duy quân sự Hồ Chí Minh, giúp chúng ta hiểu rõ hơn tư tưởng Hồ
Chí Minh nói chung, tư duy chính trị – quân sự Hồ Chí Minh nói riêng để xử lý theo
góc độ văn hóa những vấn đề quân sự, quốc phòng, xây dựng lực lượng vũ trang
nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Bên cạnh đó, cũng đã có một số bài viết nghiên cứu vận dụng học tập, rèn
luyện phong cách Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ chính trị như: cuốn sách “Sửa
đổi lối làm việc. Giá trị lịch sử và hiện thực” của HVCTQS, Nxb QĐND, Hà Nội
2002 tập hợp bài viết của nhiều nhà khoa học quân sự về đổi mới phong cách, tác
phong làm việc theo tư tưởng Hồ Chí Minh; “Xây dựng phong cách làm việc của
cán bộ chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của Nguyễn Tiến Huân, in trong sách
“Xây dựng quân đội về chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới”,
Nxb QĐND, Hà Nội 2004...; “Tác phong của chính uỷ, chính trị viên” của Phạm
Hồng Cư, Tạp chí Thanh niên quân đội số 41 – 2007; “Góp phần tìm hiểu tư tưởng
Hồ Chí Minh về tư cách và phương pháp, tác phong công tác của chính uỷ, chính
trị viên trong QĐND Việt Nam” của Vũ Minh Thực, Tạp chí QPTD số 2 – 2007.
Những bài viết nêu trên tuy chưa đề cập trực tiếp đến phong cách tư duy quân sự,
nhưng là chất liệu tốt để đề tài xây dựng các giải pháp đồng bộ trong học tập và rèn
luyện của học viên đào tạo cán bộ chính trị tại các học viện, nhà trường quân đội.
Trong những năm gần đây luận án, luận văn của nghiên cứu sinh và học viên
cao học, nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh và phong cách Hồ Chí Minh ngày
một nhiều hơn. Tuy vậy, các luận án, luận văn liên quan đến phong cách tư duy
quân sự Hồ Chí Minh còn rất ít.
Trong số luận văn tốt nghiệp các lớp đào tạo giảng viên tư tưởng Hồ Chí
Minh, đáng chú ý luận văn “Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh” của Trương
Quang Đãn, khoá III, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2002. Luận
văn trình bày bản chất, đặc trưng phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh và xây
dựng phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh cho người chỉ huy quân sự hiện nay.
Tuy vậy, trong khuôn khổ luận văn tốt nghiệp khoá đào tạo giảng viên, thời gian có
hạn, nên tác giả mới đặt ra một số nội dung cơ bản, mà chưa có điều kiện đi sâu,
nhất là việc xác định khái niệm, cơ sở hình thành, đặc điểm phong cách tư duy quân
sự Hồ Chí Minh. Luận văn sẽ kế thừa và coi đó như một hướng nghiên cứu cần
tham khảo và học tập.
Nhìn chung, nghiên cứu về phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh còn ít
được bàn đến, kết quả nghiên cứu chưa nhiều, thành tựu được kế thừa còn rất hạn
chế. Song kết quả bước đầu đó là những gợi ý rất quý báu về các ý tưởng và phương
pháp nghiên cứu để tác giả hoàn thành Luận văn của mình. Vì vậy, đề tài học viên
lựa chọn nhằm góp phần đáp ứng yêu cầu nghiên cứu phong cách tư duy quân sự
Hồ Chí Minh hiện nay và không trùng với các công trình khoa học đã được công
bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn
Mục đích
Làm sáng tỏ những đặc điểm cơ bản của phong cách tư duy quân sự Hồ Chí
Minh, trên cơ sở đó góp phần xây dựng, rèn luyện phong cách tư duy quân sự cho
học viên đào tạo cán bộ chính trị ở HVCTQS, giúp họ ra trường có bản lĩnh chính
trị vững vàng, phẩm chất, năng lực, phong cách tốt (nhất là phong cách tư duy quân
sự), hoàn thành được chức trách chính trị viên, làm cơ sở tiếp tục phát triển ở cương
vị cao hơn.
Nhiệm vụ:
- Làm rõ khái niệm, cơ sở hình thành và đặc điểm phong cách tư duy quân sự
Hồ Chí Minh.
- Làm rõ thực trạng về phong cách tư duy quân sự của đội ngũ học viên đào
tạo cán bộ chính trị phân đội, trước yêu cầu, mục tiêu đào tạo trong tình hình mới,
nhiệm vụ mới.
- Nêu lên một số giải pháp chủ yếu xây dựng, rèn luyện theo phong cách tư
duy quân sự Hồ Chí Minh cho học viên đào tạo ở HVCTQS.
Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu về phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh.
