Luận văn Giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên tỉnh Thanh Hóa trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc và Danh nhân văn hoá kiệt suất. Tư tưởng của Người là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta, là ngọn cờ thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Trong hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh là người ý thức sâu sắc về giá trị tinh thần Việt Nam, về sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Người dạy "Dân ta phải biết sử ta. Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam" [36, tr.221]. Tổng kết lịch sử Việt Nam, Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước [39, tr.171]. Rõ ràng, hệ giá trị tinh thần truyền thống Việt Nam, mà đứng đầu là chủ nghĩa yêu nước đã đóng một vai trò to lớn trong sự nghiệp dựng nước, giữ nước. Trong thế kỷ XX, Hồ Chí Minh đã đến với chủ nghĩa Mác - Lênin như một cuộc "hẹn hò lịch sử" giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với học thuyết cách mạng và khoa học của thời đại, tìm thấy ở chủ nghĩa Mác - Lênin ánh sáng soi đường cứu dân, cứu nước. Từ đó hình thành chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. Thời gian lặng lẽ trôi đi, nhưng chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh làm nên thắng lợi Cách mạng Tháng Tám 1945, hai cuộc kháng chiến và bước đầu quá độ lên CNXH mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc Việt Nam như một sự kiện chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời nhất của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam truyền thống xuyên qua mọi thời đại. Hiện nay cách mạng nước ta bước vào thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước - với mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh vô cùng vẻ vang nhưng cũng không ít những khó khăn, thách thức. Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh càng đóng một vai trò quan trọng, tiếp tục phát huy tác dụng to lớn. Nó đã được Đảng và nhân dân ta vận dụng sáng tạo trong thời kỳ hội nhập, phát triển kinh tế tri thức, xây dựng nền tảng vật chất để đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Thanh Hoá là một trong những địa phương có số dân đông (hiện có 3,7 triệu người). Trong đó thanh niên, chiếm hơn 1 triệu, là lực lượng nòng cốt cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá Thanh Hoá nói riêng và cả nước nói chung. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức đúng vị trí, vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng xã hội mới. Người đã thấy rất sớm sự đóng góp to lớn của tuổi trẻ Việt Nam trong sự trường tồn và phát triển của dân tộc. Người khẳng định: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên" [38, tr.186]. Họ là lực lượng đông đảo nhất, hùng hậu nhất, hăng hái, dũng cảm nhất trong các cuộc chống xâm lược, là lực lượng gánh vác những công việc nặng nề khó khăn, vất vả trong lao động sản xuất xây dựng đất nước, "đâu cần là thanh niên có, đâu khó có thanh niên". Trước lúc đi xa Người dặn lại trong Di chúc: "Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng XHCN vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết" [45, tr.498]. Việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên cả nước nói chung và cho thanh niên tỉnh Thanh Hóa nói riêng trong giai đoạn hiện nay là một việc làm rất quan trọng và cần thiết vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Nó tạo ra sức mạnh cực kỳ to lớn để phát huy tiềm năng vô tận của con người Việt Nam trước những thách thức của lịch sử, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, sớm đưa nước Việt Nam ra khỏi tình trạng kém phát