Luận văn Hoàn thiện kế toán nghiệp vụ bán hàng tại Công ty Điện máy - Xe đạp - xe máy

Luận văn Hoàn thiện kế toán nghiệp vụ bán hàng tại Công ty Điện máy- xe đạp- xe máy MỤC LỤC Lời nói đầu 1 Chương I. Lý luận chung về nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thương mại 3 I. Đặc điểm kinh doanh thương mại và vai trò của nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thương mại 3 1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay 3 2. Vai trò của nghiệp vụ bán hàng 4 II. Đặc điểm của nghiệp vụ bán hàng 6 1. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng 6 2. Các phương thức bán 8 3. Các phương thức thanh toán 10 4. Thời điểm ghi nhận doanh thu 11 III. Phương pháp xác định giá bán, giá vốn hàng hoá 14 1. Phương pháp xác định giá bán hàng hoá 14 2. Phương pháp tính giá vốn hàng hoá 15 IV. Phương pháp kế toán nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại 17 1. Hạch toán ban đầu 17 2. Vận dụng hệ thống tài khoản để hạch toán tổng hợp 17 3. Trình tự kế toán 27 4. Sổ sách kế toán 31 Chương II. Thực trạng về công tác kế toán bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 36 I. Khái quát về công ty điện máy xe đạp xe máy 36 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty điện máy xe đạp xe máy 36 2. Nhiệm vụ tình hình sản xuất kinh doanh 37 3. Cơ cấu bộ máy công ty điện máy xe đạp xe máy 37 4. Một số đặc điểm chủ yếu của công tác kế toán tại công ty điện máy xe đạp xe máy 38 4.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của công ty điện máy xe đạp xe máy 38 4.2. Một số đặc điểm tổ chức kế toán tại công ty điện máy xe đạp xe máy 40 5. Một số kết quả mà công ty điện máy xe đạp xe máy đạt được trong những năm vừa qua 42 II. Thực trạng về công tác kế toán doanh thu bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 44 1. Đặc điểm nghiệp vụ bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 44 1.1. Các mặt hàng kinh doanh tại công ty 44 1.2. Phương pháp thức bán hàng 45 1.2.1. Phương thức bán buôn 45 1.2.2. Phương thức bán lẻ 45 1.3. Các phương thức thanh toán 46 1.3.1. Phương thức thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng 46 13.2. Phương thức thanh toán trả chậm 47 2. Thực trạng kế toán bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 47 2.1. Các loại chứng từ sổ sách kế toán sử dụng 47 2.2. Tài khoản kế toán sử dụng 48 2.3. Trình tự kế toán bán buôn, bán lẻ tại công ty điện máy - xe đạp xe máy 49 2.4. Ví dụ minh hoạ 51 2.4.1. Kế toán bán buôn 51 2.4.2. Kế toán bán lẻ 53 2.4.3. Kế toán bán hàng nội bộ 55 2.4.4. Kế toán bán dịch vụ (cho thuê nhà kho bãi0 58 2.4.5. Kế toán các khoản giảm trừ 61 2.4.6. Kế toán giá vốn hàng bán tại công ty 63 2.4.7. Kế toán xác định kết qua tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ 67 3. Sổ kế toán 71 Chương III. Phương hướng tổ chức các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 78 I. Nhận xét chung về công tác kế toán bán hàng và cung cấp dịch vụ của công ty điện máy xe đạp xe máy 78 1. Những điểm mạnh của công ty trong công tác tổ chức bộ máy kế toán 78 2. Những tồn tại hiện nay của công ty 79 II. Sự cần thiết và yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán nghiệp vụ bán hàng tại các doanh nghiệp thương mại 80 1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hoá tặi các doanh nghiệp thương mại 80 2. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hoá tại các doanh nghiệp thương mại 81 2.1. Yêu cầu phù hợp 82 2.2. Yêu cầu chính xác và kịp thời 82 2.3. Yêu cầu thống nhất 83 2.4. Yêu cầu tiết kiệm và hiệu quả 83 III. Một số ý kiến góp phần nhằm hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty điện máy xe đạp xe máy 83 1 Ý kiến thứ nhất: Về hạch toán doanh thu cho thuê nhà cửa 83 2. Ý kiến thứ hai:L Về hạch toán doanh thu bán hàng và xác định kết quả bán hàng của từng mặt hàng 86 3. Ý kiến thứ ba: Hình thức ghi sổ tại công ty 88 4. Ý kiến thứ tư: Các khoản giảm giá hàng bán và chiết khấu thương mại 90 Kết luận 91 Tài liệu tham khảo 92 LỜI NÓI ĐẦU Đại hội Đảng toàn quốc lần VI (1986) đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam là chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước. Quyết định trọng đại này đã mở ra một cánh cửa mới, một hướng đi mới cho cả nền kinh tế Việt Nam nói chung và tạo ra các cơ hội cho mọi thành phần kinh tế, mọi chủ thể kinh tế được phát triển, được làm chủ bản thân mình, tạo đà cho sự phát triển của toàn xã hội. Trong cơ chế quản lý kinh tế nhiều thành phần, nền kinh tế thị trường với sự điều tiết vĩ mô của nhà nước, cùng với sự cạnh tranh khốc liệt vốn có của nó, các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng đã thật sự phải vận động để có thể tồn tại và phát triển bằng chính khả năng của mình. Có thể nói các doanh nghiệp thương mại là huyết mạch của nền kinh tế thị trường với chức năng chính là lưu thông hàng hoá từ sản xuất đến tiêu dùng, làm trung gian, cầu nối trong quá trình tái sản xuất xã hội, thoả mãn các nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Doanh nghiệp thương mại thực hiện mua bán, bảo quản và dự trữ hàng hoá, mỗi một khâu đều ảnh hưởng đến kết qủa hoạt động sản xuất kinh doanh chung nhưng tiêu thụ hàng hoá được xem là khâu quan trọng của một doanh nghiệp thương mại từ đó góp phần tác động đến cả quá trình tái sản xuất xã hội. Để có thể quản lý, giám đốc một cách chính xác, kịp thời tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và tình hình tiêu thụ hàng hoá nói riêng thì kế toán có vai trò hết sức quan trọng. Nhận thức được vai trò tầm quan trọng của công tác hạch toán kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hoá đối với các doanh nghiệp thương mại, cùng với những kiến thức đã được học tập ở trường và qua thời gian thực tập tại Công ty điện máy - xe đạp - xe máy, em đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện kế toán nghiệp vụ bán hàng tại Công ty Điện máy- xe đạp- xe máy”. Đề tài này có phạm vi nghiên cứu ở lý luận chung về nghiệp vụ bán hàng tại các doanh nghiệp thương mại, kết hợp với thực tiễn kinh doanh và công tác hạch toán kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty Điện máy - xe đạp - xe máy nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác hạch toán kế toán nghiệp vụ bán hàng tại doanh nghiệp thương mại nói chung và tại công ty Điện máy - xe đạp - xe máy nói riêng. Bản luận văn này có bố cục gồm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại. Chương II: Thực trạng công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty Điện máy - xe đạp - xe máy. Chương III: Phương hướng tổ chức và các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán nghiệp cụ bán hàng tại công ty Điện máy - xe đạp - xe máy. Để hoàn thành được đề tài luận văn của mình, em đã có được sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh, chị trong phòng kế toán của công ty và sự hướng dẫn tận tình của cô giáo - TS. Đặng Thị Hoà. Với thời gian thực tập có hạn, khả năng lý luận cùng trình độ hiểu biết còn hạn chế nên bản luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô cũng như tập thể cán bộ nhân viên phòng kế toán của công ty Điện máy - xe đạp - xe máy để giúp em cùng cố kiến thức của mình. Em xin chân thành cảm ơn! CHƯƠNG I : LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI I. ĐẶC ĐIỂM KINH DOANH THƯƠNG MẠI