Phạm vi nghiên cứu:
Tập trung nghiên cứu phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh và vận dụng
vào đào tạo huấn luyện ở HVCTQS theo phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Cơ sở lý luận:
- Lý luận Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt là tư tưởng quân sự Hồ
Chí Minh.
- Đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhất là đường lối
quân sự, quốc phòng của Đảng.
Phương pháp nghiên cứu:
- Trên cơ sở phương pháp luận Triết học Mác Lênin, luận văn vận dụng
phương pháp lịch sử kết hợp với phương pháp lôgic, đồng thời sử dụng một số
phương pháp khác như phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh...
- Nghiên cứu các bài nói, bài viết, của Hồ Chí Minh bàn về quân sự. Nghiên
cứu sự chỉ đạo trực tiếp của Người với các nhà lãnh đạo, các tướng lĩnh chỉ huy
quân đội.
- Điều tra, khảo sát thực tiễn học viên về nhận thức và rèn luyện theo phong
cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh, để đề xuất giải pháp phù hợp.
5. Những đóng góp về khoa học của luận văn
- Làm rõ khái niệm, cơ sở hình thành, đặc điểm nổi bật phong cách tư duy
quân sự Hồ Chí Minh.
- Đề xuất một số giải pháp xây dựng, rèn luyện phong cách tư duy quân sự
cho học viên đào tạo cán bộ chính trị phân đội theo phong cách tư duy quân sự Hồ
Chí Minh làm cơ sở để họ tiếp tục phát huy trong quá trình thực hiện chức trách
chính uỷ, chính trị viên.
6. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Luận văn góp phần vào nghiên cứu di sản quân sự Hồ Chí Minh, trực tiếp
là phong cách và phong cách tư duy quân sự của Người, từ đó vận dụng vào việc
rèn luyện phong cách tư duy quân sự cho học viên ở HVCTQS, thiết thực hưởng
ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, do Bộ
Chính trị phát động.
- Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo giáo dục, rèn luyện theo
phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh trong các đơn vị và nhà trường quân sự.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn có hai chương (sáu tiết), danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
Phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh
1.1. Khái niệm phong cách và phong cách tư duy quân sự Hồ Chí Minh
Phong cách, thuật ngữ có nguồn gốc từ tiếng Latinh là Stylus, tiếng Hy Lạp
là Stylos. Đến nay, các nhà khoa học đã đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau về
phong cách.
ở nước Nga, Từ điển Triết học [70, tr.10] ấn hành năm 1974, khái niệm
phong cách chỉ được hiểu chủ yếu trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Từ điển
Tiếng Nga [70, tr.10] ấn hành 1984, phong cách lại có các nghĩa sau đây:
1. Là tổng thể các dấu hiệu đặc trưng nghệ thuật của một thời đại, một xu
hướng hoặc một bút pháp cá nhân của người nghệ sĩ; hoặc tổng thể các dấu hiệu đặc
trưng, đặc biệt, những thuộc tính riêng của ai đó khác với người khác.
2. Là tổng thể các phương pháp sử dụng công cụ ngôn ngữ đặc trưng của một
nhà văn, một tác phẩm nào đó.
3. Thể hiện nét đặc sắc có tính chất chức năng của ngôn ngữ, nghệ thuật.
4. Là cách thức thể hiện những biện pháp riêng của mình.
5. Là cách thức thể hiện mình như cách nói, cách mặc...
Từ điển tiếng Pháp La Rousse, xuất bản ở Pari 1994 cũng đề cập đến nội
hàm của phong cách theo nhiều nghĩa khác nhau:
1. Cách đặc biệt để biểu lộ suy nghĩ, cảm xúc, tình cảm.
2. Thể ngôn ngữ riêng cho một người, một nhóm xã hội.
3. Cách cá nhân khi tham gia thể thao hay nghệ thuật, được xác định bởi một
tập hợp của các đặc tính riêng.
4.Cách đặc biệt về một thể loại, một thời kỳ, nhất là trong lĩnh vực nghệ
thuật, được xác định bởi một tập hợp của các đặc tính rõ ràng.
5. Toàn bộ sở thích, cách sống của một người nào đó; cách riêng về ăn, mặc,
ứng xử, hoạt động của một người.
6. Phẩm chất của một vật, một người, biểu lộ một đặc điểm thẩm mỹ độc
đáo.
Như vậy, trên thế giới phong cách có thể hiểu theo hai phạm vi khác nhau:
theo nghĩa hẹp và nghĩa rộng.
Nước ta cũng có tình hình như thế. Từ điển Bách khoa Việt Nam, xuất bản
2003 [67, tr.782] chỉ đề cập đến phong cách phạm vi hẹp ở lĩnh vực ngôn ngữ, văn
học,nghệ thuật. Trong khi đó các Từ điển khác đưa ra khái niệm phạm vi rộng với
những nghĩa sau đây:
“1. Là những lối, những cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, xử sự, tạo
nên cái riêng của một người hay một loại người nào đó.