triển, tạo điều kiện đuổi kịp các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới. Xuất phát từ yêu cầu thực tế của đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đang chấn hưng đất nước gắn liền với giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng đất nước gắn liền với kiên định chủ nghĩa xã hội. Điều đó chứng tỏ rằng Đảng và dân ta đã vận dụng sáng tạo phát huy những tư tưởng lớn của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa yêu nước dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác-Lênin và trên lập trường giai cấp vô sản. Với những lý do trên và trực tiếp nghiên cứu chuyên ngành Hồ Chí Minh học, tôi chọn đề tài: "Giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên tỉnh Thanh Hóa trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước" để viết luận văn thạc sĩ khoa học chính trị chuyên ngành Hồ Chí Minh học. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Những năm gần đây đã có những công trình khoa học nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó có tư tưởng yêu nước của Người. Đây là những thành quả rất đáng tự hào về sự lao động nghiêm túc, không mệt mỏi của các nhà khoa học xã hội trong và ngoài nước. Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về "Giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên tỉnh Thanh Hoá trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước", khiến tác giả yên tâm về sự lựa chọn đề tài của mình, không trùng lặp, không lập lại ý tưởng của những người đi trước. Song cũng có nhiều công trình liên quan gián tiếp đến đề tài ví như: - Cuốn "Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh" của Nguyễn Mạnh Tường. Cuốn sách được hình thành trên cơ sở luận án tiến sĩ của tác giả. Kết cấu của sách gồm 3 chương, tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. - Cuốn "Hồ Chí Minh và con người Việt Nam trên con đường dân giầu nước mạnh" của Phạm Văn Đồng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1993 nghiên cứu tư tưởng và con người Hồ Chí Minh với công cuộc đổi mới. Tác phẩm đã khẳng định: Hồ Chí Minh là một nhà yêu nước, đồng thời là một chiến sĩ cộng sản. Từ đó để nói tới thông điệp của Hồ Chí Minh là lời nói nổi tiếng: "Không có gì quý hơn độc lập tự do". Độc lập, tự do ở đây là độc lập của dân tộc, tự do của nhân dân, của con người. Độc lập đi liền với tự do là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đây là một gợi mở rất sâu sắc khi nghiên cứu chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. - Cuốn "Nhận thức cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh", Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tác giả Phạm Văn Đồng cũng khẳng định hành trang ra đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành là truyền thống lịch sử 4000 với sức sống mãnh liệt của một dân tộc. Đó là một nhận thức cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp ta suy nghĩ tới việc nghiên cứu chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh trong tình hình hiện nay. - Cuốn "Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam" do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia ấn hành năm 1997. Tác giả đã khẳng định truyền thống yêu nước của dân tộc đã phát triển thành chủ nghĩa yêu nước. Và chính chủ nghĩa yêu nước đó đã thúc đẩy Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước. Chủ nghĩa yêu nước là một trong những nguồn gốc chủ yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh. - Cuốn "Góp phần tìm hiểu cuộc đời và tư tưởng Hồ Chí Minh" của GS, NGND Đinh Xuân Lâm, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005. Đã tập hợp nhiều bài nghiên cứu. Có thể khai