VÀ VAI TRÒ CỦA NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI. 1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay. Hoạt động kinh doanh thương mại là việc thực hiện một hay nhiều hành vi thương mại của thương nhân làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các thương nhân với nhau hoặc giữa các thương nhân có liên quan bao gồm việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ thương mại và các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm mục đích lợi nhuận hoặc thực hiện chính sách kinh tế xã hội. Thương nhân có thể là cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự hay các hộ gia đình, tổ hợp tác hoặc các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thành lập theo quy định của pháp luật. Hoạt động kinh doanh thương mại có chức năng tổ chức và thực hiện việc mua bán trao đổi hàng hoá, cung cấp các dịch vụ nhằm phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân. Hoạt động kinh doanh thương mại là khâu trung gian nối liền giữa sản xuất và tiêu dùng. * Hoạt động kinh doanh thương mại có những đặc điểm sau: - Về hoạt động: Hoạt động kinh tế cơ bản là lưu chuyển hàng hoá (Lưu chuyển hàng hoá là sự tổng hợp các hoạt động thuộc quá trình mua bán trao đổi và dự trữ hàng hoá ). - Về hàng hoá: Hàng hoá trong kinh doanh thương mại gồm các loại vật tư, sản phẩm có hình thái vật chất và phi vật chất mà doanh nghiệp mua về với mục đích để bán. - Về phương thức lưu chuyển hàng hoá: Hoạt động kinh doanh thương mại có 2 hình thức lưu chuyển chính là bán buôn, bán lẻ. - Về tổ chức kinh doanh: có thể theo nhiều mô hình khác nhau như tổ chức bán buôn, bán lẻ, công ty kinh doanh tổng hợp, công ty môi giới, công ty xúc tiến thương mại... - Về sự vận động của hàng hoá; sự vận động của hàng hoá không giống nhau, tuỳ thuộc vào nguồn hàng và ngành hàng (hàng lưu chuyển trong nước, hàng xuất nhập khẩu..). Do đó chi phí thu mua và thời gian lưu chuyển hàng hoá cũng khác nhau giữa các loại hàng. 2. Vai trò của nghiệp vụ bán hàng Trong doanh nghiệp thương mại, bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình lưu thông hàng hoá đồng thời thực hiện quan hệ trao đổi, giao dịch, thanh toán giữa người mua và người bán. Bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại chủ yếu là bán hàng hoá và dịch vụ. - Xét về bản chất kinh tế : quá trình bán hàng là quá trình chuyển sở hữu về hàng hoá và tiền tệ. Thực hiện nghiệp vụ kinh doanh này, người bán (doanh nghiệp ) mất quyền sở hữu về hàng hoá và được quyền sở hữu về tiền tệ hay quyền đòi tiền của người mua. Người mua (khách hàng) được quyền sở hữu về hàng hoá, mất quyền sở hữu về tiền tệ hay có nghĩa vụ phải trả tiền cho người bán. - Xét về hành vi: Hoạt động bán hàng diễn ra sự trao đổi, thoả thuận giữa người bán và người mua, người bán chấp nhận bán và xuất giao hàng; người mua chấp nhận mua và trả tiền hay chấp nhận trả tiền. - Xét về quá trình vận động của vốn: trong hoạt động bán hàng, vốn kinh doanh chuyển từ hình thái hiện vật (hàng hoá) sang hình thái tiền tệ. * Vai trò của nghiệp vụ bán hàng: - Đối với xã hội: Bán hàng là một nhân tố hết sức quan trọng thúc đẩy quá trình tái sản xuất cho xã hội. Nếu bán được nhiều hàng hoá tức là hàng hoá được chấp nhận, bán được nhiều, do đó nhu cầu mới phát sinh cần có hàng hoá mới cho nên điều tất yếu là cần tái sản xuất cũng như mở rộng sản xuất. - Đối với thị trường hàng hoá: bán hàng thực hiện quá trình trao đổi giá trị. Người có giá trị sử dụng (người sản xuất) lấy được giá trị sử dụng hàng hoá và phải trả bằng giá trị. - Đối với doanh nghiệp thương mại: Với chức năng là trung gian nối liền giữa sản xuất và tiêu dùng nên doanh nghiệp thương mại có nhiệm vụ cung cấp dịch vụ hàng hoá cho người tiêu dùng. Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại, quá trình lưu chuyển hàng hoá được diễn ra như sau: Mua vào- Dự trữ - Bán ra, trong đó bán hàng hoá là khâu cuối cùng nhưng lại có tính chất quyết định đến khâu trước đó. Bán hàng quyết định xem doanh nghiệp có nên tiếp tục mua vào hay dự trữ nữa hay không? số lượng là bao nhiêu?.... Vậy bán hàng là mục đích cuối cùng của doanh nghiệp thương mại cần hướng tới và rất quan trọng, nó quyết định đến việc thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Do đó thực hiện tốt khâu bán hàng sẽ giúp doanh nghiệp thương mại: + Thu hồi vốn nhanh, quay vòng tốt để tiếp tục hoạt động kinh doanh. + Đẩy mạnh tốc độ chu chuyển vốn lưu động ® quản lý vốn tốt giảm việc huy động vốn từ bên ngoài (lãi xuất cao). + Thực hiện tốt quá trình chu chuyển hàng hoá trong doanh nghiệp thương mại, điều hoà lượng hàng hoá mua vào, dữ trữ bán ra hợp lý. + Xác định được kết quả kinh doanh để hoạch định kế hoạch kinh doanh cho năm tiếp theo được tốt hơn. + Hoàn thành việc thực hiện nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước cũng như thực hiện nghĩa vụ thanh toán với các bên liên quan như: ngân hàng, chủ nợ,... Có thể thấy rằng nghiệp vụ bán hàng đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp thương mại nhất là trong cơ chế thị trường hiện nay cạnh tranh rất khốc liệt. Do đó đòi hỏi mỗi doanh nghiệp cần phải tìm ra được chỗ đứng cho riêng mình trên thương trường cũng như mỗi doanh nghiệp thương mại cần phải tìm ra được biện pháp để thúc đẩy quá trình bán hàng để đứng vững và ngày càng phát triển hơn trong thị trường này. Doanh nghiệp thương mại cần quan tâm tới chất lượng hàng hoá, giá cả, các dịch vụ sau bán, chính sách thu hút khách hàng (quảng cáo, tiếp thị, giảm giá..) Nếu trong kinh doanh, quá trình bán hàng được thực hiện trôi chảy thì các quá trình khác cũng sẽ được thực hiện tốt do chúng có mối quan hệ ảnh hưởng trực tiếp đến nhau. II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG 1. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng. a. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng. Ở bất cứ một hoạt động nào của xã hội yêu cầu quản lý cũng được đặt ra hết sức quan trọng và cần thiết. Ở hoạt động bán hàng, vấn đề quản lý được đặt ra với bộ phận kế toán bán hàng là rất cần thiết. Kế toán bán hàng cần hạch toán chi tiết tình hình biến động của từng mặt hàng tiêu thụ, cần quản lý từng khách hàng về số lượng mua như thanh toán công nợ, quản lý doanh thu của từng khách hàng qua đó biết được từng mặt hàng nào tiêu thụ nhanh hay chậm, từ đó có những biện pháp quản lý xúc tiến hoạt động kinh doanh một cách hợp lý. Ngoài ra, nghiệp vụ bán hàng có nhiều phương thức bán hàng khác nhau do đó hiệu quả kinh doanh của từng phương thức cũng khác nhau do số lượng, giá cả hàng hoá và phương thức thanh toán... của từng phương thức bán hàng. Vấn đề đặt ra đối với nhà quản lý là phải ghi chép, đối chiếu , so sánh chính xác để xác định được phương thức bán hàng hiệu quả nhất cho doanh nghiệp mình. Do bán hàng là quá trình chuyển hoá tài sản của doanh nghiệp từ hình thái hiện vật sang hình thái tiền tệ, cho nên quản lý nghiệp vụ bán hàng phải quản lý cả hai mặt tiền và hàng. Tiền liên quan đến tình hình thu hồi tiền bán hàng, tình hình công nợ và thu hồi công nợ của khách hàng.. điều này yêu cầu kế toán cũng như thủ quỹ phải quản lý theo từng khách hàng, từng khoản nợ tiếp theo từng nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Hàng liên quan đến quá trình bán ra, dự trữ hàng hoá , các khoản giảm trừ, chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán.. Để đảm bảo tính liên tục trong kinh doanh phải có thông tin về tình hình hàng hoá bán ra, trả lại để có kế hoạch kinh doanh ở kỳ tiếp theo một cách kịp thời. Thêm vào đó kế toán phải thường xuyên kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch bán hàng và thực hiện các chính sách có liên quan đến hoạt động đó: giá cả, chi phí bán hàng, quảng cáo tiếp thị... đồng thời phải tính toán và đưa ra kế hoạch về hoạt động đó một cách hợp lý. b. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng Các nhà quản trị doanh nghiệp luôn luôn cần các thông tin, số liệu chi tiết, cụ thể về hoạt động của doanh nghiệp, nhất là đối với doanh nghiệp thương mại thì cần phải có số liệu thống kê về hoạt động bàn hàng là đầu ra của mình. Từ những thông tin này có thể biết mức độ tiêu thụ, phát hiện kịp thời những sai sót trong quá trình quản lý, luân chuyển hàng hoá để từ đó có những biện pháp cụ thể thúc đẩy hoạt động kinh doanh ngày càng phát triển. Do đó, kế toán nghiệp vụ bán hàng cung cấp các số liệu liên quan đến tình hình tiêu thụ hàng hoá có những đặc điểm cơ bản sau: - Ghi chép, phản ánh kịp thời chính xác đầy đủ tình hình bán hàng của doanh nghiệp trong kỳ. Ngoài kế toán tổng hợp trên từng tài khoản, kế toán bán hàng cần phải theo dõi, ghi chép về số lượng, kết cấu loại hàng bán, ghi chép doanh thu bán hàng, thuế GTGT đầu ra của từng nhóm, mặt hàng theo từng đơn vị trực thuộc. - Tính toán giá mua thực tế của từng mặt hàng đã tiêu thụ, nhằm xác định kết quả bán hàng. - Kiểm tra tình hình thu tiền bán hàng và quản lý tiền bán hàng: đối với hàng hoá bán chịu cần phải mở sổ sách ghi chép theo từng khách hàng, lô hàng, số tiền khách hàng nợ, thời hạn và tình hình trả nợ. - Cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác các thông tin cần thiết về tình hình bán hàng phục vụ cho việc chỉ đạo, điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 2. Các phương thức bán. Bán hàng là quá trình vận động của vốn kinh doanh từ hình thái hàng hoá sang hình thái tiền tệ. Đây chính là giai đoạn cuối cùng và cũng là khâu quan trọng nhất trong toàn bộ quá trình kinh doanh của doanh nghiệp thương mại. Các doanh nghiệp thương mại có thể bán hàng theo các phương thức và hình thức khác nhau sau: a.Bán buôn Bán buôn là phương thức bán hàng cho các đơn vị. tổ chức kinh tế khác nhằm mục đích tiếp tục chuyển bán hoặc tiêu dùng cho sản xuất. Hàng hoá bán buôn là hàng hoá vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông, chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng vì vậy giá trị sử dụng của hàng hoá chưa được thực hiện. Hàng thường được bán với số lượng lớn. Ưu điểm của phương thức này thời gian thu hồi vốn nhanh, có điều kiện để đẩy nhanh vòng quay của vốn và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên phương thức này có nhược điểm là chi phí lớn, tăng nguy cơ ứ đọng, dư thừa hàng hoá. Có hai hình thức bán buôn chủ yếu: * Bán buôn qua kho: Là phương thức bán buôn hàng hoá mà trong đó hàng bán phải được xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp, trong phương thức này có hai hình thức. - Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp: Căn cứ vào hợp đồng đã ký kết, bên mua cử cán bộ đến nhận hàng tại kho của doanh nghiệp. Khi nhận hàng xong, người nhận hàng ký nhận vào hoá đơn bán hàng và hàng đó được xác định là tiêu thụ. - Bán buôn qua kho theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, doanh nghiệp xuất kho hàng hoá, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc đi thuê ngoài, chuyển đến kho của bên mua hợc địa điểm quy định trong hợp đồng. Hàng hoá chuyển bán nhưng vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho nên hàng chưa được xác định là tiêu thụ và chưa ký nhận doanh thu. Hàng hoá chỉ được xác định là tiêu thụ khi nhận được giấy báo của bên mua nhận được hàng và chấp nhận thanh toán hoặc giấy báo có của ngân hàng bên mua đã thanh toán tiền hàng. Chi phí bán hàng do hai bên thoả thuận, nếu doanh nghiệp thương mại chịu ghi vào chi phí bán hàng, nếu bên mua chịu thì phải thu tiền của bên mua. * Bán buôn vận chuyển thẳng: Theo phương thức này, doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua không đưa về nhập kho mà chuyển bán thẳng cho bên mua. Phương thức này có thể thực hiện theo hai hình thức sau: - Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (còn gọi là hình thức giao tay ba): doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, giao trực tiếp cho đại diện của bên mua tại kho người bán. Sau khi giao, nhận, đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã thanh toán tiền hàng hoặc chấp nhận nợ, hàng được xác nhận là tiêu thụ. - Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: Hàng hoá doanh nghiệp mua của nhà cung cấp không chuyển về nhập kho mà gửi đi bán thẳng. Hàng được gửi đi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi nhận được thông báo chấp nhận thanh toán của khách hàng thì quyền sở hữu về hàng hoá mới được chuyển giao cho khách hàng, hàng hoá chuyển đi mới được xác định là tiêu thụ. b. Bán lẻ. Bán lẻ là hình thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc các tổ chức kinh tế .. Hàng hoá bán lẻ đã ra khỏi lĩnh vực lưu thông và đi vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị và giá trị sử dụng của hàng đã được thực hiện. Khối lượng khách hàng lớn, khối lượng hàng bán nhỏ, hàng hoá phong phú về mẫu mã, chủng loại và thường xuyên biến động theo nhu cầu thị trường. Ưu điểm: Doanh nghiệp có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, do vậy có thể nắm bắt nhanh nhạy đối với sự thay đổi của nhu cầu, sự thay đổi của thị hiếu tiêu dùng, từ đó có những biện pháp, phương án thích hợp. Nhược điểm: Khối lượng hàng hoá bán ra chậm, thu hồi vốn chậm. c. Phương thức bán hàng trả góp: Theo phương thức này, khi giao hàng cho người mua thì hàng hoá được coi là tiêu thụ. Người mua phải thanh toán lần đầu ngay tại thời điểm mua một phần số tiền, số tiền còn lại được trả hàng tháng và phải chịu một lãi suất nhất định. Thông thường giá bán trả góp thường lớn hơn giá bán theo phương thức thông thường. d. Phương thức bán hàng đại lý, ký gửi: Đối với hàng hoá nhận đại lý thì đây không phải là hàng hoá của doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp phải có trách nhiệm bảo quản, giữ gìn. Khi nhận hàng hoá đại lý, ký gửi, kế toán ghi đơn tài khoản 003 và phải mở sổ (thẻ) chi tiết để ghi chép phản ánh cụ thể theo từng mặt hàng. Đơn vị nhận được một khoản hoa hồng theo tỉ lệ khi bán được hàng. 3. Các phương thức thanh toán. Công tác bán hàng trong doanh nghiệp thương mại có thể tiến hành theo nhiều phương thức, hình thức khác nhau nhưng việc bán hàng nhất thiết phải gắn với việc thanh toán với người mua. Việc thanh toán với người mua được tiến hành theo các phương thức chủ yếu sau: - Thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt hoặc phương thức hàng đổi hàng:Việc giao hàng và thành toán tiền hàng được thực hiện ở cùng một thời điểm và giao hàng ngay tại doanh nghiệp, do vậy việc bán hàng được hoàn tất ngay khi giao hàng và nhận tiền. - Thanh toán chậm: Hình thức này có đặc trưng cơ bản là từ khi giao hàng tới lúc thanh toán hàng có một khoản thời gian nhất định (tuỳ thuộc vào hai bên mua, bán). - Thanh toán qua ngân hàng: có hai hình