2. Những đặc điểm có tính chất hệ thống về tư tưởng và nghệ thuật biểu hiện
trong sáng tác của một nghệ sĩ hay trong các sáng tác nói chung thuộc cùng một thể
loại.
3. Dạng ngôn ngữ sử dụng trong những hoàn cảnh điển hình nào đó” [69,
tr.372].
Các tác giả của công trình “Phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh” cũng
cho rằng, phong cách không chỉ hiểu trong phạm vi hẹp, giới hạn trong một lĩnh vực
nào đó, mà còn cần phải hiểu theo phạm vi rộng. Theo đó, phong cách “là lề lối, cung
cách, cách thức, phong thái, phong độ, phẩm cách...đã trở thành nề nếp ổn định của
một người hoặc một lớp người được thể hiện trong tất cả các mặt hoạt động như lao
động, học tập, sinh hoạt, ứng xử, diễn đạt (nói và viết)... tạo nên những giá trị, những
nét riêng biệt của chủ thể đó” [28, tr.154].
Những khái niệm nêu trên tuy còn khác nhau ở quan niệm phạm vi rộng hay
hẹp, nhưng rõ ràng khái niệm phong cách theo phạm vi rộng nhiều lĩnh vực là phản
ánh đúng tình hình thực tế. Ngày nay trong xã hội hiện đại, người ta đã bàn đến
phong cách quân nhân, phong cách kinh doanh, phong cách người tiêu dùng v.v...
mà không dừng lại trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật nữa. Do đó, nghiên cứu
phong cách Hồ Chí Minh theo nghĩa rộng, với một hệ thống hoàn chỉnh từ tư duy
đến hành động như các nhà khoa học đã tiến hành là đúng đắn, đáp ứng đòi hỏi của
thực tiễn cách mạng và xã hội hiện nay.
Phong cách đối với người cách mạng và cán bộ, đảng viên có vai trò rất
quan trọng, bởi phong cách có quan hệ với tư tưởng, đường lối và phương pháp
cách mạng, có quan hệ chặt chẽ với đạo đức cách mạng.
Tư tưởng, đường lối là phương hướng mục tiêu, còn phương pháp là cách
thức có tính nguyên tắc để đưa đường lối vào cuộc sống. Phương pháp được thực
hiện thông qua những con người cụ thể với trình độ năng lực và phong cách khác
nhau. Vì vậy có tình hình là cùng được quán triệt đường lối, cũng quyết tâm tổ chức
thực hiện, nhưng phương pháp lại không giống nhau và do đó kết quả cũng khác
nhau. Đó là do phong cách ở mỗi người, mỗi địa phương không đồng nhất. Điều đó
cho thấy, phong cách quan trọng biết nhường nào trong việc hình thành, phát triển
đường lối và tổ chức thực hiện đường lối. Vì vậy, phải xuất phát từ tư tưởng đường
lối để đề ra những yêu cầu về phong cách, bởi phong cách, nhất là phong cách làm
việc, phong cách tư duy “có thể là góp phần thực hiện hợp lý và có hiệu quả các
mục tiêu, nhiêm vụ đề ra, hoặc là góp phần làm chậm trễ việc thực hiện các mục
tiêu, nhiệm vụ đó” [67, tr.474].
Đạo đức cách mạng cũng có quan hệ chặt chẽ tới phong cách của cán bộ,
đảng viên. Nếu phong cách là người, thì đạo đức cũng thể hiện ra qua phong cách.
Trong thực tiễn đấu tranh, những người cách mạng đều có những phẩm chất chung
về đạo đức, nhưng lại thể hiện ra không giống nhau, bởi đạo đức đã thông qua
những phong cách khác nhau. Vì vậy, đạo đức cách mạng tốt làm cho phong cách
phù hợp với yêu cầu cách mạng và ngược lại, cán bộ, đảng viên có phong cách tốt
làm cho đạo đức cách mạng được phát huy, thúc đẩy hoàn thành mọi nhiệm vụ.
Phong cách còn gắn với truyền thống, tập quán, thói quen. Vì vậy, để có
phong cách tốt cần coi trọng giáo dục truyền thống tốt đẹp, xây dựng môi trường
sống, xây dựng phong cách mới. Tiến hành được những việc này góp phần đáng kể
vào việc rèn luyện, xây dựng phong cách đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.