thác một số bài phục vụ cho đề tài như "Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh - sự kết hợp biện chứng giữa truyền thống và thời đại", "Về con đường cứu nước của Hồ Chí Minh"... - Cuốn "Đến với tư tưởng Hồ Chí Minh" của Trần Bạch Đằng, Nxb Trẻ, 2004. Tác giả đã khẳng định "tư tưởng Hồ Chí Minh được ấp ủ lâu dài trong cái nôi chủ nghĩa yêu nước, tắm mình sâu sắc trong tâm hồn dân tộc, là kết tinh truyền thống nhiều nghìn năm dựng nước và giữ nước của nhân dân Việt Nam"... - Đặng Xuân Kỳ có cuốn "Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển văn hoá và con người", Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005. - "Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh" của Trần Xuân Trường, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2001. - Cuốn "Hồ Chí Minh và nhà tư tưởng lỗi lạc" của Song Thành, Nxb Lý luận chính trị, 2005. - Lê Hữu Buôl, "Vai trò của tư tưởng yêu nước Việt Nam và phương hướng kế thừa phát triển trong sự nghiệp đổi mới đất nước", Luận văn thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1993. Những kết quả nghiên cứu của tác giả trên là nguồn tư liệu quý giá để tôi tham khảo và kế thừa có chọn lọc trong quá trình thực hiện đề tài luận văn của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Làm rõ thêm về chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh và đề xuất phương hướng, giải pháp giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên Thanh Hóa trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 3.2. Nhiệm vụ: - Xác định chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là gì? Cơ sở hình thành nội dung chủ yếu và những đặc điểm của chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. - Đánh giá thực trạng đội ngũ thanh niên và công tác giáo dục thanh niên, đề xuất phương hướng, giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên Thanh Hóa trong tình hình mới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: - Các bài nói bài viết trong Hồ Chí Minh toàn tập và cuộc đời, sự nghiệp của Người đấu tranh không mệt mỏi cho nền độc lập dân tộc và tự do hạnh phúc của nhân dân Việt Nam. - Các văn kiện, chỉ thị của Đảng và Tỉnh uỷ Thanh Hóa. - Phong trào thanh niên tỉnh Thanh Hóa. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu những quan điểm của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa yêu nước và việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên ở tỉnh Thanh Hóa trong tình hình hiện nay. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài 5.1. Cơ sở lý luận: Luận văn vận dụng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng về thanh niên và "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau". 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp lịch sử và lôgic, phương pháp phân tích tổng hợp, điều tra khảo sát thực tiễn và các phương pháp chuyên ngành trong nghiên cứu và thể hiện đề tài. 6. Những đóng góp về khoa học của luận văn - Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm những vấn đề cơ bản trong nghiên cứu chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. Làm rõ vai trò của chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh trong hình thành nhân cách thanh niên tỉnh Thanh Hóa hiện nay. - Đánh giá có căn cứ khoa học thực trạng và đề xuất một số giải pháp từng bước nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh cho thanh niên Thanh Hoá. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu 2 chương, 5 tiết. Chương 1 CHỦ NGHĨA YấU NƯỚC HỒ CHÍ MINH -SỰ HèNH THÀNH VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN 1.1. SỰ HèNH THÀNH CHỦ NGHĨA YấU NƯỚC HỒ CHÍ MINH 1.1.1. Quan niệm về chủ nghĩa yờu nước Hồ Chớ Minh Chủ nghĩa yờu nước là một trong những giỏ trị tinh thần cú tớnh phổ quỏt ở mọi dõn tộc. Khụng một dõn tộc nào trờn thế giới lại khụng yờu mến Tổ quốc của họ. Tuy nhiờn, giữa cỏc quốc gia dõn tộc, do nhiều lý do khỏc nhau, làm cho quỏ trỡnh hỡnh thành và phỏt triển chủ nghĩa yờu nước về bản chất cũng như đặc điểm khụng hoàn toàn giống nhau. Ở Việt Nam, chủ nghĩa yờu nước là giỏ trị tinh thần truyền thống cao nhất của dõn tộc ta, là sự kết tinh tư tưởng và bản lĩnh của nhõn dõn ta trong quỏ trỡnh đấu tranh chinh phục thiờn nhiờn khắc nghiệt để dựng nước và trong cỏc cuộc khỏng chiến chống ngoại xõm để giữ nước. Đú là lũng tha thiết yờu làng xúm, quờ hương, đất nước, tụn kớnh tổ tiờn, ụng bà, hiếu kớnh cha mẹ. Đú là sự quý trọng tiếng núi, nền văn hoỏ và cỏc phong tục tập quỏn tốt đẹp của dõn tộc, là ý thức cộng đồng đoàn kết, tỡnh đồng bào, gắn bú trong một quốc gia dõn tộc. Đú là ý thức chủ quyền và toàn vẹn lónh thổ của đất nước. Chủ nghĩa yờu nước truyền thống Việt Nam trải dài theo dũng lịch sử từ thời Vua Hựng dựng nước, đi qua tinh thần của Hai Bà Trưng “đền nợ nước trả thự nhà”, của bà Triệu “khụng chịu cỳi đầu, khom lưng làm tỳ thiếp cho người”, đến thời Lý Thường Kiệt khẳng định thành văn ý chớ độc lập, chủ quyền dõn tộc và sự toàn vẹn lónh thổ quốc gia. Được vun đắp qua thời Lờ Lợi, Nguyễn Trói, thành lý tưởng khỏt vọng dập tắt muụn đời ngọn lửa chiến tranh xõm lược, xõy dựng quan hệ hoà hiếu, bỡnh đẳng giữa cỏc dõn tộc. Chủ nghĩa yờu nước Việt Nam cũn được giương cao trong phong trào nụng dõn Tõy Sơn, với lónh tụ thiờn tài Quang Trung, đó thể hiện một ý chớ mónh liệt của nhõn dõn ta trong xõy dựng và bảo vệ một Tổ quốc độc lập, thống nhất và giàu mạnh. Yờu nước, quý trọng độc lập tự do đó trở thành lẽ sống, phẩm chất đạo đức truyền thống của người dõn nước ta, của toàn thể dõn tộc ta. Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là chủ nghĩa yêu nước Việt Nam xuất hiện trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam bằng con đường cách mạng vô sản và xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh theo con đường xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là chủ nghĩa yêu nước cách mạng. Hồ Chí Minh là người đặt nền móng đầu tiên cho chủ nghĩa yêu nước cách mạng với tư cách một lãnh tụ của Đảng, của dân tộc, Người đã soi sáng cho nó theo suốt lịch sử từ cách mạng tháng Tám đến nay. Chủ nghĩa yêu nước cách mạng ấy trở thành của toàn thể dân tộc Việt Nam. Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là chủ nghĩa yêu nước của dân tộc ở thời hiện đại. Đó là chủ nghĩa yêu nước của dân tộc mang tên Người. Chủ nghĩa yêu nước truyền thống của dân tộc, dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, đã có bước phát triển nhảy vọt về chất vươn lên ngang tầm thời đại. Trong bước phát triển nhảy vọt ấy, Hồ Chí Minh là người đặt nền móng đầu tiên cho việc hình thành một chủ nghĩa yêu nước kiểu mới ở giai đoạn mới của lịch sử dân tộc, mà những đặc điểm nổi bật là thống nhất dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Tư tưởng yêu nước của Người lớn dần lên từ truyền thống yêu nước của gia đình, quê hương và trước cảnh nước mất nhà tan, trước những nổi đau khổ của nhân dân, đặc biệt là những thất bại đau lòng của các phong trào yêu nước. Trong thời gian tìm đường cứu nước ở nước ngoài, Người còn được chứng kiến những nổi đau khổ và những thất bại đau lòng của nhân dân các dân tộc khác đấu tranh vì nền độc lập của Tổ quốc mình. Điều dễ thấy là từ năm 1920 cho đến khi về cõi vĩnh hằng toàn bộ tinh lực của Người và của Đảng tập trung vào vấn đề giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước. Nhưng tư tưởng yêu nước và chủ nghĩa yêu nước ở Người là có sự thống nhất với nhau trong bản chất khoa học và cách mạng. Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam truyền thống, dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, đã vươn lên lập trường giai cấp vô sản và ngang tầm đòi hỏi của sự nghiệp giải phóng đất nước trong thời hiện đại,trở thành chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. Chủ nghĩa yêu nước ấy mang tinh thần cách mạng triệt để, mang tư tưởng nhân văn sâu sắc và được thể hiện trong sự thống nhất của sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Đó cũng là sự thống nhất giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. 1.1.2. Sự ra đời chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là một tất yếu lịch sử 1.1.2.1. Vai trũ của chủ nghĩa yờu nước truyền thống và sự bất cập của chủ nghĩa yờu nước theo tư tưởng phong kiến và tư sản dõn tộc trong cuộc chống Phỏp xõm lược giành lại độc lập dõn tộc đầu thế kỷ XX Chủ nghĩa yờu nước truyền thống Việt Nam đó đúng một vai trũ lịch sử cực kỳ to lớn đó là động lực tinh thần chủ yếu của nhõn dõn ta trong quỏ trỡnh lõu dài hàng chục thế kỷ dựng nước và giữ nước. Tuy nhiờn, từ giữa thế kỷ XIX, khi dõn tộc ta đứng trước sự xõm lược của chủ nghĩa tư bản phương Tõy thỡ chủ nghĩa yờu nước ấy tỏ ra rất bất cập và bắt đầu bước vào một thời kỳ khủng hoảng kộo dài hơn nửa thế kỷ. Với sự xõm lược của thực dõn Phỏp, lần đầu tiờn nhõn dõn Việt Nam đương đầu với một kẻ thự mới, đại diện cho một chế độ xó hội cao hơn chế độ phong kiến, nắm trong tay một nền kinh tế và kỷ thuật quõn sự hiện đại, với những thủ đoạn thống trị tinh vi hơn. Chủ nghĩa yờu nước truyền thống tuy vẫn tiếp tục đúng vai trũ động lực tinh thần trong những cuộc chiến đấu đầu tiờn của nhõn dõn vỡ độc lập dõn tộc, nhưng đó tỏ ra kộm hiệu lực hơn trước. Thời đại mới và kẻ thự mới đũi hỏi dõn tộc phải cú những vũ khớ tinh thần mới. Chủ nghĩa yờu nước truyền thống Việt Nam cú được cỏi cốt lừi nhõn dõn sõu sắc, nú bao hàm cả những lý tưởng về dõn chủ và cụng bằng xó hội. Tuy nhiờn, trong điều kiện lịch sử, trong những giới hạn chật hẹp của hệ tư tưởng phong kiến, lý tưởng về độc lập dõn tộc, tự do, hạnh phỳc của nhõn dõn chỉ cú thể tương đồng với lý tưởng về một quốc gia phong kiến độc lập, cú vua hiền tụi giỏi, thỏi bỡnh thịnh trị. Song, sự thối nỏt triền miờn của một chế độ phong kiến suy tàn đó làm suy giảm trong lũng nhõn dõn niềm hy vọng về một xó hội bỡnh trị, một xó hội "nơi thụn cựng xúm vắng khụng cú tiếng khúc thương, sầu thảm". Tuy nhiờn trong xó hội phong kiến nhà Nguyễn, lý tưởng đú vẫn phỏt triển cao trong tõm hồn một bộ phận vua quan biểu hiện bằng những thất bại liờn tiếp của cỏc toỏn tớnh “Cần vương” khi đất nước bị Phỏp xõm lược. Chủ nghĩa yờu nước với nội dung chớnh trị và lý tưởng xó hội "Cần vương" đó cỏo chung, nhưng tỡnh cảm yờu nước mónh liệt của nhõn dõn với những truyền thống lịch sử bền vững thỡ vẫn cũn đú. Cỏi tõm hồn khoẻ khoắn, bừng bừng khớ thế chiến đấu của dõn tộc khụng mất đi mà chỉ tạm lắng xuống để chờ đợi một lý tưởng chớnh trị mới mẻ tỡm đến với nú. Lịch sử Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX là những năm khủng hoảng về đường lối cứu nước, là những năm tỡm kiếm, rốn giũa vũ khớ tinh thần mới. Cú một thời kỳ, lý tưởng chớnh trị tư sản dõn quyền đó tỡm đến tõm hồn yờu nước của người Việt Nam và muốn đúng vai trũ như lý tưởng "quõn thần" xưa kia đó từng đúng. Sau khi phong trào khỏng chiến cần vương tan vỡ, cỏc sĩ phu, cỏc nhà yờu nước đó phải suy nghĩ nhiều về nguyờn nhõn mất nước. Bộ phận tiờn tiến nhất