thức. + Thanh toán bằng phương thức chuyển khoản qua ngân hàng với điều kiện người mua đã chấp nhận thanh toán, việc bán hàng được xem là đã được thực hiện, doanh nghiệp chỉ cần theo dõi việc thanh toán với người mua. + Thanh toán bằng phương thức chuyển khoản qua ngân hàng với điều kiện người mua có quyền từ chối không thanh toán một phần hoặc toàn bộ giá trị hàng mua do khối lượng hàng gửi đến cho người mua không phù hợp với hợp đồng về số lượng hoặc chất lượng và quy cách: hàng hoá được chuyển đến cho người mua nhưng chưa thể xem là bán hàng, doanh nghiệp cần theo dõi tình hình chấp nhận hay không chấp nhận để xử lý trong thời hạn quy định đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp. 4. Thời điểm ghi nhận doanh thu Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu về hoặc sẽ thu được. Doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác định bởi thoả thuận giữa doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được sau khi trừ các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. Khi hàng hoá hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hoá hoặc dịch vụ khác không tương tự thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Trường hợp này doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ nhận về sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu nhập thêm. Khi không xác định được giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ nhận về thì doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ đem trao đổi, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương trả thêm hoặc thu thêm. Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn tất cả các điều kiện sau: - Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hoá hoặc sản phẩm cho người mua. - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người sở hữu hàng hoá hoặc quyền kiểm soát hàng hoá. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. - Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. Doanh nghiệp phải xác định thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hoá cho người mua trong từng trường hợp cụ thể. Trong hầu hết các trường hợp, thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro trùng với thời điểm chuyển giao lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hợp pháp hoặc quyền kiểm soát hàng hoá cho người mua. Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần lớn rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hoá thì giao dịch không được coi là hoạt động bán hàng và doanh thu không được ghi nhận. Doanh nghiệp còn phải chịu rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hoá dưới nhiều hình thức khác nhau như: - Doanh nghiệp còn phải chịu trách nhiệm để đảm bảo cho tài sản được hoạt động bình thường mà việc này không nằm trong các điều khoản bảo hành thông thường. - Khi việc thanh toán tiền bán hàng còn chưa chắc chắn vì phụ thuộc vào người mua hàng hoá đó. - Khi hàng hoá được giao còn chờ lắp đặt và việc lắp đặt đó là một phần quan trọng của hợp đồng mà doanh nghiệp chưa hoàn thành. - Khi người mua có quyền huỷ bỏ việc mua hàng vì một lý do nào đó được nêu trong hợp đồng và doanh nghiệp chưa chắc chắn về khả năng hàng bán có bị trả lại hay không. Nếu doanh nghiệp chỉ còn phải chịu một phần nhỏ rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hoá thì việc bán hàng được xác định và doanh thu được ghi nhận. Doanh thu bán hàng được ghi nhận chỉ khi đảm bảo là doanh nghiệp nhận được lợi ích kinh tế từ giao dịch. Trường hợp lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng còn phụ thuộc vào yếu tố không chắc chắn thì chỉ ghi nhận doanh thu khi yếu tố không chắc chắn này đã xử lý