Phong cách tuy mang dấu ấn cá nhân nhưng đồng thời phong cách cũng có
những ảnh hưởng, có sự lan toả rất lớn. Vì vậy, học tập và rèn luyện theo phong
cách tiên tiến, phấn đấu trở thành cán bộ, đảng viên gương mẫu về mọi mặt là một
yêu cầu trong xây dựng đảng cầm quyền hiện nay. Đó thực sự là yêu cầu khách
quan về xây dựng phong cách của đảng cầm quyền, của cán bộ, đảng viên. Rất vinh
dự và tự hào cho Đảng ta, dân tộc ta có được tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ
đại cả về tư tưởng, đạo đức và phong cách. Đảng ta đã kiên trì phát động và kêu gọi
toàn Đảng, toàn dân học tập và làm theo tấm gương của Người.
Phong cách Hồ Chí Minh là một chỉnh thể, bắt đầu từ suy nghĩ đến hoạt động
thực tiễn và sinh hoạt hàng ngày. Như vậy, phong cách Hồ Chí Minh có phạm vi
rộng lớn tổng hợp của nhiều mặt: phong cách tư duy, phong cách làm việc, phong
cách diễn đạt, phong cách ứng xử và phong cách sinh hoạt. Phong cách đó thể hiện
rõ nét con người, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng
đã viết:“Những tư tưởng lớn và tình cảm lớn luôn luôn
thể hiện một cách rõ nét trong phong cách của Hồ Chí Minh, trong mọi cử
chỉ và hành động, trong sự ứng xử đối với những công việc cực kỳ trọng đại
của nước, của dân cũng như trong cuộc sống hàng ngày, trong quan hệ với
mọi người... từ cách nói, cách viết ở những giờ phút quan trọng bậc nhất
cũng như trong lúc bình thường” [19, tr.37]. Theo đó,
nghiên cứu phong cách Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ rất quan trọng và cấp thiết
hiện nay.
Phong cách tư duy quân sự bắt nguồn từ tư duy và phong cách tư duy, do
vậy để có được phong cách tư duy quân sự đúng phải có tư duy sâu sắc và phong
cách tư duy đúng đắn. “Tư duy – sản phẩm cao nhất của cái vật chất được tổ chức
một cách đặc biệt là bộ não, quá trình phản ánh tích cực thế giới quan trong các
khái niệm, phán đoán, suy luận” [70, tr.634, 635], đó là quá trình từ trực quan sinh
động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, con đường biện
chứng của nhận thức trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, quân sự. Tư
duy là cơ sở, điều kiện để hình thành và phát triển phong cách tư duy. Do đó mà
trong thực tiễn đã nảy sinh những phong cách tư duy khác nhau, người thì đạt tới
phong cách tư duy biện chứng, nhưng cũng có người rơi vào duy tâm, siêu hình. Vì
vậy, nhờ có phong cách tư duy đúng đắn mà con người phản ánh đúng tình hình
thực tế khách quan, xử lý sáng tạo có hiệu quả những vấn đề đặt ra. Theo Trần Văn
Phòng “Phong cách tư duy là những đặc điểm riêng, có tính hệ thống, ổn định trên
cơ sở của một cách thức thực hiện phương pháp tư duy của riêng cá nhân nào đó”
[47, tr.12]. Khái niệm này đã phản ánh phong cách tư duy là một mặt của phong
cách con người, là sự thống nhất giữa cách thức thực hiện phương pháp tư duy và
nội dung, kết quả tư duy. Xét trong mối quan hệ tổng thể của hệ thống phong cách
con người, thì phong cách tư duy quân sự chịu ảnh hưởng lớn của phong cách và
phong cách tư duy chung đó.
Phong cách tư duy quân sự là một bộ phận của phong cách tư duy . Phong
cách này được hình thành trên cơ sở tư duy quân sự và phương pháp nhận thức quân
sự. Tư duy quân sự là một vòng khâu của quá trình nhận thức quân sự, là sự phản
ánh hoạt động thực tiễn quân sự của con người thông qua các khái niệm, phán đoán,
suy luận. Tư duy quân sự là quá trình nhận thức lý tính nhằm phản ánh gián tiếp và
khái quát các thuộc tính bản chất quy luật của sự vật, hiện tượng trong lĩnh vực
quân sự khi chúng trực tiếp tác động vào bộ não người trên cơ sở những tài liệu
nhận thức cảm tính. Nhờ các tính chất đó của tư duy quân sự mà con người nắm
được thuộc tính bản chất, mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng quân sự, tìm ra các
qui luật khách quan, giải quyết các vấn đề quân sự có hiệu quả. Do mối quan hệ của
lĩnh vực quân sự với toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội, nên tư duy quân sự
có ngoại diên rất rộng rãi “Phương pháp nhận thức quân sự là hệ thống, cách thức,
thủ pháp để tìm hiểu, nhận biết những hiện tượng, sự kiện, hoạt động quân sự” [68,
tr.641]. Từ đó có thể rút ra định nghĩa: Phong cách tư duy quân sự là những đặc
điểm riêng có tính hệ thống, ổn định trên cơ sở tư duy quân sự và cách thức
thực hiện phương
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 136_0509.pdf