trong tầng lớp đú, qua những tỏc phẩm của cỏc nhà cải cỏch Trung Quốc, Nhật Bản, đó tiếp xỳc với tõn văn, tõn thư và văn minh phương Tõy đó đề ra, đường lối “khai dõn trớ, chấn dõn khớ”. Đường lối chống Phỏp giành lại độc lập dõn tộc, lập chế độ quõn chủ lập hiến hoặc chế độ cộng hoà, phỏt triển nhà nước theo lối duy tõn của Nhật và nhờ vào sự giỳp đỡ của Nhật, thực chất chỉ là tư tưởng chớnh trị tư sản cải lương. Phong trào yờu nước Việt Nam trong những năm đú chứng tỏ rằng lý tưởng tư sản dõn quyền hóy cũn lạ với quảng đại nhõn dõn Việt Nam. Với một sự nhạy cảm chớnh trị, nhõn dõn ta thấy rằng đõy khụng phải là cỏi cần thiết đối với mỡnh. Lý tưởng đú với những nội dung trừu tượng, chung chung của nú khụng đỏp ứng được những nhu cầu bức thiết của quần chỳng cụng nụng. Trong khi cơ sở xó hội cần thiết cho chủ nghĩa yờu nước tư sản phỏt triển là giai cấp tư sản bản xứ và tầng lớp tri thức gắn liền với giai cấp đú ở Việt Nam lại quỏ mỏng manh và yếu ớt. Vỡ vậy, hệ tư tưởng chớnh trị tư sản đi qua tõm hồn dõn tộc một cỏch nhanh chúng và để lại dấu vết khụng đỏng kể. Cú thể xem đõy là sự bất cập của hệ tư tưởng phong kiến, tư sản ở cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX trong đấu tranh giải phúng dõn tộc. Cuộc khủng hoảng của chủ nghĩa yờu nước phong kiến và tư sản tạo ra một chỗ trống trong tõm hồn dõn tộc. Tõm hồn những người yờu nước Việt Nam đang đứng trước sự lựa chọn quyết liệt. Quay trở lại với hệ tư tưởng phong kiến thỡ quỏ lạc hậu. Tiến theo ngọn cờ "tự do, bỡnh đẳng, bỏc ỏi", theo mụ hỡnh của nước Phỏp đang thống trị mỡnh thỡ cũng chưa hứa hẹn điều gỡ tốt lành. Nếu tõm hồn yờu nước Việt Nam khụng gặp được hơi thở của thời đại, khụng kết hợp được một hệ tư tưởng chớnh trị tiờn tiến thỡ chủ nghĩa yờu nước truyền thống mónh liệt của dõn tộc Việt Nam cú nguy cơ trở thành một chủ nghĩa yờu nước thuần tuý tỡnh cảm. Chủ nghĩa yờu nước truyền thống trầm lắng lại, chưa cú phương hướng phỏt huy sức mạnh. Cỏc nhà cỏch mạng đều yờu nước, thương dõn sõu sắc, song họ khụng tỡm thấy con đường, lực lượng và phương phỏp cỏch mạng để đỏnh thắng được đế quốc Phỏp và bố lũ phong kiến tay sai. Chỉ cú lũng yờu nước và nhiệt tỡnh cứu nước thỡ chưa đủ để cú thể giải phúng dõn tộc. Tỡnh hỡnh đen tối và sẽ khụng cú đường ra nếu như khụng chuyển hướng đường lối cứu nước theo lập trường của giai cấp cụng nhõn, nếu như khụng kết hợp chủ nghĩa yờu nước Việt Nam truyền thống với chủ nghĩa Mỏc-Lờnin, và nõng chủ nghĩa yờu nước truyền thống lờn một trỡnh độ mới về chất. Bởi vỡ mỗi thời đại cú những quy luật chủ yếu của nú về con đường tiến hoỏ và cỏch mạng, vấn đề cỏch mạng bao giờ cũng gắn với vấn đề thời đại. 1.1.2.2. Thời đại mới, hoàn cảnh mới đũi hỏi chủ nghĩa yờu nước mới - chủ nghĩa yờu nước Hồ Chớ Minh Tỡnh hỡnh thế giới trong những năm đầu thế kỷ XX cú những chuyển biến lớn. Cỏch mạng xó hội chủ nghĩa thỏng Mười Nga thành cụng vào năm 1917 đó mở ra con đường giải phúng giai cấp vụ sản và cỏc dõn tộc bị ỏp bức. Chớnh thời đại mới bắt đầu từ Cỏch mạng thỏng Mười Nga đó quy định và chỉ ra sự cần thiết phải kết hợp chủ nghĩa yờu nước với chủ nghĩa quốc tế vụ sản trong cỏc cuộc cỏch mạng. Cỏch mạng thỏng Mười Nga đó tỏc động vào cỏc dõn tộc thuộc địa và phụ thuộc ở khắp cỏc lục địa, hướng họ đi tới cỏch mạng vụ sản và liờn minh với giai cấp vụ sản. Nú là một tấm gương đối với nhõn dõn lao động thế giới, đặc biệt là đối với nhõn dõn cỏc dõn tộc phương Đụng - những dõn tộc mà bọn đế quốc đó nụ dịch và đang tiếp tục nụ dịch, kỡm hóm họ trong vũng đúi khổ và luụn luụn trà đạp lờn tinh thần dõn tộc của họ. Chớnh lỳc phong trào yờu nước Việt Nam đang trong tỡnh trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước đó xuất hiện Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Ái Quốc một thanh niờn cỏch mạng quyết tõm đi tỡm đường cứu nước và anh đó tỡm thấy con đường cứu nước mỡnh trong con đường cứu cỏc nước của cỏch mạng vụ sản, con đường của cỏch mạng thỏng Mười Nga. Là một nhà yờu nước vĩ đại, Hồ Chớ Minh là sự kết tinh truyền thống yờu nước, đạo lý làm người trong bốn ngàn năm của dõn tộc, Người cũn tiờu biểu cho những truyền thống nhõn nghĩa, nhõn ỏi lõu đời của nhõn dõn ta. Lũng yờu nước, thương người cựng khổ, yờu thương nhõn loại cần lao bị ỏp bức, búc lột đó làm cho Nguyễn Tất Thành - Hồ Chớ Minh sớm nhận ra chủ nghĩa đế quốc khụng chỉ là kẻ thự của dõn tộc mỡnh, mà cũn là kẻ thự chung của cỏc dõn tộc và từng bước Người đến với chủ nghĩa Mỏc - Lờnin - chủ nghĩa quốc tế vụ sản. Cụng lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chớ Minh đối với nhõn dõn Việt Nam chớnh là Người đó tỡm ra con đường cứu nước mới, con đường cỏch mạng chõn chớnh và do đú đó đưa cỏch mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khỏc. Con đường đú là con đường cỏch mạng vụ sản. Trong lời tự bạch của mỡnh, Chủ tịch Hồ Chớ Minh núi: Lỳc đầu chớnh là chủ nghĩa yờu nước, chứ chưa phải chủ nghĩa cộng sản đó đưa tụi tin theo Lờnin, tin theo quốc tế thứ ba. Từng bước một trong cuộc đấu tranh vừa nghiờn cứu lý luận Mỏc - Lờnin, vừa làm cụng tỏc thực tế, dần dần tụi hiểu được rằng chỉ cú chủ nghĩa xó hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phúng được cỏc dõn tộc bị ỏp bức và những người lao động trờn thế giới khỏi ỏch nụ lệ [43, tr.128]. Sự phỏt triển tư tưởng Hồ Chớ Minh từ chủ nghĩa yờu nước đến chủ nghĩa cộng sản, việc Người xuất phỏt từ động cơ yờu nước, ra đi tỡm đường cứu nước và đó tỡm thấy con đường cứu nước ở con đường của cỏch mạng vụ sản, ở chủ nghĩa Mỏc - Lờnin và Cỏch mạng thỏng Mười, đỏnh dấu bước chuyển biến quyết định trong lịch sử cỏch mạng Việt Nam, đó chấm dứt thời kỳ khủng hoảng tương đối dài về đường lối cứu nước của nhõn dõn ta những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Với con đường đú, một chủ nghĩa yờu nước kiều mới, chủ nghĩa yờu nước theo hệ tư tưởng cỏch mạng và khoa học của chủ nghĩa Mỏc - Lờnin đó ra đời và đúng vai trũ động lực tinh thần cho nhõn dõn ta trong cuộc trường chinh lịch sử mới của dõn tộc giành lại độc lập, tự do từ tay đế quốc hựng mạnh. Chủ nghĩa yờu nước mới - chủ nghĩa yờu nước Hồ Chớ Minh mang một bản chất giai cấp và một nội dung khỏc về chất với chủ nghĩa yờu nước truyền thống theo tư tưởng phong kiến và tư sản. Đú là một chủ nghĩa yờu nước theo lập trường chớnh trị của một giai cấp hoàn toàn mới trong lịch sử Việt Nam, giai cấp cụng nhõn Việt Nam. Đú là chủ nghĩa yờu nước của một thời đại mới, thời đại chưa hề cú trước đõy, thời đại quỏ độ lờn CNXH bắt đầu từ cuộc đại cỏch mạng thỏng Mười Nga. Đú cũng là chủ nghĩa yờu nước thuộc một hệ tư tưởng tiờn tiến nhất, hệ tư tưởng cỏch mạng và khoa học của chủ nghĩa Mỏc - Lờnin. Rừ ràng, chủ nghĩa yờu nước Hồ Chớ Minh đó khắc phục được nhược điểm cảm tớnh và trực quan của chủ nghĩa yờu nước phong kiến và tư sản trước đõy. Cụng bằng mà núi trong tinh thần yờu nước truyền thống đó cú ớt nhiều tớnh mục tiờu, cú lý tưởng xó hội và biện phỏp đấu tranh, nhưng nột chủ yếu trong chủ nghĩa yờu nước truyền thống là nhiệt tỡnh yờu nước nồng nàn, là tõm hồn yờu nước rực chỏy, biểu hiện thành hành động anh hựng trong sự nghiệp cứu nước và giữ nước. Chủ nghĩa yờu nước truyền thống trước Hồ Chớ Minh chưa thể trở thành một hệ luận chớnh trị yờu nước cú hệ thống chặt chẽ theo đỳng nghĩa khoa học của từ này. Chủ ngh